Lögberg - 16.04.1942, Blaðsíða 3

I'
Zermatt hefði sýnst sléttur, lóð-
i'éttur veggur.
“Löngu eftir sólsetur bergmái-
uðu klettarnir hlátrasköll okkar
°8 “jóð:l”-söng fylgdarmann-
anna,” segir Whypmer i frá-
sögn sinni.
Lagt var af stað með birtu
hinn 14. júní. Þeim gekk greið-
•ega uppgangan á jökulinn, og
liurltu sjaldan að taka til reip-
anna. Hudson og Whymper skift-
nst á um að “ganga fyrir.” Þegar
þeir komu upp á jökulhjallann,
sern nefndur er öxl, sveigðu þeir
norður fyrir tindinn. Þar varð
erfiðara að fóta sig, þó að bratt-
ínn væri Ihvergi meiri en sem
svaraði 40 gráðum. En nú fór
Hadów að lýjast, sökum ónógr-
ar iþjálfunar og hinir félagarnir
urðu oft að hjálpa honum, —
Sanga undir honum. Loks áttu
beir aðeins eftir um 200 fiet upp
a tindinn og virtist sá kafli ekki
™jög brattur. Og Whymper tók
a<5 æpa upp af fögnuði. En nú
v’oru Iþeir ekki vissir um, að þeir
v*ru fyrstir manna að komast
UPP á tindinn, því að ítalirnir
höfðu lagt af stað frá Breuil lil
uPPgöngu á tindinn fjórum dög-
um fyr en Englendingarnir
‘ögðu af upp frá Zermatt. Og á
!leiðinni upp fjallið hafði ensku
leiðangursmönnunum hvað eftir
annað sýnst þeir eygja menn og
fána uppi á tindinum. Þetta
bafði þó jafnan reynst sjón-
hverfing ein, þegar betur var að
gáð.
“Brattinn minkaði. Vér leyst-
um reipin hver af öðrum, og við
Lroz tókum til fótanna og kom-
um á harða-spretti upp á tind-
inn. kl. 1.40,” skrifar Whyinper
1 endurminningum sínum.
Lngin spor voru sjáanleg þar,
sem þeir komu upp á tindinn, en
l)ar eð þarna uppi er óslétt flöt
eða rindi, um 350 feta langur,
Var ekki ólíklegt, að Carrel hefði
lvomið upp á þá brúnina, sem
•jær var, ítalíu inegin, og ekki
farið lengra. Whymper hraðaði
ser iþangað, en sá strax að snjór-
'Un var þar ósnortinn líka. En
Þegar hann leit fram af brún-
'nni, sá hann til ferða ítalanna,
•angar leiðir niðri í jökullhall-
uniini. Þeir félagar rifu nú af
ser húfurnar, veifuðu þeim og
æPtu fagnaðaróp. En keppinaut-
arnir voru svo langt í burtu, að
l)eir heyrðu ekki til þeirra
Whympers og Gorzs og litu ekki
uPþ. Þeir voru orðnir hásir af
°Punum og Whymper sagði við
Lroz: “Við verðum að fá þá til
að líta upp. Þeir verða, — og
iþeir skulu sjá, að við höfum
•^omist upp á undan þeim.” Og
uni leið fór hann að losa grjót
Ur klettunum með broddstafn-
um og ryðja því niður. Stein-
arnir þeyttust ofan jökulinn —
°g það skildu ftalirnir. Þeir
"ýðu í d'auðans ofboði undan
grjóthruninu og niður fjallið.
Lroz rak nú tjuldstöng niður i
Jokullinn og festi treyjuna sína
v'ð hana í fána stað. Og þessi
•uni sást hvarvetna úr nálægum
óalabygðum, og niðri í Breuil
Var fagnað ítölskum sigri í þess-
ar' þraut. En morguninn eftir
•'oniu þeir Carrel og lclagar hans
•'• bygða, og voru all “framlágir.”
^•sökuðu þeir ófarir sinar ineð
tv' að segja, að nú hefðu þeir
sannfærst um, að munnmæla
sögurnar væri ekki úr lausu lofti
8ripnar. “Það eru einhverjir ó-
v*ttir þarna uppfrá. Við sáuin
l'á sjálfir, og þeir ruddu heljar-
^tórum björgum niður á okkur.”
hað skal látið ósagt, hvað Car-
'°1 hugsaði lil Whympers. Sjálf-
ur mintist hann aldrei á það einu
ot °g i hinni ýtarlegu Matter-
horns-lýsingu eftir Guido Reys,
er ekki heldur að því vikið. En
véi vitum, að Carrel hafði skarpa
sjón, og mun tvímælalaust hafa
,æði seð og þekt Whymper uppi
a t'ndinum hinn 14. júní, og að
l)ai með var fyrir honum til
kuinna hruninn frægðardraum-
Urtnn, sem hann hafði viljað
hndta Ufi sínu fvrir.
í*egar þeir Whymper og tfé-
lagar hans höfðu hafst við á
tindinum í klukkustund eða svo,
lögðu þeir í hina glæfralegu för
niður brattann. Það var óheppi-
legt, hvernig þeir skipuðu sér á
reipið. Að sjálfsögðu hefði Croz,
sem var reyndastur þeirra í slík-
um raunum ,átt að vera síðastur,
— en i þess stað, var hann lát-
inn vera neðsitur, eða fyrstur,
næstur honum var Hadow, þá
Hudson, Douglas og Taugwalder
gamli. Á síðustu stundu datt
Whymper i hug að skilja eftir
“flöskuskeyti” i snjónum, og
þegar því var lokið, bundu þeir
sig saman, hann og Taugwalder
hinn yngri, sem beðið hafði eftir
honurn. Þegar þeir voru komnir
spölkorn áleiðis, kallaði Dougias
til hans og bað hann að binda
sig við gamla Taugwalder, sem
varla myndi hafa krafta til að
“halda við,” ef einhverjum hinna
yrði á að hrasa.
Um kll. 3 síðdegis lagði Croz
frá sér exi sína, til þess að hjálpa
Hadow til að korna fyrir sig fót-
um. Croz varð að vera á grúfu
á meðan og þrýsta sér upp að
klettinum, þar sem þeir voru
að feta sig ofan. Þegar hann
var búinn að hjálpa Hadow,
sneri hann sqr við og fór að
þreifa fyrir sér með öðrum fæt-
inum eftir næstu fótfestu. En
Hadow, •—• sem var ókunnugt
um þá ófrávikjanlegu reglu, að
aðeins einn maður má flytja sig
til í einu, þegar svona stendur á,
— hann tók samtimis skref nið-
ur á við. Hann misti fótanna,
rakst á Croz, sem inisti exina
úr hendi sér og hrópaði eitt orð,
um leið og hann rétti upp hend
urnar: “Impossible!”
Þeir biðu báðir eitt andartak,
en hröpuðu síðan. Þegar stríkk-
aði á reipinu, misti Hudson fót-
anna og hann reif Douglas lávarð
ineð sér, — og þeir hröpuðu
allir. Alt skeði þetta á skemmri
stundu en tveim sekúndum. Þeg-
ar þeir Whvmpér og Taugwalder
feðgarnir heyrðu Croz kalla,
brugðu þeir við þegar, allir sam-
tímis og spyrnti hver i sina fót-
festu af öllum mætti. Þá kom
þungur rykkur á reipið og sam-
tímis á iþá alla þrjá. Þeir stóð-
ust þungann og viðbragðið, en
reipið slitnaði, á milli Douglas
lávarðar og Taugwalders gamla.
Þeir sáu hina ógæfusömu félaga
sína, eins og i hvllingum, renna
á bakinu niður urðina, sem fyr-
ir neðan þá var, og berjast við
það alla, að bylta sér til og
krafsa eftir einhverju til að
stöðva sig á. Siðan hurfu þeir
hver af öðrum fram af Axlar-
brúninni, og hentust stall af
stalli niður á skriðjökulinn —
l'jögur þúsund fet.
Whymper og Taugwalder-
l'eðgarnir hreyfðu sig ekki úr
sporum i hálfa klukkustund Þeir
urðu sem steingjörvingar af
skelfingu, og feðgarnir, þraut-
reyndir fylgdarmenn, þeir grétu
eins og börn, sem hafa vilzt.
Þegar þeir fóru aftur að feta sig
niður fjallið, ætlaði það að reyn-
ast örðugt, að fá Taugwalder
hinn yngri til að hreyla sig.
Hann var lamaður af því, að
vera sjónarvottur að þessum
ægilega atburði.
Á Á sunnudagsmorgun komu
þeir félagar till Zermatt, en það-
an var þegar gerður út leitar-
leiðangur. Lík þeirra Hudsons,
Crozs og Hadows fundust fljót-
liega, hryllilega lemstruð, en lík
Douglas lávarðar 'fanst aldrei.
Það fór hryllings-gustur um
gjörvallan heiminn, þegar þessi
harmafregn spurðist, og uin það
var 'hvislað, að hér myndi ekki
hafa verið alt með feldu. Sumir
skeltu allri sökinni á Whymper,
én aðrir gátu þess til, að Taug-
walder gamli myndi hafa brugð-
ið hníf á reipið, þegar hann sá,
að Croz var að hrapa.
Þessi orðrómur komst jafnvel
í blöðin, og sumir blaðamenn-
irnir tóku að skifta fjallgöngu-
inönnum í tvo flokka. f fyrri
flokkinn var skipað þeim, sem
reipið skera að neðan, eða fyr
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 16. APRÍL. 1942
3
ir ofan sig (meiri kærleika hefir
enginn, en sá, sem fórnar lífi
sínu fyrir aðra) og svo hinir,
sem skera það að ofan, — eða
fyrir neðan sig (heigullinn:
harmleikur í fjallgöngu). Þar eð
ekki var vitað, hversu langt frá
Taugw'alder gamla reipið hafði
hrokkið sundur, varð gamli
fylgdarmaðurinn að ganga fyrir
leynilega rannsóknarnefnd og
svara langri runu af móðgandi
spurningum Whymper hafði
heitið honum siðferðilegum
stuðningi i þessum vanda, en
hann hafði þó ekki annað fram
að færa, en nokkrar ljósmyndir,
sem áttu að sýna, að reipið, se-m
notað hafði verið, hefði veriö
grenst og ónýdast af þeim reip-
um, sem þeir höfðu haft með-
tferðis. Aðstaða Taugwalders
gamla varð loks svo óbærileg, að
hann sá ekki önnur úrræði, en
að llýja til Ameríku. Og þaðan
kom hann ekki fyr en hann var
orðinn svo hrumur, að hann
bjóst við dauða sinum þá og
þegar. En hann vildi deyja i
föðurlandi sínu.
Tveim dögum eftir að þetta
sorglega slys varð, lagði Carrel
til nýrrar atlögu, og hugðist nú
að sýna, að hægt væri einnig
að komast upp á Matterhorn frá
ttalíu. Þó að sú leið, sem hann
fór, væri bæði erfiðari og hættu-
legri, en leið þeirra Whympers,
tókst förin slysalaust. Með hon-
um var Gorret ábóti, sem einnig
hafði verið þátttakandi í hinum
fyrri leiðangri, þeim er mistókst.
1 næstu þrjátíu og fimm árin
var Carrel mest eftirsóttur allra
fylgdarmanna og frægastur. All-
ir, sem reyna vildu að komasl
upp á Matterhorntind leituðust
við að tryggja sér leiðsögn hans.
Og i einum slíkuin leiðangri lézt
Carrel, einmitt á þeim slóðum,
sem hann hafði á yngri árum
ætlað sér að verða fyrstur manna
til að vinna frækilegt afrek, þó
að það kostaði hann lífið.
Svo stóð á, að hann var með
leiðangursmönnum, sem hann
hafði fylgt upp á tindinn. Það
gerði á þá aftaka hriðarveður,
þegar þeir voru að leggja af slaö
ofan af fjallinu, en Carrel tók
ekki annað i mál, en að hann
réði ferðinni. Var hann þá orð-
inn roskinn maður, eða um 62
ára, og auk þess ekki heilbrigð-
ur. Hann stýrði ferðinni af
stakri varkárni og svo öruggt,
þrátt fyrir glórulausa hríðina,
að hvergi skeikaði, enda
var hann nú orðinn þaul-
kunnugastur lelðinni, állra fylgd-
armanna. Carrel hafði aldrei
orðið fyrir óhappi, honum hafði
aldrei orðið fótaskortur í slíkum
ferðum, svo frábærlega varkár
var hann. Og hann vildi ekki
heldur i þetta sinn bregðast því
loforði, sem hann hafði gefið, að
koma leiðangursmönnum heilum
á húfi til bygða.
Hann vildi ekki heyra nefnt,
að ungur og hraustur fylgdar-
maður, sem var með í förinni,
leysti Ihann af hólmi, fyr en þeir
voru komnir úr aliri hættu. Þeir
voru þá staddir skamt lrá Alpa-
kofa einum, — en þá hné hinn
skyldurækni leiðsögumaður ör-
endur til jarðar. Gröf hans er
inerkt með óvönduðum trékrossi.
En á hann er þetta letrað:
JEAN ANTOINE CARREL,
gamall víkingur og ábyggilegur
fylgdarmaður dó hér á verði.
Guido Rey segir frá því í hinni
merku bók sinni um Matterhorn,
að eitt sinn hafi frakkneskur
ferðamaður komið að þessum
krossi og farið að lesa áletrun-
ina. Síðan hafi hann vikið sér
að fylgdarmanni sinum, en hann
var þá, af hendingu, sonur eins
dugliegasta keppinauts Carrels,
og sagt við hann kæruleysislega:
“Jæja, það hefir verið hérna,
sem Carrel féll?”
“Carrel féll ekki,” svaraði
fylgdarmaðurinn með hreykni-
þrungnum hlýlelk. “Hann dó á
verði!”
komst upp á “vantinum.” En
við, sem vorum í stýrishúsinu,
eg og Bjarni Thorarensen frá
Þormóðsstöðum fórum báðir i
sjóinn.
Náði Bjarni i stiga, sem lát-
inn var síga til hans og hélt sét'
í hann þangað til honum var
bjargað.
Eg náði í keðju frá akkerinu
— en i sama bili fékk eg högg á
höfuðið og misti snöggvast með-
vitundina. Þegar eg raknaði við
aftur, var eg í kafi, en mér skaut
strax upp. Sá eg þá björgunar-
hring skamt frá mér, en gat ekki
komist að honum. 1 sama bili
var kastað til mín öðrum björg-
unarhring og gat eg náð í hann
og haldið honum við brjóstið á
mér, þar til mér var bjargað.
Var nú settur út bátur og gat
eg synt til hans með fótunum.
en uiii Ieið og eg var tekinn upp
í bátinn, misti eg meðvitundina
aftur og raknaði ekki við, fyr en
verið var að afklæða mig um
borð í tundurspillinum. Hafði
eg þá verið' að minsta kosti hálf-
tíma i sjónum.
í)g vil taka það fram að lok-
um, að okkur var veitt hin bezta
aðhlynning um borð i tundur-
spillinum, sem skilaði okkur
hingað inn til Reykjavikur kl.
að ganga 9 í gærmorgun.”
Lárus Marisson, sem fórst, var
ættaður úr Dalasýslu, 63 ára að
aldri og átti fimm uppkomin
börn.
Vélbáturinn “Græðir” var rúm
30 tonn að burðarmagni, eign
Steindórs Péturssonar útgerðar-
manns i Keflavík og hafði hann
keypt bátinn í haust. Var hann
endurbygður árið 1939 og sett
ný vél i hann.
—(Alþbl. 14. febr.)
Business and Professional Gards
Ekki má skilja svo við þessa
lrásögn, að ekki sé þess getið,
hver urðu afdrif þeirra, sem
fyrstir reyndu til þes.s að komast
upp á hátind þessa “óhamingju-
fjalls.” Báðir fylgdarmennirnir,
sem voru með Tyndall, þegar
hann gerði tilraunina, og lagði
upp frá Breuil, fórust i Alpafjöll-
um, Brennen hrapaði í Haut de
Cry, en Maquinaz varð fyrir
skriðu í Mont Blanc.
Árið 1879 lögðu tveir leiðangr-
ar til uppgöngu á Matterhorn
sama daginn, og lögðu leið sína
um svonefndan Zmutt-hrygg.
Þeir, sem fyrir þessum leiðangr-
um stóðu hétu Penhall og
Mummery. Nokkrum árum sið-
ar skrifar Mummery, í bók er
hann nefndi :My Climbs in the
Alps, sem núerorðin “klassisk” :
“Þegar eg ryfja upp fyrir mér
endurminningarnar um hina
kátu ferðafélaga mina í þeim
tvéim leiðangrum, sem lögðu til
uppgöngu á Matterhorn vesían-
verðan, samdægurs, árið 1879,
fer um mig ónotahrollur, -— það
er sem eg sjái afturgöngur. Við
vorum sjö i förinni. Penhall
beið bana á Matterhorn, annar
fylgdarmaðurinn, Ferdinand Im-
seng, fórst á Monte Rosa, og
Johann Petrus á Mont Blanc.”
Það var eins og að Mummery
hafi séð í þessu fyrirboða þess,
að örlög hans myndu verða eitt-
hvað svipuð.
Enn fórust tveir af þeim fjór-
um leiðangursmönnum, sem eftir
voru lífs: Louis Zurbrucken
hrapaði, og Alexander Burgener
varð fyrir skriðu nálægt Bergli-
kofanum 1811. Báðir voru þeir
þrautreyndir fylgdarmenn, og
Zurbrucken hafði meðal annars
verið leiðsögumaður hertogans
af Abruzzerne í Karakorum-leið-
angri hans,
Og Mummery, sem sigraðist á
öllum hæztu tindum Alpafjall-
anna, fór til Kákasus og sigraði
þar risann Dyck Tau, en týndist
síðar á Nanga Parbat, i Hima-
laya-fjöllum 1895.
Th. Á. þýddi lauslega.
— (Heimilisblaðið).
Sjóslys út af Gróttu
Amerískur tundurspillir sigldi
bátinn í kaí og einn maður
fórst.
Amerískur tundurspillir sigldi
vélbátinn “Græði” frá Keflavík
i kaf i fyrrinótt. Sjö menn voru
ábátnum og björguðust þeir all-
ir nema einn, Lárus Marisson
háseti, 63 ára gamall.
Allþýðuhlaðið náði tali af skip-
stjóranum, Guðmundi Guð-
mundssyni, Kárastíg 9, i gær-
morgun, en sakir beiðni hans
var ekki sagt frá slysinu í blað-
inu í gær, þar eð ekki var búið
að tilkynna aðstandendum hins
látna um slysið. En Ihér fer á
eftir viðtal við skipstjórann, sem
er nnþá rúmfastur eftir volkið.
“Vélibáturinn Græðir” hafði
legið hér um tima sökum vélar-
bilunar og hafði viðgerðin dreg-
ist vegna vinnustöðvunarinnar í
skipaiðnaðinum. En í fyrra-
kvöld klukkan rúinlega 12 lögð-
um við af stað héðan suður til
Keflavikur, en þar er báturinn
gerður út.
Þegar við vorum út af Gróttu
var einn hásetinn hjá mér i
stýrishúsinu, en fjórír voru
frammi i hásetaklafa. Þar á
meðal Lárus Marisson, sem fórst.
Vélamaðurinn var niðri i vélar-
rúmi, en alls vorum við sjö á
bátnum.
Sá eg þá alt i einu ljósglætu
rétt hjá og skildi um leið, hvað
um var að vera, — enda varð á-
reksturinn i sömu svipan og
rakst tundlurspillirinn á bátinn
rétt fyrir framan stýrishúsið.
Kállaði eg þá til bátverja
minna og sagði þeim að reyna
að komast upp i tundhrspillirinn
á akkerisféstinni og komust þrir
þeirra þar upp strax, en einn
SINCLAIR’S
TEA ROOMS
Staðurinn par sem aUh vinir
mœtast.
SELKIRK, MAN.
DR. B. J. BRANDSON
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy 3t».
Phone 21 834—Oífice tlmar 3-4.30
•
Heimili: 214 WAVERLEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manltoba
Legsteinar
sem skara framúr
Örvals blágrýti
og Manitoba marmari
Skrifiö eftir verðskrd
GILLIS QUARRIES, LTD.
1400 SPRUCB ST.
Winnipeg, Man.
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG., WPEG.
•
Fastelgnasalar. Lelgja hús. Ot-
vega peningalán og eldsábyrgC,
bifreiBaábyrgð o. s. frv.
PHONE 26 821
Dr. P. H. T. Thorlakson
205 Medlcal Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy 8ta.
Phone 22 866
•
Ree. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200
DR. A. BLONDAL
Physician & Surgeon
602 MEDICAL ARTS BLDG.
Sími 22 296
Heimili: 108 Chataway
Sími 61 023
H. A. BERGMAN, K.C.
islenekur löofrasðingur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Buildlng, Portage Ave.
P.O. Box 1656
Phones 95 052 og 39 043
Arthur R. Birt, M.D.
605 MEDICAL ARTS BLDG.
Winnipeg
Lækningastofu-sími 23 703
Heimilisslmi 46 341
Sérfrœðingur i öllu, er að
húOsjúkdómum lytur
Viðtalstlmi: 12-1 og 2.30 U1 6 e. h.
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N.D.
Islenzkur lyfsali
Fólk getur pantatS meðul og
annað með pósti.
Fljðt afgreiðsla.
Peningar til útláns
Sölusamningar keyptir.
Bújarðir til sölu.
INTERNATIONAL LOAN
COMPANY
304 TRUST & LOAN BLDG.
Winnipeg
Gilhuly’s Drug Store
THE REXALL STORE
T.yfjasrrfrϚingar
SELKIRK, MAN.
Slmi 100 Nætur^fmi 25
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST„ WINNIPEO
•
pœgilegur og rólegur bústaður
i miöbiki borgarinnar
Herbergi 32.00 og þar yfir; með
baðklefa 38.00 og þar yfir.
Agætar máltlðlr 40c—I0c
Free Farking for Quests
THE WATCH SHOP
Diamonds - Watches - Jewelry
Agents for BULOVA Watches
Marriage Licenses Issued
Thorlakson & Baldwin
Watchmakcrs and Jewellers
699 SARGENT AVE.. WPG.
Thorvaldson &
Eggertson
LögfrœOingar
300 NANTON BLDG.
Talsími 97 024
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
«
506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 124
Home Telephone 27 701
A. S. BARDAL
848 SHERBROOOKE 8T.
Selur líkklstur og annast um ttt-
farlr. Allur útbttnaður s& be*tl.
Ennfremur selur hann allskonur
minnisvarða og legstelna.
Skrlfstofu talslml 86 607
Heimilis talslml 501 662
Dr. S. J. Johannesson
215 RUBY STREET
(Beint suður af Banning)
Talsfmi 30 877
•
Viðtalstími 3—5 e. h.
DR. ROBERT BLACK
Sérfræðingur I eyrna, augna, nef
og hálssjúkdömum
216-220 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedy
Viðtalstlmi — 11 til 1 og 2 tll 5
Skrlfstofusiml 22 251
HelmiUssIml 401 (91
Office Phone Pe>- Phone
87 29? 72 409
Ðr. L. A. Sigurdson
109 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appointment
DRS. H. R. & H. W.
TWEED
TannUrknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage A ve. og Smlth St.
PHONE 26 645 WINNIPEG