Lögberg - 04.12.1947, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 4. DESEMBER, 1947
---------Hogberg-----------------------
0«fie ttt hvern flmtudae af
THE COLUMBIA PRESS, LIMITED
695 í'.argent Ave., Winnipeg, Manirtoba
Utanáskrlít ritstjórans:
EDITOR LOGBERO
J86 Sargent Ave.. VVinnlpeg, Man
R^tstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Ver8 $3.00 um árið—Borgist fyrirfram
The **L#ö*berg^' is printed and pubdshed by
The Columbia Presa, LimJted, 695 Sarg#*nt
Averue. Winnipeg, Manitoba, Canada
Authorized as.S.-cond Class Mail.
Post Office Dept., Ottawa
PHONE 21 804
P ersónuminning
um stórmerka konu
Krjúptu að fótum friðarboðans,
fljúgðu á vængjum morgunroðans
meira að starfa Guðs um geim.
Þessar fagurmeitluðu og sígildu ljóð-
línur notaði ég sem einkunnarorð að
dálítilli minningargrein í Lögbergi um
séra N. S. Thorláksson ,og nú, er ég legg
lítinn minningarsveig í óbundnu máli á
leiði ekkju hans, frú Eriku, finst mér
þær engu síður eiga þar heima.
Með frú Eriku hefir safnast til feðra
sinna norræn kvenhetja, eiginkona og
móðir, er með skapfestu sinni, kjarki
og móðurlegri mildi, vakti aðdáun og
virðingu þakklátrar samferðasveitar
hvar sem leið hennar lá; hún var tigin-
borin norræn kona, lifandi vitni um sér-
kosti og höfuðdygðir kynstofns síns,
heillyndi og drengskap.
Eg lét þess getið í minningarorðum
um séra Steingrím, að mér fyndist það
því nær óhugsandi að þau hjónin ættu
ekki ávalt samleið, og var með því vita
skuld átt við samfylgdina á þessari
jörð, því kærleiksambandið hélzt vissu-
lega órofið; og nú hafa þau sameinast
á ný til þjónustu hinnar æðstu köllun-
ar og meiri starfa Guðs um geim.
Fyrstu grein Thorláksson-fjölskyld-
unnar kyntist ég í Wynyard veturinn
1914, er ég þá var nýkominn af íslandi;
sú grein var frú Margrét Sigmar, kona
Dr. Haraldar Sigmars, er um þær mund-
ir var þar þjónandi prestur; ég varð
organisti við söfnuð þeirra, og varð
þess brátt áskynja, hve frú Margrét bjó
yfir fagurri söngrödd og hve frábærlega
söngelsk hún var; og er til Winnipeg
kom, og ég átti því láni að fagna, að
kynnast foreldrum hennar og fjölskyld-
unni allri, komst ég þá fljótt að því, að
sönghneigðin var arfgeng; séra Stein-
grímur var ljóðrænn og söngvinn, en frú
Erika gædd ágætri söngrödd og næm-
um hljómlistarhæfileikum, enda var
heimili prestshjónanna rómað fyrir
ástúð, gleði og söng.
Frú Erika var fædd og uppalinn í Nor-
egi, komin af göfugum og sannmentuð-
um stofni, og í, heimalandi sínu kyntist
hún hinum ágæta eiginmanni sínum, er
þá var í Noregi við guðfræðinám og þar
bundust þau eilífðartryggðum; faðir
frú Eriku var Rynning prestur; hún
kom ung vestur um haf, giftist þar elsk
huga sínum' og háði með honum merki-
lega landnámsbaráttu í Minneota, Park
River og Selkirk; baráttu, sem mótað-
ist af fórnarlund og norrænu tápi.
Menn geta auðveldlega gert sér í
hugarlund hver geisibreyting hafi fyrst
í stað orðið á lífshögum frú Eriku eftir
að hún kvaddi heimahaga og tókst á
hendur hina erfiðu köllun prestskon-
unnar í fátækum og fámennum frum-
bygðum íslendinga í þessari álfu; en
slíkt lét hún ekki á sig fá, heldur lagði
þess meira að sér til þess að sigrast á
erfiðleikunum, og hún gekk líka í öllum
efnum sigrandi af hólmi, elskuð og virt
af eiginmanni, ágætum og óvenjulega
vel gefnum börnum, og fjölmennum
hópi trúrra aðdáenda.
Merk, íslenzk kona, sem árum saman
átti náið samstarf við frú Eriku í Sel-
kirk, lét sér þau orð um munn falla við
mig, að hún hefði eigi aðeins verið
móðir Selkirksafnaðar, heldur og fórn-
fús og kærleiksrík systir allra, er á
einn eður annan hátt þurftu liðsinnis
eða hjálpar við; þetta var yndislegur
vitnisburður, sannur og göfgandi.
Þegar ég hugsa um frú Eriku sem
húsmóður, rifjast upp fyrir mér síðasta
erindið úr snildarljóði Sigurðar Jóns-
sonar frá Arnarvatni, er hann nefnir
“Húsmóðirin”:
“Fyrir, daglega umhyggju alla,
fyrir óskir, löngun og þörf
hún beitir sér eins og bezt er unt
og býr undir framtíðarstörf.
Hún vinnur sín verk í kyrð,
hún vinnur þau löngum duld.
Við hana eru allir að endi dags
— allir í þakkarskuld”.
Yndislegur var vitnisburðurinn, sem
hinn kunni ritsnillingur, Gunnar B.
Björnsson -bar frú Eriku í minningar-
grein um mann hennar, en þar standa
meðal annars þessar fögru setningar:
“Frú Thorlákson flutti með sér til
prestakallsins í Minneota glampa af
sólskini; allir dáðu hana þegar við
fyrstu sýn; hún bjó yfir mannkostum,
sannmentun, blíðlyndi, fegurð yndis-
þokka og söng; það voru engin smá-
ræðis viðbrigði fyrir konu, sem alin var
upp við borgarlíf, að setjast að í sveita-
þorpi á sléttunni með einungis nokkr-
| um hundruðum íbúa, þar sem einu ný-
tízkuþægindin voru forréttindin til að
vera án þeirra; frú Thorlákson var vön
menningarlegu félagslífi og fjöri Norð-
urálfu-borgarlífs við tiltölulega auðveld
ar aðstæður sem dóttir einnar hinnar
elztu og virðulegustu ættar í Noregi;
sætti hún sig nú við tvær herbergis-
kytrur yfir fornlegu búðarskrifli, án
þess að umkvörtunar nokkru sinni yrði
vart; þetta verður naumast skýrt á
annan veg en þann, að hetjur og skáld
fæðist vængjuð í þenna heim, en skap-
ist eigi af umhverfinu”.
Enginn, sem eitthvað þekkti til frú
Eriku, efast um áminst sannmæli
Gunnars B. Björnssonar, því hún flutti
eigi einungis glampa af sólskini til
prestakallsins í Minneota, heldur og til
starfsstöðva sinna annars staðar, hvar
sem þær voru í sveit settar.
Ekki ætla ég mér þá dul, að gera til
þess tilraun, að setja mig í spor syrgj-
andi, en þakklátra barna, frú Eriku, þó
mig renni grun í, að þau myndu geta
tekið undir með Matthíasi í kvæðinu
“Móðir mín”, þar sem meðal annars er
svo komist að orði:
#
“Eg hefi þekt marga háa sál,
ég hefi lært bækur og tungumál
og setið við lista lindir;
en enginn kendi mér eins og þú
hið eilífa og stóra, kraft og trú
né gaf mér svo guðlegar myndir”.
Frú Erika lézt í hárri elli umvafin
kærleiksríkri aðbúð barna sinna vestur
á Kyrrahafsströnd; lík hennar var flutt
til Selkirk og jarðsett í ísl. grafreitn-
um þar við hlið hins ágæta og dygga
manns hennar, að undangenginni virðu
legri og fjölmennri athöfn í kirkju Sel-
kirksafnaðar; aðalræðuna flutti séra
Sigurður Ólafsson; mælti hann á ís-
lenzku sem og séra EJiríkur Brynjólfs-
son; en þeir Dr. Haraldur Sigmar og
séra Egill H. Fáfnis, mæltu fram kveðju
mál á ensku; Miss Björg Christiansson
söng einsöng í kirkjunni, en útfararat-
höfninni í kirkjugarðinum stýrði sonur
hinnar látnu, séra S. O. Thorlákson. —
Öll börn hinnar látnu voru viðstödd
kveðjuathöfnina, að undanteknum
Halvdan, er um elleftu stundu brást far
með flugvél, sem hann ætlaði að ferð-
ast með.
Eg minnist þess eins og það hefði
gerst í gær, er þau séra Steingrímur
og frú Erika komu á heimili okkar hjón-
anna til að kveðja okkur, er þau voru
að kveðja starfsstöðvar sínar í Mani-
toba og flytja vestur til hinnar fögru
Kyrrahafsstrandar; frú Erika kvaðst
naumast búast við, að fundum okkar
bæri saman á ný í þessu lífi, um leið og
hún kvaddi okkur bæði með kossi og
kærleiksríkum blessunarorðum; og nú
þegar hún er horfin sjónum, en geym-
ist sem perla í safni endurminninga
minna, hugsa ég mér hana sem sterka,
óafmáanlega línu í því mikla og marg-
þætta kærleiksguðspjalli, sem góðar
konur hafa, með nytsömu ævistarfi
verið að skrifa, og éru að skrifa enn
þann dag í dag.
E. P. J.
Kveðjuorð, flutt við útför ekkjufrúar
Enku Thorláksson
v 11. nóv. 1947, af séra
Texti: Drottinn gaf og
Drottinn tók, lofað veri
nafn Drottins. Job. 1:21.
Gjafir Guðs, oss mönnum til
handa eru óteljandi. Dýrðlegust
þeirra allra er náðargjöf hans í
frelsara vorum Jesú Kristi, hinni
einu von brotlegra jarðarbarna.
Öllum jarðneskum ástgjöfum
framar eru guðelskandi og göf-
ugir foreldrar sérstök ást-
gjöf hans.
Þá ómetanlegu gjöf hafið þið,
synir og dætur látinnar heiðurs-
konu af alföðurs hendi þegið.
I hugum ykkar lifa ljúfar
minningar frá gærdögum lífs-
ins, um guðelskandi föður og
umhyggjusama og guðelskandi
móður, í hverra skjóli að æsku-
fífill ykkar óx og blómgaðist. —
Með áhrifum þeirra á unga hugi
ykkar var lagður traustur grund
völlur að lífsgæfu ykkar; alt
er þið síðan hafið aðnotið af
menntun og þjálfun var bygt á
þeim grundvelli er þau lögðu
með gaumgæfni og sönnu læri-
sveins lunderni.
Kveðjufundur sá er kallar
ykkur systkinin hingað í dag,
flest úr fjarlægð komin — en
einn sonur hinnar látnu hindrað
ur frá því hér að vera — er því
heilög stund, helguð lífsins
dýpstu tilfinningum. — Staður-
inn er Guði helgaður, umhverfið
er kært, því hér voru mörg
æsku- og ungþroska sporin stig-
in. Hér var einnig háð megin
æfistarf ástkærra foreldra. Hér
þráðu þau bæði að hvílast, að
önnum dagsins afloknum. Hér
hvílir hjartfólginn faðir í grafar
ró, og brátt skal ástkær móðir
við hlið hans lögð til hinstu
hvíldar.
Stundin er einnig helguð af
söknuði, minningum og þakk-
læti er sækja að sona og dætra-
hjörtum við hjartkærrar hnóður
lát. En það eru fleiri en börn
hennar og ástvinalið, og fornvin-
ir og samverkamenn sem sakna
hennar, ásamt þeim sem fjar-
lægir eru af hennar nánustu —
og minnast í dag hjáliðinna ára,
og þess æfistarfs, er hún af hendi
leysti. Víðsvegar í Vestur-ís-
lenzku mannfélagi er hennar
minnst með virðingu og þakk-
læti fyrir vel unnið æfistarf á-
samt þökk til Guðs fyrir lausn
hennar úr viðjum þeim sem
sjúkdómur og elli binda hinu
þreytta jarðarbarni.
Selkirksöfnuður minnist þess
með þakklátum huga, að eins og
látinn faðir ykkar var fólki
þessa umhverfis og söfnuðinum
sannur faðir í Drottni, — jafnt
með hinni heilsusamlegu kenn-
ingu fagnaðarerindisins, um-
önnun og framgangi, þannig
var hún einnig á sinn hátt móð-
ir safnaðarfólksins, og átti djúp
ítök elsku og virðingar í hugum
hinna mörgu er hún um gekkst
og starfaði með.
Ung að árum, glæsileg, af á-
gætum ættum komin og vel
menntuð, kom hún hugrökk og
glöð við hlið ástvinar síns til
þessa vestræna vonalands. Mik-
il hefir breytingin verið, frá
góðu menntaheimili í Noregi,
inn í kjör hins vestur-íslenzka
landnáms, fyrir nærfelt 60 ár-
um síðan. Þaðan af var hún
samtengd landnemunum í hug
og hjarta, fyrst í Minneota, síð-
ar í Park River, N. D., en í full
27 ár hér í Selkirk. starfandi í
þessum söfnuði.
Hún átti að vöggugjöf þá hæfi-
legleika hugar og hjarta, er
gerjSu henni auðið að fylla með
prýði prestskonustöðuna, sem
ávalt er erfið talin, og oft reyn-
ist þyrnum stráð.
í þeirri stöðu sæmdi hún sér
vel, og ávann hjörtu fólks til
hliðstæðis og fylgis við málefni
Drottins, en sjálfri sér marga
trygga vini. —: Með lífsgleði
Sigurði Ólafssyni
Frú Erika Thorláksson
sinni og meðfæddu þreki, er
ekki lét bugast af erfiðleikum,
þrýddi hún stöðu sína og varð
manni sínum styrkur meðhjálp
ari í starfi hans, í söfnuðum
þeim er hann þjónaði. í kirkju
sinni og á eigin heimili beitti
hún miklum og blessandi áhrif-
um með söngþekkingu sinni og
listræni í söng. — Hún kunni
einnig þá list, "Að bera vor í
hjarla", þó að horfur væru tví-
sýnar og kjörin stundum þröng;
mikið lífs þrek, styrk skapgerð,
innileg trú á Guð, áttu sinn þátt
í sigurvegara hugarfari því er
hún sýndi á gjörvallri æfileið
sinni.
Heimili hennar stóð opið gest
um og indælt var þar gestur að
vera. Hún bar á sér mikinn tign
arblæ er hún veitti gestum sín-
um. Á heimili sínú og hvar sem
hún fór, bar hún með sér aðals-
blæ göfugrar kristinnar konu.
Gleði hennar var hjartanleg,
frjáls og óþvinguð og hafði
blessandi áhrif á þá, er hún um
Prófessor A. Jolivet hefir ver-
ið sæmdur stórriddarakrossi
Fálkaorðunnar, svo sem greint
var frá í Vísi í gær. Hefir hann
starfað mikið að því að kynna
íslenzk fræði í Frakklandi.
Alfreð Jolivet hefir lagt stund
á norræn fræði frá unga aldri og
verið prófessor í Norðurlanda-
málum við Sorbonne-háskólann
—“Svartaskóla” — í nær tutt-
ugu ár. Kom hann til íslands
sumarið 1931 í þeim erindum að
læra nútíma íslenzku og kynna
sér íslenzkar bókmenntir. Tókst
hvorttveggja vel. íslenzkuna til-
einkaði hann sér á tveim mán-
uðum svo vel, að tæplega heyrð-
ist á mæli hans að hann væri
útlendingur. Bjó hann þar að
góðri þekkingu á fornmálinu,
mikilli málakunnáttu og frábær-
um gáfum og dugnaði. Islenzka
var síðasta germanska tungan
sem hann lærði, en hefði átt að
vera sú fyrsta, eftir því sem
hann sagði sjálfur.
Haustið 1931 ritaði hann ákaf-
lega fróðlegt og skemmtilegt yf-
irlit yfir íslenzkar nútímabók-
menntir í hið merka franska bók
menntatímariti “Mercure de
France”. Vakti það undrun ís-
lenzkra menntamanna, hversu
glöggt yfirlit hann hafði fengið
yfir það efni á skömmum tíma.
Um sama leyti hélt hann fyrir
lestra um'íslenzka mennángu í
háskólanum. Vakti hvorttveggja
forvitni margra Frakka og varð
meðal annars til þess að franskt
forlag bað hann um þýðingu á
tveim skáldsögum Halldórs Kilj
an Laxness, “Fuglinn í fjörunni”
og “Þú vínviður hreini”. Komu
þær út fyrir ófriðinn og eru nú
uppseldar. Myndi hafa orðið
framhald á þeirri starfsemi, ef
stríðið hefði ekki valdið miklum
glundroða í alla útgáfustarfsemi
Frakka.
Veturinn 1932—33 kom kona
gekkst og starfaði með.
Djúp voru ítök hennar og á-
hrif á sálir barna sinna; ég er
þess fullviss að hún kunni bæði
að gleðjast og grætast með þeim
sem Guð hafði gefið henni að
elska og annast. — Þið minnist
elsku hennar, sólskinsins er
vermdi bernsku ykkar, þerraði
æskutár af augum, eins og sól
sem kyssir dögg af blómum.' —
Böndin sem tengdu ykkur við
móðurhjartað héldust jafnan
styrk og traust — þótt úthöf og
órafjarlægðir aðskildu.
Að önnum dagsins afloknum
varð aftaninn langur og fagur.
Fágæt umönnun ykkar barna
hennar, er hún dvaldi á meðal
var því valdandi. Hún naut sín
óvenjulega vel á meðan kraftar
hennar entust. Öllum hópnum
sínum var hún “Bedste Mor”, og
naut í óvenjulegum og fágætum
mæli ástar og umönnunar síns
stóra ástvinahóps. Hún þekti
gleðina sem góð börn, tengda-
fólk og afkomendur valda þreytt
um huga. — Og nú er rökkurtími
sjúkdómsins liðinn hjá, og birt
hefir á ný fyrir sjónum hennar;
þreyttar hendur hættar að
starfa; vinnulúinn líkami henn-
ar hefir hlotið hvíld. Sálu henn
ar biðjum við blessunar fyrir
meðalgöngu Drottins vors Jesú
Krists.
Ástar þakkir þessa safnaðar,
Kvenfélags, Trúboðsfélags og
margra vina vil ég fram bera af
heitum og einlægum huga. Guð
launi þér störfin mörgu, marg-
þætta þjónustu sem fjöldanum
var hulin. Guð gefi þér trúrra
þjóna verðlaun í Jesú nafni! —
“Drottinn gaf, og Drottinn
tók, lofað veri nafn Drottins”.
“Trúfasta, hreina, sæla sál,
svifin til lífsins stranda,
Guðs orð var hér þitt hjartans
mál
í hverri neyð og vanda.
Svali nú ljúfust lífsins orð
á lifandi manna sælu-storð
um eilífð þínum anda”.
Jolivets prófessors hingað til
lands til að gegna sendikennara-
störfum við Háskóla Islands. —
Hún er einnig málfræðingur,
enda komst hún mjög fljótt vel
niður í íslenzku og mun hafa að-
stoðað mann sinn í störfum hans.
Tveir nemendur Jolivets ko'mu
síðar hingað til lands og urðu
hér sendikennarar. Þóttu þeir
báðir afbragðsvel að sér í ís-
lenzku og bjuggu þeir að ágætri
handleiðslu kennara síns Annar
þeirra, Pierre Naert, hefir síðan
gefið út franska þýðingu sína á
flestum kvæðunum í “Fögru
veröld” Tómasar Guðmundsson-
ar.
Á heimili þeirra Jolivethjóna
hafa margir Islendinginar kom-
ið og sumir dvalið langvistum.
Eiga þau hjón tvö börn, bæði full
tíða. Sonurinn Philippe er um
þessar mundir sendikennari á
Englandi, en dóttirin Aline er
við nám í Danmörku.
Þykir þeim, er prófessor Joli-
vet þekkja, það vel við eiga að
ísland hefir veitt honum þann
bezta heiður, sem það má, og hitt
eigi ólíklegt að hann muni heið-
ursmerkið með sóma bera. Hann
hefir áður þegið orður frá Dön-
um og Svíum.
Vísir, 24. okt.
__________________ i
Nýlega var frú Jessie Twy-
effort í New York tekin föst
fyrir að hafa gabbað slökkvi-
liðið. Hún hafði kallað á það,
eftir að rænt hafði verið af henni
skartgripum fyrir um 30 þúsund
krónur, barin og kastað á göt-
una úr bifreið, sem var á ferð.
Maður nokkur, R. P. Teel að
nafni beið bana, er hann reyndi
að ná jórnbrautarlest á stöð
einni í Texas. Það kom í ljós, að
hann var með farmiða með allt
annarri lest.
- Prófessor Alfreð Jolivet