Lögberg - 18.09.1947, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 18. SEPTEMBER, 1947
--------logberg---------------------
0*00 ðt hvern Omtudas ai
THE COLUMBIA PRESS, LIMITED
695 Sargent Ave., Winnipeg, Manitoba
UtanAakrl/t ritstjórana:
KDITOR LÖGBERG
Í95 Sargrent Ave., Winnipeg, Man.
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Ver6 $3.00 um árið—Borgist fyrirfram
The “LÍSabergr” la prlnted and pubUshed by
The ColumbU. Preea, Llmlted, 6S5 Sargent
Avenue, WlnnJpe*. Manltoba, Canada.
Authorized as.Sx:ond Class Mail,
Post Office Dept., Ottawa.
PHONE 21 204
P ersónuminningar
Þann 12. yfirstandandi mánaðar,
lézt í Reykjavík höfðingsmaður, sem
komið hafði mjög við sögu íslands frá
því fyrir síðustu aldamót, og var sá
Thor Jensen, stóriðjuhöldur og kaup-
maður; hann var áttatíu og þriggja ára
að aldri. Thor Jensen var af dönskum
ættum, fluttist ungur til íslands, og tók
brátt slíku ásfóstri við land og þjóð, að
til fyrirmyndar mun jafnan talið verða;
hann varð brautryðjandi á vettvangi
verzlunar, stórútvegs og athafnalífs, og
verulegur frömuður í græðslu og ný-
rækt landsins; nægir í því efni að vitna
í umfangsmikið ræktunarstarf hans á
Korpólfsstöðum í Mosfellssveit, er
færði alþjóð manna heim sanninn um
það, hve örlát íslenzk gróðurmold get-
ur orðið, sé henni sýnd nærgætni og
hollusta.
En Thor Jensen var annað og meira
en forustumaður á sviði athafna og við-
skiftalífs, hann var mikill mannkosta-
maður og höfðingi í lund; hann var
fríður maður sýnum og mildur í fasi;
ég kyntist honum nokkuð á mínum
yngri árum í Reykjavík, og kom oft á
hið stóra og glæsilega heimili þeirra
hjóna við Fríkirkjuveginn; heimilið
var mannmargt, barnahópurinn stór,
en auk þess daglega fjöldi gesta; frú
Jensen, þessi ástúðlega og híbýlaprúða
kona, setti virðulegan svip á heimilið,
er þeim líður ógjarna úr minni, er áttu
því láni að fagna, að kynnast henni; ég
átti nokkura samleið með elztu
sonum þeirra Jensenshjóna, þeim
Ríkarði, Kjartani og Ólafi, og gleymi ég
aldrei hlýleika þeirra í minn garð; og
vestan hafs varð ég þeirrar ánægju
aðnjótandi, að kynnast og eignast að
vini fjórða bróðurinn, Thor sendiherra,
er ég á mikið og margt gott upp að unna.
I Eg held naumast að Thor Jensen
hafi látið nokkurt það mál afskipta-
laust, er hann sannfærðist um að verða
myndi íslenzku þjóðinni til gagns og
sæmdar; hann átti gifturíkan þátt í
stofnun, vexti og viðgangi Eimskipa-
félags íslands, og ég vissi til, að skoð-
anir hans um framtak og frjálsa verzl-
un, féllust í faðma við hugsanir Hann-
esar Hafsteins eins og þær birtust í
eftirgreindum ljóðlínum:
“Sé ég í anda knör og vagna knúða
krafti, sem vanst úr fossa þinna skrúða,
stritandi vélar, starfsmenn glaða og
prúða,
stjórnfrjálsa .þjóð með verzlun eigin
búða.”
Thor Jensen var það ljóst, að stjórn-
arfarslegt frjálsræði íslands, yrði að
grundvallast á efnahagslegu sjálfstæði;
hann var stórhuga aðalsmaður, er átti
um margt sammerkt við norska höfð-
ingjann Otto Wathne, er um langt
skeið var mestur athafnamaður á
Austfjörðum.
Það er engan veginn ólærdómsríkt,
að ýmissir þeirra manna, er af erlendu
bergi voru brotnir, en eignuðust ísland
sem kjörland, skyldu verði til þess, að
ryðja þjóðinni veg til manndóms og
hefja hana í hærra veldi; við slíka
menn stendur þjóðin í ævarandi þákk-
arskuld, sem bezt verður goldin með
viturlegum og auknum átökum í þró-
unarátt, jafnt í samtíð sem framtíð.
Með Thor Jensen er genginn grafar
veg mikilhæfur kjörsonur íslands, er
vildi veg þess í öllu; og nú, er ég í fjar-
lægðinni minnist hans með örfáum
orðum látins, flögrar um huga minn
síðasta vísan úr minningarkvæðinu um
Ottó Wathne, eftir Þorstein Erlendsson,
því mér finst hún ^iga hér svo undur
vel við:
“Sjaldan svo frækinn, svo fágætan
mann
færðan til grafar vér sáum.
Fár var hér sárara syrgður en hann,
syrgður af háum og lágum.
Hvíldu þá, ættpörð, höfðingja þann,
— einn af fáum”. —
n.
Þann 19. ágúst, s. 1. var til moldar
borinn í Reykjavík, Pétur G. Guðmunds
son, verkalýðsleiðtogi, ættaður úr
Borgarfirði hinum meiri. Pétur var
bókbindari að *iðn, en gaf sig jafnan
mikið við mannfélagsmálum; hann var
einn af stofnendum verkalýðssamtak-
anna í Reykjavík, er ganga undir nafn-
inu Dagsbrún; hann var mikill bind-
indisfrömuður; hann var fyrsti fulltrúi
verkamanna í bæjarstjórn Reykjavík-
ur, og ritstjóri Alþýðublaðsins 1910.
Pétur var vitur maður og góðgjarn; af
skólagöngu hafði hann lítið að segja,
en nam þess meira af sjálfum sér og
lífinu sjálfu; hann var heitur ættjarðar
vinur; ást hans á íslandi var honum
heilög ástríða.
Við Pétur áttum töluvert samstarf
á árunum 1907 og 1908; við vorum
báðir vinstri menn í stjórnmálabarátt-
unni, sem þá var háð, og hlífðum okk-
ur lítt, og þegar honum svall eldmóð-
ur í brjósti, skutu rannsakandi augu
hans gneistum í allar áttir; hann var
skygn maður á marga lund, og um
hreinskilni hans efaðist engin. — Fyr-
ir hér um bil ári vorum við hjónin á
gangi upp Bakarastiginn í Reykjavík,
og göngum fram á Pétur G., eins og
hann venjulegast var kallaður; við
bárum brátt kensl hvor á annan þótt
langt væri að vísu um liðið frá því, er
fundum síðast bar saman; hann bauð
okkur innilega velkomin, og sagðist nú
reyndar hafa ætlað sér að hringja til
mín, og rifja upp ýmis æfintýri frá
fyrri dögum; okkur vanst ekki langur
tími til viðtals þarna á mjóum, en fjöl-
förnum Bakarastignum, og eftir þetta
sé ég ekki Pétur í Reykjavík.
Á heimleið okkar frá íslandi dvöldum
við hjónin daglangt í Montreal, og vor-
um laust fyrir hádegið á skemtigöngu
um megingötu borgarinnar, og í annað
sinn með stuttu millibili göngum við
fram á Pétur G. Við skiptumst hálf-
vegis forviða á kveðjum. “Við erum
þó víst ekki á Bakarastígnum enn”,
sagði Pétur með kímnisglampa í aug-
unum; hann hafði farið vestur
skömmu á eftir okkur til þess að sitja
í Montreal, ásamt Kjartani Thors og
Thor sendiherra, alþjóða verka- og at-
vinnumálaþing fyrir hönd íslenzku
ríkisstjórnarinnar, og það var ekki að
sökum að spyrja; sendiherrann efndi
þegar til ríkmannlegs dagverðar fyrir
okkur öll á veglegasta hóteli borgar-
innar, Mount Royal. Að lokinni máltíð
átti ég mitt síðasta samtal á þessari
jörð við góðvin minn, Pétur G. — Hann
sagðist hafa verið að velta því fyrir sér
hvort ísland, jafn fámennt land og það
væri, ætti í rauninni nokkurt erindi á
fjölmennar, alþjóðaráðstefnur, og kom
ist að lokum að þeirri niðurstöðu, að
einmitt vegna fámennisins riði þjóð-
inni meira á, að vekja á sér meiri at-
hygli, en ella myndi verið hafa; nú lauk
samtalinu og leiðir skildu.
Pétur G. Guðmundsson var umbóta-
maður af innri þörf, og hinar vinnandi
stéttir landsins eiga honum mikið gott
upp að unna; hann sýndist stundum
dálítið hrjúfur á yfirborðinu, en í
brjósti hans sló kærleiksríkt hjarta, er
aldrei sveik á sér lit.
Snjólaug
Snjólaug Sigurdson var barnung, er
hún fyrst vakti athygli á sér vegna
næmrar hneigðar í hljómlistarátt, og
þá einkum varðandi píanóleik; hún
naut silfemma kenslu hjá úrvals kenn-
ara í Winnipeg og varð brátt ágætur
píanóleikari; hún var altaf viss í sinni
sök og fáguð í meðferð viðfangsefna
sinna; nú hefir hún, eins og vitað er,
stundað árlangt framhaldsnám í New
York, og notið til þess nokkurs styrks
úr þeim námssjóði, er Icelandic Cana-
dian stofnaði til.
Maður varð þess skjótt var á hljóm-
leikum þeim, er Snjolaug efndi til í
Fyrstu lútersku kirkju á miðvikudags-
kvöldið þann 10. þ. m., hve mikið henni
hefir áunnist við framhaldsnám sitt í
New York, hvert ásmegin henni hefir
vaxið í tónstyrk og túlkun melódíu.
Fyrsta viðfangsefnið á skemti-
Opið bréf til dr. Sig. Júl. Jóhannssonar
Bindindi, karakler og Djöfsi
Eg las grein þína um bindindi
í öðru hvoru íslenzka vikublað-
inu. Er ég þér þar að öllu leyti
samþykkur.
En yfir hugmyndina sem felst
í orðinu “Áfengisdjöfulinn”,
vildi ég skýra með dálítið mis-
munandi orðalagi. Eg veit að þú
veizt og skilur að prestar vorir
hafa myndað persónugjörfing
úr þessu orði, og með því gjört
Satan að guði — guði þess illa
auðvitað. Og þó ég finni sym-
bóliska merkingu í orðinu, þá
líkar mér ekki þessi symbólík
þeirra, sérstaklega þegar kem-
ur til bindindismála. Mér virð-
ist að ég geti fundið heppilegri
orð yfir áfengisástríðu manna
en þessa. En ef þú vilt endilega
nota málfæri kirkjunnar, þá get
ég það líkað þá mér hafi aldrei
fundist að prestar hafi mjög
skreytt tungumál þjóðanna, alt
frá stofnun Páfastólsins niður
til vorra daga.
Svo ef ég ætti að nota þessa
gömlu symbólík, þá myndi ég
segja að vér ættum fleiri djöfla
en áfengisdjöfulinn, því að mín
um dómi eigum vér nú og fyrr
marga djöfla, þó það afsaki
ekki “Áfengisdjöfulinn”. Mér
finnst ég sjá daglega djöfla eins
og þessa: — Djöful lýginnar, á-
girndar, auðsöfnunar, valda-
fíknar, hernaðar, hjátrúar og
lauslætis.
En þessir púkar virðast óvið-
ráðanlegir þó, ef til vill að höf-
uðdjöflarnir séu, Áfengis- og
Nikótín og ópíum-djöflarnir. —
Þeir eru, að mínu áliti, höfuð-
djöflar mannlegrar tilveru.,
En eru þeir þá ósigrandi? —
Já, og nei. — En á hverju þrífast
þeir, þessir djöflar? — Á
karakterleysi manna, andlegri
leti og heimsku. Það er skortur
á sjálfsvirðingu, viljaþreki og
sjálfsafneitun. St. Páll segir:
“Það góða sem ég vil gjöri ég
ekki, en það illa sem ég vil ekki,
það gjöri ég”. Þetta er góð dæmi
saga upp á mannlegt ósjálf-
stæði.
Dr. Brandson sagði eitt sinn
í ræðu, að hann áliti að fólk yfir
leitt væri ekki komið á það sið-
ferðisstig að geta orðið bindindis
fólk. Séra R. Pétursson hafði
sömu skoðun í þessu máli. Hann
sagði að é áfengisnautnin væri
primitíft böl, sem aðeins full-
komnari siðmenning gæti lækn-
að. Og hvar sem ég les um
vísindalegar rannsóknir á á-
fengi, þá er niðurstaðan sú, að
það sé eitur, sem eyðileggi
taugakerfið, og endaði með
brjálsemi. Þess vegna hefir ver-
ið lagt til, af sálfræðingum að
byggð séu drykkjumannaheim-
ili, sem bæði verði notuð sem
læknastofnun, fyrir þá sem
hægt yrði að lækna, og vit-
skertrahæli fyrir þá sem reynd-
ust ólæknandi.
Þetta er því ekkert smáatriði,
og eins og Good-Templarar
kenna, eina varanlega lækning-
skránni, Sónata Beethov-
ens, hreif mig ekki; mér
þótti öflin, eða réttara
sagt andstæðurnar, sem
til grundvallar liggja fyrir
tónsmíðinni ,hvergi nærri
eins ákjósanlega skil-
greindar og vera hefði átt;
en þegar kom að fyrsta
laginu eftir Ravel og
Scherzo í B-moll eftir
Chopin, kom fram í leikn-
um frábær tónfágun, er
göfgaðist því meir sem á
leið, uns listarhámarki
varð náð; yfirhöfuð voru
áminstir hljómleikar næsta
merkilegir og spá góðu um
framtíð píanóleikarans,
sem nú er horfinn í Aust-
urveg U1 frekara náms og
frekari listþroska. Sam-
koman verðskuldaði lengt
um meiri aðsókn, en raun
varð á.
in við ofdrykkju er: “að taka
aldrei fyrsla glasið.
Svo þegar farið er að gá vel
að, þá er “Áfeifgisdjöfullinn”,
í raun og veru, ekki í flöskunni,
heldur býr hann í mannssálinni,
þar sem um nokkra sál er að
ræða. Svo til að byggja upp
heilbrigða sál, er ekki nóg að
mölva allar flöskur í hatursæði
á móti Bakkusi, heldur að
kenna sjálfsafneitun, sjálfsvirð-
ingu og — ég vil segja sjálfs-
elsku.
Hvað snertir ópíum, nikotin
og alkóhol, þá kemst engin hóf-
semd ^ar að, svo í þeim tilfell-
um verður tryggasta ráðið að
“taka aldrei fyrsta glasið”, eins
og bindindismenn kenna.
Sú er bæði vissust og ódýrust
aðferð að eyðileggja “áfengis-
djöfulinn”.
Þinn fornvinur
S. B. Benediktsson.
Sæmileg veiði í gærkvöld
13 skip með 2260 tunnur
til Siglufjarðar
Síðari hluta nætur í nótt og
morgun komu 13 skip með alls
2260 tunnur síldar í salt til Siglu-
fjarðar.
Skipin veiddu síld þessa út af
Rauðugnúpum. Ea allgóð síld-
veiði þar á stóru svæði. Norsk
veiðiskip voru þar fyrir, er ís-
lenzku skipin komu þangað, og
höfðu sum þeirra fengið ágæt
köst. Strax og fréttist af veiði
þarna streymdu skipin að, og í
morgun var gríðarlegur fjöldi
þeirra kominn þangað. Verður er
mú hagstætt n y r ð r a, og gera
menn sér vonir um, að skipin
veiði þarna allvel.
Skipin sem komu til Siglu-
fjarðar í morgun eru þessi: Ern-
ir með 270 tunnur, Huginn II 150,
Sæhrímnir 100, Dagný 250, Víðir
frá Eskif. 400, Snæfell 200, Andey
200, Straumey 40, Bjarmi 50, Sæ-
dís, EA. 200, V é b j ö r n 100 og
Björn Jónsson 100 tunnur.
Niðurskurður sauðfjárð
milli Blöndu og
Héraðsvatna
Bændur tóku þessa ákvörðun
án samþykkis stjórnarvaldanna
Sauðfjáreigendur á svæðinu
milli Héraðsvatna og Blöndu
hafa nýlega samþykkt með mikl
um meiri hluta atkvæða að
skera niður allt sauðfé og geit-
fé á þessu svæði í haust.
Á fundi sem bændur héldu
í Varmahlíð 13. f.m. var ákveð-
ið að leita til allra fjáreigenda
á svæðinu milli Blöndu og Hér-
aðsvatna um skuldbindingu til
þess að lóga öllu sauðfé og geit-
fé sínu á komandi hausti í því
trausti að Alþingi og ríkisstjórn
veiti styrk til fjárskipta, sam-
kvæmt lögum um varnir gegn
útbreiðslu næmra sauðfjársjúk-
dóma og útrýmingu þeirra frá
9. maí 1947.
Ákveðið var að svo framar-
lega sem 75 prósent allra fjár-
eiganda á svæðinu samþykktu
niðurskurð, yrði hafizt handa og
sérstakri framkvæmdanefnd fal
ið að undirbúa niðurskurðinn.
Nú er orðinn kunn afstaða
bænda á svæðinu og hafa 83.81
prós. fjáreigenda samþykkt nið-
urskurðinn.
Fjáreigendur hafa tekið þessa
afstöðu þrátt fyrir það að stjórn
in hafi ráðið frá niðurskurði að
svo stöddu máli, vegna þess að
fjárskipti hafa verið ákveðin á
öðru svæði í haust, og stjórnar-
völdin telja sig ekki geta veitt
fjárstyrk til meiri framkvæmda
í þessa átt að svo stöddu.
Vísir, 23. ágúst.
C. K. Chesterton: “Sérhver
maður hér á jörðu ætlað eitt-
hvert ákveðið hlutverk að inna
af hendi. Einnig ætti sérhver
maður að hugsa sem svo: Eg er
maður til að auðga heiminn um
það, sem hann mundi ekki eign-
ast, ef ég væri ekki til”.
Epictetus: “Það er auðvelt að
hugsa sér, að hægt sé að sann-
færa fáfróðan mann, en í dag-
legu lífi gera menn hvorttveggja,
að hafa á móti því, að þeir séu
sannfærðir, og að leggja fæð á
þá menn, sem sannfæra þá”.
Vísir, 20. ágúst
----------\—
Eins og til hagar um þurð á efni, er síma-
kerfið hart leikið.
Nær, sem því verður viðkomið, ætti fólk
að nota firðsímann þegar minst er ann-
ríki, milli 12 á hádegi og 2 e.h. og frá 4,30
til 7 e. h.
Með þessum hættú vinnið þér yður í hag
og stuðlið að bættri afgreiðslu símakerfis-
ins.
(Símgjöld lægri eftir kl. 6 e.h. og á sunnu-
dögum).