Lögberg - 18.03.1943, Page 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 18. MARZ 1943.
3
skáld, allir Árnesingar. Auk
þessara nokkrir efnilegir nýgræð
ingar. Margar aðrar sýslur eiga
einn og einn stórlax meðai
þessara félaga. Skagafjö'rður Jón
Stefánsson listmálara, Eyjaíjörð-
ur Davíð Stefánsson skáld, Þing-
eyjarsýsla Guðmund Friðjóns-
son, ísafjarðarsýsla Guðmund
Hagalín, Dalasýsla Jóhannes úr
Kötlum og Strandasýsla Jakob
Thorarensen. Þessi nöfn eru
gripin af handahófi um leið og
þeim skýtur upp í huga mín-
Utn. Tel eg mig standa í þakk-
lætisskuld við flest eða öll þessi
skáld, því margt hafa flest
þeirra sagt vel.
Björnsson frá Svarfhóli, kaup-
maður í Borgarnesi, Þorbjörn
Sigurðsson bóndi í Neðra-Nesi,
Margrét Sigurðardóttir húsfrú
á Sámstöðum í Hvítþrsíðu kona
Ólafs bónda þar. Sigríður Brands
dóttir húsfrú á Sámstöðum kona
Guðm. Ólafssonar, mistu þeir
feðgar konur sínar með fárra
mánaða millibili. Þá eru enn
fremur tvær aldraðar ekkjur
nýlátnar, Þórunn Eggertsdóttir
ekkja Þorsteins Sigurðssonar
bónda á Hamri í Þverárhlíð og
Oddný Árnadóttir frá Hrauns-
nefi ekkja Einars Bjarnasonar á
Skarðshömrum.
Nú er kominn 5. des., tafðist
Það eru hinar smærri héraðs-
fréttir, sem eg hefi reynt að
draga saman í bréf mín, en
hvorki stórpólitík eða skálda-
fal- Svipast eg því aftur um á
oaestu grösum.
Afmælisveizlur voru alveg ó-
þektar hér fyrir nokkrum ára-
tugum, en nú er það farið að
tiðkast hér að úr því menn eru
fimmtugir fara þeir ríklunduðu
sem nokkurs eru megnugir að
halda vinum sínum gestaboð,
þeir eru heimsóttir af vin-
um 0g ættingjum. Flytur út-
varpið líka frásagnir um það
þegar afmæli þekktra manna, er
komnir eru til aldurs, ber upp á
heilan eða hálfan tug ára. Skal
eg rita hér nöfn aldraðra af-
^ælisbarna, sem minnst hefir
Verið nú í sumar og haust. Ragn-
hildur Ásmundsdóttir frá Múla-
k°ti, nú í Ausu í Andakíl varð
90 ára í haust. Snjófríður Péturs-
dóttir húsfrú á Stóra-Kroppi
Varð 80 ára 24. maí í vor. Sig-
Urður Helgason á Hömrum í
Heykholtsdal varð 55 ára í haust,
Halldór Þórðarson á Kjalvara-
stöðum og Eggert Waage á
Litla-Kroppi 75 ára. Allir þessir
®ndur hafa nú selt bú sín og
hýli í hendur sona sinna. Allt
Petta fólk ber aldur sinn vel
°g framyfir það, sem vænta má.
Nokkur mannalát hafa orði
er á þessu ari, en þó ef til vii
eldrei færri en nú, og bendi
Pað á gott heilsufar og meí
Ham á góða lækna. Nú eru læk;
jP’ héraðsins Magnús Ágústso:
Hirtingaholti, situr á Klepp
Jarnsreykjum og Eggert Einars
s°n fr£ Reykholti, Pálssonar, sil
Ur í Borgarnesi. Lungnabólgs
Sem verið hefir hér margr
ani, læknast nú oftast bæ?
jótt og vel. Er mér ekki kunn
u§t um það að hún hafi orði
Ueinum manni að fjörtjóni
Þessu ári. Þessi mannalát haf
°rðið hér um slóðir frá því e;
Úaði mitt síðasta Lögbergs
ref- Valgerður Gísladóttir
^róP Reykholtsdal, Magnú
orbjarnarson frá Bjargstein
°ðlasmiður í Borgarnesi, Jó)
eg frá því að ljúka þessu bréíi
þar til nú. Er litlu við fréttir
að bæta. Samt er vert að geta
þess að ein merkasta kona hér-
aðsins, Þórunn R. Sívertsen í
Höfn í Melasveit varð 80 ára
í gær. Þórunn er fágæt kona á
ýmsa lund, ekki einungis fyrir
gáfur og ritsnild, hún er það
líka fyrir þá ást og tryggð, sem
hún hefir bundið við sveit sína
og bújörð þar sem maður henn-
ar Torfi Sívertsen var fæddur
og uppalinn. Býr Þórunn nú með
aðstoð einkasonar síns, Péturs
T. Sívertsen. Sannar það best
vinsæld þá og virðing sem frú
Þórunn nýtur, að A þessum
merksidegi heimsóttu hana um
100 manns, vinir og sveitungar
og færðu henni stórgjafir, með-
al annars 3000 kr. í peningum,
sem hún leggur í sjóð að við-
bættri upphæð af eigin fé. Ráð-
stafar hún síðan vöxtum þessa
fés til líknar eða hagsbóta á
einhvern hátt. Meðal gestanna
voru margir Akurnesingar með
æfðan söngflokk og ræðumenn.
Þórurtn hefir ritað margar bráð-
skemtilegar greinar, sem birst
hafa víðsvegar á prenti og bréf
hennar bera öll hið mesta snild-
arbragð. Meðal annars hefir hún
ritað ljómandi þátt um býlið
sitt Höfn, þar sem hún lýsti
með aðdáun útsýni og fegurð
þeirri, sem blasir þaðan fyrir
augum hennar nær og fjær.
Hjá þessari gáfuðu konu hefir
búvit og bókvit haldið svo merki
legu jafnvægi að hvorugt hefir
borið annað ofurliði.
Þessu bréfi fer þá að verða
lokið að viðbættum kveðjum til
allra, sem línur þessar lesa,
kveðjum frá landi og þjóð og
einstaklingum. Eg þakka öllum
gömlum vinum eitt og annað
bæði frá síðari tímum og löngu
liðnum árum. Bréfasendingum
til mín að vestan er nú lokið að
mestu og geta margar orsakir
legið til þess. Vini .mínum
Kristjái Jónssyni og konu hans
í Duluth, sendum við hjón vin-
arkveðju með bestu þökkum fyr-
ir allt sem hér verður ekki tal-
rtttJoðjL
Þér getið farið með tólg og
fituúrgang til kjötsalans Hann
greiðir ákvæðisverð fyrir öll
slík efni. ‘Ef þér viljið gelið
þér sent andvirðið til Volun-
tary Salvage nefndar, eða skrá
settrar líknarstofnunar, eða—
1 Þér getið gefið Voluntary
Salvage nefndinni fituna, ef
hún annasl um að sækja hana,
eða—
3Þér getið haldið áfram að láta
stræta hreinsunar deildina
sækja fitu og bein til heim-
ilis yðar.
Department of National War Services
KATIONAL SALVAGE DIVISION
ið. Eg vona að mér fyrirgefist
þó eg nefni ekki fleiri nöfn,
það yrði ótæmandi að draga
fram einn og einn því hópar
nafna koma jafnsnemma fram
í huga mér, sem ekki er unt
að skrásetja. hér. Segi eg því
eftir gömlum og góðum íslenzk-
um sveitasið. Verið þið öll bless-
uð og sæl, í guðs friði.
Kr. Þ.
Nótt í fangabúðum með
Niemöller
Eftir Leo Stein.
[Leo Stein er þýzkur Gyð-
ingur, sem var um skeið í fanga-
búðum í Þýzkalandi og kyntist
þar þýzka prestinum Niemöller
Stein var látinn laus, með því
skilyrði, að fara úr landi. Hann
komst til bandaríkjanna og skrif
aði þar bók, er hann nefndi: “Eg
var í Helvíti með Niemöller.”
Þessi frásögn er úr þeirri bók.]
Kvöld eitt kom í ljós, að einn
fanganna vantaði, og við það
komst alt í uppnám. Leit varð-
mannanna á innra svæðinu bar
engan árangur, og það var ber-
sýnilegt, að annaðhvort hlaut
maðurinn að hafa falið sig á
ytra svæðinu eða komist alveg
undan. Allir, sem komist höfðu
hjá að vera við þessi nafnaköll
voru leiddir út úr klefum sín-
um, og meðal þirra var Niemöll-
er prestur.
Þá tilkynnti yfirfangavörður-
inn, að allir fangatnir yrðu að
standa í röðum sínum þangað
til horfni fanginn væri fundinn.
Hvað lengi það yrði, var ó-
mögulegt að gizka á. Flokkur
af varðmönnum var sendur út
til að leita flóttamannsins.
Klukkutímar liðu, og það beyrð
ist ekkert hljóð eðá merki um
það að maðurinn væri fundinn.
Loks komu leitarmennirnir aft
ur og tilkynntu yfirfangaverð-
inum, að leitin hefðr engan ár-
angur borið.
Yfirfangavörðurinn varð æfa-
reiður. “Það verður verst fyrir
ykkur, ef þessi gálgafugl finnst
ekki. Eg læt ykkur standa svona
þangað til þið deyið úr hungri
og þreytu.”
Þá auglýsti hann eftir föng-
um, sem vildu gefa sig fram til
að leita. “Eg mun leggja til, að
hver sá, sem finnur hann, verði
látinn laus,” kallaði hann. “En
ef hann finnst ekki, mun eg
refsa tíunda hverjum manni, af
ykkur.”
Og þótt undarlegt megi virð-
ast, gáfu margir fangar sig
fram til að leita að samband-
ingja þeirra. Allir vonuðust eft-
ir að hljóta frelsi. Þeir gengu
út í fylgd með varðmönnum,
sem nú höfðu fengið liðsauka
SS-manna.
Klukkutímar liðu, og við stóð-
um enn í röðum. Flestir okkar
höfðu þegar verið orðnir upp-
gefnir eftir vinnu og þrautir
dagsins, og engan mat fengum
við meðan við biðum. Nóttin
skall á, og enn sáust engin
merki þess, að fanginn væri
fundinn, Yfirfangavörðurinn og
yfirmennirnir voru farnir og
höfðu mælt svo fyrir, að þeir
skyldu látnir vita, undir eins og
fanginn væri fundinn. Margir
af eldri og veikbygðari föngun-
um gáfust upp, engum var íeyft
að hjálpa þeim. “Látið svínin
liggja þar sem þeir eru.” hróp-
aði varðmaðurinn, ef einhver
gerði sig líklegan til að hjálpa
félaga sínum.
Allir vorum við farnir að von-
ast eftir, að maðurinn fyndist
brátt. Það væri betra, að einum
manni væri refsað, en að við
dæjum allir í þessum sporum,
— það var far^ið að daga yfir
fangabúðunum, er við heyrðum
blásið í pípu. Veslings maðurinn
var fundinn.
Brátt var komið með hann
inn á innra svæðið. Hann var
nakinn að ofan, og blóð rann
úr höfði hans og herðum. Varð-
mennirnir höfðu byrjað á því
að svala sér á honum undir eins
og þeir fundu hann. Varðmenn,
er stóðu við innganginn, létu
stafi sína dynja á honum, um
leið og hann fór inn. Hann gaf
ekkert hljóð frá sér, en þegar
hann kom nær og við stóðum
allir hljóðir, heyrði eg hann
stynja líkt og sært dýr. Þegar
hann var kominn beint fram-
undan okkur, var honum skipað
að stilla sér upp. — Yfirfanga-
vörðurinn og hinir yfirmenn-
ifnir komu nú til þess að hlusta
á skýrsluna.
Eftir því sem eg komst síðar
að, hafði fanginn klifrað upp í
tr\é, á ytra svæðinu og falið sig
þar. Hvernig hann hugsaði sér
að komast u'ndan veit eg ekki.
því honum hlýtur að hafa verið
ljóst, að varðmennirnir myndu
halda áfram leit sinni þangað
til hann væri fundinn eða aug-
ljóst væri, að honum hefði hepn-
ast að sleppa. Hvort sem væri
mundi hann áreiðanlega verða
tekinn aftur.
Yfirmenmrnir voru nú í góðu
skapi. Eftir stutta ráðstefnu
skipuðu þeir svo fyrir, að koma
skyldi með trékassa. Þegar í
stað var komið með hann. Það
var þröngur kassi, þó nokkuð
lengri en hann var breiður, og
um það bil í axlir á meðal-
manni á hæð, þegar hann stóð
á endann. — Þegar varðmenn-
irnir voru búnir að setja frá
sér kassann, skipáði fangavörð-
urinn að koma skyldi með fang-
ann. Og er komið var með hann,
sló fangavörðurinn hann í and-
litíð. Hann var fýrir löngu orð-
inn örmagna af misþyrmingum
og riðaði við höggið. Tveir sam-
fangar hans, sem höfðu gefið
sig fram til að leita, urðu að
styðja hann. Þá gaf yfirmaður-
inn - einhverja skipun, sem við
heyrðum ekki. En áður en mín-
úta var liðin, vissum við hvað
það var. — Fórnardýrið var
dregið að trékassanum og troð-
ið ofan í hann með höfuðið á
undan, og því næst negldu þeir
lokið fast.
Meðan öllu þessu fór fram,
gaf vesalings maðurinn ekkert
hljóð frá sér. Þögn hans var
hræðilegri, en þótt hann hefði
veinað. Fangavörðurinn hló að-
eins. Því næst ávarpaði hann
okkur: “Nú vitið þið, gálgafugl-
arnir ykkar, hvað verður gert
við ykkur, ef einhver ykkar
reynir þetta aftpr jafnvel þetta
er of gott fyrir hann. Við hefð-
um átt að flá hann lifandi, eins
og svín eru flegin.”
Samt fengum við enn ekki
að fara úr röðunum. Það var nú
komið fram yfir venjulega fóta-
ferð. Okkur var leyft að setjast
niður stundarkorn, áður en okk-
ur var skipað í vinnuflokk.
Og maðurinn í kassanum?
Eg veit ekki, hver var upp-
runalegi glæpur hans. Ef til vill
hafði einhver séð hann lesa út-
lent blað. Ef til vill hafði hann
sagt eitthvað, sem hann hefði
átt að geyma með sjálfum sér.
Ef til vill hafði hánn beðið Guð
í staðinn fyrir að beygja sig
fyrir Hitler. Hvað svo sem það
var, þá var hann negldur niður
í kassann — lifandi.
Þegar hér var komið, þá var
sólin komin hátt á loft, og fugl-
arnir og skordýrin voru byrjuð
á dagsverki sinu. En augu okk-
ar hvíldu aðeins á kassanum.
Það var erfitt að líta af hon-
um.
i Nú fóru menn að hréyfa sig og
rísa á fætur. Jörðin var köld,
og það var betra að halda á sér
hitanum með því að stappa nið-
ur fótunum.
Þá kom eg auga á Niemöllei
og hóp manna í kringum hann.
Það var bersýnilegt,' að sumir
þeirra voru prestar eins og hann
sjálfur.
Eg dró mig nær og kom í tæka
tíð til að heyra Niemöller segja:
“Þetta er ótrúlegt.” Varir hans
titruðu. Hann hafði margoft
verið barinn, og það voru ör á
andliti hans.
Niemöller sagði eitthvað meira
mér heyrðist það vera: ”Guð
fyrirgefi okkur.”
Þá sagði einhver í hópnum:
“Niemöller, hvað eigum við að
gera, hvað eigum við að gera?”
Niemöller þagði við stundar-
korn. Hann horfði ýmist á þá
eða kassann. Varir hans titruðu
aftur. Eg einblíndi á hann og
beið eftir að hann segði eitthvað.
Það sama gerðu hinir. Hér var
maður, sem þeir báru traust til,
“Bræður í Kristi,” sagðí'hann
loks, “ látið ekki örvænta. Við
skulum sýna þeim” — o^ aftur
leit hann á kassann — “að þrátt
fyrir öll þessi níðingsverk þá
stöndum við óbifanlegir. Við
megum ekki láta bugast, ekki
eitt augnablik. Guð mun gefa
okkur kraft til að sýna óvinum
hans vald hans. Við kunnum að
týna lífinu, en við munum vinna
sálir okkar. Við skulum biðja
fyrir vini okkar.”
Hann átti við manninn, sem
var negldur niður í kassann. Og
hann bað rólega. Hann bað Guð
um miskun fyrir hann, sem
gæti ef til vill ekki beðið sjálf-
ur. Hann bað guð að rétta niður
sína eilífu arma, til að frelsa
hann — og okkur alla.
Lágt Amen heyrðist eins og
kliður um allan hópinn.
Varðmennirnir gáfu skipanir.
Okkur var skipað í vinnuflokka
og við gengum út, þótt við hefð-
um hvorki bragðað vott né þurt
frá því kvöldið áður. — —
í sex daga var kassinn fyrir
augum okkar. Stundum, þegar
eg fór fram hjá, heyrðist mér
eg heyra stunur úr honum. En
það hlýtur að hafa verið mis-
heyrn. Veslings fanginn hlýtur
að hafa dáið af sárum sínum eða
kafnað fyrir löngu. Á sjöunda
degi var kassinn tekinn burtu.
Og eins og gefur að skilja hafa
ætingjar mannsins fengið venju-
legu skilaboðin — og algenga
bréfspjaldið með tilkynningunni
um lát hans.
Kristilegt Stúdentablað.
Business and Professional Cards

G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir. CANADIAN FISH
S. M. Backnmn, Sec. Treas. PRODUCERS, LTD.
Keystone Fisheries J. H. Page. Managing Director
Limited Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fish.
325 Main St.
Wholesale Distributors of 311 Chambers St. Office Phone 86 651.
FRESH AND FROZKN FISH 0 Res *Phone 73 917.

Office Phone Res. Phone
H. A. BERGMAN, K.C. 87 293 72 409
íslenzkur lögfrœðintjur Dr. L. A. Sigurdson
•
Skrifstofa: Hoom 811 McArthur 109 MEDICAL ARTS BLDG.
Building, Portage Ave.
P.O. Box 165« Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
Phones 95 052 og 39 043 and by appointment

EYOLFSON’S DRUG Thorvaidson «fe
PARK RIVER, N.D. tslenzkur lyfsali Eggertson Ijögfræðingar
Fólk getur pantaö meðul og
annáð með pðsti. 300 NANTON BLDG.
Fljót afgreiðsla. Talslmi 97 024

WINNIPEG CLINIC Vaughan & St. Mary’s DR. A. V. JOHNSON Dentist
Dr. P. H. T. Thorlakson
Phone 22 866
• 506 SOMERSET BLDG.
Telephone 88 12 4
Res. 114 GRENFELL BLVD.
Phone 62 200 Home Telftphone 202 398

J. J. SWANSON & CO. ST. REGIS HOTEL 285 SMITH ST. WINNIPEG
LIMITED
308 AVENUE BLDG., WPG. pœgilegur og rólegur bústaöur
• i miðbifci borgarinnar
Fasteignasalar. Leigja hús. Út- Herbergi $2.00 og þar yfir; með
vega peningal^n og eldsábyrgð. baðklefa $3.00 og þar yfir
bifreiðaábyrgð, o. s. frv. Ágætar máltíðir 40c—60c
Phone 26 821 ’ Free Parking for Ouests

Peningar til útláns DRS. H. R. and H. W.
Sölusamningar keyptir. TWEED
Bújarðir til sölu. Tannlceknar
INTERNATIONAL LOAN • 406 TORONTO GEN. TRCSTS
COMPANY BUILDING
304 TRUST & LOAN BLDG. Cor. Portage Ave. og Smlth St.
Winnipeg PHONE 26 545 4 WINNIPEO

DR. B. J. BRANDSON A. S. BARDAL
216-220 Medical Arts Bldg. 848 SHERBROOK ST.
Cor. Graham og Kennedy Sts. Phone 21 834—Office tímar 3-4.30 Selur líkkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaður sá bezti.
• Ennfremur selur hann allskonar
Heimili: 214 WAVERLEY ST. minnisvarða og legsteina.
Phone 403 288 Skrifstofu taislml 8 6 607
Winnipeg, Manitoba Heimilis talslmi 501 562

Legsteinar sem skara framúr DR. ROBERT BLACK Sérfræðingur I eyrna, augna, nef
CrvaLs blágrýti
og Manitoba marmari og hálssjúkdómum
Skrifiö eftir verðskrd 416 Medlcal Arts Bldg. Cor. Graham & Kennedy
GILLIS QUARRIES, LTD. Viðtalstfmi — 11 #il 1 og 2 til 5
1400 SPRUCE ST. Skrlfstofusimi 22 2 51
Winnipeg, Man. Heimiíissfmi 401 991

DR. A. BLONDAL Dr. S. J. Johannesson
Physician & Surgeon 215 RUBY STREET (Beint suður af Banning)
602 MEDICAL ARTS BLDQ. Talstmi 30 877
Slmi 22 296
Heimili: 108 Chataway
Sími 61 023 VUðtalstlmi 3—5 e. h.