Lögberg - 09.07.1942, Blaðsíða 3

Lögberg - 09.07.1942, Blaðsíða 3
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9. JÚLL 1942 3 í 6%, sem svaraði til £9000.00 eða 236 þúsund króna fyrir hverja iferð (miðað við að vá- tryggingarupplhæðin væri £150,- 000.00). Auk þess konrst á- hættuþóknun skipshafna í apríl- mánuði 1941 upp í framan- 'greindar upphæðir. Þegar hér var komið taldi félagið ó'hjá- kvæmilegt að hækka flutnings- gjöldin frá Bretlandi um 33 l/% •rá því, sem þau höfðu verið um nokkurt skeið. Þessi leið var valin vegna þess að þá voru hætt að flytjast matvæli frá Bretlandi og jafnframt flestar þær tegundir, er talist gátu nauð- synjavörur. Einnig má geta þess, að sikipið iflutti allmikið vörumagn fyrir setuliðið í hverri ferð. Hinsvogar þótti ekki færl að hækka flutningsgjald á frystu vörunum, sem komið hefði nið- ur á islenzkum framleiðendum. hessi flutningsgjaldahækkun hefir orðið þess valdandi að fé- lagið hefir nýlega (eða nálega úri eftir að hún átti sér stað) orðið fyrir mjög iharkalegri árás 1 einu af Reykjavíkurhlöðunum, en einum af borgurum þessa *)aejar ásamt húsbændum hans í Bretlandi sungihn lofsöngur fyr- *r það að hafa ekki hækkað illutningsgjöldin. Sannleikurinn uiun nú reyndar sá, að staðið mun hafa á brezkum stjórnar- völdum, en ekki á útgerðarfirm- anu í London, um að hækka 'flutningsgjöldin. Eg tel rétt að gefa mönnum kost á að kynn- ast ölluin málavöxtum þessu viðvíkjandi. Nokkru eftir að stríðið brausí út, hóf firmað Culliford & Clark, Ltd., í London kaup á ísuðum 1 iski í stórum stil hér á landi. Lil flutnings fiskjarins leigði firma þetta aallega pólsk skip. Praman af munu skipin aðal- iega hafa flutt til landsins kol, en urn flutningsgjöld er mér ekki kunnugt. Munu fiskkaup- m hafa verið svo arðvænleg, að þau munu hafa getað staðið undir öllum kostnaði við sigl- ingarnar, enda þótt þau hefðu engan farm flutt til landsins. í^egar fram liðu stundir opnuð- ust augu firmans fyrir því, að enn arðvænlegra myndi vera að %tja jafnframt venjulegar stykkjavörur frá Bretlndi til ís- iands og voru þá af umboðs- manni firmans hér, Geir^ H. Zoega gerðar herferðir á aðal- viðskiftavini Eimskipafélagsins °g voru þeim (eins og þegar hef- ir verið sagt af umboðsmannin- um), boðnir stórafslættir frá gildandi • taxta Eimskipafélags- ms, sem var eins fyrir alla. •^KskiIegt væri að menn gerðu sér ljósa grein fyrir aðstöðumun Þessara tveggja útgerðarfélaga. Eimskipafélag íslands hefir hvorki fiskkaup né aðrar slíkar tekjulindir að ausa úr, heldur v'erða vöru- og farþegaflutning- ae eingöngu að bera uppi rekstur skipanna. Síðan striðið hófst, má heita að larþegaflutningur sé úr sögunni. Aðaltekjur hrezka félagsins Voru hinsvegar gróðinn á fisk- kaupununi) en vöruflutningurinn l‘l íslands er nánast sagt auka- utriði. Limskipafélagið hefir haldið °Pl>i Bretlandsferðuin með Brúarfoss” og öðrum vönduð- °m skipum, sem einnig hafa °aft nokkurt frystirúin, en þriezkja! Ifirmað ihefdr aðaliega le,gt ódýr og gömul skip án rystirúms. Þá má einnig geta þess að stríðsáhættuþóknun skipshafna á slíkum skipum er °®eins líti.11 hluti samskonar á- hættuþóknunar á “Brúarfossi.” P-ins og áður hefir verið tekið fram, þá var orðið mikið tap á rekstri ,‘Brúarfoss” þegar ákveð- lð var í apríl 1941 að hækka ^utningsgjöldin frá Bretlandi. Hvernig átti nú að fara með Petta tap? Leiðirnar sem nú var að velja voru fjórar: L Að hækka flutningsgjöldin lrá Bretlandi. 2- Að félagið hækkaði flutn- ingsgjaldið á frystu afurðunum, sem myndi hafa íþyngt fram- leiðslunni. 3. Að félagið bæri sjálft tap- ið þrátt fyrir að það flutti allar nauðsynjavörur frá Ameríku með stórtapi. 4. Að íslenzka ríkið tæki á sig að greiða reksturstapið. Af þessum leiðum finst mér fyrsta leiðin vera eðlilegust og heppilegust, enda var hún valin. Áður hefir verið frá þvi skýrt að þegar hér var komið voru nálega engar svokallaðar nauð- synjavöur fluttar til landsins frá Bretlandi mleð skipum þeim, sem ifélagið hafði ráð yfir. Þó mun einhver sementsflutningur hafa átt sér stað og var flutnings- gjaldið reiknað á 100/shiilings fyrir smálest á allar hafnir úti um land. Á sama tíma voru greiddir alt að 110/shillings fyr- ir smálest í leiguskipum í heil- um förmum, en þó aðeins til Reykjavikur. Snemma á sumrinu 1941 ákvað brezka Stríðssiglingaráðuneytið í London að taka allar siglingar til íslands d sínar hendur og frá því í ágústmánuði sama ár hef- ir það gert það. Það taldi þó nauðsynlegt, að “Brúarfoss” yrði fyrst um sinn í ferðum, sökum skorts á skipum með nægilegu frystirúmi. Viðurkendi brezka rúðuneytið að útgerðar- kostnaður á “Brúarfoss” væri það hár, að flutningsgjöld þau, er ráðuneytið ákvað, nægðu ekki fyrir reksturskostnaðinum og gekk því inn á að greiða Eim- skipafélaginu 55/shillings hærra Iflutningsgjald á freðfiski heldur en áður hafði verið. Með þessu sýndi brezka stjórnin sanngirni sína í þessu máli. Síðan fekst “Brúarfoss” laus til Ameríku- siglinga fyrir mjög eindregin til- mæli vor 1 því efni. Eimskipafélagið annast nú af- greiðslu allra skipa, sem sigl- ingamálaráðuneyti Bret-a hefir i föstum ferðum frá Leith og Pieetwood. Sný eg mér þá aftur að Aine- ríkusiglingunum. Eins og fyr er sagt, voi-u í upphafi striðsins flutningsgjöld frá Vesturheimi ákveðin 25% hærri en þau voru fyrir stríð (gegnumgangandi). Þegar fram liðu stundir kom í Ijós, að tap varð á þessum flutn- ingum, einkum á matvöruflutn- ingunum. Voru þá flutnings- gjöldin hækkuð um 25%. Hækk- unin varð því þannig 56% miðað við gegnumgangandi flutnings- gjöld fyrir stríð. Þessi hækkun fór fram 1. apríl 1940 og síðan hefir engin hækkun á nauðsynja- vörum (mjölvörum, sykri, kaffi, kaffibætir og smjörlíkisolíum) átt sér stað. FJutningsgjöld á kornvörum til allra hafna á fs- landi eru nú, eins og fyr grein- ir, kr. 131.86, en í síðustu heims- styrjöld voru þessi iflutnings- gjöld kr. 160.00 til Reylijavíkur, en til annara hafna bættist strandflutningsgjald þá við og nam það um 55 kr. á smálest, með umhleðslukostnaði. Þegar borinn er saman sigl- ingkaostnaður þá og nú, er auð- sætt að afkoma skipanna verðui stórum verri nú. Þann 1. desember 1941 voru flutningsgjöldin á öðru en nauð- synjavörum hækkuð um 25% og nemur þá hækkun þeirra vara samtals 95%. Til samanburðar má geta þess, að flutningsgjaldahækkanir í Bandaríkjunum nema 700% frá því fyrir stríð. Um afkomu Ameríkusigling- anna vil eg segja þetta: F'yrsta ársfjórðungimí 1941 var heildarniðurstaðan af sigl- ingum skipa félagsins og leigu- skipanna allgóð. Að vísu voru veruleg töp á einstökuin ferðum þeirra skipa, sem fluttu mest- megnis matvöru. Annan árs- fjórðunginn var útkoman við- unandi. Þriðja ársfjórðunginn stóð rekstur skipanna, þ. e. skipa félagsins og leiguskipanna nokk- urn veginn i járnum, en síðasta ársfjórðunginn er orðið tap á svo að segja hverju einasta skipi og sumum þeirra stórtap. Þá kastar fyrst tólifunum upp úr áramótunum. Á einu leigu- skipi, sem var hér nýlega, komst tapið upp i nokkuð á l'jórða hundrað þúsund krónur á einni ferð, og tap á síðustu ferð “Lag- arfoss” nain hátt á þriðja hundr- að þúsund króna. Ef haldið yrði áfram á þessari braut, myndi fé- lagið á skömmum tíma verða eignalaust. Féiagið hefir tekið mörg skip á leigu frá Ameríku, og nokkur þeirra með fyrirsjáanlegu tapi. Til þess að gefa hugmynd um hversu leigurnar hafa hækk- að, þá vil eg geta þess, að S/s “Alcedo” var leigt í ágústinán- uði 1941 fyrir $38,500.00 fyrir ferðina, en sama skip var aftur leigt í febrúarmánuði 1942 og er leiga með töifum áætluð $95,- 000.00 fyrir ferðin. Leigutími var álvveðinn 45 dagar, en ferðin mun taka um 80 daga. Eg hygg að það, sem að fram- an er ritað, nægi til þess að sannfæra alla sanngjarna og réttsýna menn um að Eimskipa- félagið hefir enn eins og hingað til, rækt fyllilega skyldur sínar við þjóðféiagið og verðskuldar það því enn að vera kallað “óskabarn þjóðarinnar.” Félagið hefir gert alt, sem í þess vaidi hefir staðið, tit að halda siglingunum í horfinu. Það hefir verið i náinni sam- vinnu við Viðskiftamálaráðu- neytið um að láta flutning á nauðsynjavörum sitja í fyrir- rúmi, enda þótt mikið arðvæn- Jegra hefði verið að flytja aðrar vörur. Eg vil geta þess hér, að í stríðsbyrjun, fór skrifstofustjóri félagsins í Kaupmannahöfn, Jón Guðbrandsson, til New ^ork, og hefir hann dvalið þar siðan. Hefir hann haft umsjón með af- greiðslu allra þeirra skipa, sem félagið hefir haft yfir að ráða, og eins og vænta mátti, þefir hann unnið í New Yorlc stórmilí- ið nauðsynjastarf fyrir félagið og þjóðina, enda var hann mjög lcunnugur í New York frá Ireimsstyrjöldinni 19ll—1918. Nú á tímum er mikið talað um að þjóðin þurfi að safna sjóðum, til þess að standa undir erfiðleikunum, sem blasa við, að stríðinu loknu. Þetta er vissu- lega alveg rétt, en myiidi þess þá engin þörf, að Eimskipafé- lagið eignaðist lika sjóði? Horf- ast verður í augu við, að erlend skipafélög hefji þegar að stríð- inu lolcnu, siglingar í samlíepni við Eimskipafélagið. Erlendu skipafélögin standa ólíkt betur að vígi að því leyti, að áhættu- þóknun og stríðstryggingar skipshafna þeirra hafa aldrei orðið nema lítið brot gf þeirri upphæð, sem íslenzk útgerðar- félög hafa orðið að greiða. Allir íslendingar munu vera sammála um að íslenzki sigl- ingaflotinn sé alt of lítill, Cn hvernig á að endurbæta og auka hann, ef útgerðin má ekki græða? Það samrýmist vitan- lega alþjóðar hagsmunum, að hægt verði að eignast stærri siglingaflota. Það hlýtur að vera hagsmuna- og áhugamál sjómanna að auka flotann og tryggja þar með atvinnumögu- leilta þeirra. Það samrýmist iLagsmunuin verkamanna, að það fyrirtæki, isem slcapað hefir þeiin mesta og bezta atvinnu, eflist svo það geti í framtíðinni veitt enn tryggari vinnu en hing- að til hefir verið. Bættar sam- göngur auka alþjóðar heill. Eg tel rétt að benda á, að skip fé- lagsins eru flest orðin gömul og siglingar þær, sem þau eru nú í, eru mjög örðugar og reyna þarafleiðandi mjög á skipin. Hinsvegar er aðstaðan nú mjög erfið að því er viðhaldið snertir. Lítill tími er til aðgerða og fag- Jært fólk nálega ófáanlegt. Það er að sjálfsögðu æskilegt að halda flutningsgjöldunum niðri, en til þess eru aðeins þrjár leiðir: 1. Að lækka útgjöld félagsins, en sú leið má teljast ómöguleg eins og öll aðstaða er nú. 2. Að Eimskipafélagið tapi þeim sjóðum, sem það hefir eignast og verður það þá, að stríðinu loknu, annað hvort eignalaust eða þá svo fjárhags- lega lamað, að það þolir eRki samkepni við erlend siglingafé- lög. 3. Að ríkið greiði félaginu nokkurn hluta af iflutningsgjöld- unum, þannig, að siglingarnar gæfu isæmilegan arð. í þessu sambandi virðist rétt að benda á, að eins og sýnt hefir verið fram á í skýrslu hag- stofustjóra, dags. 17. september 1941, og skrifum bygðum á henni, þá hafa farmgjöldin alveg óverúleg áhrif á dýntíðina í landinu. Samkvæmt þeirri skýrslu neinur alt farmgjald allra þeirra vara, sem ganga beint inn í visitölureikninginn (að meðtöldum tolli af farm- gjaldinu og álagningu á það) um 8 visitölustigum, ríflega á- Andálæður Leikurinn, þess sem að liggur, er léttari en hins sem að stendur; margra eru fúnar fætur þó firmar beri þeir hendur. Þó það sé leikur, að liggja, ljúft er þó engum að falla; oft er sá frægur sem fellir, þó falli hann sjálfur í halla. Fallinn ei fótum treystir — fallinn treystir á hendur. Fáir ráðast á fallinn, þó felli hann þann sem stenduí. Forsmáðu ekki hinn fallna, fallið, var ekki hans galli: þó lítil þraut sé að liggja, lag er að verjast falli. \ Fallinn á fáa vini — féll, er til vina sótti; fallinn á fátt á hættu, fallið er hinum ótti. Síðasta sigri að hrósa — sjaldan er áfanginn tryggur: Sá, sem að felti þá föllnu, oft fellur um þann sem að liggur. Ef sannur er sögunnar endi, að seinastir verði þeir fyrstu, þá rísa þeir föllnu úr falli, á fæturna sem að þeir mistu. —Pálmi. ætlað. Frá minu sjónarmiði er það eðlilegast að farmgjöldin verði hækkuð, svo að siglingarnar beri sig, en telji rikisstjórnin heppi- legra að ríkið greiði hluta af framgjöldunum, æbti það að koma í sama stað niður fyrir fé- lagið. Spurning sú, sem æskilegt væri að þjóðin athugaði gaum- gæfilega er þessi: Telur hún að Eimskipafélagið hafi brugðist skyldu sinni í sigl- ingamálunum síðan stríðið hófst, eða telur hún æskilegt, að félag- ið eflist svo, að það geti hafist handa um endurnýjun og aukn- ingu flotans a stríðinu loknu, svo að það geti með eigin flota annast alla nauðsynlega flutn- inga þjóðarinnar í frgmtíðinni. Reykjavik 31. marz 1942. G. Vilhjálmsson. (úr ársskýrslu Eimskipafélags íslands). Það er sagt, að einn skýja- kljúfurinn í New York sé svo hár, að það verði að hafa hjarir á honum svo hægt sé að láta hann falla niður til þess að tunglið komist yfir hann. Ef þér standið á þaki hans getið þér tekið i halann á halastjörn- unura og sleikt rjómaís úr föt- um mjaltakvennanna. Þér get- ið teygt yður upp og kitlað engl- ána undir iljunum. • Sönn ást er dálítið, sem marg- ir hafa talað um, en fáir reynt. • —Af hverju stendur storkur- inn á öðrum fæti? —Vegna þess, að ef hann lyfti honum líka, myndi hann detta. • Dómari: “Mennirnir tveir börð- ust með stóluin. Reynduð þér ekki að stilla til friðar?” Vitni: “Það var ekki hægt. Stólarnir voru ekki fleiri.” Business and Professional Cards Snowfield & Snowfield Lögfrœðingar LANGDON, N. DAKOTA J. M. SJJOWFIELD ELLIS G. SNOWFIELD Dr. P. H. T. Thorlakson 205 Medlcal Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 22 866 O Res. 114 GRENFELL BLVD. Phone 62 200 J. J. SWANSON & CO. LIMITED 308 AVENUE BLDG., WPG. • Fasteignasalar. Leigja hús. Út- vega peningalíin og eldsábyrgð. bifreiðaábyrgC, o. s. frv. Phone 26 821 EYOLFSON’S DRUG PARK RIVER, N.D. . fslenzkur lyfsali Fólk get’ur pantað meðul og annað með pósti. Fljót afgreiðsla. Peningar til útláns Sölusamningar keyptir. Bújarðir til sölu. INTERNATIONAL LOAN COMPANY 304 TRUST & LOAN BLDG. Winnipeg DR. B. J. BRANDSON 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Office tímar 3-4.30 • Heimili: 214 WAVERBEY ST. Phone 40 3 288 Winnipeg, Manitoba Legsteinar sem skara framúr Úrvals blágrýti og Manitoba marmari SkrifiO eftir verðskrd GILLIS QUARRIES, LTD. 1400 SPRUCE ST. Winnipeg, Man. DR. A. BLONDAL Physician & Surgeon 602 MEDICAL ARTS BLDG. Sími 22 296 Heimili: 108 Chataway Sími 61 023 Arthur R. Birt, M.D. 605 MEDICAL ARTS BLDG. Winnipeg Lækningastofu-slmi 23 703 Heimilissími 4 6 341 SérfræOingur i öllu, er aO húösjúkdðmum lytur Viðtalstími: 12-1 og 2.30 til 6 e. h. H. A. BERGMAN, K.C. íslenzkur lögfrœöingur • Skrifstofa: Room 811 McArthur Building, Portage Ave. P.O. Box 1656 Phones 95 052 og 39 043 F. S. SNOWFIELD LögfrœOingur CAVALIER, N. DAKOTA. SELKIRK LUMBER Company Verzla með HúsaviO og allar tegundir af hyggingarefni Kostnaðaráætlanir veittar ókeypis Sfmi 254 P.O. Box 362 SELKIRK, MAN. Thorvaldson & Eggertson LögfrœOingar 300 NANTON BLDG. Talsími 97 024 DR. A. V. JOHNSON Dentist * • 506 SÖMERSET BLDG. Telephone 88 124 Home Telephone 27 702 ST. REGIS HOTEL 285 SMITH ST., WINNIPEG • ’ Pœgilegur og rólegur bústaður í miðbiki borgarinnar Herbergi $2.00 og þar yfir; með baðklefa $3.00 og þar yfir Ágætar máltíðir 40c—60c Free Parking for Quests DRS. H. R. and H. W. TWEED Tannlœknar • 406 TORONTO GEN. TRCSTS BUILDING Cor. Portage Ave. og Smith St. PHONE 26 545 WINNIPEO A. S. BARDAL 848 SHERBROOK ST. Selur llkkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaður sá bezti. Ennfremur selur hann allskonar minnisvarða og legsteina. Skrifstofu talsími 86 607 Heimilis talsími 601 562 DR. ROBERT BLACK Sérfræðingur f eyrna, augna, nef og hálssjúkdómum 216-220 Medical Arts Bldg. Cor. Graham & Kennedy Viðtalstími — 11 til 1 og 2 til 5 Skrifstofusími 22 251 Heimilissími 401 991 Dr. S. J. Johannesson 215 RUBY STREET (Beint suður af Banning) Talsfmi 30 877 • - Viðtalstími 3—5 e. h. Office Phone Res. Phone 87 293 72 409 Dr. L. A. Sigurdson 109 MEDICAL ARTS BLDG. Office Hours: 4 p.m.—6 p.m. and by appointment

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.