Lögberg - 18.10.1945, Qupperneq 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 18. OKTÓBER, 1945.
3
_ VlíMlMil
B IWFINNA
Kit stjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
piiii...............................iimniiiiiiiniiiniiiiiiniiiiiniiinniiiiiiniiiMniiiiiiiiiiiiiiiMiiiHiiniiinTnnniiinnnnnimiffliinai^mmwmMg
Canada og Bandaríkja menn af
íslenzkum átofni, er fórnuðu lífi
í heimsátyrjöldinni frá 1939 |
..........
"NAKINN VAR EG- OG ÞÉR
KLÆDDUÐ MIG."
Nú er veturinn að ganga í garð.
Að vísu eru mikil húsnæðisvand-
ræði í Canada og margir kvíða
þessvegna vetrinum, en þó erum
við flest svo lánsöm, að við þurf-
um ekki að kvíða vetrarkuldun-
um. Engin skortur er á eldsneyti
í landinu, enginn skortur á mat-
vælum og enginn skortur á fatn-
aði. Að vísu höfum við ekki úr
eins mörgu að velja eins og áður
var, en ekki er hægt að segja að
fólkið í landinu líði, vegna skorts
á þessum hlutum. Fólki í Evrópu
myndi finnast. það lifa sælu lífi
ef það ætti við sömu kjör að búa
og við.
í þessum dálkum hefir áður
verið vikið að hinni ægilegu
hungursneyð í Evrópu. En það
er ekki aðeins hungur, sem þjáir
þetta bágstadda fólk. Það á ekki
föt til að klæðast í. í kringum
'125 miljónir manna, þar á meðal
30 miljónir barna, er hálf nakið.
Þetta fólk hefir engin ráð til þess
að klæða sig og börn sín gegn
vetrarkuldunum, nema því að-
eins að við og fólk í löndum, sem
betur mega, bregði strax við og
sendi því allan þann fatnað, sem
við getum af hendi látið.
í Belgíu fyrirfinnast fjölskyld-
ur, sem eiga aðeins eina skyrtu
fyrir átta manns; sex af hverjum
sjö manneskjum á Grikklandi
eiga enga skó; í Kína er varla
til flík, sem ekki er stagbætt. I
Yugoslavíu þyrpist fólk til jarð-
arfara til þess að reyna að kaupa
föt hins látna fyrir ofurverð. í
Frakklandi, Noregi, Póllandi og
öðrum löndum er skortur fatnað-
ar, skófatnaðar og rúmfata átak-
anlegur.
Þessa dagana stendur yfir alls-
herjar fatasöfnun í Canada. Við
eigum flest eitthvað af fötum,
sem við getum án verið. Allar
konur hljóta að finna til með hin-
um bágstöddu systrum sínum.
Engin móðir getur vitað til þess
að börn séu hungruð og nakin,
án þess að reyna að hjálpa þeim
á einhvern hátt.
Ef við leitum vandlega í kist-
um okkar, skápum og fatageymsl
um, erum við vissar með að finna
eitthvað, sem komið getur að
gagni. Þarna eru föt, sem orðin
eru of lítil á drenginn þinn, og
kjóll, sem orðinn er of altof lítill
á litlu telpuna þína. Mikinn fögn-
uð munu þessi föt vekja hjá ein-
hverjum litlum börnum handan
við hafið. Og þama áttu sjal,
sem þú aldrei notar, einhver
gömul kona myndi verða því
fegin og þarna er trefill fyrir
gamla manninn. Maðurinn þinn
á e. t. v. gömul föt, sem hægt
er að sníða úr og sauma hlý föt á
börn. Og þú sjálf átt e. t. v. kjóla
og kápur ,sem hangið hafa í fata-
skápnum í langan tíma. Gefðu
þessi föt nú. Oft er þörf, en nú
er nauðsyn.
Konur munu ekki daufheyrast
við neyðarkallinu frá hinu bág-
stadda og þjáða fólki. Þeir, sem
telja sig kristna, munu minnast
orða meistarans:
Húngraður var eg, og þér gáf-
uð mér að eta; þyrstur var eg, og
þér gáfuð mér að drekka; gestur
var eg, og þér hýstuð mig; nak-
inn var eg, og þér klædduð mig;
sjúkur var eg, og þér vitjuðuð
mín; í fangelsi, og þér komuð til
mín------
Sannarlega segi eg yður, svo
framarlega sem þér hafið gjört
þetta einum þessara bræðra
minna, sem minstir eru, þá hafið
þér gjört mér það.
ÆSKUMINNINGAR
Eftir Krisiínu í Watertown
II.
Nú er að segja frá því að Guð-
mundur móðurafi minn Þorkels-
son bjó á Unastöðum í Skaga-
firði. Kona hans var Sigríður
Jónsdóttir frá Hóli í sömu sveit.
Guðmundur var mesti dugnaðar-
maður og kona hans orðlögð fríð-
leikskona og vel að sér gjöv til
munns og handar, sem kallað var.
Hjónin áttu margt barna og var
Sigríður næst því yngsta.
Þorkell langafi minn átti syst-
ur, sem Margrét hét, merkiskona
og skáldmælt. Eftir henni er
höfð vísa, er hún kvað er hún
giftist seinni manni sínum, Gunn-
laugi ríka, sem nefndur var. Vís-
an er þessi:
Eg hefi hlotið valinn vin,
víkja skúrir brúna,
er því fagurt aftanskin
á æfikvöldi núna.
Margrét átti dóttur, sem Helga
hét. Þeirra börn voru þau Einar
ninn alkunni merkisbóndi í
Haganesi og á Hraunum í Fljót-
um, stórbóndi, höfðinglyndur og
framfaramaður mesti. Systir
Einars var Guðlaug, kona Jóns
Antonssonar í Amarnesi í Eyja-
firði, valkvendi og fríðleikskona.
Guðmundur bóndi, afi minn,
stundaði þá atvinnu, sem nú á
tímum hefði verið kölluð stein-
lagning, en flestar byggingar á
þeim tíma voru hlaðnar upp úr
torfi og grjóti. Guðmundur var
álitinn snillingur í þeirri vinnu-
grein. Hann fór norður um Eyja-
fjörð og Austurland og vann þar
að byggingum a sumrin. Hann
kom til hjónanna Rakelar og
Ingimundar í Götu og gjörðist
brátt góðkunningi þeirra; hafði
þar aðsetur, er hann vann á
Ströndinni.
Eitt sumar kemur Guðmundur
að vestan og hefir nú með sér
dóttur sína, Sigríði, sex ára að
aldri. Þau koma til hjónanna í
Götu, og er þeim feðginum vel
fagnað. Taka þau Götu-hjónin
nú Sigríði til fósturs. Hafði svo
talast til með þeim hjónunum og
Guðmundi, árinu áður, að þau
fóstruðu Sigríði, baéði sér til
huggunar eftir dætra missirinn
og líka til að hjálpa Guðmundi,
sem hafði fjölskyldu stóra.
Sigríður dvelur nú í Götu þar
til hún er fimtán ára. Ingimund-
ur afi minn lézt þá um veturinn,
svo Rakel brá búi og fer að Selá
þar í sveit í húsmensku. En Sig-
ríður Guðmundsdóttir fer að Há-
mundarstöðum, sem vinnukona.
Líða svo nokkur ár. Fer það
að kvisast að kært muni vera
með þeim Þorkeli fóstursyni
Hallgríms, og Sigríði. Áleit fólk
þeirra, ráðahaginn sæmandi. Svo
giftust þau árið 1860 og höfðu
myndarlega brúðkaupsveizlu á
Hámundarstöðum. Móðir Sig-
ríðar kom í brúðkaupið vestan
úr Skagafirði; færði hún dóttur
sinni sex spesíur og fagran silki-
klút, sem notaður var sem herða-
sjal. Var það tízka á þeim tíma
að konur skreyttu sig gersemum
þessum. Þetta þótti höfðingleg
gjöf. Sannaðist hér sem oftar,
að móðir er ætíð móðir, hvort
sem hún er fjær eða nær, er
hjartað fult af góðvild, bænum
og gjöfum til barnanna.
—Framh
“Það fyrsta sem eg geri þegar
eg er kominn heim, er að fara
um Þýzkaland þvert og endi-
langt á reiðhjólinu mínu.”
“Já,” sagði Bretinn, “en hvað
ætlar þú að gera eftir hádegið.”
Veglegt bruðkaup
Laugardaginn 14. júlí s. 1.
streymdi fjöldi fólks til Lútersku
kirkjunnar í Blaine, Wash., til-
eTni þess var það að þá voru
helðurshjónin herra Jóhann J.
Straumfjörð og frú hans búin
að vera gift í 50 ár.
Þegar klukkan var á slaginu
átta að kvöldinu þá var kirkjan
orðin full af fólki, fjöldi af auka-
stólum og bekkjum hafði verið
bætt við vanaleg sæti kirkjunn-
ar og öll þau vel skipuð fólki.
Þá voru heiðurshjónin leidd
inn kirkjugólfið af tveimur hvít-
klæddum yngismeyjum voru þær
Miss Elva Doreen, dóttir Mr. og
Mrs. Gísla Guðjónsson og Miss
Donna, dóttir Mr. og Mrs. Albert
Fjelsted.
Giftingarmarsinn var þá spil-
aður af frú Maríu Irwin, því-
næst söng Mrs. C. E. Russell
einsöng, síðan söng stór söng-
flokkur: Hve gott og fagurt,
söngstjórinn var prófessor S. H.
Helgason, tónskáld. Þvínæst las
prestur safnaðarins ritningar-
kafla og ílutti bæn, síðan talaði
hann nokkur valin orð til gull-
brúðkaups hjónanna, að því
búnu söng flokkurinn: Heyr börn
þín, Guð faðir, sem biðja þig
nú. •
Að þessari stuttu guðræknis-
stund endaðri, voru allir boðnir
í samkomuhús safnaðarins, sem
er næstu dyr við kirkjuna, þar
voru íslenzku konurnar að verki
og höfðu raðað öllu vel niður,
fjögur langborð dekkuð með
hvítum dúkum, hlaðin vistum af
bestu tegund og fylt með fögr-
um blómum.
Borð fyrir heiðursgestina, og
þeirra sifjalið, var sérstaklega
vel skreytt og stóð á sinu húss-
ins, sem var öll borðalögð, frá
einu horni til annars, með skraut
pappír af ýmsum litum, hvítum,
bláum og rauðurn, sem allir sam-
einuðust í stórri skraut klukku,
sem hékk yfir höfði igullbrúð-
kaupshjónanna.
Þegar húsið var orðið eins þétt
skipað og frekast var unt, voru
brúðhjónin leidd til sætis af lút-
ersku prestshjónunum, einnig all
ar dætur þeirra, Mrs. Mae Mc-
Donnell, Mrs. Dora Pearson, Mrs.
Ruby Kendell, og Mrs. Lillian
Mix, einnig tveir tengdasynir,
Mr. Pearson og Mr. Dix, svo líka
tvær dætradætur, Miss Betty
Pearson og Miss Nancy Mae,
,líka Mrs. LaMa frá Winnipeg,
systir Mrs. Straumfjörðs, svo
líka bróðir Mr. Straumfjörðs,
Mr. Jón frá Vanvouyer og kona
hans.
Þegar allir höfðu fengið sér
sæti, sem þau gátu fengið kvað
sér hljóðs herra Ólafur M. John-
son, forseti Blaine safnaðar, sem
hafði verið kjörinn veislustjóri,
hann ávarpaði heiðursgestina og
bauð alla velkomna, þá voru
bornar fram hinar rausnarleg-
ustu veitingar, og margar ungar
stúlkur þjónuðu fyrir borðum.
Fyrir minni heiðurshjónanna
talaði herra Andrew Danielsson
og séra Guðm. P. Johnson, einnig
voru heiðurshjónin ávörpuð af
forsetum þeirra ýmsu félaga er
þau tilheyra, séra Albert Kristj-
ánsson fyrir hönd þjóðræknis-
deildarinnar Aldan, herra Guð-
jón Johnson, forseti lestrarfélags-
ins “Jón Trausti”, Margaret
Johnson, forseti islenzka kvenn-
félagsins, svo líka ávarpaði hr.
Kolbeinn Thordarson, ræðismað-
ur íslands í Seattle, heiðurs-
hjónin með nokkrum fögrum
orðum. Þá flutti líka skáldið
herra Þórður Kr. Kristjánsson
ljómandi fallegt frumort kvæði
til heiðurshjónanna, mun það
birt verða í íslenzku blöðunum.
En milli þessara stuttu en fögru
ávarpsorða, voru margir fallegir
íslenzkir söngvar sungnir með
lífi og fjöri, undir stjórn próf.
Sigurðar Helgasonar.
Mörg heillaskeyti bárust þeim
Straumfjörðs hjónum, þar á með-
al frá þeim prestunum séra Sig-
urði Ólafssyni í Selkirk, Man. og
séra Haraldi Sigmar, D.D. for-
seta kirkjufélagsins.
Þegar liðið var á veizluhaldið,
kvað sér hljóðs herra Guðjón
Johnson, og afhenti heiðurshjón-
unum sameiginlega gjöf frá
hverju og einasta íslenzku heimili
í Blaine bæ og bygð, gjöfin var
120 stykki af fullkomnasta matar
setti handa 12 manns, síðan rak
hver gjöfin aðra, frá Lúterska
kvenfélaginu, afhent af frú
Margaret Johnson, frá Sunnu-
dagaskóla, * ungmennafélagi og
Junior Ladies Aid, afhent af
Mrs. Alfred Stefánsson, forstöðu
konu Lúterska sunnudagaskól-
ans, hún ávarpaði heiðurshjón-
in með nokkrum-vel völdum orð-
um, á enskri tungu.
Þá bárust líka heiðurshjónun-
um margár yndælar gjafir frá
börn-um sínum, sem var þeim
afhent af dóttur þeirra Mrs.
Liilian Mix, fyrrverandi skóla-
kennara, hún hélt hina ágætustu
tölu, fylta af þakklæti til for-
eldra sinna og allra þeirra, sem
nú hefðu heiðrað þau, að mak-
leikum, Mrs. Mix er sérstaklega
vel málifarin, enda vel mentuð
kona, þá afhenti líka Mi-ss Betty
Pearson, dótturdóttur heiðurs-
hjónanna, laglega gjöf frá barna-
börnunum, líka voru fleiri gjafir
afhentar Straumfjörðs hjónun-
um frá ýmsum vinum, Mr. og
Mrs. Larson og fleirum.
Meðan á öllum þessum gjafa-
afhendingum stóð, þá höfðu
veizlugestirnir tekið sér hvíld
frá að eta og drekka^ en nú til-
kynntu konurnar að meiri veit-
ingar vær-u á boðstólum, því á
miðju háborðinu stóð hin skraut-
lega brúðarkaka, sem ennþá
hafði ekki verið snert á, risu þá
úr sætum sínum heiðurshjónin,
sem öllum í Blaine-bæ og bygð
þykir vænt um, herra J. J.
Straumfjörð, gráhærður en ung-
ur í anda, bjartur að yfirlitum
með hýrt bros á vörum, sem
færir ljoma yfir andlitið og ger-
ir hann að ungum manni, og
Kona hans Mrs. Straumfjörð
skörungleg húsfreyja, sem sópar
að, hýr á svip og vingjarnleg í
viðmóti, þau tóku sér nú einn
hníf í tvær hendur, sem varð
að einni, síðan skáru þau þessa
fallegu brúðarköku í tvö hundr-
uð stykki, svo allir viðstaddir
fengu sinn bitann hver, og allir
ulrðu mettir, því bitinn var góð-
ur, svo var drukkið meira kaffi,
meira talað og meira sungið, síð-
an héldu heiðurshjónin sína
þakklætis ræðuna hvert og fóru
rnörgum fögr-um orðum um alla
sína mörgu vini og góðkunn-
ingja, og báðu um blessun Guðs
þeim öllum til handa.
Þá var ennþá sungið meira, og
landarnir færðu sig í smáhópa og
glöddust hver með öðrum og kl.
11,30 um kvöldið voru ennþá
hópar í samkomuhúsinu talandi
saman með hýrt bros á brá, svo
kom nóttin og allir lögðust glað-
ir til hvíldar. Megi Drottinn
blessa Straumfjörðs hjónin og
alt þeirra sifjalið, og gefa þeim
ennþá mörg mörg ár farsældar
og hamingju.
G. P. J. #
“Þér lítið mun betur út í dag,”
sagði læknirinn þegar hann kom
inn í herbergi eins sjúklings
síns.
“Já, eg gerði eins og þér lögð-
iið fvrir mig,” sagði sjúklingur-
inn.
“Já, einmitt, hvað var það
aftur, se meg mælti fyrir að
þér gerðuð?”
“Láta tappann altSf vera í
meðalaglasinu.”
Borgin Louisville í Bandaríkj-
unum er ein mesta iðnaðarborg
þar í landi. Síðan árásin á Pearl
Harbor var gerð, hefir ibúatala
borgarinnar hækkað úr um 200
þúsundum í 508 þúsund, sam-
kvæmt síðustu manntalsskrá-
ningu þar.
•
Flugvélaverksmiðja nokkur í
Texasfylki notar um 100 milljón
lítra af vatni á dag í kælinga-
kerfi sitt.
Glæsilegur maður fallinn
í val
Lieul. Thomas Leonard Brandson
R.C.N.V.R.
Hann skar sig-úr í hópi ungra
manna hvar sem hann var stadd-
ur sakir glæsimensku sinnar og
prúðmannlegrar framgöngu;
hann var af styrkum stofni kom-
inn í bæði kyn, og sór sig glöggt
í ætt til foreldra sinna beggja,
þeirra Dr. B. J. Brandson hins
víðfræga skurðlæknis, og frú
Aðalbjargar Brandson; frá þeim
hafði hann eigi aðeins þegið í arf
glæsilegan persónuleik, heldur
og engu síður mannkosti og
drengilega skapgerð; það var
hverjum manni gróði í því að
kynnast Tomina, eins og vinir
hans jafnan kölluðu hann, þvi
hreinskilni hans í viðtali var slik,
og skoðanir hans á lífinu og við-
fangsefnum þess svo þroskaðar,
að fágætt var um jafn unga
menn; það stóð enginn uppi ein-
mana og yfirgefinn, er átti
Tomma Brandson að vin; eg
kyntist honum alináið hin síð-
ustu æfiár hans, og við höfðum
oft saman molasopa í Harmans-
lyfjabúðinni á Sargent og To-
ronto, og einmitt á þeim stað bar
fundum okkar síðast saman; þá
var hann í foringjabúningi sjo-
liða, og mér fanst mikið til um
það, hve mikið sópaði að honum;
ekki óraði mig fyrir því þá, að
þetta væri í síðasta skiftið sem
við tækjum höndum saman á
þessari jörð. Lieut. Thomas L.
Brandson var fæddur í Winnipeg
þann 28. -júní 1915; hann naut
undirbúningsmentunar sinnar
við Wellington og Daniel Mc-
Intyre skólana í vesturbænum;
hann lauk stúdentsprófi við
Manitobaháskólann 1936, en út-
skrifaðist í viðskiftafræði sem
Bachelor of Commerce frá sömu
mentástofnun 1939, og gekk
skömmu síðar í þjónustu Great
West lífsábyrgðarfélagsins í
þessari borg.
í júní 1940, er canadiska þjóðin
kvaddi fjölda sinna fræknustu,
ungu sona til herþjónustu gegn
hinum ægilega yfirgangi Nazism-
ans, var Thomas ekki lengi að
velta því fyrir sér hvaða afstöðu
skyldi taka; hann gerðist þegar
sjálfboði í þjónustu canadiska
flotans, var um hríð við æfingar
í Winnipeg, en fór til Halifax í
marzmánuði ári síðar; það sama
ár var honum falin á hendur
staða við meginbækistöðvar
flotamáladeildarinnar í Ottawa,
og þar^tarfaði hann í tvö ár sam-
fleytt. Þann 18. október 1941,
kvæntist Thomas, og gekk að
eiga Miss Shirley Stewart, dóttur
Mr. og Mrs. James Stewart í
Winnipeg. í desember 1943 varð
það að ráði, að Thomas færi aust-
ur um haf, og í janúar 1944, fór
hann með tundurspillinum cana-
diska Athabaska til vígstöðva
hins ólgandi hafs sem gjaldkeri
á skipi sínu með Lieutenants-
tign; hann féll í sjóorustu undan
ströndum Frakklands, 30. apríl
1944, er áminstu herskipi var
sökt.
Auk ekkju sinnar og móður,
lætur Lieut. Thomas L. Brand-
son eftir sig tvær systur, frú
Margréti Hillsman og frú Theo-
doru Chevrier. —
Lieut. Thomas var einn þeirra
mörgu, ungu manna, ar cana-
diska þjóðin blessar í endurminn-
ingunni fyrir hollustu, drengskap
og kjark; og óumræðileg huggun
hlýtur það jafnan að verða ást-
vinum hans, hve skyldurækinn
hann var, og hve hann með fúsu
geði lagði út í hættuna, og innti
djarfmannlega af hendi fórnina
miklu fyrir frelsi og föðurland.
E. P. J.
Það bezta sem þér
getið lagt fé í
- ♦ .....................
Þegar þér kaupið Sigurláns skuldabréf, leggið
þér fé í tvent. Þér tryggið sigurinn. Þér tryggið
yðar eigin framtíð.
Sigurláns skuldabréf eru jafn góð peningum, og
hafa auðlindir Canada ríkis að baki sér.
Ef þér einhverntíma í framtíðinni hafið brýna
nauðsyn fyrir reiðufé, notið þá Sigurláns skuldabréf
yðar sem veð gegn bankaláni. Sérhver banki mun
með ánægju þiggja slíka tryggingu og þegar þér
hafið endurgoldið lánsféð, fáið þér skuldabréf yðar
til baka. Sigurlánsbréf er það bezta, sem þér getið
lagt fé yðar í. Haldið fast í þau.
THE
ROYAL BANK
OF CANADA