Lögberg - 26.04.1945, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN. 26. APRÍL, 1945
Dulin fortíð
En svo skipti hún um málróm á einu augna-
bliki.
“Ef þú reynir til að halda einhverju ,leyndu
fyrir mér, skal eg pína það út úr þéí, þó eg
þurfi að rífa hjarað út úr brjósti þér.”
“Fallega tígrisdýrið mitt,” sagði Robert, og
reyndi að kyssa hana.
Hún brosti. “Þú hefir fundið rétta nafnið
fyrir mig; eg er tígrisdýr. Eðli mitt er þannig,
að eg hika ekki við að gjöra hvaða grimdar-
verk sem er, ef eg er neydd til þess.”
“Þú veðrur aldrei grimm við mig, Kata, af
því eg elska þig svo mikið.”
“Nei, aldrei, eins lengi og þú elskar mig; en
ef þú svíkur mig, þá máttu vara þig.”
Það virðist undarlegt, en það var tilfellið,
að í staðinn fyrir að fjarlægjast hana og hræð-
ast, elskaði Robert þessa viltu kærustu sína,
meir en hún elskaði hann.
Eftir þetta fór Robert að hugsa meira um
að komast að leyndarmálinu. Hann varð að
verða það sem hann hafði sagt Kötu, að hann
ætlaði sér að verða, herramaður. Fram að þessu
hugsaði hann ekki um annað en lifa í algjörðu
aðgerðarleysi og leti, en nú rak metnaðargirnd-
in hann hlífðarlaust áfram. Honum var nú ekki
eins umhugað að lifa í iðjuleysi, eins og hafa
peninga til að geta borist á og villa Kötu sjónir
á sér, og koma henni til að líta upp til sín,
heyra hana hrósa sér, og dáðst að sér.
Peningar! Peningar! var nú hans eina hugsun
dag og nótt. Hann varð eins og utan við sig.
Hann eigraði einsamall út á víðavangi, og sat
eða lagði sig fyrir í skugga trjánna, og lá þar
dreymandi, þó hann svæfi ekki. Hann var að
hugsa um hvað hann ætlaði að gera, ef hann
hefði peninga. Hann ætlaði að láta byggja sér
stórt og skrautlegt hús, og fá hina fínustu hús-
muni í það; hann ætlaði að kaupa hesta, vín,
og allt sem honum leitst á og langaði til að
eiga; giftast Kötu og gefa henni skrautlega
búninga og demanta. En svo mundi hann að
hann hafði enga peninga, og þetta var bara
vökudraumur.
Allar hugsanir hans snerust um peninga.
Hann varð að fá þá; hvað sem það kostaði, og
með hvaða helst brögðum, sem hann þyrfti að
beita til þess.
Einustu erfiðleikarnir fyrir honum voru,
hvernig hann ætti að byrja tilraunir sínar. Að
tala um þetta við móður sína vissi hann að
var þýðingarlaust; það væri bara til að kvelja
lífið úr henni, árangurslaust. Hún mundi aldrei
fást til að segja honum neitt, og ef hann gerði
hana svo hrædda, að það alveg dræpi hana,
hverju væri hann þá nær með leyndarmálið.
Hann varð magur og fölur í andliti; hann
hafði enga ró til að vera kyr stundu lengur,
en hvernig átti hann að komast á stað með að
uppgötva leyndarmálið, sem var svo vandlega
gætt og dulið; það hefði orðið mörgum honum
vitrari erfitt.
Hann reyndi að koma hugsunum sínum í sam-
hengi, eins og hann best gat. Grunur haná, að
Verner væri ekki sonur Jane Elster, heldur
einhverrar konu, sem borgaði henni mikla pen-
inga til að þeygja um leyndarmálið.
Þetta 'var sem hann hafði grup um, en
hvernig átti hann að komast að því, ef það
væri tilfellið. *
Það var engin í Croston, sem hafði þekkt
móður hans áður en hún kom þangað, svo það
var alveg þýðingaraust að leita upplýsinga þar.
Það eina sem fólkið í Croston vissi, var, að hún
hafði komið þangað með tvo litla drengi, það
vissu allir, og að annar drengurinn var ungt
barn, en hinn var rétt að byrja að ganga. Það
var því bara um ár á milli þeirra.
Hann hafði oft heyrt um það, en það var
honum engin hjálp. Ef það var einhvert leynd-
armál í sambandi við Verner, þá hlaut það að
vera frá þeim tíma, áður en þau komu til
Croston. Hann varð því að finna út hvar hún
hafði verið áður en hún flutti þangað; en
hvernig átti hann að komast að því? Að spyrja
móður sína um það, var til einskis, hún hafði
s.vo oft neitað að segja honum það. Hvert sem
hann leit, til að komast á rétta slóð, virtist
árangurslaust.
34. KAFLI.
»
Robert Elster hafði neytt peninga út úr móð-
ur sinni fyrir nýmóðins, fínum frakka, honum
fanst svo mikið til um sig er hann skoðaði sig
í speglnum, að hann hélt hann væri orðinn
allt annar maður. Nú var hann búinn sem
herramaður, og hanr. var viss um. að allir
mundu líta á sig sem slíkan, og að sér yrði
sýnd virðing og viðhöfn, sem slíkum mönn-
um.
Hann fór nú þangað sem Kata átti heima,
til að sjá hve hrifin hún yrði, að sjá sig svona
vel búinn. Hún horfði á hann undrandi af að-
dáun. Það jók sjálfstraust hans.
“Nú get eg bráðum sagt þér nokkuð, sem þér
mun þykja vænt um að heyra.”
Kata brosti og bauð honum kinnina að kyssa,
og Robert réði sér ekkt af fögnuði.
Það sem honum lá nú mest á að finna út
var, hvár faðir hans hefði verið, og hvar hann
dó. Ef hann gæ.ti uppgötvað, það, hafði hann
lukkuna í hendi sér. Hann þurfti bara að kom-
ast þangað, spyrjast fyrir og fá að vita allt
um móður sína, og rekja svo slóðina.
En hvernig átti hann að komast að því, hvað
sá staður héti? Það var alveg ómögulegt fyrir
hann að fá móðir sína til að segja það. En svo
datt honum allt í einu í hug: Dagblöðin geta
vanalega um öll slysa tilfelli. Það, að járnbraut-
argæzlumaður hefði orðið undir járnbrautar-
vagni, og mist lífið, var miklu sjaldgæfara þá
en nú. Bara ef hann gæti komist til London og
fengið að sjá þar gömul blöð, frá þeirri tíð,
gæti hann líklega fundið staðinn. Hann hafði
heyrt sagt, að í vissu matsöluhúsi í London,
væri blaðið “Times” til frá byrjun. Hann þurfti
bara að fá að vita, hvaða ár faðir þans dó, og
svo bara leita að því í blaðinu.
Ef móðir hans hefði verið hyggnari, eða
grunað hann, hefði henni verið auðvelt að skilja
ástæðuna fyrir því, að Robert var altaf að tala
um föður sinn.
Hann spurði hana svo margra spurninga um
hann, og móðir hans svaraði þeim öllum, án
þess hana grunaði tilgang hans.
“Mér finst það eitthvað svo bjánalegt að
eg skuli ekki vita svo sem neitt um föður minn;
eg er viss um að ef hann hefði lifað, væri hann
stoltur af að eiga annan eins son og mig.”
“Já, eg er viss um það, Robert,” sagði móðir
hans, og fór að gráta.
“Sá hann mig nokkurntíma?” spurði hann,
eftir litla umhugsun.
“Já, þú varst — látum mig sjá — hvað varstu
gamall, þegar hann dó. Eg get ekki munað
það, Robert, þú ættir ekki að vera að þreyta
mig með þessum spurningum. Þú veist að eg
verð alveg rugluð í öllu þegar eg er neydd til
að rifja upp mínar gömlu sorgir.”
Hún var rétt komin að því að segja: “Þú
varst bara tveggja mánaða, þegar hann dó,”
en þá mundi hún að hún hafði sagt honum að
Verner væri ári yngri en hann.
“Eg er þá tuttugu og tveggja ára gamall.”
“Já, en því ertu að pína mig með þessum
spurningum alla tíð, Robert, þú veist hvað eg
tek það nærri mér að tala um það.”
Robert þóttist nú fullviss um, að hann hefði
verið ungbarn er faðir hans dó. “Það er aug-
ljóst að faðir minn vissi ekkert um Verner,
eg skal nú komast fyrir þetta,” hugsaði hann.
Robert skrifaði Verner aftur — nú bað hann
um tíu pund, og Verner, sem enn var á Avon-
wold, fór að hugsa um hvernig hann gæti losast
við þessar peningabænir bróður síns. Hann
sendi honum tíu pund, og sagði honum, að nú
þyrfti hann ekki að biðja sig um peninga fyrst
um sinn.
“Eg er hér á Avonwold,” skrifaði hann, “og
á slíkum stað getur maður ekki verið peninga-
laus. Eg hefi varla nóg fyrir mig.”
Robert hugsaði með sér, að hann sem ætti
álfkonu að guðmóðir, þyrfti sízt að vera pen-
ingalaus.
“Hvar er Avonwold?” sugsaði hann. “Eg eg
kemst að einhverju, þá vetð eg að sjá Verner.”
Hann spurði sig fyrir um það, og fékk loks
að vita að Avonwold væri herragarður Damers
lávarðar, og hann varð nærri klumsa af updrun,
er hann heyrði það.
“Hann virðist rata þangað sem höfðingjarnir
eru,” sagði hann.
“Eg hefði gaman af að vita, hvað það tekur
mig lengi að kynnast fjölskyldunni á Avon-
wold, þangað til það býður mér að heimsækja
sig. Heimurinn er fjarska óréttlátur.”
Nú hafði Robert peninga, og allt virtist ganga
að óskum fyrir honum.
“Eg fer til London,” sagði hann einn morgun
við móður sína.
“Eg hefi heyrt um atvinnu þar, sem mér líst
vel á, og er við mitt hæfi.
Það glaðnaði yfir móðir hans við að heyra
þetta.
“Er það satt?” hugsaði hún, “er það góðs
fyrirboði? — það var það besta — Gæti Robert
fengið atvinnu sem honum líkaði, þá hætti hann
að angra hana, með forvitnislegum spurning-
um, um Verner og föður sinn.”
Hann píndi hana til að gefa sér dálítið^af
peningum, hún vissi ekki, að hann hafði feng-
ið peninga frá Verner, svo lagði Robert á stað,
fullviss um, að hann hefði nú hamingjuna í
hendi sér.
Þegar Robert kom til London, barst hann
mikið á, hann gekk um göturnar í nýja frakk-
anum og bar sig eins og ríkismaður, og daginn
eftir að hann kom þangað fann hann matsölu-
hús, þar sem margir árgangar af. “Times” voru
saman safnaðir.
Hann hélt að hann mundi finna umgetningu
um dauða föður síns, og hvar slysið hefði viljað
til. Hann hélt að það væri auðvelt af finna
það, er hann kom þangað, en er hann sá hina
stóru bunka af blaðinu, varð hann efinn um
hvort hann ætti að fara að leita í þessum
blaðafjölda, en hann hugsaði, að hér væri þó
að finna lykilinn að leyndarmálinu. Sem snöggv-
ast flaug honum í hug, að það væri bezt fyrir
sig að skifta sér ekkert um leyndarmálið, sem
sér væri með öllu óviðkomandi. Það var hans
betra eðli, sem hvíslaði þessu að honum, en
það kom sjaldan fyrir að Robert færi eftir
aðvörunum síns betra eðlis.
Að lifa, án þess að vinna; hafa nóga peninga,
oð það án allrar fyrirhafnar; frjálst og áháð
sællífi; eiga Kötu fyrir konu; vera öfundaður
og þó dáður af öllum ungum mönnum í Cros-
ton.
Þessar hugsanir þutu sem leiftur gegnum
huga hans — æra, heiðarlegheit, var honum
einskis virði; hann hugsaði einungis um sig
sjálfan, sællífi án fyrirhafnar.
Hann leitaði í þeim árgangi blaðsins, sem
var líklegt að getið væri um dauða föður hans;
hann varð brátt leiður á að leita eftir því, hann
nenti ekki að lesa, og honum leiddist að rýha
í hina smáu bókstafi. Það tók hann langan tíma
að leita í janúar, febrúar og marz blöðunum,
en hann leitaði svo nákvæmlega, að hann misti
ekki eina einustu línu. Alstaðar sem hann sá
fyrirsögnina “Slysatilfelli”, vaknaði ný von hjá
honum, en honum gekk ekki vel að finna það.
sem hann var að leita að.
Honum var farið að leiðast þetta. Hann hafði
hugsað, að það væri svo auðvelt að finna það,
en honum reyndist annað.
“Eg má hætta við það; ef eg þarf að sitja
tímunum saman og leita að því í þessum blaða
búnka.”
Hann hafði aldrei mikið þol til að lesa né
skrifa. Er hann hafði setið við þetta í fjóra
tíma, fanst honum það heil eilífð og stóð upp
og fór út til að fá sér að eta.
Á leiðlnni ofan strætið kom hann auga á
stórar auglýsingar. Það voru leikhús auglýs-
ingar, um sérstaklega hrífandi leik, sem átti að
sýna þá um kvöldið í einu leikhúsi borgarinnar.
Hann ákvað að fara þangað til að sjá leikinn;
áhrifin sem leikurinn hafði á hann opnaði alveg
nýjan hugheim fyrir honum.
“Eg skal fara hingað aftur, þegar eg hefi
peninga,” hugsaði hann. “Eg vil ekki vita meira
um hið dauða og gleðisnauða líf í Croston. Eg
vissi ekki að slíka skemtun væri nokkursstað-
ar að fá, eins og í leikhúsi; en svo hefi eg
heldur ekki séð neitt slíkt áður.”
Þessi mikla löngun sem vaknaði hjá honum
til að geta sem oftast farið í leikhúsið, vakti
nýjan áhuga hjá honum til að gera frekari til-
raunir að leita í blaðinu, og hann sat yfir því
allan daginn til kvölds.
35. KAFLI.
Hann leitaði í einum árgang eftir annan, þar
til hann kom að apríl í árgang, sem var 21 árs
gamall, og þar fann hann það sem hann leit-
aði að greinilega frá sagt. John ELster, járn-
brautarvökumaður varð undir gufuvagni, og
beið bana af, í litlum bæ, sem heitir River-
smead í Hertfordshire. Svo var löng frásögn
um, hvernig slysið vildi til, en hann þurfti
ekki að vita neitt um það. Nú hafði hann fengið
miklar upplýsingar; og það sem hann þurfti
meira að vita, var nú auðvelt að komast að.
Hann lagði blaðið frá sér, stóð upp og fór út,
til að vera í næði að hugsa um hvað hann ætti
að gera næst. Hann gekk eftir fáfarinni götu,
og ,var nú svo viss í sinni sök, að hann var,
nærri því farinn að hrópa upp, að nú væri
leyndarmálið, þegar í hendi sér. Honum fanst
að hann hefði strax vasana fulla af gúlli, og að
hann byggi með Kötu í stóru og skrautlegu
húsi, færi í leikhúsið á hverju kvöldi, og nyti
allra skemtana, sem hægt væri, Honum fansí
hann nú hafa ráð á öllu slíku, úr því hann hefði
nú lykilinn að leyndarmálinu.
Riversmead! Hann hló upphátt, þegar hann
hugsaði til hvernig móðir sín mundi líta út,
þegar hann hrópaði þetta nafn í eyra henn-
ar. Hvernig hún mundi hrökkva saman í kút,
og náhvítna í andliti.
Hann sá fram á það, að peningarnir sem
hann hafði mundu ekki endast lengi, það yrði
því best að fara strax til Riversmead, og hann
fann út að járnbrautarlest fór þangað seinni
part dagsins. Hann borðaði dýran miðdagsverð,
og fór svo með lestinni á stað til Riversmead.
Ferðafólkið, sem var í sama vagni og hann,
undraðist hve kátur hann var, hann var altaf
brosandi, hann var svo glaður af tilhlökkun,
hann gat ekki varist því.
Þegar lestin kom til Riversmead, steig hann
út úr vagninum. Hann var ekki að hugsa um
að það hefði verið hér sem faðir hans dó. Nei,
allt sem var í huga hans var það, að nú væri
hann í Riversmead, og að hér gæti hann fundið
slóðina að leyndarmálinu, sem hann var búinn
að ásetja sér að uppgötva.
Hann gekk fram hjá járnbrautarhótelinu, þar
sem Florence Charteris, fyrir mörgum árum
síðan hafði legið í sinni dauðans angist og
kvölum; hann gekk út í bæinn eftir þröngri og
fornri götu, sem Miss Hope hafði gengið, með
sorg í hjarta, er hún fór á fund Dr. West.
Hann leigði sér herbergi í litlu húsi, utan við
aðal borgina. Þegar húsmóðirin í húsinu spurði
hann hve lengi hann byggist við að vera þar,
sagði hann, að hann gæti ekki sagt um það
upp á víst; hann sagðist vera þar í viðskipta-
erindum.
Með mikilli fyrirhyggju byrjaði hann nú
að útvega sér allar mögulegar upplýsingar.
Hann taldi það sem hann hafði af peningum,
og setti nokkuð af þeim til síðu, til að geta
komist aftur til Croston. Hann sá fram á, að
hann varð að vera gætinn með peningaeyðslu,
því það gekk fljótt á það sem hann hafði. Hann
hugsaði sér að spara við sig á allan hátt, þar
til hann væri búinn að ná leyndarmálinu i
hendur sér^ og með því stóra peningasummu.
Með slíka framtíð í huga, þurfti hann ekki
nema stutta stund að spara við sig.
Morguninn eftir var hann búinn að hugsa sér
hvar hann ætti að byrja rannsókn sína. Hann
gekk ofan á járnbrautarstöðina og reyndi að
koma sér á tal við þá sem höfðu verið þar lengi.
Hann hugsaði, að það væri helst að leita upp-
lýsinga um föður sinn hjá þeim mönnum sem
höfðu verið þar lengi. Hann var eins vel búinn
og hann hafði tök á. Hann var í frakkanum
með 'fínt hálsbindi, staf í hendinni, gula hanska,
og vindil í munninum. Fyrst gekk hann fram
og til baka um pallinn fyrir framan stöðina, og
virtist ekki líta á verkamennina sem þar voru
við vinnu sína. Eftir litla stund gekk hann til
aldraðs manns, sem var að hreinsa járnbrautar-
vagn.
“Hefur þú verið hér lengi?” spurði hann.
“Hér um bil sex ár,” svaraði maðurinn.
“Er stöðvarstjórinn búinp að vera hér lengi?”
“Nei, ekki fullt ár.”
Hann spurði margra fleiri spurninga til að
reyna að finna út hvort nokkur mundi vera
þar, sem hefði verið samtímis föður sínum.
Hann sagði þessum gamla manni að hann
þyrfti endilega að tala við einhvern sem hefði
verið hér samtímis föður sínum, og þekkt hann.
Hann var hér vökumaður, og var drepinn hér
undir vagni fyrir tuttugu árum síðan.
“Það lítur ekki út fyrir að þú sért mjög sorg-
bitinn út af því,” sagði gamli maðurinn.
Robert varð að segja honum að hann hefði
verið barn, þegar það skeði, og sagðist nú vera
kominn hingað til að láta setja legstein á gröf
hans, og gerði sig klökkan í málróm.
Þessi orð höfðu áhrif á gamla manninn, svo
hann fór að hugsa um hverjir af mönnunum
sem unnu þar nú, mundu hafa unnið þar svo
lengi.
“Nú man eg eftir einum,” sagði hann. “Bond
gamli, sem vinnur í móttökuskálanum, hefur
verið hér 25 ár. Hvað hét faðir þinn?”
“John Elster.”
“Þér er best að fara strax og sjá Mr Bond;
hann er maðurinn sem getur sagt þér.”
Robert kvaddi gamla manninn, og fór til að
sjá Mr. Bond.
“Mr. Bond, má eg spyrja þig, ef það er hægt,
að eg geti fengið að tala við þig, svo sem í
tvær mínútur.”
Mr. Bond leit upp alveg hissa, að vera ávarp-
aður með slíkri kurteisi.
“Eg vona,” hélt Robert áfram, “að eg geri
þér ekki ónæði né tefji þig frá verki, en mér
var vísað til þín, sem þess mannsins sem væri
kunnugastur hérna á stöðinni.”
Þetta var vel tilvalin byrjun; og Mr. Bond
varð að einu brosi og hlustaði með mestu and-
agt á það sem Robert sagði. (
“Faðir minn, John Elster, var hér gæzlu-
maður á járnbrautinni, og varð fyrir slysi og
dó, fyrir tuttugu árum síðan. Eg er sonur hans,
og' er kominn hingað langt að til að útvega
mér upplýsingar um hann.”
“Já,” sagði Mr. Bond, “eg man vel eftir John
Elster; eg var alveg við þegar hann dó; vesalings
maðurinn! Eg var líka einn þeirra, sem fóru til
að tilkynna vesalings ekkjunni hans látið hans.
Það var alls ekki neitt auðvelt fyrir Robert.
að halda fögnuðinum í skefjum, s;vo það sæist
ekki á andliti hans, fögnuðurinn yfir því, að
hafa fundið mann, sem gæti gefið honum allar
þær upplýsingar sem hann sótti eftir.
“Eg hefi í hyggju að láta setja minnismerki
á gröf föður míns,” sagði Robert, og Mr. Bond
þótti mikið til um það. En þá kom fólk inn,
sem hafði ýmis erindi við Mr. Bond, svo þeir
gátu ekki haldið samtalinu áfram.
“Eg sé að þú hefur mikið að gera, Mr. Bond,”
sagði Robert. “Eg bý í Nr. 3 Charle Terrasse;
gerðu svo vel að koma heim til mín, og borða
með mér í kvöld kl. 7, og þá getum vði talað
meira saman um þetta?”
Mr. Bond, tók heimboðinu með fögnuði, og
Robert fór frá honum hæðst ánægður með það,
sem hann hafði afrekað um morguninn.