Lögberg - 07.11.1946, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 7. NÓVEMBER, 1946
Kaupfélag Eyfirð-
inga sextugt
Einu sinni eignaðist Revkja-
vík stórverzlun, á þeirra tíma
mælikvarða; erzlum í mörgum
deildum og með vísi að ýmis-
konar iðnaði, svo sem vindla-
gerð og brjóstsykursgerð. Og á
eldspýtustokkum mátti lesa orð-
in: “Allt fæst í Thomsens Mag-
asin.” Fáir kipptu sér upp við
hið erlenda nafn þá, og meira að
segja er enn til verzlun í Reykj-
avík, sem kallar sig magasín- En
hins er getið að bóndi einn kæmi
inn í Thomsen Magasín og bæði
um skyr og rjóma en fékk það
ekki. Þá voru svoleiðis vörur
ekki hafðar á boðstólum í höfuð-
staðnum. En hinsvegar fékkst
margt í Thomsens Magasín og
þessi verzlun var um margt á
undan sínum tíma.
Ef nokkur íslenzk verzlun gæti
auglýst þessi árin: “Allt fæst
hér!” þá mundi Kaupfélag Ey-
firðinga eflaust standa næst því
að geta tekið sér þessi orð í
munn. Þó að það sé stórt orð
Hákot og viðurhlutamikið að
segja “allt.” En það er ótrúlega
margt, sem rúmast undir nafn-
inu “KEA.” Það er ekki aðeins
almenn verzlun með allar al-
mennar vörutegundir heldur líka
svo margt annað. Það er ekki
hægt að snúa á KEA með því að
biðja um skyr og rjóma. Og KEA
rékur stórfeldan iðnað — fram-
leiðir ekki aðeins skyr, rjóma og
osta og sláturafurðir, heldur líka
smjörlíki, kerti, ullardúka og
eltiskinn og margt fleira. Og rek-
ur meðal annars eitt vistlegasta
gistihús landsins og lyfjabúð og
rekur útgerð. Hvar sem litið er
yfir miðbik Norðurlands er KEA
einskonar Sesam, og ekkert
verzlunarfyrirtæki hefir nokkru
sinni sett sinn svip í sama mæli
á sinn bæ, sem KEA hefir gert
á Akureyri. KEA er Akureyri
og Akureyri er KEA.
Þetta mikla fyrirtæki rekur
uppruna sinn til fundar, sem
nokkrir bændur í þrem hreppum
Eyjafjarðar héldu á Grund, 19.
júní 1886. Tilefni fundarins var
það, að þeim hafði borizt bréf
frá Jóni Vádalín, inni'haldandi
“tilboð og skilmála, sem hús-
bændur Jóns, þeii herrar A-
Zöllner & Co. í Nýjakastala setja
um verzlunarsamband er þeir
bjóðast til að gera við (pöntunar-
félag) Eyíirðinga. .
Það voru sauðakaup sem um
var að ræða og skyldu bændur
senda þá til sölu á eigin ábyrgð.
Á fundinum skrifuðu 17 bænd-
ur sig á lista og lofuðu hundæað
sauðum alls. — Skyldu þeir geta
pantað vörur fyrir andvirðið,
eða sem svarar 12 króna virði
fyrir hvern sauð. Þeir urðu 220,
sem sendir voru um haustið, og
verzlunarvelta félagsins þ. e.
andvirði sauðanna, varð kr.
3131.42
Þetta var sá mjói vísir. Fimtíu
árum síðár var vöruveltan orð-
in yfir 6.6 miljónir króna. Og
árið 1943 nam vörusala KEA og
iðnfyrirtækja þess, sem til fyrir-
tækisjns teljast, rúmlega 22
miljón krónum, en þá hafði dýr-
tíðin líka færst í aukana. En
vörumagnið hafði þó farið sí-
vaxandi-
Máttur samtakanna á sér ekki
annað betra sönnunargagn hér
á landi en KEA. En — saga þess
fyrirtækis sýnir líka, að sá
máttur er lítils virði ef ekki
veljast þeir menn til forustunnar,
sem frábærir eru að verzlunar-
viti og þora eigi aðeins að hugsa
heldur líka að framkvæma, og
hafa lag á að þoka umbjóðend-
um sínum fram og fá þá til að
fallast á stórræði. Þó að allir
jframkvæmdastjórar KEA hafi
verið mestu sómamenn, þá er
það staðreynd, að kaupfélaginu
þokaði harla Mtið fram á við
fyrsrtu 20 ár æfi sinnar; það var
kirkingur í því, sem lá við að
yrði því að bana og hefði kanske
orðið það, ef hjálpin hefði ekki
verið næst þegar neyðin var
stærst, og félagið hefði ekki
fengið þann forustumann, sem
lagði grundvöllinn að þeim sam-
fellda þroska, sem einkennt hef-
ir þetta mikla verzlimarfyrir-
tæki síðan. Hallgrímur Krist-
innsson varð bjargvættur fél-
agsins og jafnframt stórvirkast-
ur framkvæmdamaður á sviði
íslenzkra samvinnumála yfir-
leitt.
Fyrstu tuttugu æfiár KEA eru
saga erfiðrar baráttu. Fram til
ársins 1899 var lifandi fé aðal
útflutningsvaran, ásamt dálitlu
af ull. Ársútflutningurinn nam
aldrei yfir 27 þúsund krónum
þessi árin. Og innflutningur vöru
varð mestur rúm 29 þúsund krón-
ur, enda starfaði KEA sem pönt-
unarfélag öll þessi ár og hafði
enga útsölu. Pöntuðu vörurnar
voru afhentar á bryggjunni eða
í leigupakkhúsi, uns félagið afréð
að byggja Mtið hús til vöruaf-
greiðslu, árið 1898. Það var ekki
nema 14x12 álnir, einlyft, en
hefir síðan verið stækkað tví-
vegis og var aðalbækistöð félags-
ins þangað til stórhýsið við Hafn-
arstræti 91 var fullgert árið 1930.
Það voru eins og áður getur
bændur úr þrem hreppum Eyja-
fjaraðasýslu er s,tóðu að stofnun-
inni, Öngulstaða-, Saurbæjar- og
Hrafnagilshreppir. Stóð svo
fyrstu 5 árin, að deildir félagsins
voru ekki nema þrjár, en um
aldamótin voru þær orðnar 8.
Hver deild bar ábyrgð á skuldum
meðlima sinna og skyldi ófáan-
legum skuldum hvers einstakl-
ings jafnað niður á deildarmeun.
Tveim árum eftir stofnun fé-
lagsins var ákveðið að stofna
því varasjóð, sem fengi í sinn
hlut 1% af öllum aðfluttum vör-
um félagsins, síðar varð tillagið
1% “af vörum og peningum, sem
standa tekjumegin á deildar-
reikningnum” og ákveðið var
inntökugjald, ein króna á með-
lim, sem skyldi renna 1 sjóðinn-
Það ræður að líkum að sjóðurinn
óx ekki hratt með þessu móti,
þegar verzlunarveltan var jafn
lítil og raun bar vitni, enda var
hann ekki nema 900 krónur árið
1898, er félagið réðst í sína fyrstu
húsbyggingu. Árið eftir var á-
kveðið að hækka tiUagið upp í
2% af “öllum mótteknum vör-
um”, þ. e. bæði innlendum og
útiendum.
Forstaða félagsins var þessi ár-
in algert hjáverkastarf, eins og
títt var í pöntunarfélögum. Hall-
grímur Hallgrímsson bóndi á
Rifkelsstöðum var fyrsti formað-
ur félagsins og framkvæmdar-
stjóri en meðstjórnendur hans
Einar Sigfússon síðar á Stokka-
hlöðum og Eggert Davíðsson á
Tjörnum. Stjórnaði Hallgrímur
félaginu til 1894, en þá Friðrik
Kristjánsson næstu þrjú árin, og
Davíð Ketilsson frá Gnúpfelli til
1902, er Hallgrímur Kristinsson
tók við.
Starfsemin mun hafa verið
fremur laus í böndunum allan
þennan tíma. Samþykktirnar
voru auknar smátt og smátt og
þeim breytt eftir því sem þurfa
þótti. Það er í rauninni ekki fyr
en á fundi 3. marz 1906, sem
“stjómarskrá” KEA er samþykt
og hefir hún tekið ýmsum breyt-
ingum síðan. En aðalatriðin eru
óbreytt.
Grundvöllurinn undir stofnun
KEA hafði brostið lítillega 1896
er Bretar fóru að setja hömlur
við innflutningi lifandi fjár. Þar
brást bændum aðal útflutnings-
varan því að sæmilegur saltkets-
markaður var þá enn ekki feng-
inn erlendis, enda slátrun sauð-
fjár ekki í viðunanlegu horfi.
Þar riðu sunnlenskir bændur á
vaðið, með stofnun Sláturfélags
Suðurlands- Það horfði illa fyrir
bændum um aldamótin, ullin var
eiginlega eina útflutningsvaran
og verðið á henni langt fyrir
neðan eina krónu pundið. Bænd-
ur voru í skultium við kaupmenn
og kaupfélög og þau í skuldum
við lánadrotna sína, útlendu
heildsalana og umboðsmennina.
Þetta var basl.
HaUgrímur Kristinsson fór til
Danmerkur 1904 til þess að
kynna sér samvinnumál og búa
sig undir sóknina gegn baslinu í
KEA. Félagið veitti honum 300
króna fararstyrk, gegn því skil-
yrði að hann ynni ‘hjá félaginu 3
ár eftir að hann kæmi aftur.
KEA hefir sett peninga í mörg
gróðafyrirtæki, en aldrei í neitt,
sem það hafði meiri arð af en
þessum 300 króna ferðastyrk.
Hal'lgrímur stakk félaginu í
deiglu og bræddi það upp þegar
hann kom heim. Með starfshiátt-
um hans og samþyktum frá 1906
hefst það blómaskeið, sem hald-
ist hefir síðan með litlum undan-
tekningum — í kreppunni eftir
fyrri heimsstyrjöldina.
Nú varð félagið ein heild.
Deildirnar hurfu að vísu ekki, en
þær hættu að gera sameiginlegar
pantanir. Félagið opnaði sölu-
búð, seldi og keypti vörur með
gangverði, í stað þess að áður
höfðu pantanirnar verið greidd-
ar með innikaupsverði og áfölln-
um kostnaði. Hinsvegar fengu
félagsmenn nú arð af ágóða fé-
lagsins eftir á, en helimingur
hreins ágóða skyldi jafnan lagð-
ur í Stofnsjóð- Þegar þetta tíma-
bil hófst var varasjóður félagsins
1670 krónur, skuldir þess tæpar
3000 kr. og eign félagsins talin
rúmar 4000 kr. en var að mestu
leyti í útistandandi skuldum fé-
lagsmanna. Svo að segja má að
þegar endurskipunin hófst hafi
félagið verið slyppt, eftir tuttugu
ára kotungsbúskap.
En nú skifti um. Árið 1907
tvöfaldaðist vöruvelta KEA og
varð rúm 107,000 krónur, en í
byrjun fyrri styrjaldarinnar var
hún orðin rúm hálf miljón. A
stríðsárunum fimmfaldaðist hún
að krónutali og var orðin um 2.7
miljón ikrónur, en lækkaði til
helmings á árinu 1922. En 1924
hafði hún aftur náð því, sem hún
varð mest í fyrri styrjöldinni og
í árslok 1935 var hún orðin 6.65
miljónir. Árið 1943 nam vöru-
salan yfir 22 miljón krónum.
Verzlunin sjálf hefir engan
veginn verið einkaverkefni KEA,
og það er í rauninni eftirtektar-
verðara en verzlunarhliðin hvern
þátt félagið hefir átt í því að
byggja upp iðnað á innlendu hrá-
efni og gera afurðir bænda að
eitt eða í sambandi við Samband
íslenzkra Samvinnufélaga.
Stofnim sláturhúss var fyrsta
verkefnið sem kallaði að. Það
var setit á laggirnar 1907 og hægt
að slátra þar 400 fjár á dag.
Þremur árum síðar var ketbúð
opnuð í sambandi við slátuihús-
ið, sem þegar var orðið of lítið
og var stækkað 1911, og slátur-
hús bygð í Dalvík og Grenivík-
Félagið keypti ýmsar lóðir á
þessum ár um og félagsmenn
efltíu stofnsjóðinn 'með því að
láta hann fá allan arðinn, en
einmiitt fyrir þá sök gat KEA
komið áleiðis ýmsum fram-
kvæmdum, sem orðið hefðu
erfiðari og dýrari eftir verð-
hækkunina, sem fylgdi styrjöld-
inni 1914-18.
Hús fyrir byggingavöruverzl-
un var reist 1919 og verzlunar-
húsið stækkað í annað sinn 1921
og 1923 var sett upp kornmylla
í kornvöruhúsum félagsins. 1924
setti KEA upp lítið íshús en
keypti tveim árum síðar stórt
frystihús á Oddeyrartanga, sem
stækkað var 1928, og keypti síð-
ar frystihús á Svalbarði, Siglu-
firði og Dalvík og reisti frystihús
í Hrísey. Húsin voru ýmist fyrir
ket- eða beitugeymslu eða hvort-
tveggja.
í marz 1928 tekur ný stofnun
til starfa innan vébanda KEA,
nfJ. Mjólkursamlag Akureyrar.
Jónas Kristjánsson var sendur
utan til þess að búa sig undir
forstöðu þessarar stofnunar og
hefir hann stjórnað henni síðan
og afurðir stöðvarinnar verið
lamdskunnar fyrir gæði. Stöðin,
sem reist var reyndist brátt of
lírtil, og var ný mjólkurstöð bygð
1937 með hinum fullkomnustu
tækjum og rúmgóðri osta-
geymslu því að jafnan hefir ver-
ið lögð mikil áherzla á fram-
leiðslu osta þegar því hefir orðið
við komið. Árið 1929 var tekið
á móti tæpum miljón kg. af
mjólk en 1935 rúmium tveim
miljónum, og 1943 3.8 miljón
Mtrum og nam andvirði hennar
4.3 miljón krónum. Af mjólk-
inni var 43% gerilsneytt og selt
til neyslu, af rjóma var framleitt
45 þúsund lítrar, af smjöri 38
smálestir, osti 128 smál., mysu-
osti 18 smál. og skyri 85-3 smá-
lestir.
1 sambandi við mjólkurstöðina
hefir verið rekið svínabú á Grísa-
bóli. Þær tíu smálestir af svína-
keti, sem ketbúð KEA seldi 1943
mun aðalltega vera frá því búi,
sem hefir að jafnaði 120 svín.
KEA óx upp úr gamla kaupfé-
lagshúsinu jafnóðum og það var
stækkað, og loks var ákveðið að
reisa stórt nýtízku verzlunarhús
á horni Hafnarstrætis og Kaup-
vangsstrætis. Það var fullgert
1930 og er stærsta verzlunarhús
landsins utan Reykjavíkur, þrí-
lyft og 454 fermetrar að grunn-
fleti. Þar eru sölubúðir á allri
neðstu hæðinni, skrifstofur KEA
á 2. hæð og sumar á þriðju, því
að nú er lítið af húsnæðinu leigt
öðrum. Þó er þar skrifstofa
bæjarfógeta og útbú Búnaðar-
bankans er þar og til húsa. Þess-
ar deiltiir eru á neðstu hæðinni:
Matvörudeild, jámvörudeild,
vefnaðarvörudeild og skóbúð. En
kjallarinn er geymslupláss.
Sama ár og þessi bygging var
fullgerð tók líka til starfa smjör-
líkisgerð KEA, eða í ársbyrjun
1930. Framleiddi hún fyrsta
árið vörur fyrir 147 þús. krónur,
en 1944 var ársframleiðslan kom-
in upp í 1,220 þúsund krónur.
Brauðgerð hóf KEA sama ár;
leigði fyrst stærsta brauðgerðar-
hús bæjarins af Axel Schiödt
bakara, en 1935 var hið nýja
brauðgerðarhús fúllgert, og er
hluti neðstu hæðar í hinu mikla
stórhýsi í Hafnarstræti 87-89, þar
sem veitingahús og gistihús KEA
er- Sala brauðgerðarinnar var
rúm 100,000 kr. fyrsta árið
(1930) en hefir farið sívaxandi.
Árið 1932 hóf KEA sápugerð
og reisti verksmiðju til hennar
að hálfu á móti S.Í.S. og kaffi-
bætisgerð, sömuleiðis að hálfu
móti S.Í.S. Fyrir þessar iðn-
greinir hefir nú verið reist stór
og vönduð bygging í Grófargili.
Framleiðsla þessara verksmiðja
nam um 80,000 kr. fyrsta árið
1933 en tíu árum síðar um 1,-
260,000 krónum.
Eftir að húsakynni ketbúðar-
innar bötnuðu er hún flutti í
nýja stórhýsið í Hafnarstræti
87-89, þar hafin bjúgagerð og
allskonar ketmetisframleiðsla í
stærri stíl en áður. Árið 1943 var
unnið úr yfir 54 smálestum af
keti, aðallega ketfars (10.9 tonn),
kindabjúgu (11 tonn) og matar-
pylsur (12.6 tonn) og áleggs-
pylsur 7-9 tonn). Sala ketbúð-
arinnar nam á því ári 1.8 milj.
krónum, þar af innlendar vörur
fyrir 400,000 kr. Nokkrar til-
raunir hafa verið gerðar með
niðursuðu kjöts og smásíldar í
sambandi við ketverzlunina.
Loks • var lyf jabúðin “Stjömu
Apotek” sett á stofn í ársbyrjun
1936 og var sala hennar orðin
um 450.000 kr. árið 1943.
Hér hefir aðeins verið stiklað
á því stærsta og margs ekki get-
ið, sem kaupfélagið hefir gert
meðlimum sínum til stoðar, svo
sem lán til kaupa á Tándbúnað-
arvélum, útvegun kynbótagripa,
leiðbeiningar um jarðrækt og
útvegun útsæðis og kjarnfóðurs,
svo og til að létta fyrir starfsemi
sérstakra deilda með samgöngu-
bótum, stofnun slátur- og frysti-
húsa og útibúa.
KEA hefir Mka lagt stund á út-
gerð og sigMngar ýmist beinlínis
eða sem aðalþátttakandi í öðrum
félögum. Þannig var útgerðar-
félag stofnað 1934, keypti það
strandað norskt skip og lét gera
við það og skírði það “SnæfelT”.
Skipið var statt í Kristjanssand
í Noregi þegar innrásin var gerð
í Noreg, en var losað úr herkví og
komið til Svíþjóðar og var selt
þar. Annað skip eignaðist fé-
lagið, sem “Hvassafell” hét og
var einkum notað til fiskflutn-
inga, en það strandaði 1941. En
árið 1943 eignaðist útgerðarfé-
lagið nýtt vélskip. “SnæfeM”,
165 smálestir, sem smíðað var á
Akureyri að öllu leyti, og er
ýmist notað til innanlandsflutn-
inga eða fiskflutninga til útlanda.
Félagið rekur sjálft skipasmíða-
stöð á Akureyri og vélsmiðju.
Fisikisamlag KEA var stofnað
1935 en alt frá 1919 hafði KEA
flutt út fisk. Hefir félagið fisk-
tökuhús á 5 stöðum við Eyjaf jörð
og tók þar á móti yfir 3000 smá-
lestum af fiski 1943 og nokkru
frá fjarlægari stöðum- Það ár
voru framleiddar 336 smálestir
af flölkum í hraðfrystihúsunum.
KEA rekur og kornrækt og
grænmetisframleiðslu í gróður-
húsum.
Hállgrímur Kristinsson hafði
á hendi stjórn KEA til vorsins
1918 en hafði þá jafnframt
gegnt erindrekastarfi fyrir “Sam-
bandskaupfélagið,” sem var fyr-
irrennari S.l.S. Tók Sigurður
bróðir hans þá við framkvæmda-
tjórastarfinu og gegndi því til 1.
ÚM 1923 er hann tók við stjórn
S.Í.S. eftir bróður sinn látinn en
því starfi gegndi hann þangað til
um síðastliðin áramót. En Vil-
hjálmur Þór varð framkvæmdar-
stjóri KEA, og var það unz hann
var skipaður Landsbankastjóri,
en síðustu árin hefir Jakob Frí-
mannsson stjórnað félaginu. For-
maður félagsstjórnar hefir Einar
Árnason verið síðan 1918.
1 árslok 1943 áttu félagsmenn
inni í viðskiftareikningum,
stofnsjóðum og innlánsdeild 12V2
miljón kr. umfram skuldir' 1
stofnsjóði voru 2,226,639 kr. og í
innlánsdeild 4,452,939 kr. En með-
limirnir í hinum 23 félagsdeild-
umum voru 3862. Svarar það til
yfir 3000 króna inneign á hvern
meðlim.
í lok sama árs voru fastir
starfsmenn félagsins, karlar og
konur, 272, þar af 92 við búðar-
störf og afgreiðslu og 78 við iðn-
að og framleiðslu.
-----Síðasta verk KEA var að
koma upp fullkomnu gistihúsi,
sem tók til starfa vorið 1944, en
árið áður hafði verið opnað veit-
ingahús í Gildaskála KEA — í
sömu byggingu. Gistihús þetta
er hið snyrtilegasta og hefir
rúmgóð herbergi fyrir um 50
gesti, stóran veitingasal og sam-
kvæmissal.
-----Þó að hér haíi verið farið
fljótt yfir sögu má gera sér
nokkra hugmynd um, af sem hér
hefir verið sagt, hve mikinn þátt
KEA hefir átt í að setja svip á
bæinn, með stórhýsum sínum í
hjarta Akureyrar, og þá ekki
síður hve mikinn þátt það hefir
átt í allri afkomu bænda á fé-
lagssvæðinu, sem nær yfir alla
Eyjafjarðarsýsilu og hluta af
Skagafjarðar- og Þingeyjarsýslu.
—Fálkinn.
Skrifstofumaðurinn var að að-
gæta hvort skýrslan hefði verið
rétt útfyllt. Hann veitti tölun-
um 112 og 120 athygli, en þær
voru í þeiím dálki, þar sem eftir-
farandi stóð: Aldur föður, ef
lifandi, aldur móður, ef lifandi.
En voru foreldrar yðar svona
gamlir? spurði sikrifarinn öld-
ungis undrandi.
Nei, en þeir væru það, ef þeir
væru lifandii, var svarið.
Gestgjafinn (sem var að
sýna gestum sínum málverk):
— Og þetta er nú myndin af
lonum langa-langa-langafa mín
um.
Gesturinn: Dásamlegt. Og
lann virðist ekki veru miklu
eldri en þér?
FráVancouverB.C.
Þá hefir íslenzka elliheimilis-
nefndin hér í Vancouver látið
heyra frá sér, og skýrt nokkuð
frá framkvæmdum á þeim svið-
um. Þetta málefni virðist vera
komið nú í gott lag, svo aMir
geti nú verið með til að styrkja
þetta fyrirtæki, bæði í orði og
verki. Eins og skýrt hefur verið
frá þá verður nefndin að hafa
til á reiðum höndum $10,000 áð-
ur en þeir fá þetta $10,000 lán
frá Betel nefndinni. Ætti það
ekki að reynast okkur neitt of-
urefli. Öll íslenzku félögin í Van-
couver hafa skuldbundið sig til
að veita þessu fyrirtæki f járhags-
legan styrk. Svo treystum við
því að íslendingar almennt,
bæði hér á ströndinni og víðs-
vegar í öðrum bygðum Islend-
inga, sýni hér manndóm og
drenglyndi, með rausnarlegum
tillögum í þennan sjóð, og Láti
það komast til gjaldkera nefnd-
arinnar slem allra fyrst, Dr. P.
Guttormson, 1457 W. 26th Ave.,
Vancouver, B. C. Eins og þetta
málefni stendur, þá er algjör-
lega undir því komið hvað al-
menningur verður fljótur með að
greiða tillög sín, hvað fljótt verð-
ur hægt að láta heimilið taka
til starfa. Eins og hefir verið
skýrt frá, þá hefur nefndin auga
á fasteign sem hún álítur að sé
ákjósanleg fyrir iþetta heimili
til að byrja með, sem gæti tekið
á móti 15 til 20 manns, og væri
það nógu stórt til að byrja með-
Svo er það víst tilgangurinn að
heimilið færi út kvíarnar eftir
því sem þörf gjörist, og eftir
þeim möguleikum sem verða
fyrir hendi til þeirra fram-
kvæmda, þar til allir þeir Islend-
ingar sem óska þess, geti fengið
þar inngöngu.
Eg sagði hér að ofan að búizt
væri við styrk fyrir þetta elli-
•heimili hér, frá hinum ýmsu
byggðum íslendinga. Eg byggi
þessa skoðun mína á því, að
með þeim fyrstu gjöfum sem
komu í þennan elliheimilissjóð
hér, koni frá fólki sem er búsett
í Manitóba og Saskatchewan,
Gamla fólkið mun mjög alment
hugsa hingað, í þetta milda og
tempraða loltslag sem hér er
árið um kring, sem á svo vel við
heilsufar gamla fólksins.
Landar góðir, verið þið nú
fljótir til að sinna þessu velferð-
armáM sem hér er á ferðinni.
AlMr Islendingar vestan hafs eru
í svo stórri skuld við frumbýl-
ingana, afa okkar og ömmur, að
sú skuld getur altírei orðið gold-
in, en við sem njótum nú alls
þess sem strit þeirra og stríð
hafa látið ókkur í arf, svo við
getum nú notað öll þau taéki-
færi og öll þau hlunndndi sem
þetta land hefur að bjóða, þá
ætturn við ÖU, að láta okkur ant
um það að sýna þennan þakk-
lætis vott til þeirra, með því að
neysa þessar stofnanir sem minh-
ismerki þeirra. Hér getur eng-
inn heilsteyptur Islendingur set-
ið hjá aðgjörðarlaus. Sjáið um
það hver og einn, maður og kona
að nafn ykkar sé skráð á meðal
þeirra sem hér eru að verki. Það
má ekki vonast efitir því að all-
ir geti verið stórgjöfulir, það er
heldur ekki nauðsynlegt, en það
er svo æskilegt að hér séu allir
með. “Margt smátt, gjörir eitt
stórt.” Látum okkur hvern og
einn gjöra okkur það að skyldu,
að stuðla til þess að öfum okkar
og örnmurn geti liðið sem bezt á
elli árunum. bæði nú og í fram-
tíðinni. Með því móti getum
við mest og bezt heiðrað minn-
ingu frumherjanna sem fórnuðu
sjálfum sér til þess að búa alt
sem bezt í haginn fyrir okkur
afbomendur þeirra. Ef hér verð-
ur nokkur Íslendingur sem sit-
ur hér hjá og lætur sig það engu
varða, þá er það ættinni hans
‘Ihamingja að vera ekki nefnd.”
S- Guðmundson.