Lögberg - 05.09.1946, Blaðsíða 7

7
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 5. SEPTEMBER, 1946
Vestur-íslenzku gestirnir
sátu boð forseta íslands
í gær.
Fluttu jorsetanum persónulega
kveðju setts forsætisráðherra
Kanada
Vestur-íslenzku gestirnir, þeir
Einar Páll Jónsson. Stefán Ein-
arsson og Grettir Jóhannsson og
frúr, svo og Hjálmar Gíslason,
heimsóttu forseta Islands að
Bessastöðum í gær. Flutti Grett-
ir Jóhannsson ræðismaður for-
seta Islands, alþingi og þjóðinni
í heild persónulega kveðju setts
forsætisráðherra Kanada, Louis
St. Laurent, svo og kveðjur fyrr-
verandi og núverandi forseta
þjóðræknisfélags Islendinga í
Vesturheimi.
I boði hjá biskupi Islands í
fyrradag afhenti Grettir Jóhanns
son honum mjög fagurlega skraut
ritað skjal til staðfestingar á út-
nefningu biskupsins sem heiðurs-
verndara hins Evangeliska-Lút-
erska Kirkjufélags Islendinga í
Vesturheimi.
Vestur-Islendingarnir, sem hér
eru staddir, í boði ríkisstjórnar
og þjóðræknisfélagsins, skoðuðu
í fyrradag nokkrar af helztu
byggingum Reykj avíkurbæj ar.
Guðjón Samúelsson húsameist-
ari ríkisins, og Hörður Bjarnason
skipulagsstjóri sýndu þeim Þjóð-
lei'khúsið, en nú er unnið að því
að fullgera það, sem kunnugt er.
Síðan skoðuðu gestirnir alþingis-
'húsið, og má geta þess, að Einar
Páll Jónsson var þar áður fyrr
þingritari um 11 ára skeið. Einn-
ig skoðuðu þeir háskólann, í fylgd
með Ásmundi prófessor Guð-
mundssyni, dómkirkjuna og
sundhöllina. I sundhöllinni var
mætt stjórn og framkvæmdar-
stjóri I. S. I., sem tók á móti
gestunum.
Klukkan 4 var kaffidlykkja í
boði dr. Helga P. Briem, aðal-
ræðismanni Islendinga í New
York, sem nú dvelur hér á landi
um stundarsakir, að heimili syst-
ur sinnar. Um kvöldið hafði
biskupinn yfir Islandi boð fyrir
gestina og Hjálmar Gíslason. Þar
voru og mætt stjórn Þjóðræknis-
félagsins. Einnig voru þar Valdi-
mar Björnsson og frú og Ragnar
fítefánsson major. I ræðu, er
Grettir L. Jóhannsson ræðismað-
ur hélt, færði hann biskupi mjög
fagurt, skrautritað skjal, til
staðfestingu útnefningu biskups
sem heiðursverndari kirkjufél-
ags íslendinga í Vesturheimi.
Einar Páll Jónsson flutti einnig
ræðu en biskup svaraði og þakk-
aði kveðjurnar að vestan.
Kl. 4 í gær fóru gestirnir til
Bessastaða í boði forseta. Þang-
að voru og boðnir Hjáhnar Gísla-
son, stjórn þjóðræknisfélagsins
og móttökunefnd. Forsetahjón-
in tóku á móti gestunum og
dvöldu þeir á staðnum í tvær
klukkustundir, skoðuðu forseta-
bústaðinn, Bessastaðakirkju, sem
nú er verið að framkvæma mikla
viðgerð á, og fleira. Forseti sagði
gestum úr sögu staðarins og
framkvæmdum þar á síðustu ár-
um, og létu gestirnir mikla hrifn-
ingu í ljós yfir þessum virðulega
aðsetursstað forseta.
I ávarpsorðum, sem Grettir L.
Jóhannsson flutti forseta, las
hann bréf frá settum forsætis-
ráðherra Kanada (acting Prime
Minister) Louis St. Laurent
dómsmálaráðherra, sem hafði
inni að halda kveðjur ráðherrans
til forseta Islands, þings og þjóð-
ar. Einnig flutti hann persónu-
legar kveðjur fyrrverandi og nú-
verandi forseta þjóðræknisfél-
agsins vestra, dr. Richards Beck
og séra Valdimars J. Eylands.
I gærkvöldi sátu gestimir boð
hjá Jónasi Þorbergssyni útvarps-
stjóra á heimili hars.
Farið til Þingvalla.
I gær bauð Þjóðræknisfélagið
gestunum til Þingvalla, ásamt
nokkrum öðrum. Á Lögbergi
bauð biskup gestina velkomna á
þennan helga stað íslenzku þjóð-
arinnar, en Matthías Þórðarson,
þjóðminjavörður flutti erindi um
staðinn og skipan hins forna Al-
þingis. Á eftir las hann kvæðið
“Bláskógar”, eftir Jón Magnús-
son.
Sumir gestanna höfðu ekki
komið þarna fyr og undruðust
þeir mikilleik staðarins og feg-
urð hans. Var veður hið feg-
ursta, logn og sólskin.
Á eftir var boðið til kvöld-
verðar í Valhöll.
Á heimleiðinni lék náttúran
við ferðafólkið með því að sýna
eitt hið fegursta sófarlag við
Jökulinn. Var það allra mál, að
þessum dýrlega degi myndu þeir
ekki gleyma ævilangt.
I dag verða gestirnir um kyrt
í bænum, skoða söfnin og ýmsar
byggingar, svo sem Háskólann,
Dómkirkjuna, Þinghúsið, Þjóð-
leikhúlsið, S'jómannaskólann o.
fl. Um kvöldið er boð hjá
biskupi.
Mikil vandræði með
starfsfólk á
Landspítalanum
Mikil vandræði eru nú með
áð fá starfsstúl'kur á Landspít-
alann og liggur við að vanti þriðj-
ung starfsfólksins.
Það sem aðallega vantar er
stúlkur til hreingerninga, gólf-
þvotta, upþþvotta o. s. frv. For-
stöðukona Landspítalans, frk.
Kristín Thoroddsen, hefur beðið
þjóðviljann að skýra frá, að
stjórn spítalans tæki því með
þökkum ef stúlkur fengjust til
að taka að sér slík störf, þó ekki
væri nema nokkrar klukkustund-
ir á dag, og yrði fyrir slíka vinnu
greiddur taxti Þvottakvennafél-
agsins.
Þjóðviljinn, 25. júlí.
+ -f -f
Fullskipuð áætlunarbifreið
veltur heilan hring
Alvarlegt slys hjá Gljúfurá
í Borgarfirði
Um kl. 3 síðastliðinn laugar-
dag ók áætlunarbifreið útaf veg-
inum hjá Gljúfrá í Borgarfirði
og við það slösuðust fimmtán
farþegar meira og minna. Bif-
reiðin var á leið frá Reykjavík
að Staðarfelli fullskipuð farþeg-
um eða með 22 manns alls. Eng-
inn hinna slösuðu er talinn í lífs-
hættu. Þeir voru fluttir til Borg-
arness og þar eru nokkrir þeirra
enn undir umsjá héraðslæknanna
í Borgarnesi og að Kleppjárns-
reykjum.
Slys þetta mun hafa orðið með
þeim hætti, að þegar bifreiðin
nálgaðist brúna á Gljúfurá, ætl-
aði bílstj. að hægja ferðina en
fann þá að hemlarnir unnu ekki
og þar eð hann var á 20 km. hraða
treysti hann sér ekki til að taka
beygjuna við brúna, en þar gátu
hin minnstu mistök orðið þess
valdandi, að bifreiðin steyptist
niður í gljúfrið, og tók hann því
það ráð að aka henni út af veg-
inum hægra megin. Við þetta
valt bifreiðin heilan hring og
laskaðist allmikið, auk þess sem
eldur kom samstundis upp í
henni.
Nokkrir símamenn voru að
vinnu sinni í nánd við slysstað-
inn, og brugðu þeir við skjótt og
björguðu fólkinu úr bifreiðinni.
Það tókst svo vel að eldurinn
sakaði engan farþeganna.
Nú bar þarna að bifreiðar úr
báðum áttum og var hinum slös-
uðu komið fyrir í þeim og þeir
fluttir til Borgarness, en það er
um 20 km. leið.
Samkvæmt upplýsingum sýsl-
umannsins í Borgarnesi, sem var
kominn á staðinn skömmu eftir
slysið, lá bifreiðin svo nálægt
gljúfurbarminum að ekki virð-
ist hafa munað nema örfáum
metrum, að hún hefði steyptzt
niður í gljúfrið. Farangurinn,
sem íhenni var, hafði ónýtzt með
öllu í eldinum.
Eins og fyr segir varð enginn
farþeganna fyrir lífshættulegum
meiðslum, enda þótt nokkrir
merðust illa, beinibrotnuðu eða
skárust. Liggja þrír þeirra enn-
þá í Borgarnesi, en flestir hafa
haldið áfram ferðinni vestur í
dali. Hér fara á eftir nöfn þeirra,
sem slösuðust:
Einar S. G. Einarsson og Ás-
geir D. Einarsson, Eiríksgötu 35;
Sigþrúður Bæringsdóttir, og Fil-
ipus Ámundason, Rvík.; Þorvarð-
ur Þorsteinsson og Theódóra
Þorsteinsdóttir,, Nýlendu við Ný-
lendugötu, Rvík.; Ágústa Þor-
steinsdóttir og Garðar Dagbjarts-
son, Ránargötu 23; Emma Bene-
diktsdóttir, Ásgarði, Dalasýslu;
Teitur Magnússon, Jófríðarstöð-
um við Kaplaskjól; Sigurjón
Gestsson og Trausti Gestsson,
Ægissíðu 107; Ingveldur Elín-
mundardóttir, Bakkabergi, Dala-
sýslu; Guðrún Magnúsdóttir,
Breiðabólstað, Dalasýslu; Þóra
Frans, Lindargötu 27; Ólöf Sig-
fásdóttir, Valfelli, Dalas., og
Kristinn Sveinsson, Sveinsstöð-
um, Dalasýslu.
Þjóðviljinn, 23. júlí.
♦ + +
Heimsókn, sem treystir
vináttubönd heimalandsins
og þjóðarbrotsins í vestri
Fagna innilega komunni hingað
Eins og sagt var frá í blaðinu
í gærdag eru þeir Einar Páll
Jónsson, Stefán Einarsson, rit-
stjórar vestur-lslenzku blaðanna,
Lögbergs og Heimskringlu,
Grettir Jóhannsson ræðismaður
í Winnipeg, og konur þeirra kom-
in hingað til lands og munu hafa
hér um sex vikna viðdvöl.
Fréttamenn útvarps og blaða
áttu tal við gestina, en þeir eru
hér í boði ríkisstjórnarinnar og
þjóðræknisfélagsins, og búa að
Hótel Garði. Allir láta þeir vel
yfir komunni til lamdsins, enda
langt síðan þeir sáu síðast heima-
landið sitt fagra og hugþekka.
Ávarp hiskups.
Herra biskupinr yfir íslandi,
Sigurgeir Sigurðsson ávarpaði
gestina og blaðamenn yfir borð-
um, og kvað það sérstakt fagn-
aðarefni, að þessir mætu Vestur-
Islendingar skyldu allir hafa
fengið tækifæri til að sækja
landið heim samtímis. Kvaðst
hann vona, að þessi heimsókn
ætti eftir að auka verulega kynn-
ingu og vináttu íslendinga hér
heima og landanna í vestri. Þessi
heimsókn væri nokkurs konar
tenging vináttubandanna að aust-
an og vestan. “Eg tel,” sagði
biskupinn að lokum, “þessa á-
gætu gesti og vini vera sendi-
boða Vestur-íslendinganna, sem
komnir eru hingað til að stuðla
að auknum skilningi og auknu
bræðralagi manna sem af ís-
lenzku bergi eru brotnir, en
dvelja langt í vestri, fjarri fóst-
urjarðarströndum.”
Spurt spjörunum úr.
Og þegar risið var upp frá
borðum skiptu menn sér í smá-
hópa og blaðamennirnir “inn-
lendu” umkringdu aðkomu blað-
amennina og spurðu þá spjörun-
um úr um hagi þeirra og hver
áhrif það hefði á þá að vera
komnir aftur til íslands, eftir
margra ára fjarveru.
Allir voru þeir innilega fagn-
andi yfir komunni hingað og öll-
um fannst þeim mikið til koma,
hve ört Reykjavík hefði stækk-
að, síðan þeir voru hér síðast.
Ástin á föðurlandinu markar
djúpt í hugum þeirra allra, og
það hafa þeir margsinnis sannað
með árvekni sinni um hagsmuni
lands og þjóðar. Ekki verða of-
þökkuð þau verk, sem menn
þessir og konur þeirra hafa unn-
ið í þágu ætternis síns, og víst
er um það, að þeir hafa staðið
betur á verði um ættjörðina sína,
en margur maðurinn, sem hér
heima er búsettur. Einar Páll
sagði m. a.: “Eg er ekki alveg
óhlutdrægur um íslenzk þjóð-
ræknismál í Vesturheimi, vegna
þess, að eg trúi á eilífð íslenzrar
tungu hvar sem er í heiminum.”
Og þannig leið tíminn í fjör-
ugum samræðum um Island og
íslendinga, Austurland og Horna-
fjörð, o. s. frv., o. s. frv.
Vestur-íslenzku blöðin.
Svo barst talið að vestur-ís-
lenzku blöðunum. Þeir Stefán
og Einar Páll kváðu það sérstakt
fagnaðarefni, hve mjög blöðun-
um hefði aukizt kaupendur hér
heima á próni og töldu það góðs
viti um nánari kynningu og rik-
ari vinarhug Frónsbúanna og ís-
lenzka þjóðarbrotsins í vestri.
Ættemi.
Einar Páll Jónsson, ritstjóri
Lögbergs er ættaður af Austur-
landi, kvæntur Ingibjörgu Vil-
hjálmsdóttur frá Grund í Eyja-
firði. Stefán Einarsson, ritstjóri
Heimskringlu er ættaður frá
Hornafirði, kvæntur Kristínu
Guðmundsdóttur frá Esjubergi á
Kjalanesi. Grettir Jóhannsson
ræðismaður íslands og Danmerk-
ur í Winnipeg, er ættaður úr
Húnafjarðarsýslu, kvæntur am-
erískri konu, Lalah að nafni.
Ferðalög um landið.
Eftir því sem Pétur Sigurgeirs-
son cand. theol., en hann er í mót-
tökunefndinni ásamt frú Ragn-
heiði Ásgeirsdóttur og Hinrik Sv.
Björnssyni, tjáði blaðinu, er svo
ráð fyrir gert, að gestirnir dvelja
hérlendis um sex vikna skeið. I
fyrradag, nokkru eftir komuna
til íslands, fóru þeir til Hellis-
gerðis í Hafnarfirði og þótti
þeim mikið til skrúðgarðsins
koma. I gær fóru þeir til Þing-
valla. Munu þeir dvelja tvo daga
í bænum enn, áður en þeir leggja
af stað í ferðalag um Norður-
land. Munu þeir koma á helztu
staði þar og þann 25. ág. n. k.
verða þeir staddir á Hólum í
Hjaltadal, en þann dag er Hóla-
dagurinn svokallaði.
Að loknu ferðalaginu um
Norðurland munu svo gestirnir
fara hver á sínar æskustöðvar
og heilsa þar upp á frændfólk og
gamla kunningja. Eftir það koma
þeir svo aftur til Reykjavíkur og
munu þá sitja boð ýmissa fél-
aga og einstaklinga hér.
Vísir, 13. ágúst.
♦ ♦ -f
För Vestur-íslendinganna
til Norðurlandsins.
Vestur-Islendingarnir, sem hér
dvelja í boði ríkisstjórnarinnar,
og Þjóðræknisfélagsins lögðu upp
í Norðurlandsför s. 1. laugardag.
Bauð vitamálastjórnin þeim í
ferð um Hvalfjörð og til Akra-
ness, en vitamálastióri, Axel
Sveinsson og frú hans veittu
gestunum af mikilli rausn.
Er til Akraness var komið tók
bæjarstjóri, Arnljótur Guðmunds
son, á móti gestunum og bauð
bæjarstjórnin til kvöldverðar i
samkomuhúsinu Bárunni.
I gær munu Vestur-íslending-
arnir hafa dvalið fram eftir degi
á Akranesi, en þaðan var ætl-
unin að halda í Reykholt og
dveljast í dag í Borgarnesi.
Vísir, 19. ágúst.
MINNINGARORÐ
Guðrún Gíslason
Dauðinn kemur undir margvís-
legum kringumstæðum.
Öldruð kona bíður komu hans,
þreytt og þjáð í einu af sjúkra-
húsum borgarinnar. Þótt alt sé
gert henni til hægðar, veit hún
samt að dauðinn einn fær bundið
enda á þjáningarnar. Skammt
mun nú þess að bíða að hún yfir-
gefi ástvinina hérna megin til
að sameinast sínum burtförnu.
En eitt þráir hún öðru fremtxr,
að kveðja drengina sína, sem í
fjarlægð dvelja, áður alt jarð-
neskt hverfur henni sýn.
Þeir eru líka á ferðinni bræð-
urnir tveir vestan frá hafinu, frá
Vancouver. Áfram er haldið dag
og nótt og tekur annar við stjórn
á bílnum meðan hinn hvílist. —
Þeir þrá jafnmikið að sjá móður
sína í hinsta sinni og hana langar
að sjá þá.
Áformið tekst, en svo var þó af
hinni sjúku móður dregið, að hún
fékk ekki þá með orðum hvatt,
en brosir til þeirra kærleikshlýju
móðurbrosi sem bar þeim síð-
ustu blessdn hennar, og öllum
hennar eftirlifandi ástvinum,
lokaði því næst augunum sínum
og var á næsta augnabliki örend.
Þótt margt sé nú öðruvísi en
æskilegt væri, mega meiin samt
ekki þessu gleyma, að enn varir
bæði móðurást og ræktarsemi
barna til foreldra sinna. Þess-
vegna segi eg þessa sögu, og sú
ræktarsemi kom fagurlega fram
hjá öllum börnum hinnar öldr-
uðu konu.
Guðrún Andrésdóttir Gíslason
var dóttir þeirra hjónanna Andr-
ésar Guðmundssonar og Kolfinnu
Jakobsdóttur Lyngdal, sem við
fæðingu þessarar dóttur sinnar
voru búandi hjón að Hvassafelli
í Borgarfirði hinum syðra, og þar
,var hún fædd 18. dag febrúar
mánaðar 1876.
Árið 1897 giftist hún Davíð
Gíslasyni frá Brúsholti í Flóka-
dal í Borgarfjarðarsýslu. Tveim-
ur árum síðar fluttu hin ungu
hjón til Vesturheims, og settust
að á heimilisréttarlandi sínu í
hinni svonefndu Haylands-<bygð
við Manitobavatn, skömmu síð-
ar. Fátæk voru þau sem flestir
innflytjendur og áttu brátt fyrir
stórri fjölskyldu að sjá. Þeim
varð 10 barna auðið og eru sex
þeirra enn á lífi: Lárus, búsettur
í Chicago og kvæntur þarlendri
konu; Andrés Kolbeinn Finn-
bogi, búsettur í British Columbia,
ókvæntur; Arnþóra, gift Jóhann-
esi Kernisted, bónda við Nar-
rows, Man.; Óskar Gísli, giftur
Ragnheiði Eyford og búa þau
á föðurleifðinni; Sverrir, giftur
Helgu Gíslason og eiga þau
heima í British Columbia; Helga
Ragnheiður, gift Jóni Sigurðs-
syni bónda við Oak View, Man.
— Helga, Steingrímur og Andrés
dóu í bernsku, en dóttir þeirra,
Sólberg, lézt í apríl mánuði árið
1927, þá 25 ára að aldri, og hafði
þá næstum lokið námi sem hjúkr-
unarkona.
Iðni og ráðdeild þeirra hjóna
efldi hag þeirra og úr bjálka-
kofanum flutti fjölskyldan í nýtt
og vistlegt heimili í fögru skóg-
arskjóli við hið blikandi og veiði-
sæla Manitoba-vatn.
Ekkert var til sparað, að gera
þetta heimili sem vistlegast fyr-
ir börnin, sem þarna áttu sinn
sælureit í æsku. Foreldra umsjá
og kærleikur hélt þarna lífvörð
um upprennandi barnahópinn, en
nýtt neiðarslag féll á þetta frið-
sæla heimili er bóndinn og fað-
irinn var skyndilega burtkvadd-
ur 3. sept. árið 1931. Davíð var,
að þeirra dómi, er hann þektu
bezt ekki einungis búmaður hinn
bezti heldur einnig góður ná-
granni og tryggur vinur vina
sinna. Lét maður, hér á Lundar,
þess getið að aldrei hefði hann
átt eins góða nágranna sem þau
hjónin Davíð og Guðrúnu, er-
hann í fátækt og með þunga fjöl-
skyldu bjó um bil í þeirra ná-
grenni. Þarf þar ekki fleiri orð-
um um að fara því sá sem reyn-
ist bágstöddum bezt í nágrend er
ibezt kristinn hverjar sem skoð-
anir hans kunna annars að vera,
og svo mun Kristur eflaust álíta.
Annar maður, sem var mjög
vel kunnugur Guðrúnu sál. sagði
að gott eitt væri um hana að
segja sem húsmóður, eiginkonu,
móður og nágranna.
Mannorð gott er betra öllum
bautasteinum og fegurstu blóm-
in gróa ekki á leiðum hinna látnu,
heldur eru þau gleym-mér-eis,
sem gróa í þakklátum vinar-
■hjörtum og vökvast af saknaðar-
tárum þeirra ástvina er mikið
hafa mist en þó meira hlotið.
Guðrún sál. andaðist á Grace-
sjúkrahúsinu í Winnipeg, 28.
jún-í s.l.
Hún var jarðsungin frá heimili
sínu þann 3. júlí s.l. af séra H.
E. Johnson að viðstöddu svo að
segja öllum bygðarbúum.
H. E. Johnson.
Hugsað fratn!
Láttu hreinsa öll fötin, sem
þú þarft að láta heins í
haust — NÚNA . . .
Ágætisverk
Hagnýttu þér tækifærið til
spamaðar með því að vitja
fata þinna í búðina sem
næst þér er.
Búðir okkar eru nú opnar
frá kl. 8 f. h. til kl. 7 e. h.
Perth’s
888 SARGENT AVE.
Hún hefir svo að
segja heiminn
höndum tekið.
VEGNA ÞESS AÐ
Haust og vetrar
verðskrá Eatons
sem er 468 blað-
síður hefir verið
send ti! hennar
póstleiðis.
*T. EATON
WINNIPEG CANADA