Lögberg - 25.04.1946, Blaðsíða 1

59. ÁRGANGUR WINNIPEG, FIMTUDAGINN 25. APRÍL, 1946 NÚMER 17
LÖGBERG ARNAfi : ISLENZKA MANNFÉLAGU ÖJ GLEÐILEGS SUMARS
SKIPTAR SKOÐANIR
Frá þingi sameinuðu þjóðanna
í New York er það síðast að
frétta, að allverulegur skoðana-
niunur sýnist eiga sér stað meðal
hinna ýmsu þjóða, eða erindreka
þeirra varðandi Iran-málin og af-
stöðuna gagnvart Spáni, eða öllu
heldur einvaldsstjórn General
Francos. Rússar krefjast þess
óðir og uppvægir, að Iran-málin
séu tekin af dagskrá öryggis-
ráðsins, og aðalritari hinna sam-
einuðu þjóða, Tryggve Lie hinn
norski, hallast á þeirra sveif og
heldur því jafnframt fram, að
f rá lagalegu sjónarmiði séð, sé
ekkert því til fyrirstöðu, að málið
verði tekið af dagskrá; nú er
talið víst, að málið verði eigi að
síður rætt og að Rússar verði til
þesss knúðir að láta undan síga.
Pólland hefir krafist þess að
sameinuðu þjóðimar slíti þegar
fulltrúasamböndum við Spán, og
Rússar og Frakkar hallast á
sömu sveif. Bretar vilja að málið
verði grandgæfilega rannsakað,
en Bandaríkin eru þeirrar skoð-
unar, að 'Spánverjum beri að
reka Franco sé það þeirra eigin
vilji!
FUNDUR í OTTAWA
í dag kemur saman á ný fundur
milli sambandsstjórnar og stjórna
hinna einstöku fylkja, er það
h'lutverk hefir með höndum, að
kveða á um skattmál þjóðarinn-
ar og draga skýrar línur milli
sambandsstjórnarinnar og fylkj-
anna, varðandi fjórhagslega á-
byrgð hvors aðila um sig. Fyrsti
fundurinn um þessi vandamál
var haldinn í Ottawa í síðast-
liðnum ágúst mánuði og síðan
hefir umræðum um málið verið
frestað fjórum sinnum. Svo er
að sjá af nýlegum blaðafregnum,
að ýmsir þeir, er næst sambands-
stjórn standa, séu þeirrar skoð-
unar, að hún geti naumast sýnt
fylkisstjórnunum meira örlæti
en hún þegar hafi gert, þótt þess
megi á hinn bóginn vænta, að
menn eins og’Garson frá Mani-
toba og Douglas frá Saskatche-
wan, láti ekki að öllu segja sér
fyrir verkum, því báðir séu þeir
harðir í horn að taka.
Mið-Evrópusöfnunin
orðin 550 þús. kr.
Fjársöfnun Rauða Krossins til
lýsiskaupa handa börnum í Mið-
Evrópulöndum gengur mjög vel.
Mun söfnunin nú alls nema rúm-
lega 550 þús. kr.
í gær bárust margar stórar
gjafir. Frá Félagi íslenzkra
botnvörpuskipaeigenda, sem áð-
ur höfðu gefið 28 smálestir af
lýsi, komu 31 smálest til viðbót-
ar. Hafa meðlimir þessa félags
því alls gefið 29 smálestir af
lýsi til söfnunarinnar.
Frá Útvegsbanka Islands h.f.
10 þús. kr. Frá h.f. Lýsi tvær
smálestir af lýsi. Á skrifstofu
Rauða Krossins í Reykjavík, í
Reykjavíkur Apóteki og víðar,
söfnuðust 20 þús. kr.—Frá starfs-
fólki hjá h.f. Kveldúlfi kr. 5000.
o. s. frv.
Mbl. 15. febr.
FANNKYNGI
Svo að segja um öll Vestur-
fylkin hefir ríkt einmuna veður-
blíða í undanfarnar vikur, svo
varla munu dæmi til annars
slíks; nokkuð öðru máli hefir
verið að gegna um veðurfar aust-
ur við ströndina; urr miðja fyrri
viku hlóð þar niður 9líku fann-
kyngi, að í bænum Moncton,
N. B., varð nýfallin mjöll fjög-
urra feta djúp; víða austur þar
fóru símasambönd mjög út um
þúfur.
ÓLÖGLEG VERZLUN
Svo rammt hefir kveðið að
ólöglegri verzlun undanfarið í
ellefu vestur og miðvesturrikjum
Bandaríkjanna, að áætlað er að
tugum miljóna nemi; mál hefir
verið höfðað gegn ýmissum am-
erískum milýónamæringum
vegna þessa óvinafagnaðar, sem
farið hefir eins og logi í sinu
um landið.
DÁNARFREGN
Ekkjan Guðfinna Thordarson
andaðist á St. Boniface sjúkra-
húsinu 17. þ. m. Hún var fædd
á Litla Ármóti að Hraungerðis-
hrepp í Árnasýslu. Guðfinna kom
til Kanada 1886. Árið 1890 gift-
ist hún Jóni Thórdarsyni, sem
er dáinn fyrir rúmum tveimur
árum síðan. Eftir fjögra ára
dvöl 0Í Þingvalla nýlendunni
flutrtu þau til Langruth bygðar-
innar, þar sem þau voru við bú-
skap um 46 ár. Árið 1940 hættu
þau búskap og settust að í Lang-
ruth bænum. Fimm af átta
börnum hennar eru á lífi: Al-
bert, Frímann giftur Guðrúnu
Jónasson, Gordon kvæntur Jean
Campbell, og Victoria (Mrs.
Valdimarson), öll búsett í Lang-
ruth héraðinu; Bjarni er giftur
Kathleen Thomas og á heima í
Brandon. Guðfinna (Mrs. Cronk)
uppeldisdóttir hinnar framliðnu,
á heima í Deloraine. Tvær syst-
ur Guðfinnu eru á lífi: Mrs. G.
Bárdal og Mrs. B. Johnson. Jarð-
arförin fór fram frá Lútersku
kirkjunni í Langruth 20. þ. m.
Séra Skúli Sigurgeirson jarð-
söng.
Vísitalan óbreytt
285 stig
Kauplagsnefnd og Hagstofan
hafa nú reiknað út vísitölu fram-
færslukostnaðar fyrir febrúar-
mánuð. Reyndist hún vera sú
sama og fyrir s. 1. mánuð, eða
285 stig.
Mbl. 15. febr.
Magnús Sigurðsson
í bankaráði
Alþjóðabankans
Viðskiptamálaráðherra hefir
skipað Magnús Sigurðsson
bankastjóra aðalfulltrúa íslands
í bankaráð alþjóðabankans til
næstu fimm ára. sem stofnaður
verður samkvæmt Bretton
Woods samkomulaginu, en ís-
land er aðili að því samkomu-
lagi 9em kunnugt er.
Hvert land, sem stendur að
þessum samtökum á rétt á ein-
um fulíltrúa í bankaráðið.
Thor Thors sendiherra er vara-
maður Magnúsar í bankaráðinu.
Mbl. 15. febr.
Nægjanleg bílabekk
framleidd á næstunni
Fulltrúi Dunlop athugar
markaðshorfur á íslandi
Bráðlega verður nóg á mark-
aðnum af bíladekkjum, sem verst
var fyrir almenning að fá styrj-
aldarárin. Áður en langt líður
komast gúmmíekrurnar • í rækt
og verður þá hægt að fá allar
tegundir gúmmívara á ný. Hing-
að er nýkominn til landsins, hr.
Arthur E. Durling, fulltrúi fyrir
eitt af stærstu gúmmífyrirtækj-
um heimsins, Dunlop Co. í Eng-
landi. Erindi hans hingað er að
kynna sér markaðshorfur fyrir
framleiðslu félags síns og hvern-
ig bezt sé að athuga innflutn-
inga hingað með þarfir íslend-
inga fyrir augum.
Gerfigúmmí og
og náttúrugúmmí
Blaðamaður frá morgunblað-
inu hitti hr. Durling, sem snöggv-
ast í skrifstofu Friðriks Bertel-
sens í gærdag. Durling sagði að
náttúrugúmmí væri nú að koma
á markaðinn á ný, það myndi
verða notað meir en gerfigúmmí,
þrátt fyrir að gerfigúmmí hefði
gefist vel styrjaldarárin. Úr
náttúrugúmmíinu fengist betri
vörur. Dunlop firmað framleiðir
margskonar vöru úr gúmmí, auk
bílabarða af öllum stærðuijri
framleiðir Dunlop margskonar
kilæðnað og skótau úr gúmmí,
knetti allskonar, gúmmívörur á
lækningastofur og spítala, dýnur,
regnfrakka, gúmmístígvél dg
margt margt fleira. Golfleikend-
ur, sem undanfarin ár hafa verið
í vandræðum með að fá knetti
geta nú búist við að fá eins mikíð
og þeir vilja af þeim.
Bezt klœdda fólk í heimi
Hr. Durling var major í breska
hernum. Hann hefir víða farið
um heiminn, en aldrei komið til
Islands áður. Hann segist hafa
orðið forviða að sjá hve Reykja-
vík er nýtísku borg og hvergi
í heiminum segist hann hafa séð
fólk betur klætt en hér á landi,
bæði konur og karla.
Og í fyrsta sinn á æfinni hefi
eg borðað sannkallaðan fisk.
Fiskur fæst hvergi betri en hér
hjá ykkur.
Hér hefi eg notið gestrisni í
ríkum mæli og allir hafa tekið
mér alúðlega.
Mér finst að það sé margt líkt
með brezku og íslenzku þjóð-
inni. Sömu hugsjónirnar eru
ofarlega hjá báðum þjóðum.
Einn sið, sem Islendingar hafa
þekti eg ekki áður en eg kom
hingað, segir hr. Durling, en það
er hinn fallegi siður að þakka
fyrir matinn að loknum snæð-
ingi. Og hitaveitan er dásamleg,
þar hefir náttúran verið örlát
við ykkur Islendinga.
Þegar eg nú kveð ísland á eg
ekki aðra heitari ósk en þá, að
þjóðin fái notið sem bezt hæfi-
leika sinna og möguleika og haldi
áfram að verða stærri og meiri.
Jsland á eftir að verða og er
raunar orðinn þýðingarmikill á-
fangi á flugleiðinni milli Amer-
íku og Evrópu.
Mbl. 14. feb.
Fyrirlestrar um ísland fluttir
í brezkum borgum
Séra Stefán Eggertsson að
Staðarhrauni, sem nú dvelur í
Bretlandi til framhaldsnáms,
hefir flutt fyrirlestra með skugga
myndum um ísland í nokkrum
brezkum borgum, t. d. Clacton
pn Sea og Sheffield Fyririlestra
þessa flytur hann fyrir meðlimi
bókmentafélaganna í borgunum,
og fjalla þeir um land og þjóð.
Mbl. 15. febr.
Ur borg og bygð
Útför frú Stefaníu Helgason,
er andaðist 3. þ.m. á Almenna
spítalanum í Winnipeg, fór fram
í Mikiley 10. þ. m. að miklu fjöl-
menni viðstöddu. Hún lætur
eftir sig auk eiginmanns, 4 börn,
Margréti, Stefán, Ólaf og Wil-
helm. Systir hennar, Mrs. Sig-
þóra Tómasson, lifir í Mikley.
Séra skúli Sigurgeirson flutti
kveðjumálin.
Samskot í Útvarpssjóð
Fyrstu Lútersku Kirkju
Mrs. Guðrún Sveinsson, Víðir,
ÍÆan., $2.00; Mrs. Brynjólfur
Sveinsson og fjölskylda, í minn-
ingu um Brynjólf Sveinsson,
Stony Hill, Man., $5.00; Mr. og
Mrs. Daniel peterson, Gimli,
Man., $1.00; y. Freeman, Winni-
peg, Man., $5.00; From a Friend,
$5.00. Kærar þakkir,
.* V. J. E.
+
Til Athuunar—
Enskumas 4tjá grönnum grær,
gremju boðar þunga.
Feigðarósum færist nær
fögur íslenzk tunga.
21. apríl 1946.
G. Lambertsen.
+
LEIÐRÉTTING—
Tvö nöfn hafa misritast í grein
minni um Arinbjörn S. Bárdal
í síðasta Lögbergi. Er það móður-
nafn Arinbjörns. Þar stendur að
móðir hans hafi heitið Valgerð-
ur, en hún hét Vigdís. Fyrri kona
Bárdals, Sesselja, var ekki Þor-
kellsdóttir eins og sagt er í téðri
grein, heldur þorgilsdóttir Jó-
hannssonar frá Núpseli í Mið-
fjarðardölum.
J. J. B.
+
ICELANDIC-CANADIAN
EVENING SCHOOL
Dr. K. J. Austman flytur fyrir-
lestur, um “Icelandic Folk Lore,”
í fundarsal Fyrstu Lútersku
kirkju, þriðjudagskveldið, 30.
apríl, kl. 8.
Það er enginn efi á því að eldri
og yngri íslendingar munu hafa
ánægju af að hlusta á Dr. Aust-
man segja frá íslenzkum þjóð-
sögum, því margt er æfintýralegt
og skemtilegt sem í þeim er
skráð.
íslenzku skólinn hefst kl. 9.
Gefið í byggingarsjóð
Bandalags Lúterskra kvenna—
Winnipeg-deild Camp-nefndar-
innar hefir ásett sér að safna
peningum til þess að byggja eld-
hús og borð-skála fyrir sumar-
bústaðinn. Eftirfylgjandi tillög
hafa verið meðtekin frá fólki til
heimilis í Winnipeg: Mr. og Mrs.
J. Bilsland, $50.00; Miss Theatis
Bilsland, $5.00; Mr. A. P. Jóhann-
son, $50.00; Mr. J. J. Swanson,
$25.00; Mr. og Mrs. W. H. Olson,
$5.00; Mr. og Mrs. H. Clark, $5.00;
Mr. og Mrs. H. G. Johnson, $10.00;
Miss Laura Thordarson, $5.00.
Meðtekið með þakklæti,
Hólmfríður Daníelson, féhirðir,
869 Garfield St., Winnipeg.
+
Lagt í “Brómsveig íslenzka
Frumbyggjans” í ástríkri
minningu —
um foreldra, tengdaforeldra, afa
og ömmu, Gest og Þórey Stef-
ánsdóttir Oddleifsson, gefið af
Kolbeini og Lauru Goodman og
börnum, $10.00; gefið af Odd-
leifi og Sigrúnu Oddleifson, $10;
í minningu um—Guðmund og
Kristínu Gunnlaugsdóttir Mar-
teinson, gefið af Oddleifi og Sig-
rúnu Oddleifson, $10; Kard og
Jón Ólafson, Selkirk, $10 í minn-
ingu um afa og ömmu, Steinuni
og Jón Pétursson, landnema í
Fljótshlíð í Geysirbygð. Stúlkna
söngflokkur Árborgar, $25, í inni-
legri minningu um afa og ömmu
sem hafa verið kölluð heim.
Meðtekið með þakklæti.
G. A. Erlendson, féhirðir.
Illlllllllllllllllllllllll
liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiíiiiiiiiiin
iiiiiiiiiiiiiniiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
ihiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin
íiíniiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiii
ARINBJÖRN BARDAL ÁTTRÆÐUR
22. apríl, 1946
Eg vildi gera góða vísu í dag,
en get það ekki — því er ver og miður —
því Bragatúnið alt er eins og flag,
þar engum gróðri veitist stundar íriður.
í fagra sveiga engin blóm eg á
er allir þakka heiðurs tímabilið.
Eg tíni í flýti fáein sinustrá —
en finn þú ættir miklu betra skilið.
Þó sumir ættu fyllri forðabúr
oft fremstur stóðstu til að líkna og bjarga.
Og þú varst öllum þínum málum trúr, —
en það er ekki hægt að segja um marga.
í gegnum öll þín mörgu manndóms ár
þú mundir altaf það, sem flestir gleyma:
Af öllu hjarta að hlægja — og fella tár —:
í huga sínum barnsins sál að geyma.
Það skeði oft, ef einhver sorgabörn
í auðnuleysi vildu ei huggast láta,
þá fanst þeim hvíslað: “Findu hann Arinbjörn:
hann finnur til með öllum þeim, sem gráta.”
Þinn förunautur lagði ráð og lið,
þér léði beztu hjartans bænir sínar;
í blíðu og stríðu stóð þér æ við hlið
og stráði ljósi á allar götur þínar.
Sig. Júl. Jóhannesson.

'!®l'
AÐ VERNDA BÖRNIN
Tileinkað Hólmfríði Daníelsson
Hver móðir skilur það mál,
sem mælir kærleikans sál,
að þaðan er vissasta vörnin.
Að sú er in sannasta leið —
þá kreppir að mannlífsins meið —
að breiða þá vernd yfir börnin.
í sorgum, í sjúkdóm og neyð,
í dvínandi lífi og deyð — *
og móðernið marið og kramið,
að rétta þá hjálpandi hönd
og höggva’ á þau örlaga bönd,
til dauðs fyr en lífið er lamið.
Ó, móðir! — vor styrkasta stoð!
Þú mannlífsins guðlega goð! v
í himininn hjarta þitt kallar.
Þín tár votta svívirðu og synd —
þá sorglegu villidóms mynd —
er manndóms að húminu hallar.
Ó, vek þú oss, sannleikans sól,
og kveik hjá oss kærleikans jól!
því það er sú vissasta vörnin.
Ó, móðerni, mannlífsins rós,
og elskunnar lifandi ljós,
þú lýsir — í bæn — fyrir börnin.
S. B. Benedictsson.