Lögberg - 19.03.1942, Side 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 19. MARZ, 1942
5
næstum frá öllum stjörnum, sem
eru á flagginu; miljónerar frá
New York og kvikmyndastjörnur
frá Hollywood koma hingað í
veiðihug og borga háan toll fyrir
veiðiréttinn. Sagt er að ríkið
hafi tekið inn tuttugu og fimm
hundruð þúsundir dollara fyrir
veiðar í haust, og er það styrkur
með dropanum, eins og þar
stendur. Þetta minnir mann á
hana góðu og gömlu Drangey,
sem allir kannast við síðan á
dögum hins saklausa fanga, hans
Grettis. Æ, sorglegt að þar var
úthelt saklausu blóði, eins og
áður og síðan og af sömu ástæðu
hatri og skilningsleysi á því
rétta. En Drangey með sína
fulaþyrping er bjargvættur sveit-
ar sinnar. í báðum þessum stöð-
um, Suður Dakota og Drangey,
hlýtur að vera eitthvert hulið
sælgæti jarðar, sem fuglarnir
sækjast eftir. Marga fleiri kosti
mætti telja rikinu til gildis, svo
sem veðurblíðuna í vetur og
gestrisni fólksins á öllum tímum.
Já, Drottinn blessi ríkið okkar,
Suður Dakota, þetta farsældar
“Frón”, ásamt öllum rikjum
heimsins, en einkum litla ríkið,
sem hefir hana Drangey og hana
Heklu.
Kristín í Watertown.
Undrabarnið
Wolfgang Mozait
(Brot)
Eftir Theodór Árnason
Það, er ekki víst að Wolfgang
Mozart hefði orðið sá ódauðlegi
sniHihgur, sem raun varð á, ef
hann hefði ekki einmitt átt for-
eldrana Leopold Mozart og önnu
Mariu Hertlin. Drengurinn var
þannig af Guði gerður, að það
hlaut að vera ákaflega mikill
vandi að ala hann upp. En
þessi hjón sýndu þegar frá upp-
hafi undrvaerðan skilning á af-
burða gáfum drengsins og hæfi-
leikum, og þau voru sjálf svo
góðum gáfum gædd og mann-
kostum og Leopold Mozart svo
mikilli og góðri imentun og hæfi-
leikum búinn, sem til þess þurfti
að ala drenginn upp einmitt á
þann hátt, sem hezt varð á kosið
og veita honum þá mentun í
heimahúsum, sem honum nægði.
Svo viðkvæmur og ííngerður
var drengurinn, andlega og lík-
amlega, að það er við búið, að
ef hann hefði t. d. átt við annað
eins harðrétti að búa og Beet-
hoven, á bernskuárunum, þá
hefði hann orði að aumingja og
vér hefðum þá aldrei heyrt hans
getið.
En bernskuár Wolfgang Moz-
arts voru sem fagurt æfntýri.
Hann var undrabarn og gáfur
hans og hæfileikar nutu ástríkr-
ar aðhlynningar og svo skynsam-
legrar þjálfunar, að hvorttveggja
náði þeirri mestu fullkomnun,
sem náð verður.
Svo langt er komið þroska
hans, þegar hann er rétt sex ára
gamall, að farið er að hugsa til
að láta heiminn vita af honum.
Hafði þó aldrei verið lagt að
honum meira, en hann vildi
sjálfur, og jafnvel stundum hald-
ið aftur af honum, þegar for-
eldrum hans fanst úr hófi keyra
kappið og þau voru hrædd um,
að hann mundi ganga fram af
sér og bíða tjón af.
Það geymast enn margar sögur
um undrabarnið Wolfgang Moz-
art. Það er skemtilegur lestur.
Skal nú hér greint frá tveim
atvikum, sem gerðust í fyrstu
hljómleikaför hans. Þau eru
tekin af handahófi, en þau lýsa
drengnum nokkuð. Ferðinni var
þá heitið til Vinarborgar og fór
fjölskyldan öll, hjónin og syst-
hinin, Nannerl, eða María Anna,
og Wolfgang. Nannerl var fjór-
um árum eldri en Wolfgang og
prýðisvel gefin líka, þó að ekki
stæði hún bróður sínum á sporði.
Að því leyti var það erfiðara
°g flóknara fyrir hljómlistar-
uienn að koma sér á franrfæri
Þá, en nú er, að í raun og veru
sinti almenningur þeim alls ekki,
fyr en þeir voru búnir að afla
sér hýlli í sölum þjóðhöfðingj-
anna, eða annara há-tiginna
manna. Það var eins og að
inenn þyrðu þá ekki að dást að
neinu, fyr en álit var úrskurðað
á slíkum stöðum. Það gat verið
alláhættumikið, að leggjast undir
slíkan úrskurð — eins og það er
nú, að eiga alt undir misjafn-
lega vönduðum og skilningsgóð-
um blaðadómurum.
Raunar fanst Mozart sjálfum,
að hér gæti ekki verið um neina
áhættu að ræða, ef hann aðeins
fengi áheyrn börnnnum til
handa. Wolfgang litli var tæpra
sex ára, þegar þetta ferðalag var
ráðgert. En svo mikluin tökum
var tónlistin búin að ná á hon-
um á þessum unga aldri, að hann
sinti varla öðru. Eftir að faðir
hans byrjaði að veita honum
reglubundna tilsögn, mátti heita
að hann hætti að hafa gaman al'
barnaleikjum. Ekki dró þó úr
giaðværðinni, og ekki íbar á því
að hann væri að neinu leyti
veiklaður. Þó hefir taugakerfið
eflaust reynst nokkuð, þegar á
þessum árum og verið ákaflega
viðkvæmt. Má t. d. marka það
af því, að hann átti mjög erfitt
með að þola að vera þar nærri,
sem blásið var í lúðra.
Jafnhliða tilsögninni sem fað-
ir hans veitti honum á slag-
hörpuna byrjaði hann snemma
að segja honuin til í stafrófi
hljómfræðinnar, svo og d ýmsum
námsgreinum öðrum, sem börn-
um eru kendar. Hann varð
fijótt ótrúlega glöggur og skiln-
ingsgóður á hljómfræðina og
gaman hafði hann einnig af að
fást við reikning, en honum
hætti við að slá slöku við aðrar
námsgreinar og var þó sízt gáfna-
skorti um að kenna.
Ymsir glöggir rnenn og góðir
vinir Mozarts höfðu hvatt hann
til Vínar-fararinnar, og þó mest
Herbensten greifi, eftir að hann
hafði haft kynni af Wolfgang
Jitla. Og hann studdi Mozart
með ráðum og dáð til þess að
koma þeirri fyrirætlan í fram-
kvæmd.
Og þegar farið var að undir-
búa ferðalagið, virtist Wolfgang
hlakka mikið til og bar ekkert á
því, að hann kviði fyrir, að eiga
að koma fram fyrir hið tignasta
fólk landsins.. Var þó búið að
segja honum, að hann myndí
eigá von á að þar yrði vandlátir
dómarar og jafnvel gikkir. En
hann lét það ekkert á sig fá. Er
til þess teldð hvað hann var
frábærlega öruggur, og þó ekki
þannig, að það kæmi fram sem
hreykni.
Loks kemur svo að því, að
lagt er upp í ferðina, og fór fjöl-
skyldan öll, vel út búin, svo
sem föng voru á, og meðal ann-
ars hafði Mozart í fórum sínum
meðmælabréf mætra manna, til
háttsettra höfðingja í Vínarborg,
sem líklegir þóttu til að geta út-
vegað homim aðgang að keisara-
hirðinni.
Leiðin lá um Linz, og þaðan
niður eftir Dóná, með venjulegu
kaupfari. Það lá vel á fólkinu,
því að þau gerðu sér öll beztu
vonir um giftusamlegan árangur
af förinni. Einkum var Wolf-
gang litli nú kátur. Hann gekk
á milli farþeganna á skipinu og
gaf sig á tal við hvern sem var,
og varð brátt “hvers manns hug-
Ijúfi.” Hann varð jafnvel vinur
hrjúfra hásetanna, þessi elsku-
legi, glaði og skrafhreifi snáði.
Það spilti ekki fyrir, að hann var
frábærlega orðheppinn.
Er þetta Satan sjálfur
Skipið hafði nokkra viðdvöl 1
lítilli hafnarborg einni við Dóná,
sem Ips heitir. Notuðu ýmsir
farþegarnir þetta tækifæri til
þess að skoða fagra dómkirkju,
sem þar er og slógust þau í för
með þeim, Mozart og fjölskylda
hans. Kirkjan var mannlaus
þegar gestirnir komu, og hvíldi
hátíðleg þögn og helgi yfir hinni
stórfenglegu byggingu. En munk-
arnir voru að matast. Wolfgang
litli virtist vera snortinn af þeim
hátíðleik, sem þarna rikti og
virti hann fyrir sér, það sem
fyrir augu bar, ineð alvörusvip.
Þegar þau komu upp á söngloft-
ið og Wolfgang sá hið mikla
orgel, komst hann allur á loft.
Hann sá þó brátt, að þarna
myndi þurfa eitthvað meira til,
heldur en þegar leikið er á slag-
hörpu, og bað hann föður sinn
að segja sér það helzta um
“ganginn i þessu galdraverk-
'færi.” Gerði Mozart það fús-
lega og drengurinn tók vel eftir.
En Wolfgang nægði ekki þessi
fræðsla, og vildi hann nú fá að
reyna hljóðfærið líka. Bað fað-
ir hans þá kirkjuþjón, sem
þarna var, að stíga belginn og
jlyfti síðan drengnum upp á
bekkinn, sem var fyrir framan
orgelið. En hann fór þegar að
leika á hljóðfærið, eins og hann
væri því alvanur, og er sagt, að
dásamlegt hafi verið að heyra til
hans í það sinn.
“Hver getur það verið, sem
þannig leikur á okkar gamla
orgel-skrjóð!” sögðu munkarnir
felmtraðir hver við annan, þegar
þeir komu til kirkjunnar. Og
líkast var þetta þvd, að hér væri
galdur í tafli, því að það var
eins og að orgelið væri sjálf-
spilandi — enginn sást orgelleik-
^rinn, neðan úr kirkjunni. Og
einhverjum varð jafnvel að orði:
gÞað er þó aldrei Satan sjálfur,
se.m hér er kominn.” Aðrir
héldu, að hér væri að gerast
himneskt kraftaverk.
Einhverjir hertu nú samt upp
hugann og hröðuðu sér upp að
orgelinu, með ábótann í broddi
fylkingar. Og þeir urðu þá
heldur en ekki forviða, þegar
þeir sáu barnið, sem var að leika
á hljóðfærið. En Wolfgang litli
hafði þá alveg gleymt sér og
varð þeirra alls ekki var. Loks
vakti faðir hans hann af þessum
dvala og þyrptust þá allir, sem í
kirkjunni höfðu verið, umhverfis
hann og keptist hver við annan
um að votta þessu undrabarni
aðdáun sina. Og hinn heilagi
faðir, orgelleikarinn, lagði hægri
höndina á höfuð drehgsins og
blessaði hann með þessum orð-
um:
“Viss er eg um það, að ein-
hverntíma vinnur þú stórvirki
Guði til dýrðar!” ,
En Wolfgang litli stóð þarna
brosandi og stóreygur, eins og
hann skildi ekki, Iivers vegna all-
ir voru svona góðir við hann.
Vald hans var mikið, en hann
þekti það ekki og hafði ekki
hugmynd um þýðingu þess. Aft-
ur kom þetta vald hans i ljós,
þegar komið var til Vínarborgar,
en þá var það þannig, að tilefni
gat gefið til aðhláturs.
Wolfgang litli og iollþjónninn
Áður en ferðafólkinu var leyft
að fara inn í borgina, urðu allir
að flytja farangur sinn inn i
todlbúðina, þar sem tollþjónar
rannsökuðu hann. Fólkið tafð-
ist allmikið við þetta, og sumir
Jentu í þrætum og þrasi. Wolf-
gang litli varð óþolinmóður yfir
því að verða að bíða þarna. Hann
tók það því upp hjá hjálfum sér
að skálma rakleitt til eins yfir-
tollþjónsins og ávarpa hann
hispurslaust:
“Góði maður, hvers vegna
eruð þið að tefja okkur á þvi að
opna allar þessar kistur og
kassa? Við komumst aldrei á-
fram með þessu háttalagi.”
“Við erum nú að þessu, ljúfur-
inn, af því að það er skylda
okkar,” svaraði maðurinn liros-
andi. “En hvað ætlar þú nú
svo sem að vilja til höfuðborg-
arinnar, sem liggur svona mikið
á?” ,
“Eg? Eg ætla að leika á hljóð-
færi fyrir keisarann!” svaraði
Wolfgang viðstöðulaust.
“Það er nú svo! Þú, svona
lítill ketlingur, ætlar að leika á
hljóðfæri, Og fyrir keisarann?
Ekki mátti það minna vera!
Gaman hefði eg af að heyra þig
leika á hljóðfæri. Þú mættir
vera dálítið minna montinn, —
en líklega slumar nú í þér þegar
þú kemur til höfuðborgarinn-
ar.”
“Við getum nú séð það strax,
hvort ekki er hægt að láta
GÆTIÐ ÞE8S AÐ GEYMA PENINGA
YÐAR í YÐAR EIGIN
ÖRYGGISHÓLFI
Þér þarfnist öryggisliólfs fyrir Borgarabréf
yðár, Eignarbréf, Lífsábyrgð'arskjöl o. s. frv.
Trygt öryggishólf í yðar eigin öryggisskáp
— enginn annar en þér getur opnað það —
og það kostar innan við lc á dag. Spyrjist
fyrir lijá næsta útibúi.
THE ROYAL BANK
OF CANADA
===== Total Assets $950,000,000 —
Blindir sjá
Hve þung er kyrð, með dimman dag og nótt,
Sem dregur skugga yfir sólarlöndin,
Þá hver ein smáögn sýnist sofa rótt,
Samt er að verki eilíf máttarhöndin.
Að gera bjartan þennan dimma dal,
Því dásemd lífsins sér um það og hyggur;
Og heimurinn skilur Guða gyðju hjal,
Og glæðir margt, sem annars falið liggur.
í gegnum sortann glaða sólin skín,
Sem gefur næði til að hugsa og skoða,
Og yfir sárin boðar þörfin brýn,
Að breiða fagran sálar morgunroða.
Indó.
“sluma” í einhverjum,” svaraði
Wolfgang gletnislega. “Líttu á
— í stóra kassanum þarna, er
píanóið okkar. Þú mátt opna
hann ef þú vilt, og eg skal svo
lofa þér að heyra til inín. Þú
segir mér það á eftir, hvort þér
finst þá, að eg vera voðalega
montinn.”
Það kom hilt á manninn. En
drengurinn var svo einbeittur, að
tollverðinum fanst ófært að
gugna á þessu.
“Jæja — reyna má það-” varð
honum að orði. Síðan skipaði
hann einum verkamanninum,
sem þarna var, að opna kass-
ann að framan. Og þegar þvi
var lokið opnaði Wolfgang sjálf-
ur hljóðfærið, settist á kassa
fyrir framan það, og tók að leika
á það fögur og fjörug lög, hvert
á fætur öðru, af mikilli prýði.
En tollþjónninn stóð þarna eins
og álfur. Fyrst varð hann frá
sér numinn af undrun, en síðan
iðaði hann allur af ánægju og
klappaði saman lófunum eins
og kátur krakki.
Fólkið, sem statt var í toll-
búðinni, þyrptist umhverfis
Wolfgang litla og hljóðfærið:
ferðamennirnir, tollþjónarnir og
verkamennirnir, og hlýddu hug-
fangnir á leik litla drengsins.
Og þegar Wolfgang hætti, vék
hann sér að kunningja sínum,
yfirtollþjóninum, og sagði glað-
lega:
“Jæja, hvað finst þér nú, —
heldurðu að mér verði óhætt að
láta keisarann heyra til mín?
Eða heldur þú enn, að þá muni
“sluma” í mér?”
“Nei, drengur minn, þér er
víst óhætt að láta heyra til þín,”
sagði tollþjónninn og klappaði
á kollinn á Wolfgang. “Þú ert
sá mesti galdra-karl, sem eg hefi
nokkurntíma hitt. Eg gleymdi
mér alveg, — og eg þakka þér
kærlega fyrir skemtunina. Og
nú skal eg sannarlega sjá til
þess að þið, þú og foreldrar þín-
ir, þurfið ekki að bíða lengi eftir
farahgrinum ykkar, svo að þið
getið fljótlega komist á gisti-
húsið. Ykkur veitir ekki af
hvild, eftir ferðavolkið.”
Og hann stóð við þetta. Far-
angur þeirra var nú afgreiddur
sem skjótast, og þau Mozart og
hans fólk, voru búin að njóta
hvíldar góða stund, á gistihús-
inu, þegar seinustu farþegarnir
voru að koma út úr tollbúðinni.
— Þetta var sigur listarinnar.
Eins og sagt er að Orfeus hafi
hrært steinana með hljómrist
sinni, þannig hrærði Wolfgang
hjörtu hinna ströngu og skyldu-
ræknu tollþjóna, svo að þeir
urðu hjálpfúsir og eftirlátir.
í Vínarborg vann Wolfgang
litli hina glæsilegustu sigra, —
en það er nú önnur saga.
—(Lesb. Mbl.)
FLESK HANDA BRETUM
Á HVERJU SVÍNI ER ÞÖRF. MÖRG MÁ VERNDA MEÐ NÆRGÆTNI
VIÐ FÆÐINGU ÞEIRRA OG HJÚKRUN.
Burðarskýli þurfa að vera hlý og þur, og útbúin öryggisrimlum.
Nærgæini um burðartímann, og notkun gerfihita, ef þörf krefur, bjargar
mörgu svíni; jafnvel heilli hjörð.
Óþrif má fyrirbyggja með góðum heilsuskilyrðum í svínastíum og umhverfi
þeirra.
Blóðveiklun má koma í veg fyrir með notkun járnefna þegar eftir burð.
Skynsamleg fóðrun gyltunnar um meðgöngutímann útilokar meltingaróreglu,
og veitir svínahvolpunum eðlileg þroskaskilyrði.
Fóðurblanda framleiðir þriflegri svín, og dregur úr þeim sársauka, sem frá-
færum er samfara.
SÉRHVERT UNGT SVÍN, SEM HELDUR LÍFI, OG ÞROSKAST UPP í 200
PUND, ÞÝÐIR 115 AUKAPUND AF FLESKI HANDA BRETUM, OG HAG-
VÆNLEGRI FRAMLEIÐSLU.
Frekari upplýsingar fást hjá landbúnatSarrátSu neyti fylkis yðar, I.andbúnaðarskðla, næsta Til-
raunabúi Sambandsstjðrnar, eða griparæktarumboðsmanni Landbúnaðarráðuneytis Sambands-
stjðrnar.
____ ______________ __________ ____ 151-1
AGRICULTURAL SUPPLIES BOARD
Dominion Department* of Agriculture, Ottawa
Honourable James G. Gardiner, M inister