Lögberg - 08.08.1946, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 8. ÁGÚST, 1946
3
Eina úrlausnin
OKKUR ÞÓTTI STUNDUM STAÐ —
Okkur þótti stundum stað
stopult við að una. —
Mörgu að verjast — það og það
— þægar’ að gleyma en muna.
— En hve gaman það var þá,
þegar tímar liðu,
minnum þeim að muna frá
marga stranga kviðu.
Gott að eiga gleði að vin,
gömlum hreyfa sögum,
þegar ylar aftanskin
okkar liðnu dögum. —
ESga svoldinn sólskins.blett —
sitjast að og dreyma,
þar sem átti minning mett
mest af hlýju að geyma.
Lítif, glaðvær gleðistund, —
Gull í seinni dómum —
skín þar eins og grösug grund
gróin sumar-blómum.
Þá er lítið það og það,
þess er vert að muna,
þótt oss findist stundum stað
stopuls við að una.
T. T. Kalman
Illll!!lllllllllltllllllllllllllllllllllll|llllllll!l!llllllltl!ll!ll!llllllllllll!!lll!ll!!l>!l!!lillllillilll!llllllll!lllll!llll!llllllllllllill!llllll!lll!!!llllllllllllllll!|lllllll|{llllllllllllll!ll!|||ll||lll|lll!l||{|llill{jllllllllllll1!lll!lllllllllllll!
lll|UÍ!ll!lllll!JllJlllll!llllUU!l!!l!lll!!IJlll!lllll!lllll!ll!!l!lll!lllllllll!illlll!l!l!i!il!!Ullllilll!lll!illlllll!lllltllll!!lli!!ll!!l!!ll!llllllltl!ll!!il|jlmiU!!lilU!ll!!!!l!!!í!!!lllllJ1!lllllllllllll!llll!lJI!j|lll!ll!!!!lllll!illll!lllllilliil
Business and Professional Cards
Það sem nú 'hefir sagt verið á
aðeins við hina ytri, eða efna-
legu hlið málanna, en snertir
e'kki hina andlegu. Leiðtogar
Arabanna viðurkenna hina
auknu efnalegu velmegun sem
innflutninguT Gyðinganna hefir
haft í för með sér, og fært þeim.
En þeir svara þar til að engin
þjóð sé svo aum að hún selji
sjálfstæði sitt og framtíðar von-
ir fyrir sjúkrahús, skóla, eða
þjóðvegi. Arabar ehu hræddir
við, að Gyðingar muni svelgja
þá upp, — það er, verða Arab-
unum yfirsterkari þjóðræknis-
lega, og sá ótti þeirra er ekki
minni fyrir það, þótt Gyðingar
hafi heitið þeim fullkomnu
borgaralegu jafnrétti í hinu sam-
eiginlega þjóðfélagi, þó að loforð
það sé að sjálfsögðu af einlægni
gefið, þá hafa Arabar aldrei
fengist til að treysta því. Engin
vildar, eða hagnaðar loforð geta
komið Aröbum til þess að breyta
áliti sínu á Gyðingum. “Við vilj-
um hvorki hlusta á þeirra fagur-
gala, né heyra þeirra hótanir,”
segja þeir. Hin stjórnarfarslega
afstaða þessara tveggja mann-
flokka er klift og skorin.
Tvö ný stjórnmálaleg atriði
voru áberandi þar eystra á stríðs-
árunum. Þau voru þjóðræknis-
félag Araba (The Arab League)
og leynifélög Gyðinga (The He-
brew undirgraund movement).
Þjóðræknisfélag Araba, eða The
Arab League, er stofnað að und-
irlagi Breta, með það fyrir aug-
um að kynna og sameina flokk-
ana þar eystra, bæði að því er
stjómmálalega og efnalega af-
stöðu þeirra snertir; en frá Ev-
rópisku sjónarmiði, er hætt við
að slíkur einingar-þroski Arab-
isku flokkanna verði seinfara, og
er auðvelt að gjöra of mikið úr
honum.
ARABISKAR
ANDSTÆÐUR
Skoðana mismunur, að iþví er
stjórnmál, trúarbrögð og hag-
fræði snertir, á milli Araba í
Lebanon og Saudi, er miklu rót-
tækari en t. d. á milli þjóðverja
Og Frakka. Trúarskoðanir ætt-
bál'ka, og andstæða til ráðandi
stétt'a, eru miklu heitari og hatr-
amari í Austurlöndum en í Evr-
ópu. En sem komið er, hefir Ar-
aibiska þjóðræknisfélagið látið
sér annara um að mikla sig og
sína, en okkuð annað.
Félags samheldni á meðal Ar-
aba, um stjórnmálalega eða efna-
lega þróirn, á sjálfsagt eftir að
nást, með tíð og tíma, en nú sem
stendur er aðal tengitaug þeirra
óhugur til Frakka, Breta og
Gyðinga.
Sem stendur, snýst aðal þátt-
ur stjómmálanna hjá Aröbum
um að halda sér lausum frá á-
hrifum Evrópu-pólitíkinnar —
það er, hagnýta sér ósamlyndi
Evrópu þjóðanna, á yfirstand-
andi og í liðinni tíð.
Palestína er aðeins einn þátt-
urinn í pólitík Araba, og er auð-
velt að gera of mikið úr honum.
Þáð má vera að fulllangt sé
gengið, að segja eins og einn
gáfumaðiur í Cairo sagði: Ef að
engir Gyðingar væru í Palest-
ínu þá mundu þeir (Arabarnir)
búa þá til.” Það er jafn fráleitt
að halda fram að Gyðingarnir
séu þröskuldur í vegi samkomu-
lags Englendinga og Araba. Póli-
tíkin í Austurlöndiun hefir altaf
verið götótt og gabbandi, og þó
að þessar 600,000 Gyðinga sem
nú em í Palestínu væru fluttar
í burtu, þá mundu pólitísku
“demogoggarnir” vera fljótir til
að finna annað bitbein.
ÖNNUR AÐSTAÐAN NÝJA
Ef að fól'kstalan í Palestinu er
tekin til greina útaf fyrir sig,
þá má segja að jafnvægi sé á
milli mannflokkanna beggja —
Araba og Gyðinga. En ef sjón-
deildarhringurinn er víkkaður
svo að inní hann komist land-
svæði það allt er Arabar byggja,
þá nemur tala Araba sem í Pal-
estínu búa aðeins 2% af heildar-
tölu þess fólks. Aftur á móti er
Palestína eina vonin sem Gyð-
ingar hafa til þess nokkurntíma
að eignast þjóðlegt heimili. Það
er nokkur vottur þess, að Arab-
isku leiðtogunum sé þetta ljóst,
og ef þeim með valdi væri bægt
út úr Palestínu, þá mundu þeir
láta sitja við mótmæli, en ekki
reyna til að taka, eða halda Pal-
estínu með vopnum.
Annað Palestínu spurmálið
nýja er The Hebrew Under-
graund Movement. Nafn þetta
eða félagsheiti er þó dálítið vill-
andi. Á meðal félaga þeirra er
stríðsmálunum sintu er “Hagan-
ali” lang þróttmest. “Haganali”
meinar vörn, og hófst sá félags-
skapur undir Tyrkneskri stjóm,
á meðan bændur voru sviftir ná-
lega öllu frelsi sínu og urðu að
líta eftir sínum hluta sjálfir.
Þörf sú hélst eftir að Palestína
komst í umsjá Breta. Síðar
komist félagskapur sá í andstöðu
við lögin, en var þó látinn að
mestu óátalinn af stjórnarvöld-
unum, og varð sú vægðarsemi að
nánari samvinnu á milli stjórn-
arinnar og félagsins á árunum
1936—’39 þegar Wingate valdi
nætunvörð sinn úr hópi Hag-
anali á meðan að á Araba árás-
unum stóð.
Þegar að þeim árásum lauk,
og stefnan frá 1939 varð föstum
ákvæðum bundin, slitnaði upp
úr samvinnunni á milli þess op-
inbera og félagsins, og boð voru
látin út ganga til lögreglunnar
í Palestínu að taka meðlimi fél-
agsins Haganali fasta og öll vopn
sem hjá þeim fyndust skyldu
upptæk gjörð.
I sambandi við síðaista stríð,
var aftur breyting á kjörum fél-
agsmanna í Haganali félaginu;
voru þeir nú æfðir til her-þátt-
töku og skipað að vera til staðar
í hæðum Palestínu héraðsins til
varnar ef óvinirnir skyldu ráð-
ast inn í það land. Fjöldi manna
úr Haganali félaginu sem ekki
voru skipaðir til heima-herþjón-
ustu, buðu sig fram til sérstakr-
ar þátttöku í stríðinu með sam-
einuðu þjóðunum, og fóru til
vígvalla á Balkanskaganum.
Auk þeirra, og hinna sem í
heimaþjónustunni voru, gengu
aðrir hópar Haganali félags-
manna til víga og spellvirkja
í Vichy, Syríu og á Lybíu eyði-
mörkinni. Alls gengu 26,000 Gyð-
ingar frá Palestínu í herþjónustu
í síðasta stríði, og langflestir
þeirra voru félagar í Haganali
félaginu, og gengu þeir allir í
lið með sameinuðu þjóðunum.
Til samanburðar má geta þess
að 9,000 Arabar gengu í herþjón-
ustu með sambands eða samein-
uðu þjóðunum, og ef miðað er
við fólksfjölda, gjörir það einn
Araba á móti hverjum sex Gyð-
ingum sem í stríðið fóru.
Undir eins og stríðshættan
var framhjá farin í Paiestínu,
átti Haganali félagið sömu með-
ferð að mæta eins og áður en
það byrjaði. Leit að vopnum var
hafin ií Gyðinga byggðunum í
Palestínu. Menn voru dregnrr
fyrir herrétt og dæmdir í háar
sektir.
ÁKAFAFLOKKAR
Þessi breytilega stefna í sam-
bandi við Haganali félagið, á-
kvæðin frá 1940 (The White Pa-
per) og ófarir flóttamanna-
skipanna, Struma og Patria, varð
til þess að tveir flokkar innan
Haganali félagsins sögðu skilið
við félagið; það voru hinir svo-
nefndu þjóðlegu hersamtaka
flokkar, til samans um 8,000 fél-
agar og allmargir stuðningsmenn
sem ekki tilheyrðu félaginu.
GAMAN 0G
ALVARA
Eftirfarandi saga hefir. gengið
ljósurn logum í hermáladeild
Breta.
Þegar ungur lautinant var
færður upp í kafteinstign var
sagt frá því, eins og lög gera ráð
fyrir í London Gazette, en ár-
talið misprentaðist — stóð 1041,
í staðinn fyrir 1941. Um kvöldið
eiftir að kunningjar kafteinsins
nýskipaða höfðu glaðst með hon-
um, komu þeir honum til að
senda kröfu um eftirlaun til
stjórnarinnar brezku frá 1041 og
til 1941. Eftir að kröfuskjalið var
formlega útbúið og sent, fór
kafteinninn og félagar hans að
Þessir flokkar viðurkenna ekki
vald skipulagsnefndar Gyðinga-
byggðarinnar í Palestínu, en
mundu þó taka höndum saman
við þá nefnd, ef Haganali fél-
agið, sem nefndin ræður að;
mestu, lenti í alvarlegri and-
stöðu við Araba, eða stjórnina.
Félagatala Haganali félagsins
sem stendur er frá 50—75,000
menn, fyllilega vígbúnir, að
öllum nýustu hertækjum, sem
Haganalimenn hafa sjálfir búið
til í leyniverksmiðjum sínum og
getur það félag sent vígbúna
menn svo þúsundum skiftir á
hvaða helst stað í landinu sem
hætta kynni að vera á ferðum á;
og það félag veit að herstyrkur
þess er meiri en sá herstyrkur
sem Arabar er í Palestínu búa
eiga völ á.
Það væri vonandi að tillaga
sú er konunglega rannsóknar-
nefndin sem Palestínu málin at-
hugaði, um að skifta fólkinu og
landinu, nái fram að ganga.
Fólksflutningur sá er slíkt fyrir-
komulag hefði í för með sér, er
hverfandi í sambandi við fólks-
flutningana sem nú eiga sér stað
í Evrópu, og svo eftir að breyt-
ingin er um garð gengin, mundu
báðir aðilar að líkindum sætta
sig við það sem orðið væri, að
venju Austurlanda manna, og
gjöra það bezta úr því.
Aðal takmarkið yrði auðvitað
að mynda með tíð og tíma hag-
nýtt samband á milli mið-austur
þjóðanna, sem að mið-austur
verzlunarstöðin á stríðsárunum
sýndi og sannaði að vinnandi
vegur væri að koma á með öfl-
ugri stoð frá Gyðingunum í Pal-
estínu, og um leið og það yrði
hagnýtt samband mið-austur
þjóðanna, þá yrði það tengitaug
á milli austurs og vesturs.
Eftir fréttaritara London
Weekly Times.
J. J. B.
sofa. Um morguninn þegar
kafteinninn vaknaði og mundi
eftir hvað gjörst hafði kvöldið
áður, varð hann utan við sig og
óttasleginn. Eftir nokkrar vikur
kom svar, sem svo hljóðaði:
“Krafa yðar um eftirlaun dag-
sett 1. apríl, 1041 hefir verið tekin
til greina og 39,999 sterlingspund
hafa verið lögð inn í reikning
yðar á bankanum, en það virð-
ist, að þér hafið ekki kynnt yður
hina konunglegu fyrirskipan,
sem kemur næst á eftir, ákvæð-
inu um eftirlaunin og þér vitnið
í í kröfu ýðar, en hún er sú, að
foringjar sem atlögum stjórna
eru persónulega ábyrgðarfullir
fyrir skaða, sem stafar frá yfir
sjónum þeirra sjálfra. Ef foring-
inn felur, þá felur sú ábyrgð á
þann, sem við tekur af honum.
Bréf yðar sannar 'ómótmælan-
lega, að þér eruð eini eftirlifandi
maðurinn sem tókuð þátt í bar-
daganum við Hasting 1066, þar
sem 20,000 hestar, sem voru 2
sterlingspunda virði hver, voru
drepnir fyrir klaufaskap, og fell-
ur skyldan með að bcyga and-
virði þeirra því á yður, sem nem-
ur 40,000 sterlingspUndum. Eg
hefi því dregið þá upphæð frá
eftirlaunum yðar, sem skilur
eftir 1 sterlingspunds skuld, sem
þér eruð í.”
-t ♦ ♦
Nú á dögum, þegar konur eru
hættar að bera tilhlýðilega virð-
ing fyrir eiginmönnum sínum, er
upplyftandi að minnast þess, að
af engum var Gladstone dáður
eins innilega og af konu sinni.
Einu sinni voru konur nokkrar
gestkomandi í Hawarden á Eng-
landi og lentu í að tala um biblíu-
skýringar. Að síðustu varð einni
konunni það til úrræða, sem lent
hafði helzt til langt út í umræð-
urnar að segja: “Jæja, það er þó
einn, sem veit allt.”
“Já,” svarar Mrs. Gradstone,
“William kemur ofan rétt strax.”
4- -t
Vísindamaður einn sem var að
vinna að atóm sprengjunni varð
það á að sprengja upp hnöttinn
allan nema sjálfan sig flu^vél-
ina sína og villiskógana. Hann
flaug til skóganna og hitti þar tvo
unga apa — apa pilt og stúlku,
bæði vel til fara í loðskinns káp-
unum sínum. Vísindamaðurinn
sagði þeim þær fréttir að mann-
fólkið alt og menning þess væri
undir lokliðin. Apa pilturinn leit
moðulega til apa stúlkunnar sem
var bústin og burðaleg og mælti:
“Herra minn! verð eg virkilega
að byrja á öllu þessu fjandans
endemi aftur.”
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
506 SOMERSET BUILDING
Telephone 97 932
Home Télephone 202 398
Talatml 95 826 HeimiUs 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
SirfrœOtngur i aucma, eyma, nef
oa kverka sjikdómum.
704 McARTHUR BUILDING
Cor. Portage & Maln
Stofutími: 2.00 til 5.00 e. h.
nema á laugardögum.
DR. ROBERT BLACK
SérfrœSingur i augna, eyma,
nef og hdlssjúkdómum.
416 MEDICAL ARTS BLDG.
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusimi 93 851
Heimastmi 42 154
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N. DAK.
íslenekur lyfsali
Fölk getur pantaö meöul og
annaö meö pöatl.
Fljöt afgreiösla.
A. S. B A R D A L
848 SHERRROOK STREET
Selur Ukklstur og annast um út-
farir. Allur ötbúnaður sá beztl.
Ennfremur selur hann allskonar
minnlsvaröa og legstelna.
Skrifstofu talsfmi 27 324
Keimilis talefmi 26 444
Phone 31 400
Eiectrlcal AppUances and
Radio Service
Furniture and Repaira
Morrison Electric
674 SARGENT AVE.
DPINCE//
MESSENQIR SERVIOE
Viö flytjum kistur og töskur,
húsgögn úr srnærri fbúöum,
og húsmunl af öllu tæi.
58 ALBERT ST. — WINNIPEG
Sími 25 888
C. A. Johnson, Mgr.
TELEPHONE 94 358
H. J. PALMASON
and Company
Chortered Accountants
1101 McARTHUR BUILDING
Winnlpeg, Canada
Phone 49 469
Radlo Service Specialists
ELECTRONIC LABS.
H. THORKELSON, Prov-
The most up-to-date Scmnd
Equipment System.
130 OSBORNE ST„ WINNIPEG
G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dlr.
Keystone Fisheries
Limited
404 SCOTT BLOCK SlMI 95 227
Wholesale Dlstributors of
FRESH AND FROZEN FISH
Manitoba Fisheries
WINNIPEG, MAN.
T. Bercovitch, framkv.stj.
Verzla t helldsölu meö nýjan og
frosinn flak.
303 OWBNA STREET
8krlfst.s(ml 25 355 Heiina 55 4(3
HHAGBORG TJ
fuel co. n
Dial 21 331 ££F.U 21 331
Argue Brothers Ltd.
Real Eetate, Flnancial, Insurance
LOMBARD BLDG., WINNIPEG
J. Davidson, Reprcsentative
Phone 97 291
DR. A. BLONDAL
Physician and Surgeon
602 MEDICAL ARTS BLDG.
Siml 93 996
Heimili: 108 CHATAWAY
Sfmi 61 023
Dr. S. J. Jóhannesson
215 RUBY STREET
(Beint suöur af Bonning)
Talsimi 30 877
Viðtalstími 3—5 efUr hádegi
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk, Man.
Office hrs. 2.30—6 p.m.
Phones: Office 26 — Res. 230
Office Phone Res Phone
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
116 MEDICAL ARTS BLDG.
Offlce Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment
Drs. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlceknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
DR. J. A. HILLSMAN
Surgeon
308 MEDICAL ARTS BLDG
Phone 97 329
Dr. Charles R. Oke
Tannlœknlr
For Appointmenta Phone 94 908
Office Hours 9—<
404 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
283 PORTAGE AVB.
Winnipeg, Man.
SARGENT TAXI
PHONE JJ4 555
For Quick Reliable Service
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPG.
Fasteignasalar. LeJgja hús. Ot-
vega penlngalán og eldsábyrgO.
bifreiöaábyrgö, o. 8. frv.
PHONE 97 538
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
LögfrœSlngar
209BANK OF NOVA SCOTIA BO.
Portage og Garry St.
Stml 98 291
GUNDRY PYMORE
Limited
British QuaUty Fish Netting
60 VICTORIA ST., WINNIPEG
Phone 98 311
Manager T. R. THORVALDBOH
Your patronage will be appreciated
CANADIAN FISH
PRODUCERS, LTD.
J. H. PAOE, Managing Director
Wholesaie Distributors of Frj»h
and Frozen Fislh.
311 CHAMBERS STREET
Offlce Ph. 26 328 Ree. Ph. 73 917
\