Lögberg - 28.09.1944, Side 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 28. SEPTEMBER, 1944
Kolbeinn Högnason frá Kollafirði:
Lýðveldisljóð Íslendinga
17. júní 1944
i.
Gakk, íslands þjóð, í huga hrærð
í helgidóms þíns lund
og drag, er þráð þú frelsið færð,
af fótum skó um stund.
Nú höfði lút, en lyftu sál
og lofa drottinn þinn,
sem ganga lét til giftu mál
og gaf því sigurinn.
Á bak við áþján, eymd og smæð
-loks óskafylling bjó.
Hvert hjarta, tunga, taug og æð
nú tigni Guð í ró.
Öll þjóð á lífs síns stærstu stund
nú strengi heit um dáð
og biðji hann með barnsins lund
sitt blessa frelsið þráð.
II.
Nú loksins — loksins ljómar þessi dagur,
sem lengi og mikið fólkið hefir þráð.
Nú skín á tinda frelsisröðull fagur,
af fullum hug að marki sótt — og náð.
Þótt hafi ei staðið blóði sleginn slagur
og slungin engin verið búin ráð,
þá er nú réttur þjáðrar þjóðar hagur,
hið þráða frelsi sótt í trausti og dáð.
Vér blessum menn, er lengi þetta þráðu,
— sem þorðu slíkt, þótt gætu ei annað neitt..
Vér blessum þá, sem þessu fyrir spáðu,
þó þeirra máli yrði ei tilheyrn veitt.
Vér blessum þá, er þunga stríðið háðu
— er þoldu pústra, smán og spottið eitt.
Vér blessum þá, er þessu marki náðu
— er þetta mál til sigurs gátu leitt.
III.
Sundurlyndi sálna og handa
sorgum olli, er varð að borga
þjóð með löngu, þungu stríði,
þjáð og smáð — og orðin að háði.
Sundurlyndi sálna og handa
settu hana úr allri réttu,
drógu hana og véltu af vegi
valdið undir harða, kalda.
Hvað var, sem olli helzt þeim voða?
Höfðingjar, sem erlendis vöfðu
valdamenn um fingur — og felldu
frelsi lands, — en gáfu því helsi.
Yfirstéttir okkar hafa
átt þá sök, er þjóð var lökust:
Valdið erlent æðra töldu
órum rétti í málinu stóra.
Yfirmenn! Hér yður er gefin
ærin sök, ef rétt ei væri.
Þér eigið verðir þjóðar að vera,
þekkja rétt — og síður að blekkjast.
Ber ei yður einkum að vera
ungu frelsi á leiðinni þungu
vitar þeir, sem vökulir geta
varið land — og þjóð frá strandi?
IV.
Það ætti naumast illa við,
er örlög slík skal móta,
að horfa um þjóðlífs helztu svið
og hugsa ráð til bóta,
að sjá þann feng, sem falinn er
í frónskri mennt og seiglu,
því þróun okkar þekkja ber,
er þjððin fer úr deiglu.
— Hér ríkir margt, sem rýma á,
ef rísa á þjóðarmenning,
og heimsku marga er hægt að sjá
í hálfra siða kenning.
Ef byggja vill í framtíð Frón
um frelsið öruggt vígi,
má þjóð ei blinda sannleikssjón
með siðafægðri lýgi.
Hér greina þarf frá röngu rétt,
að ráði siðir lögum,
fá æðra mat á yfirstétt
og álþýðunnar högum.
Hér rísi alda réttar sterk
er röngum málstað hafni
og stöðvi okkar ólánsverk
í apaspilsins nafni.
Flest meinin koma að ofan enn
í okkar sundurgreining.
Hvort vantar hér ei mest þá menn,
sem mynda þjóðareining?
Hvort sigldi ei hver hér stjórn í strand
með sterkan gjóst í fangi,
ef ósæmd dragi ei ýmsa í land
á eiturlyfja prangi?
Hér fremur vantar fórn en auð
og fremur vilja gæði,
því oft er þjóð í ýmsri nauð,
þótt einstaklingar græði.
Hér enginn byggi auðsins hring
með okurkarla striti,
hann alltaf verði afleiðing
af iðju, göfgi, viti.
Hér vantar trú og tiginn sið,
er takmörk þjóðar hefji
og henni stefni á hærri svið,
er hálfleik allan skefji.
Þótt trú af samtíð sé ei hælt
og sjáist stefnur tvennar,
mun þjóð ei lengi sigursælt
neitt siðgæði — án hennar.
Ef ætti kraftamagn mitt mál,
eg mundi á heilladegi
nú þrýsta trú í þjóðarsál,
sem þrautir hræddust eigi,
sem stóra bæri stefnu í sér,
er styrkti ræktarbandið,
það trú á guðiegt athvarf er
og unga, frjálsa landið.
V.
Fjallkonan fögur er enn
með feiknaþrunginn útsæ í kringum,
víðsýnin voldug og há,
vöggu hins frjálsborna manns.
Henni skín frelsið um fjöllin,
sem framsækni barnanna vekur,
fyllir með fegurð hvern lit,
fögnuðinn magnar hjá þjóð.
Vaknað er fólkið til fórna
og fagnar að mega nú vinna
loksins 1 landinu frjálst,
leiða til sigurs þess mál.
Vaknið nú vitrustu menn
til verka á frelsisins degi.
Afneitið allir í dag
ofríki hagsmuna-valds.
Sýnið, að íslenzkur aðall
sé eining og manndómur fórna,
ekki nein músanna mið,
mótuð af ágirnd og heift.
Sameinist sjálfir þið fyrst,
þá sameinast þjóðin að bragði.
Vekið upp menningarmál,
miðuð við þroskaða heild.
Strengið nú háleitust heit
að hefja á þessari stundu
fórnanna víðsýnu verk,
vakin af samtaka ást.
Blekking hrapi,
að borgir skapi
bezt upp þjóð.
Hættum glapi
hress í móð.
í bæjum tgpast
táp — og apast,
tærist þjóðarblóð.
Deyja dáð — og ljóð.
♦
Landið kalli
ykkur alla
út í stríð,
upp til fjalla og
inn um hlíð.
Stóruvalla
vinir snjallir
vakni á heillatíð,
vinni löndin víð.
VII.
Fáni íslands frjálsu vona
fjallalandsins dætra, sona,
frelsistáknið fríða!
Tak hvern sannleik, hugsjón heiða
hlýtt und vængi þína breiða,
styrktu þjóð að stríða.
Gnæf í blátt heiðið hátt,
^heill oss flyt og mátt.
Beindu þjóð til hafs og heiða
hreinn — í ljóssins átt.
Aldrei skal hann blóði blettast,
borinn fyrir málið, réttast.
Vernd hann, Drottinn, vígum.
Mætti hann göfga hvatir hinna,
hans til verndar megum finna,
unz að öllu við hnígum:
Glæðá trú, göfga lýð,
græða hrjóstur víð.
Honum skulum verkin vinna
vökul alla tíð.
Fá og smá þótt fánann berum,
fyrirmynd þeim stærri verum,
hvergi af hólmi flýja.
Vörnin Egils eins við tuginn
örvi jafnan landans huginn
heila dáð að drýgja.
Himinvöld hefji öld,
hreinsi þjóðarskjöld,
blessi fánann, frónska duginn
fram á tímans kvöld.
VIII.
Við elskum þig, móðir! Þann eið vinnum nú,
er örlög þig leysa úr dróma,
að vinna þér samhent og vera þér trú
og verða þér jafnan til sóma,
að Guði næst heilögum heiðruð sért þú
í hlýindum bæna og dóma.
— Þar breyting sé unnin til blessunar sú,
er bregði á sæmd þína ljóma.
Dásemd er Þingvalla í dag
dýrðlegri en nokkurri sinni.
Framtíð og fortíðin glæst
faðmast á heilagri stund.
Fagra landið
frelsisbandið
fái hnýtt,
þess sé vanda af
virðing hlýtt.
Sterkir andar
stórra sanda
styrmt við haf og vítt,
hefji hlutverk nýtt.
Hrindið drunga,
höfgum þunga,
hvessið brá.
Frelsið unga
ekki þrá.
Magni þrungin
móðurtungan
manndóm kalli á,
töfri takmörk há.
Leiti áttar
leyndar máttur,
löngun heit.
Frelsi og sátt þann
fríkki reit.
Fjallið hátt og
hafið blátt þar
hjálpi til í leit,
dáð að drýgja í sveit.
Meiri en endur
undir rendur
eggjan gól.
Grund og strendur
gyllir sól.
Frjálsar hendur
færi út lendur,
fegri ættarból,
nyrst við norðurpól.
Við elskum þig móðir! Það ekkert skal gert,
er orsaki, að sundrungin dafni.
Það allt, sem fær talist til árangurs vert,
skal unnið til lofs þínu nafni,
og'granda því öllu, sem gæti eitthvað skert
þitt gildi — og ást þinni hafni,
svo árið þér verði til ávinnings hvert
og öryggi frelsið í stafni.
Við elskum þig, móðir! Þinn heiður, þinn hag
af heilindum barnanna góðum.
Allt fálm okkar menningar fært verði í lag
með fórnandi dyggðunum hljóðum.
Að hefjist hér þjóðlíf með heilsteyptum brag
við hendur til átaka bjóðum,
svo fáir þú séð allrar framtíðar dag
sem frjálsust og göfgust með þjóðum.
Við elskum þig, móðir! Hver draumur, hver dáð
skal dómur um rækt okkar vera,
að öll okkar viðleitni verði því háð
þinn veg fram til sigurs að bera.
Er dagsverki er lokið og lausnum er náð,
. þá leyfðu okkur það eitt að gera:
að frjóvga í mold þinni falin þati sáð,
sem framtíð má ávexti af skera.
Tíminn, 17. júní.
mánuði — gefið kafbátum og
flugvélum veðurfregnir — áður
en hún var eyðilögð af Banda-
ríkjahernum.
Þeir, sem fyrstir urðu varir
við innrásarmennina voru þrír
menn úr “Greenland Sledge
Patrol”, sem er grein úr Banda-
ríkjahernum, er samanstendur
af frjálsum dönskum borgurum,
sem stöðugt eru á verði gegn
óboðnum gestum inn í hið kalda
og fámenna Grænland.
Danirnir voru á verði meðfram
austurströnd Grænlands. Þegar
þeir nálguðust útvarðarstöðina á
venjulegri gæsluferð sinni, sáu
Þýzk “innrás’ í
Grænland og
hernaðaraðgerðir
Bandaríkjahers
Hraumur Nazista um innrás á
vestur hvel jarðar, rættist vorið
1943 — en var að engu gerður
litlu síðar, fyrir tilverknað
sprengjuflugvéla Bandaríkja-
hers og strandvarnarliðssveita.
Innrás Þjóðverja var í því fólg-
in, að þeir komu fyrir veðurstöð
á óbygðri strönd Grænlands. Á-
litið er, að hún hafi starfað í tvo