Lögberg - 26.04.1945, Blaðsíða 3

Lögberg - 26.04.1945, Blaðsíða 3
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 26. APRÍL, 1945 3 Björninn úr Bjarmalandi eftir Þorstein Þ. Þorsteinsson Það má heita nýlunda að bók sé gefin út, hér meðal okkar Vestur-Islendinga, sem ekki inni- haldi annað tveggja: kvæði eða ferðasögu. En efni þessarar bók- ar er: “Tólf sundurlausir þættir úr tuttugu og fimm ára sögu Rússnesku frelsisbyltingarinnar og heimsmálum þeirra ára og framtíðarhorfum eftir styrjöld þessara síðustu og verstu daga.” Bókarinnar hefir nú þegar verið getið í báðum blöðunum og að vísu af frjálsmannlegri sanngirni sérstaklega í Lögbergi, en mér finnst að við, sem höfum verið að reyna að líta á þessa tilraun Rússanna með samúð, þrátt fyr- ir alt skrifta moldviðrið, sem þyrlað hefur verið upp á móti henni, mættum vel við því að þakka höfundinum fyrir bókina, sérstaklega þar sem heita má að við höfum farið steinþegjandi í gegnum þessi síðustu og verstu ár. Þó má þess geta að einn mað- ur hefur staðið hér eins og klett- ur upp úr okkar andlega Kyrra- hafi. Það er Jónbjörn Gíslason, hann hefur reynt að halda okk- ur vakandi með sínum ágætu skrifum í Lögbergi. Eg veit hann nýtur almennra vinsælda fyrir þessar ritgerðir og eins blaðið Lögberg fyrir að flytja þær. Tveir aðrir hafa tekið í líkan streng, þeir Páll Bjarnason og séra Halldór E. Johnson, en þeir eru svo sjaldan á ferð, að manni hættir við að gleyma því að þeir séu til. Okkur Vestur-íslendingum er það vel kunnugt, síðan Þorsteinn Þ. Þorsteinsson gaf hér út tíma- ritið “Sögu” að hann kann vel að segja frá engu síður en að yrkja, er því nafn hans næg trygging fyrir því að þessi bók sé skemtileg aflestrar. Kaflarni" úr byltingarsögu Rússa gefa eins glögga mynd og hægt er að bú- ast við í ekki lengra máli, af innbyrðisbaráttu fyrirliðanna og flokksins til að koma hugsjón- um sínum í framkvæmd og ár- angri þeim, sem náðst hefur, sér- staklega á sviði verklegra fram- kvæmda, og efnahagsumbótum. En bókin er engu síður merkileg vegna þess að athuganir höf- undarins sýna að hugsjónir sósíalismans eru miklu hærri og dýpri en svo að þar takmarkist við efnahagsvelgengni, eða við munn og maga eins og alment er sagt. Menn, sem alast upp undir hinu svú nefnda lýðfrelsi þar, sem heimskuleg samkeppni og óreiða einstakliifgs framtaks- ins á að vera jafnvægisstöng við- skiptalífsins, en gróðafýsnin lifti- stöng framkvæmdanna, eiga bágt með að átta sig á því hve margt af því, sem þeir nefna synd og spilling á rót sína í, og er dregið úr mannsköpuðu umhverfi, þar sem þjóðlestir eins og t. d. of- drykkja, fjárhættuspil og saur- lifnaður eru ræktar í gróðaskyni af óhlutvöndum mönnum, en arðránið verndað af landslögum. Ávinningur sá, sem náðst hefur í Rússlandi, í betra siðferði, auk- inni menntun, hugarfarsbetrun og siðmenning yfirleitt, er lang- samlega merkilegri. og lofar meiru fyrir framtíðina, heldur en það, sem enn hefur fengist í bættum efnahag og lífsþægind- um. Jafnaðarmennska og sam- vinna draga fram og þroska hina betri eiginleika manna, en ójafn- aður og samkeppni hið gagn- stæða. Ekki þarf að fara í grafgötur um tilgang höfundar með bók- inni, frá honum er skýrt í fyrsta kapítula, af óvenjulega látlausri hreinskilni. Á árunum 1914—1918 misti hann trúna á heimsmenninguna, eða með öðrum orðum á sigur hins góða í mannheimi. Rúss- neska frelsis hreifingin vir.tist honum mundi breytast í einræði og kúgun er Stalin komst til valda. En þegar Hitler réðist ó Rússa opnuðust augu hans, “Eg hefi haft Stalin fyrir rangri sök um nokkurn tíma. Rit þetta er réttlæting mín og málsbætur og játning þess, að eg lét blekkjast af lognum rökum keyptra auð- valds ritara.” “En eg rita einnig þessar hug- leiðingar í minningu þess mikla fagnaðar, sem/það vakti í brjósti mínu, þegar Rauðliðar fyrstir allra þjóða stöðvuðu hersveitir Hitlersinna um og eftir vetur- nætur á orustuvöllunum við Moskva og Leningrad.” Nánari kynning og réttur skiln ingur á Rússnesku frelsishreyf- ingunni hefur gefið honum aftur barnstrú sína á hið góða í mann- eðlinu, og nýja sigurvon. Hann hefur fundið nýjan sannleika, sem hann finnur sér skylt að halda á lofti. Þó hann sé sjálfur svo mikill friðarvinur að hann telhr það sterkasta vopnið að rétta fram vinstri kinnina þegar hin hægri er slegin, þá finnur hann margar afsakanir fyrir þeirri harðleikni, sem leiðtogar Rússa hafa orðið að beita. Eftir öllu útliti að dæma er nú farið að líða að lokum Evr- ópu stríðsins, og eg heyri á mörg- um að þeir kvíða framtíðinm. Er þetta að sumu leyti eðlilegc, þegar menn hugsa til “krepp- unnar”, sem hinu stríðinu fylgdi. En það er engu síður ömurlegur vottur um vantraust á sjálfum sér og landi sínu. Við höfum þó hér alt, sem til þess þarf að við gætum látið okkur líða vel: frjósamt land, vinnuvélar, tækm mannafla, námur og náttúruauð- legð. Alt nema hugrekki og vit til að losa okkur úr neti hinna lognu raka keyptra auávaldsrit- ara. Við gætum einnig okkur að meinlausu lagt drjúgan skerf til að bæta böl þeirra, sem harðast hafa orðið úti í stríðinu. Saga Rússnesku byltingarinnar sýnir okkur hvað hægt er að gera, o^ höfðu þeir þó ekkert að byrja með nema landið og menntunar snautt fákunnandi fólk, og hug- rekkið til að hrista blóðsugurnar af sér. Ekki ber því að neita að eg lít í sumum atriðum öðruvísi á málin heldur en höfundur. Mér hefur aldrei vaxið svo mjög í augum sú harðleikni, sem Rússar hafa neyðst til að beita, við þá sem bundist hafa samtökum til að tefja fyrir og eyðileggja starf- ið, og drepa hugsjónina. Þrátt fyrir alt tal um einræði og al- ræði er grundvallar regla stjórn- arfarsins að kenna fólkinu, láta það “læra, læra, læra”, en síðan að láta það sjálfrátt um orð og gerðir. Aldagömlum venjum og hugsunarhætti * verður aldrei svipt upp í einu vitfangi, svo að eingu svíði undan. Unga fólkið, sem lært hefur að skilja sósíal- ismann er sannfrjálsasta fólk a þessari jörð. Það kvíðir ekki komu friðarins eða framtíðinni. Það trúir á landið sitt og sinn eigin mátt. Trúir því að vaxandi vit og þekking muni draga fram til sæmdar og segurs það sem bezt er í mannlegu eðli, í stað þess að álíta það eðlilega þróun að illmennska vaxi jöfnum hönd um við vit og þekking. En hvað er svo að segja um okkar lýðræðisfrelsi? Eg sé ekki betur en að sumar greinar þess séu orðnar að hreinustu þjóð- plágu í höndum okkar. Mætti þar til nefna prentfrelsið. Þac hefur auðvaldið að heita má ó- haslaðan völl til að halda á lofti lognum rökum til að rugla og blekkja heilbrigða hugsun Hugsanagrauturinn er líka eftir því. T. d. þegar maður kemur inn á kosningafundi og hlustar á frambjóðendur, sem lofa því statt og stöðugt og af fullri al- vöru að þeir skuli vinna jafnt að hagsmunum allra, það ætti þó hvert barn að skilja að hags- munir arðræningjans og þess sem arðrændur er, eru beinar andstæður sem ekki verður í senn þjónað af sama manni frem ur en andskotanum og guði. Eg vil að endingu þakka bæði höf. og útgefendum fyrir bókina og óska að sem flestir keyptu hana og læsu, og fengi af henni nýja trú á sjálfum sér landi sínu og framtíð. Frjálshugsandi Islendingar ættu að styðja að útbreiðslu hennar hver í sínu bygðarlagi. Hjálmar Gíslason. Ferð til Vancouver Eftir G. J. Oleson. I. Vestur að fjöllum. Það er ekki í fraásögur fær- andi á þessari tíð þó maður skreppi bæjarleið, svo algengt er það, en mér finst að eftir að vera kominn heim úr Vancouver ferðinni, sem var okkur hjónum svo óumræðilega skemtileg, að eg megi til að þakka íslending- um í Vancouver og annars stað- ar á ströndinni, fyrir okkur opin- Derlega, og þá um leið minnast á það helsta, sem fyrir augu og eyru bar. Eftir all-miklar um- ræður og bollaléggingar ákváð- um við að leggja á stað 8. febr., sá dagur rann upp bjartur og fagur, sólskin og blíðviðri — frostlaust — og kom mér í hug að “svo gefur hverjum, sem hann er góður til”. Börn okkar og tengdabörn keyrðu okkur til Brandon, sem er um 50 mílur, snjór mjög lítill var yfir alt, en bílfæri hið bezta. Fanst mér hlíðin fögur er við keyrðum yf- ir bæðir og sléttur, svo sjaldan hefur mér fundist Manitoba feg- urri, en nú er eg var að kveðja. Eftir stutta viðdvöl í Brandon kvöddu börnin okkur með allri blíðu og lofuðu að sjá um alt vel heima — sem þau og líka vel efndu — og við stigum um borð í lestina klukkan að ganga 3. C.P.R. tók vel á móti okkur og áttum við þar góðann far- kost. Var nú haldið vestur slétt- urnar, þessar óendanlegu og undursamlegu sléttur, sem ná alt frá stór-vötnunum að austan, til Klettafjallanna í vestri, sem Guð unnar- um ómuna aldir geymdi samtíð okkar öldum og óbornum tU gæfu og blessunar, og sem manns höndin er ekki enn búin að yrkja og rækta nema að litlu leyti, en sem hefur öll skilyrði til þess að verða ekki einungis kornforða búr hins brezka veldis, heldur heimsins. Ekkert ber sögulegt við, eins og augað eygði er land- ið svipað, smáþorp og bænda- býli eru allstaðar sjáanleg, lítil tilbreyting, en sléttan hefur smá fegurð og sitt aðdráttarafl, alls- staðar hvar sem maður fer sér maður fegurð í náttúrunni og tilverunni, en fegurðin er á mis- munandi stigum og margbreyti- leg. Brúnn þýtur áfram hvæs- andi, sem kólfi sé skotið, í Brood- view er klukkan færð til baka einn tíma, áður en við komum til Regina er nóttin skollin á, brátt er kominn háttatími, og er gengið til rekkju, og við sofn- um svefni hinna réttlátu, til morguns, eða þar til sveinar lestarinnar kalla að kominn sé fótaferðatími, vorum við þá kom in vestur undir Calgary, sáum við því lítið af Alberta. I Calgary var ofurlítil viðdvöl, fórum við þar ofan, sáum Pallisier gisti- höllina og ýmsar byggingar þar í námunda, annars sáum við lít- ið af borginni. Calgary er ein með stærstu borgum Vesturlands ins og er talin ágæt borg að lifa í. Eg hefi ætíð borið hlýjan hug til Calgary síðan Guðbjörg heit- in systir mín átti þar heima í nokkur ár, henni þótti vænt um borgina. Þaðan kom fram á sjón arsviðið hinn mikli leiðtogi Social Credit flokksins, Mr. Aberhart, sem nafnkunnur er víða um heim, sem fyrstu Social Credit stjórn setti á laggurnar, sem sogur fara af og um all- langt skeið var stjórnarformað- ur í Alberta, hann þjálfaði einn- ig Mr. Manning, sem nú er stjórnarformaður í fylkinu, hinn ágætasti maður. Báðir þessir menn hafa gefið Alberta góða stjórn, svo af mörgum er hún talin með beztu fylkisstjórnum í Canada, þó ekki hafi hún getað komið í framkvæmd nema að litlu leyti Social Credit hugsjón- inni, sem hefur þó stærra gildi en fjöldann grunar. Eg átti tal við æði marga Alberta menn, og allir luku upp sama munni, að Manning stjórnin hefði gefið fylkisbúum heilbrigða og ráð- vanda stjórn, enda er Mr. Mann- ing talinn að vera mannkosta- maður mðe heilbrigðan krist- inn anda. Þá var Hon. R. B. Bennett, Calgary maður, stjórn- arformaður í Canada frá 1930— 1935 árin sem erfiðust hafa ver- ið í Canada síðan fylkjasamband- ið var stofnað 1867. Var hann óefað einn vitrasti og málsnjall- asti maður sem þá stöðu hefur skipað, annar en Sir Wilfred Laurier, eP það stórt spursmál hvort það var ekki misráðið af þjóðinni, þegar hún kastaði hon- um fyrir borð eftir eitt kjör- tímabil. Hann hefði verið þarf- ur maður við stjórnvöl á þessari tíð. Nú er haldið á stað frá Cal- gary, fylgir brautin Bow ánni, sem rennur í gegnum borgina, eru á báðar hliðar hæðalönd (The foothills of the Rockies) er útsýni fagurt en jarðvegurinn virðist fremur magur og er lítið yrkt, er það mest beitiland, hjarðmanna paradís (Ranching Country), farið er yfir Bow ána tvisvar að mig minnir. Þeg- ar farið er yfir hana í seinna skiptið eru fjöllin að byrja, þessi mikli fjalla klasi, sem frægur er um allan heim, fyrir hrikaleik, tign og fegurð, er nautn fyrir ferðamann að horfa á þessa himinbláu tinda — bautasteina liðinna alda, og mun þó fegurð- in ennþá meiri að sumarlagi er alt er í blóma. Við sem uppalin erum á sléttunni, sjáum hér nýja og óútreiknanlega fegurð, sem hrífur hugann, og þegar maður hugsar, finnur maður hvað marg- breytilegar eru dásemdir tilver- Frh. GAMAN 0G ALVARA Engin sönnun. 1 samkvæmi nokkru varð fólki tíðrætt um tjón það, er menn biðu á heilsu sinni af reyking- um. Einn samkvæmisgesta and- mælti þessu og fórust m. a. orð á þessa leið: “Tökum t. d. hann frænda minn, hann Jörund gamla. Hann er nú rétt að verða sjö- tugur og hefur alla æfina reykt oins og skorsteinn. Þrátt fyrir þetta er hann enn í dag við hestaheilsu ...” “En þetta sannar bara ekk- ert,” greip þá kvenmaður nokk' ur fram í. “Ef hann hefði aldrei reykt, væri hann líklega orðinn áttræður.” • .Hún: “Það var hlægileg saga, sem þér sögðuð mér í gær um asnann.” Hann: “Fanst yður það?” Hún: “Já, sannarlega. Eg er viss um, að í hvert skipti, sem eg sé asna hér eftir, minnir hann mig á yður.” Gráttu af elsku, en ekki af reiði, því að köld rigning glæð- ir ekki vöxt blómanna. Enskur málsháttur. • III nauðsyn. — Hvenær varð sund al- mennt á Skotlandi? — Ekki fyrr en byrjað var að taka brúartolla. • Ef eitthvað er sagt í gamni er óheiðarlegt að taka það alvar lega. DR. A. BLONDAL Phy.iician & Suroeon 802 MEDICAL ARTS BLDO. Sfmi 93 996 Helmili: 108 Chataway Slmi 61 028 DR. A. V. JOHNSON Dentiat • 6 06 SOMERSET BLDQ. Thelephone 97 932 Home Telephone 202 398 Frá vini DR. ROBERT BLACK Sérfræöingur í Augna, Eyrna, nef og hálssjúltdómum 416 Medical Arts Building, Graham and Kennedy St. Skrifstofusfmi 93-851 Heimasfmi 42 154 EYOLFSON’S DRUti PARK RIVER, N.D. Islenekur lyfsali Vólk getur pantaB meöul annaO meO pðstl. Fljöt afgreiOsla. og A. S. BARDAL 848 8HERBROOK ST. Selur Ukkistur og annast um ftt- farlr. Allur (ItbtlnaOur sá beztl. Ennfremur selur hann allakonar minnisvarCa og legsteina. Skrlfstofu talSImi 27 324 Heimilis talslmi 26 444 HALDOR HALDORSON bl/pgingameistari 23 Music and Art Building Broadway and Hargrave Winnipeg, Canada Phone 93 055 INSURE your property wlth HOME SECURITIES LTD. 468 MAIN ST. Leo E. Johnson A. I. I. A. Mgr. Phones Bus. 23 377 Res. 39 433 TELEPHONE 98 018 H. J. PALMASON & CO. Chartered Accountants 1101 McARTHUR BUIL.DING WINNIPEG, CANADA Phone 49 489 Radio Servlce Speciallats ELEGTRONICI LABS. H. THORKELSON, Prop. The most up-to-date Sound Equipment System. 13« OSBORNE 8T., WINNIPEG G. F. Jonaason, Pres. £ Man. Dir. S. M. Backman, Sec. Keystone Fisheries Limited 404 Soott Block Sími 95 227 Wholasala Dlst-ributors TRE8H AND FROZKN FI8R MANITOBA FISHERIES WINNIPEO, MAN. T. Bercovitch, framhv.stl. Vermla f heildsölu meO nýjan og froalnn flsk. 908 OWENA BT. Bkrlfstofusfml 16 885 Helmaslml 58 488 Dr. S. J. Johanneseon 215 RUBT STREET (Belnt suöur af Bannfng) Talsfmi 30 877 VIBtalstlmi 8—6 «. h. Dr. E. JOHNSON 304 Evellne St. Selkirk Offlce hrs. 2.30—6 P.M. Phone office 26. Res. 230 Office Phone 94 762 Res. Phone 72 409 Dr. L. A. Sigurdson 116 MEDICAL, ARTS BLDG. Offlce Hours: 4 p.m.—6 p.m. ond by appolntment DRS. H. R. and H. W. TWEED Tannlœknar • 408 TORONTO OEN. TRC8T8 BUILDINO Cor. Portage Ave. og Sniith 8%. PHONE 96 952 WINNIPEO fi )Í€€€ÍÍOS y Phone ?S:;; 96 647 y Legsleinar •em skara framúr Úrvals blágríti og Manltoba marmari BkrifiO eftir verOskrá GILLIS QUARRIES. LTD. 1400 Spruce St. Sími 28 893 Winnipeg, Man. J. J. SWANSON £ CO. L.IMITED 808 AVENUE BLDO.. WPO. • Faerelgnaaaiar. Lelgja hQs. Ct- vega peningalán og eldsábyrgfl. bífrelBaábyrgö. o. s. frv. Phone 97 538 ANDREWS, ANDREWS THORVALDSON AND EGGERTSON LöofrcnOinoar 209 Bank of Nova Scotla Portage og Garry St. Simi 98 291 Blóm Btundvíslega afgreldd m ROSERY LTD. StofnaO 1905 4 27 Portage Ave. Sími 97 466 Wlnnipeg. GUNDRY & PYMORE LTB. Britiah Quality — Fiah Netting (0 VICTORIA STREBT Fhone 98 211 Wlnnlpeg Uanaoer, T. R. THORFALDKOM Tour patronage wUl b« appreciated CANADIAN FISH PRODUCERS, LTD. t. B. Fao«, Manaoino Dirsctor Wholesale Distributors of Fresh and Fromen Fish. 111 Chamberm St. Office Phone 26 328 Res Phone 73 917. — LOANS — At Rates Authorized by Small Loana Act, 19 39. PEOPLES FINANCE CORP. DTD. Licensed Lend^rs Established 1929 403 Time Bldg. Phone 21 438 Parfnist þér UfsábyrgOarf Ef svo er sjáiO þá F. BJARNASON UmboCsmaCur IMPERIAL LIFE Phones 92 601, 35 264

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.