Lögberg - 28.01.1943, Blaðsíða 3

LÖGBERG. FIMTUDAGINN 28. JANÚAR, 1943.
3
samkomulagi um hvað sé for-
svaranlegt viðurværi fyrir þá.
sem litlar intektir hafa.
* * *
Allur tryggingakostnaðurinn
árið 1938—39, var 342 milljánir,
og var borin í jöfnum hlutföll-
um af þeim er tryggingarinnar
nutu, vinnuveitendum og stjórn-
inni.
Núverandi tryggingar fyrir-
komulag kemur til að kosta, ár~
ið 1945, £432 millj., en undir
Beveridge fyrirkomulaginu kost
ar það £697 millj., fyrir miklu
meiri tryggingar og aukahags-
bætur. Eftir 20 ár yrði kostnað-
urinn orðinn £858 millj., sem
stafaði af fjölgun ellistyrksþega.
Kostnaðaraukningin frá því
sem er, næmi £265 millj. hvar
af £125 millj. kæmu inn í gjöld-
um styrkþega, £54 millj. frá at-
vinnuveitendum og £86 millj. frá
stjórninni; meiri hluti aukakostn
aðar á næstu tuttugu árum fell-
ur á stjórnina.
Af allri kostnaðarupphæðinni
£697 millj. árið 1945, kostaði
samanlögð þjóðartryggingin
£367 millj., og stjórnartillag og
þjónusta £335 millj. Af hinni síð-
ari#upphæðinni ganga £110 milj.
til barnaverndunar og uppeldis.
£170 milj. verður varið til mjög
fullkominnar heilsuverndunar,
og heilsubótar, og 39 millj. til
ellistyrksþega, sem uppbót þar
til hámarki ellistyrksins hefir
verið náð. Ellistyrkurinn nemur
£126 millj. árið 1945, en er á-
ætlaður að nema £300 millj. árið
1965, og stafar það af því hversu
margt fólk nær háum aldri, fyrir
betri lífskjör og heilsueftirlit.
Aldurstakmark til ellistyrks
er: Karlmenn 65 ára en konur
60 ára, ásamt réttindum til hækk
andi styrks, sem árið 1965 verð-
ur jafn atvinnuleysis styrknum.
Sökum fjölda aldraðs fólks í
hlutfalli við fækkandi barna-
fæðingar, gerir Beveridge ráð
fyrir að fyrir hvert barn sé
hverri móðir borgað £4 ag auk
þess 36 shillings á viku, í þrettán
vikur, fyrir giftar konur, sem
vinna, svo að þær geti verið frá
vinnu og notið hvíldar og upp-
byggingar. Þessi hjálp, ásamt.
barnatillagi, er ætlast til að
komi í veg fyrir örbyrgð, sem
bugar áræði foreldra til að
auka fjölskyldu sína og ala
upp börn.
Stjórnin ber meir en helming
alls kostnaðar þjóðartryggingar-
innar árið 1945. Stjórnin borgar
í351 millj. af £697 millj., sem
er allur kostnaðarinn; og á kom-
andi 20 árum verða tryggingar-
fillög lítið breytt, nema frá
stjórninni. Tillag stjórnarinnar
hækkar smátt og smátt, þar til
það verður £519 millj. af allri
upphæðinni, sem verður £858
millj. Skattgreiðendur byrja
þannig að borga helming kostn-
uðarins, og að síðustu 60% af
öllum kostnaðinum.
Atvinnuveitendur, sem borg-
uðu £66 millj. í tryggingarsjóð-
inn árið 1939, koma til að borga
^83 millj. árið 1945, undir nú-
verandi fyrirkomulagi, en það
Verður hækkað upp í £137 millj.
nndir nýja fyrirkomulaginu, en
svo verður það lítilsháttar lækk-
að, í £132 milj. á næstu tuttugu
árum.
* * *
Er hægt að gefa fólki trygg-
mgu gegn örbyrgð og fátækt.
nndir svo fullkomnu tryggingar-
fyrirkomulagi, án þess að það
treysti um of á það, og verði
kærulausara um að bjarga sér?
^un fólk geta haldið sjálfstæð-
nm og óháðum hugsunarhætt'.
framtakssemi og metnaðar? Við
hér í Canada vitum að atvinnu-
^eysishjálpin var misbrúkuð, og
að ellistyrkurinn hefir og verið
misbrúkaður. Beveridge viður-
hennir þá hættu, sem slíku sé
samfara, en hann bendir á ýmis-
Iegt, sem komi í veg fyrir slíkt.
í fyrsta lagi, þjóðartryggingin
veitir aðeins lágmarksviðurværj,
f^yggingin veitir ekki ríkmann-
leSa afkomu. Þar eð atvinnu-
leysis borgunin er ekki tíma-
hundin, verður tryggingarþegi
eftir vissan tíma að taka aðra
atvinnu en hann vanalega hefir
stundað, og fá æfingu fyrir öðru
verki. Atvinnuleysisborgun inni-
bindur framfæri fyrir börn hins
trygða, óg undir Beveridge fyrir-
komulaginu, getur maður með
stóra fjölskyldu oft fengið eins
mikið, eða meira en hann hefði.
ef hann væri að vinna fyrir
kaupi. Til þess að hvetja slíkan
mann til vinnu, er ein af ástæð-
unum fyrir að borga framfærslu
styrk til barnanna, jafnvel þó
faðirinn hafi atvinnu. Þeir, sem
halda áfram að vinna eftir að
þeir eru komnir yfir aldurstak-
mark, 65 ára, fá greiddan hærri
ellistyrk. Þó allar trvggingar
ráðstafanirnar séu sameinaðar,
er tillags grundvellinum ekki
haggað. Sannleikurinn er sá, að
þeir, sem njóta hagsmunanna
frá þessari tryggingu hjálpa til
að bera kostnaðinn, og slíkt
hjálpar þeim til að halda sjálf-
stæði sínu og sjálfsvirðingu, og
sú er reynslan meðal ensks
verkalýðs.
Beveridge er samþykkur því,
að ríkið skuli ekki standa í vegi
fyrir framsóknar viðleitni ein-
staklingsins, heldur gefi sem
mest svigrúm, og hvatning fyrir
frjálst framtak hverjum einstakl
ing, svo að hann hafi úr meiru
að spila fyrir sig og fjölskyldu
sína, en lámarks ákvörðunin til-
tekur. Blaðið Economist,
sem sterklega mælir með öll-
um aðal. tillögum nefndarinnar,
gerir þá athugasemd, “að um
það geti orðið skiftar skoðanir
hvort Sir William Beveridge
hafi gert nægilega tryggingu
gegn leti og áhugaleysi.” Það
er auðsær erfiðleiki að koma
í veg fyrir slíkt, hjá sumum,
sem eiga hlut að máli, ef or-
sökum fátæktarinnar er burtu
bægt, og öllum sé trygð sann-
gjarnt viðurværi og afkoma.
* * *
“Tilgangurinn með þjóðfélags-
legri tryggingu,” segir Beveridge
“er partur af framþróun þjóð-
félagsfyrirkomulags. Það er að-
eins árás á einn af fimm höfuð-
óvinum þjóðfélagsins og menn-
ingarlegrar þróunar; á efnalega
vöntun, á sjúkdóma, sem oft
eru orsök fátæktar og skorts,
og hafa margvíslegá aðra erfið-
leika í för með sér; á fáfræði,
sem ekkert lýðræði getur liðið
að sé látið eiga sér stað meðal
borgara sinna; á þá siðspillingu.
sem stafar að mestu leyti af
áhættu í dreifingu iðnaðar og
fólksins; og athafnaleysi, sem
eyðir þjóðarauðnum og siðspill-
ir mönnunum, hvort heldur að
þeir hafa nóg eða ekki.”
Með þessu fyrirkomulagi er
ætlast til að stöðugri atvinna
sé trygð, en verið hefir, ná-
kvæmu heilsueftirliti og endur-
hressingarþjónustu, sem heldur
fólkinu í vinnufæru ásigkomu-
lagi, og minkar þörfina fyrir
útborgunum úr tryggingarsjóði.
Það er við því að búast að
þessu fyrirkomulagi geti stafað
hætta af almennu atvinnuleysi,
eins og átti sér stað fyrir fáum
árum, sem bæði mundi leiða til
þess að lækka þyrfti gjöld al-
mennings í tryggingarsjóðinn.
og auka hagsmuna útborganir
til atvinnuluasra. Því er og gert
ráð fyrir í skýrslunni að inn-
tektum þjóðfélagsins sé haldið
í góðu lagi, með sérstaklega
hagkvæmu hagsmunalegu fyrir-
komulagi, bygðu á vísindalegum
grundvelli, bæði heima, og með
því að tryggja alþjóðasamvinnu
í framleiðslu og viðskiptum, að
stríðinu loknu, þrátt fyrir breytl
viðhorf á mörgum sviðum.
Þýtt hefir
G. E. Eyford
Jón: “Geturðu lánað mér tíu
krónur?”
Geir: “Já.”
Jón: “Viltu þá gera það?”
Geir: “Nei.”
Jón: “Hversvegna ekki?”
Geir: “Heldurðu að eg vilji
setja besta vin mihn í skuldir.”
Ferð til Louisville, og
þing Lútersku kirkj-
unnar þar
Eftir G. J. Oleson.
(Framhald)
Á þinginu mun hafa verið um
858 erindrekar frá 34 kirkju-
félögum, flestir málsvarar voru
frá Ministerum of Pensylvania
um 78, frá United Synod of New
York 76 og svipað frá Central
Pennsylvania Synod, 42 frá
Pittsburg Synod og 38 frá Synod
of Ohio, og 24 frá Illinois
Synod. Aðeins voru tvö kirkju-
félög, sem ekki höfðu málsvara
þarna og var það The Andhra
Evangelical Lutheran Church oí
India og The Evangelical Luther
an Church in Japan. Ætlast er
til að jafn sé fjöldi kennimanna
og presta, og leikmanna, og voru
í öllum tilfellum jafnmargir
leikmenn og prestar frá öllum
kirkjufélög(um nema tveimur,
voru leikmenn í ofurlitlum
minni hluta.
Á þessu þingi voru margir
afburðamenn bæði að lærdómi
og mælsku, þar voru um 113 eða
þar um bil, guðfræðis- og heim-
spekisdoktorar, ekki skal eg
segja neitt um það hvert þessir
menn hafa allir átt sinn heiðurs-
titil með verðleikum, því þjónar
kirkjunnar, sumir að minsta
kosti, eins og menn á öðrum
sviðum mannlífsins, eru hégóma
gjarnir og sækja með odd og
egg eftir orðum og titlum, og
ættum vér íslendingar nú þegar
að vera farnir að þekkja það,
þó það sé ekki svo áberandi
innan kirkjunnar, og það er ekki
svo lítill sannleikur í vísunni
hans Steingríms:
Orður og titlar ónýt þing
eins og dæmin sanna,
notast oft sem uppfylling
í eyður veðrleikanna.
En hvað um það, þarna voru
margir ágætis menn alveg frá-
bærir að málfari og prúð-
mensku, og fanst mér lítið bera
á dægurþrasi og hártogunum, en
fjarri fór því að allir væru á
sama máli, en því sem næst
undantekningarlaust ræddu
menn málin með hógværð og
prúðmensku og röksemdafærslu,
var unun að hlusta á ræður
margra þessara skörunga. Eftir
því tók eg að margir hinir
betri menn lögðu ekkert sér-
stakt kapp á það að vera sífelt
að tala, aðeins er svo bar undir
að þeir voru knúðir til þess af
einhverjum sérstökum ástæðum
að taka til máls en ekki ems
og svo aft vill verða að menn
hafa svo gaman af að heyra ti!
sjálfra sín. Eg hefi þegar minst
á Dr. Knubel, forsetinn, en
skrifarinn Dr. W. H. Greever
all eftirtektarverður maður hæg
ur og stiltur, og er óefað vand-
aðasti maður, virtist hann hafa
mikil áhrif á þinginu, enginn
sérstdkur mælskumaður, er
hann fremur íhaldssamur, vill
ekki hætta sér út á neinn hálann
ís með nýmæli. Kom hann mér
fyrir sjónir, sem greindur og
lærður íslenzkur bóndi, sem
ekki lætur draga sér úr hönd-
um, kom sérstaklega varasemi
hans í ljós er rætt var um að
sameinast Federal Counsie of
Churches, voru allharðar deilur
um það og sótt fiart á báðar
hliðar. Var dr. Greever að mér
fanst alls ekki persónulega and-
vígur því en hann var hræddur
við eftirköst, sem og máski var
rétt og hefir sennilega verið
tekin rétt afstaða að fresta því
enn um tíma. Skoðanir manna
eru svo margþættar. Þá er fé-
hirðirinn Mr. E. Clarence Muller
L. L. D. frá Philadelfia, er sagt.
að hann hafi verið bankamaður,
og lítur hann út fyrir að svo
hafi verið að ytri ásýnd, það
má oft lesa bankamenn úr hópn-
um, en mér kom hann svo fyrir
sjónir að hann hefði víðari sjón
á hlutunum en algengt er með
harðsoðna bankamenn. Kom
það sérstaklega í ljós er rætt
var um eftirlaun presta, var
allmikið um það mál rætt og
deilt, hafði þingið á prjónunum
nýtt .fyrirkomulag, sem sumir
vildu koma í gegn, þess eðlis,
að eftirlaun presta yrðu sniðin
eftir því, sem hver söfnuður og
prestur borgaði í þann sjóð. En
með því fyrirkomulagi mundi
hin fátækari prestaköll og prest-
ar verða útundan, en þau stærr>
og ríkari og hæst launuðu prest-
ar mundu hafa mest er kæmi ti!
eftirlauna. Þótti þetta plan ekki
sem kristilegast eða democrat-
iskast, enda varð það undir að
þessu sinni og hið fyrra fyrir-
komulag haldið áfram þar sem
alt gengur jafnt yfir háa sem
lága, fylgdi Mr. Muller því fram
með allmiklum krafti að breyta
ekki að svo stöddu frá núver-
andi fyrirkomulagi.
Ekki ætla eg mér að fara að
nafngreina marga af þeim höfuð
leiðtogum, se'm þarna voru, en
engir þótti mér öllu glæsilegri
en þeir Dr. Paul Scherer frá
New York, og Dr. Franklin C.
Fry frá Ohio Synodunni, var
nautn að sjá þá koma fram og
heyra þá tala, þar voru margir
upprennandi menn mikilhæfir
og lærðir, með mest alt lífið
fyrir framan sig, og margir hug
ljúfir gamlir menn með hreinan
svip, sem æfi sinni allri hafa
eytt í þarfir kirkjunnar og rétt-
lætishugsjón mannfélagsmál-
anna.
Hr. Grettir L. Jóhannsson
kyntist Dr. Fry allnokkuð og
var hrifinn af honum, hafði
hann orð á því að sig langaði
að hann kæmi norður til Winni-
peg á þessu ári, Fór þeirra eitt-
hvað á milli í þessu sambandi,
lét Fry í ljós að hann væri fús
að koma ef þess væri kostur.
Ekki þurfa Islendingar að ber«
neinn kinnroða fyrir leiðtoga
sínum þarna á þinginu, séra
Kristni K. Olafson, talaði hann
nokkrum sinnum. var stuttorður
en talaði eins og sá sem valdið
hefir, skeikar honum ekki er
hann talar, má segja að í hvert
sinn er hann sækir fram hittir
hann markið. 1 fyrsta sinn ei
hann talaði, svaraði hann Dr.
Blackwelder frá Washington
D. C. hafði leiðtogi Ungverja
þarna á þinginu talað og mælst
til fulltingis fyrir sína kirkju
frá U. L. C. A. Kom þá Black-
welder fram með miklu fjaðra-
foki og mælsku og kvað tíma
til kominn, og jafnvel liðinn
hjá fyrir nokkru að félagið væri
að styrkja þá þjóðflokka, sem
enn héldu við útlent mál og
siði. Enskan væri landsmál og
við hana ættu rpenn að leggja
rækt. Örfáir menn, af öllum
fjöldanum í salnum klöppuðu
fyrir ræðumanni, og yfirleitt
tók þingið lítið tillit til hans at-
stöðu í þessu máli. Þetta skeði
rétt fyrir miðjan dag, að aflokn-
um miðdegisverði er þing hófst
aftur kvaddi séra Kristinn sér
hljóðs, sagðist hann hvorki vera
Ungverji né sonur Ungverja, en
hann kvaðst vilja mótmæla því,
sem Dr. Blackwelder sagði fyr
um daginn, væri hann þinginu
þakklátur fyrir umburðarlyndi
og víðsýni, sem það hefði sýnt
við afgreiðslu þessa máls. Benti
hann á afstöðu útlendinganna
yfirleitt, og væri full ástæða að
taka til greina þann mikla skerf
sem hinir útlendu þjóðflokkar
hefðu lagt til kirkju og allra
menningarmála þessa mikla
lands, og til þess að kirkjan og
mannfélagið rækti sína skyldu
gagnvart þessu fólki þyrfti hún
á að halda bæði skilningi og
umburðarlyndi.
Ekki svaraði Dr. Blackwelder
þessu, en hann talaði einslega
við séra Kristinn á eftir í mesta
bróðerni, og var honum þá all-
mikið samdóma. Taldi Dr. Black
welder sér það til inntekta að
hann væri sóknarprestur Thors,
málsvara íslands í Washington
og hefði fermt eitthvað af börn-
um hans.
Annað sinn minnist eg, að
séra Kristinn talað’i, var það í
eftirlaunamálinu; talaði vel og
snjalt, og lagði hann þá spurn-
ingu fyrir Mr. Stackel, sem var
einn af forvígismönnum leik-
manna og lét allnokkuð til sía
taka, mig minnir hann væri frá
Rochester N. Y., hann stóð fram
arlega eða var oddviti þeirrar
nefndar á þinginu, sem fór meö
hið nýja frumvarp í sambandi
við eftirlaun presta. Var spurn-
ingin eitthvað á þá leið hvort
ekki væri varhugavert fyri”
kirkjuna á þessum tímum að
vera að stofna Endowment
funds, eins og viðhorfið með
peningamálin væru nú í heimin-
um og líklegar breytingar, sem
sennilega yrðu á fjármála fyrir-
komulagi að stríðinu loknu, og
vitnaði hann í umsögn erki-
biskupsins í Kantaraborg um
peningamálin í þessu sambandt
Hr. Stackel rak í vörðurnar,
sagðist ekki vera spámaður en
hélt hann mundi fresta að svara
þar til á næsta þingi. Séra Krist-
inn hélt þá að best væri að
fresta því að breyta til með
þetta mál, þar til á næsta þingi,
og varð það nú eins og áður
er sagt. Séra Kristinn var samt
ekki sjálfur allur þarna á þing-
inu, yfir honum hvíldi þúngur
skuggi, þó lítið bæri á því, hann
átti von á verri fréttum að
heiman á hverri stundu, ef til
vill, og þrátt fyrir alt vissi hann
hvað verða mundi áður langt
liði, fékk hann þó á meðan á
þinginu stóð heldur betri frétt-
ir, en það var ekki nema stund-
ar fró. Nú er hann orðinn ekkju
maður í annað sinn og finna all-
ir vinir hans sárt til með hon-
um. Missirinn er mikill, samúð-
in og heimilislífið alt var svo
bjart og fagurt og til fyrir-
myndar.
Frh.
Hitt og þetta
Hátíðahöld mikil stóðu yfir í
smábæ einum í írlapdi og voru
allir gististaðir löngu fullir þeg-
ar Pat mundi eftir því, að hamr
þurfti að fá sér næturstað. Loks
var hann svo heppinn að fá
gistingu, en varð að gera sér
að góðu að vera herbergisnautur
hljóðfæraleikara, sem var
blökkumaður.
Kunningjar hans, sem verið
höfðu með honum á rallinu um
kvöldið, vissu þetta, og fannst
betur fara á því að báðir her-
bergisfélagarnir hefðu sama lit,
og smurðu andlit hans með
svertu, þegar hann var sofnað-
ur.
Um morguninn vakti hús-
móðirin hann. Fór hann strax
framúr og leit í spegilinn.
“Já, hvert í logandi!” hróp-
aði hann upp yfir sig. “Hún
hefir þá vakið þann svarta, en
ekki mig!”
* * *
“Úrið mitt stoppaði þegar
það datt á gólfið.”
“Auðvitað, hélztu að það færi
í gegnum gólfið?”
Business and Professionai Cards
WINNIPEG CLINIC
Vaughan & St. Mary’s
Dr. P. H. T. Thorlakson
Phone 22 866
4»
Res. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG., WPG.
•
Fasteignasalar. Leigja hös. Út-
vega peningal&n og eldsöbyrgð.
bitreiðaá.byrgð, o. s. frv.
Phone 26 821
Peningar til útláns
Sölusamningar lceyptir.
Bújarðir til sölu.
INTERNATIONAL LOAN
COMPANY
304 TRUST & LOAN BLDG.
Winnipeg
DR. B. J. BRANDSON
216-2 20 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham og Kennedy Sts.
Phone 21 834—Office timar 3-4.30
.•
Heimili: 214 WAVERBEY ST.
Phone 403 288
Winnipeg, Manitoba
Legsteinar
sem skara framúr
Úrvals blágrýti
og Manitóba marmari
SkrifW eftir verOskrd
GILLIS QUARRIES, LTD.
1400 SPRUCE ST.
Winnipeg, Man.
DR. A. BLONDAL
Physician & Surgeon
602 MEDICAL ARTS BLDG.
Simi 22 296
Heimili: 108 Chataway
Simi 61 02 3
H. A. BERGMAN, K.C.
íslenzkur lögfrœðingur
Skrifstofa: Room 811 McArthur
Building, Portage Ave.
P.O. Box 165*
Phones 95 052 og 39 043
Thorvaldson &
Eggertson
LögfræOingar
300 NANTON BLDG.
Talsimi 97 024
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
•
506 SOMERSET BLDG.
Telephohe 88 124
Home Telephone 202 398
ST. REGIS HOTEL
285 SMITH ST., WINNIPEG
•
pœgilegur og rólegur bústaOur
i mlObiki borgarinnar
Herbergi $2.00 og þar yfir; með
baðklefa $3.00 og þar yfir
Ágætar máltíðir 40c—60c
Frce Parking for Quests
DRS. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlæknar
•
406 TORONTO GEN. TRCSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth St.
PHONE 26 545 WINNIPEO
A. S. BARDAL
848 SHERBROOK ST.
Selur Ukkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvarða og legsteina.
Skrifstofu talsími 86 607
HeimiUs talsimi 501 562
DR. ROBERT BLACK
Sérfræðingur I eyrna, augna, nef .
og hálssjúkdómum
416 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedv
Viðtalstimi — 11 til 1 og 2 til 5
Skrifstofusiml 22 251
Heimiliáslmi 401 991
Dr, S. J. Johannesson
215 RUBY STREET
(Beint suður af Banning)
Talslmi 30 877
•
Viðtalstimi 3—5 e. h.
Office Phone Res. Phone
87 293 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
109 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appointment