Lögberg - 01.01.1948, Blaðsíða 5

I
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. JANÚAR, 1948
%

/UiliSAAUL
IWCNNA
Ritxtjóri:
Newsletter on the lcelanders
In Northern Californio
A News-Letter in Lieu of a Personal Visit
Minningarorð
Markmið uppeldisins
Markmið uppeldisins er að ala
upp sjálfstætt fólk. Þetta virð-
ist mörgum foreldrum ekki vera
ljóst og mætti þó ætla að þeir
vissu þetta af eðlisávísun eins
og dýrin. Fuglarnir og allar
skepnur krefjast þess af af-
kvæmum sínum að þau líti eftir
sér sjálf, strax og þau eru sjálf-
bjarga.
Margir foreldrar, sem orðið
hafa að vinna hart á bernsku-
árum, ásetja sér að börn sín
skuli ekki hafa neitt af slíku að
segja — að þau skuli eignast
hamingjusama bernsku og að
vegurinn til þess, sé að létta af
þeim öllum skyldustörfum við
heimilið, að þau eigi ekki að
hugsa um neitt nema að sækja
skólann og iskemta sér. En börn-
um hefir sjaldnast reynst mikil
hamingja í því að vera alin upp
í iðjulgysi og ábyrgðarleysi,
þvert á móti hafa foreldrar oft
með dálæti og eftirlæti eyðilagt
framtíð barna sinna; þau hafa
ekki kent þeim að vera sjálf-
stæð og koma fram sem full-
orðnar manneskjur.
Börn, sem koma frá heimil-
um, er eiga við fremur þröngan
fjárhag að búa, hafa oft betri
aðstöðu til þess að verða að
mönnum, en börn frá ríkum
heimilum. Drengir, sem bera út
blöð, vinna sem sendisveinar eða
við önnur störf, þegar þeir
koma úr skóla á kvöldin, fá dýr-
mætan þroska við þessi störf
sín. Þeir hafa ánægju af starf-
inu; þeir finna að það er mikils-
vert. Fólk reiðir sig á að þeir
komi með blöðin á réttum tíma
eða matvörur, hvernig sem
viðrar. Þeir venjast því að vera
ábyggilegir og sjálfstæðir, og
finna til ánægju yfir því að
leggja sinn skerf fram, fjölskyld
unni til stuðnings. Þeir eru
fullorðnir menn og fjörmiklir
drengir í senn. Það er gaman að
sjá þessa drengi að leikjum í
sínum frístundum; þeir kunna
að njóta frístunda sinna. — Hjá
þeim kennir aldrei leiðinda.
Það er líka ánægjulegt að sjá
unglingsstúlkur, sem kunna til
húsverka. Þær hafa lært af
móður sinni að matbúa fyrir
fjölskylduna, ræsta húsið, sauma
sinna yngri börnunum. Þær
verða ekki á flæðiskeri staddar,
þegar þær stofna sitt eigið
heimili. Þar að auk hafa þær
vanist því að vinna inn nokkur
sent, með því að passa börn,
vinna í búðum á frídögum og
fleira.
Hvílíkur reginmunur er á
uppeldi þessara bama og hinna,
sem hafa engar skyldur að
rækja við heimilið, og engum
störfum að sinna utanheimilis
Þeim eru gefnir allir þeir pen-
ingar, sem þau þurfa til að
skemta sér, og meira til. Slík
börn eru oftast leiðindagjörn og
leiðinleg. Þau safnast með kunn
ingjum sínum inn á kaffihús eða
úti á strætin og verða oft for-
eldrum sínum til vandræða og
sorgar. Þegar slíkt kemur fyrir,
barma foreldrarnir sér og segja
að þau hafi veitt þeim alla hluti
og eigi ekki skilið að börnin
komi þannig fram.
Já, þau veittu börnum sínum
mikið, en það var eitt, sem þau
ekki gáfu þeim — sjálfstæði. —
Foreldrarnir vildu að börnin
væru upp á sig komin, gáfú þeim
alt, og gerðu alt fyrir þau, og
þar af leiðandi lærðu þau ekki
að vita fótum sínum forráð. Þau
héldu áfram að vera sem smá-
börn í hugsun og gjörðum. —
Foreldrarnir leyfðu þeim ekki
að verða að þroskuðum mönnum
og konum.
ÍNGIBJÖRG JÓNSSON
Brautryðjandinn
í kvenfrelsismálum
Við konur, sem nú lifum, bú-
um við margskonar frelsi, sem
óþekkt var fyrir 100 árum. Við
höfum kosningarrétt og kjör-
gengi, við eigum kost á ýmis-
konar góðri atvinnu og við meg-
um ganga á buxum og jakka! ef
við óskum þess.
En þetta hefir ekki altlaf ver-
ið svo. Kvenþjóðin hefir náð
þessu “frelsi“ fyrir hjálp ýmissa
kvenna, sem kváðu upp úr um
skoðanir sínar og börðust ótrauð-
lega þó að smátt miðaði áfram.
Ein af þessum konum var
Amelia Jenks Bloomer. — Hún
fæddist í Homer í New York-
fylki árið 1818. Hún giftist
Bloomer, manni sínum, árið
1840, og er hans að engu getið.
En frúin stofnaði blað skömmu
eftir giftingu sína og blaðið
hlaut meinleysisnafnið “Liljan”,
sem hæfði því ekki sem bezt.
Það átti að ræða bókmenntir og
bindindi, en varð frægt fyrir
baráttu sína fyrir frelsi kvenna.
Einnig barðist það fyrir nýjum
og hentugri klæðnaði kvenna.
Önnur kona, Elisabet Smith
Miller, hafði vakið máls á því
að mál væri til komið, að konur
legðu niður hinar þungu og
erfiðu flíkur, sem þá tíðkuðust,
og tæki upp þægilegri fatnað.
Frú Amelia Bloomer varð
hrifin af þessari uppástungu og
fann nú upp klæðnað, sem vakti
athygli — fólki brá í brún og
það hneykslaðist.
Á okkar öld vekur þessi bún-
ingur enga hneykslun og virðist
ekki óæmilegur að neinu leyti.
Getur hver dæmt um það sjálf-
ur með því að bera saman nú-
tímaklæðnað og þann er áður
tíðkaðist.
Búningnum er lýst á þessa
leið: “Götuklæðnaður úr rósóttu
silki — fjólubláu og hvítu. —
Pilsið nær þrjá þumlunga niður
fyrir hnén, ermar eru aðskornar
með fínum uppslögum hérumbil
2 þuml. breiðum. Hatturinn er
úr strái með breiðum börðum,
silkifóðruðum, hvítt silkiflauel
um kollinn og langar lykkjur á.
Buxurnar eru úr sama efni og
kjóllinn og ryktar um öklana.
Má segja að buxurnar séu með
tyrknesku sniði”.
Nokkurar hugaðar konur
klæddust þessum búningi á göt-
unni og aðrar notuðu hann á
ræðupallinum, er þær fluttu er-
indi um kvenfrelsi og önnur á-
hugamál kvenna. Það kom
mörgum á óvart að dagblöðin
voru fremur hlynnt þessari ný-
breytni í klæðnaði kvenna, og
Amelia Bloomer varð nú mjög
fræg. — Síðan eru ryktar bux-
ur af þeirri tegund, sem hún
notaði, einnig stuttar buxur af
sömu tegund, kallaðar “bloom-
ers” á ensku máli, enn í dag. Ár-
ið 1851, þegar hin mikla sýning
var haldin, var búningurinn
sendur yfir hafið til sýnis og
flutti Illustrated London News
grein um hann með mynd. Síð-
ar á árinu flutti sama blað mynd
af frú Bloomer í heimilisklæðn-
aði og var hann mjög áþekkur
hinum, pilsið aðeins styttra og
sást því meira af buxunum.
Þótti ástæða til að taka það
fram, að ekkert væri ósæmilegt
við þenna fatnað, og að þær kon-
ur, sem klæddust honum, væri
ekki að líkja eftir klæðaburði
karla. “Hinn nýi búningur er í
engu frábrugðinn klæðnaði
kvenna um háls og herðar,
hann þarf ekkert vesti, hálsklút
eða flibba eins og sumir virðast
álíta, og vér berjumst ekki fyrir
kvenfatnaði af því tagi”.
í blaði sínu, Liljunni, vísað frú
Frá Californíu
Herra ritstjóri Lögbergs!
Mér datt í hug að það væru
kanske einhverjir til og frá
þarna eystra sem hefðu gaman
af að heyra um samsæti sem
John og Helen Zakariasson var
haldið, sunnudaginn þann 14. des.
Tilefnið var að þau eru ný-búin
að byggja sér mjög vandað og
snoturt heimili að 8130 Creighton
St., í Kenwood, sem er nýtt
hverfi fyrir vestan Inglewood,
Calif., og komu þarna saman um
þrjátíu manns til að sýna þeim
hlýhug og um leið að afhenda
þeim forkunar fagran spegil,
sem hengdur var fyrir ofan eld-
stæðið, og húsmóðirin svo beðin
að afhjúpa um leið og Mr.
Bumingham afhenti þeim hann
sem gjöf.
Mrs. Zakariason er dóttir
hinna mætu hjóna Mr. og Mrs.
Gunnar Mattíasson.
Það mátti nú reyndar heita
þríheilagt við þetta tækifæri,
því Matthíasson’s-hjónin voru
aðeins komin heim úr íslands-
ferð sinni, og gafst þessum
vinahóp því tækifæri til að bjóða
þau velkomin heim, og í þriðja
lagi var John sonur Zakariason’s
hjónanna árs gamall næsta dag.
Fyrir samsætinu stóðu Miss
Fríða Johnson, upprunalega frá
Hólmi í Argyle-bygð, og Þóra
Richards, önnur dóttir Mattías-
son’s-hjónanna.
Þeir, sem þarna voru staddir,
voru: Mr. og Mrs. Randall, Mr.
og Mrs. O. Lee Kneif og tvö
börn, Mr. og Mrs. John Bernd-
sen, Thor Goodman, Mr. og Mrs.
Gilbert Burningham, Mr. og
Mrs. Aubrey Richards, Mary
Joyce, Emil P. Johnson, Mr. og
Mrs. E. J. Shield, Mr. og Mrs.
Jón Thorbergson, Guðný Thor-
valdson, Mr og Mrs. G. Mattías-
son og Mr. og Mrs. Curly
Turner og tvö börn.
Guðný Thorvaldson.
Bloomer á bug “öllum aðfinnsl-
um karlmanna, sem ganga með
stromphatta, og allra þ e i r r a
kvenna, sem sópa götustéttirnar
með pilsum sínum og þyrla þar
upp ryki og öðrum óhroða, einn-
ig gagnrýni þeirra kvenna, sem
þykir það smekklegra, að lyfta
hátt upp pilsunum, þegar gengið
er yfir götu, en að taka upp
nýjan klæðnað og hagalegan.”
Frú Bloomer hvatti kvenþjóð-
ina, lesendur sína, með miklum
ákafa, “til að breyta eftir eingin
geðþótta. Hvað sem er ykkur til
byrði, hvað sem háir y k k u r,
hvort sem það er fatnaður eða
átrúnaður, þá kastið því á burt.
Konan hefir of lengi fórnað þæg-
indunum fyrir tízkuna . . . Kepp-
ið að því að verða hæfar fyrir
æðri störf, og hættið að skríða í
duftinu. — Afmáið alla bletti af
sálum yðar og klæðum.”
En hún talaði fyrir daufum
eyrum. — Á næstu árum varð
fatnaður kvenna enn efnis- og
íburðar-meiri. Krínólínan var
þá í almætti sínu. Að vísu voru
buxur sem líktust tyrkneskum
buxum, undir hinum víðu pilsum
og þær voru jafnvel kallaðar
“bloomers” — en kvenþjóðin
“skreið enn í duftinu” því að
kúgun kvenna var ekki afnumin
enn.
Þegar frú Bloomer dó árið 1894
mátti þó sjá bjarma fyrir hinum
nýja degi. Ef þessi brautryðjandi
mætti nú líta upp úr gröf sinni
mundi hún gleðjast yfir frelsi
kvenna — en hver veit nema hún
yrði þó hneyksluð yfir því, að
sjá ungar stúlkur ganga á bux-
um — og pilslausar. Nú er enginn
sem fettir fingur út í slíkt, og
enginn nefnir, að þær stæli karl-
menn.
Frú Bloomer átti mikinn þátt
í því, sem áunnizt hefir konum
til handa, en fáir muna hana
nú. — Laun heimsins eru van-
þakklæti.
Lausl. þýtt
gear’s
(@reetíngs
With this greeting we have
come to the last issue of our
Newsletter for 1947. Your re-
sponse during the year has been
so generous in every way that
we are really encouraged to
carry this correspondence with
you for another year at least.
We thank you.
♦
On Sunday, December 28th,
our next Picnic Day, we invite
you to an Icelandic Service at
1.30 p.m. at Bethany Lutherar.
Church, 1744 University Ave.,
Berkeley. The subject of our
sermon will be “Mikill Fognod-
ur”. After the service we shall
adjourn to our home for the pro-
verbial “eftir-middags kaffe”.
We are told that it is a good old
custom in Iceland for the con-
gregation to receive “eftir-messu
kaffe” at the parsonage. So
this time ours will be both! Wel-
come! We shall have the pro-
gram and the hymns all printed
for you so that there should be
no difficulty about following
along in the service. But if fpr
any reason whatsoever you do
not attend the service, please
come to 1152 Laurel St. by 3.00
p.m/ because this will be our
Christmas Party with you all.
♦
On November 26th at tho
home of Mr. and Mrs. George
Brown in San Francisco, Mr. and
Mrs. Ted O’Reilly threw a
double birthday party for Daddy
Brown (George) and Mrs. Jack
McLeod (Bertha). We were un-
able to find out the ages of either
party, but suffice it to say that
they are both young for their
ages! All the 30 guests not only
enjoyed the turkey with all the
trimmings, but the whole even-
ing was a huge success. Con-
gratulations! Here’s hoping for
a repeat performance next year!
On November 27th, Thanks-
giving Day, my brother, Dr.
Thorbjorn Thorlakson of Win-
nipeg, arrived. Not only did his
presence make the day a gala
affair for our family, but we
were a 1 s o honored by the
presence of Dr. and Mrs. Vilh-
jalmur Stefansson of New York.
Did you know that Dr. Vilh-
jalmur is our uncle by marriage?
On November 28th Mr. and
Mrs. Thorsteinn Indriadason of
Estevan, Sask., arrived to spend
the winter months here in our
midst. Welcome to California!
Mrs. Indriadason is Mrs. B. B.
Halldorson’s and Vigo Solva-
son’s sister.
On November 29th, it has been
reported that Mr. and Mrs. Thor
Blondal of Oakland entertained
a goodly number of guests in
honor of Mr. and Mrs. Oliver
Forsterer of Fiddletown, Ama-
dor County.
♦
On November 30th quite a
number of our picnic guests
arrived for the first time. This
time they came from Santa Cruz
in the south and NAPA to tho
north. My brother, Dr. Thorb-
jorn enjoyed this opportunity of
meeting so many friends, and
thank you all for braving the
unusual California weather of
that day to be present. There are
still a number of our commu-
nity who 'have yet to come for
the first time. We shall be look-
ing for you on December 28th
and/or on January 25th. Why
not start the year by putting a
red circle around the 4th Sun-
day of each month for 1948?
Easter comes on the 28th of
March. How about an Easter
service then?
-♦
On December 2nd Dr. F. C.
Plummer passed another mile-
stone in his race with years. Mrs.
Plummer (Margaret) entertained
some friends in honor of the
occasion. The Doctor is reported
to have been as young and
gracious as ever! Many happy
returns of the day, Doc. Con-
gratulations!
♦
On December 2nd the Delano
Record reports with a front page
headline that Mr. Leo Bardarson
has been promoted to a position
with the Kern County Building
Department as Building In-
spector. Congratulations, Leo!
Here’s hoping that Pauline and
you will let us know in time
what your next address will be!
-♦
On December 14th Mr. and
Mrs. Johann Hannessqn of Al-
bany had been married 49 years.
We’re going to remember this
date next year. Congratulations.
•♦
On December 14th Ray Bush-
nell was out sightseeing with
friends in his new De Soto
While repairing a flat tire (it
would happen when you’re show-
ing off a new car!) Ray somehow
fractured a bone above the ankle.
He has to wear a cast and behave
himself for about six weeks.
Keep him good, Jennie! If you
need any help, just give us a
call.
•♦
The Stoneson Brothers, Ellis
and Henry, have had their turn
at the hospital too. They are
both doing well. We hope they
will be in good shape to enjoy
their Christmast and New Year’s
festivities.
■♦
Friends of Johannes Hagen,
the father of Mrs. Larus Erlend-
son of San Francisco will be
happy to know of his safe return
to America after making a trip
to Norway, Iceland, Denmark
and Sweden, the first visit to
Scandinavia in 50 years, now in
his 77th year. He is hale and
hearty, and will have much to
tell on his return to California.
♦
Christmas parties and Christ-
mas Carols! God bless you in all
your joys and merry-makings.
But let us sing our Christmas
Carols this year as never before
knowing that they are indeed a
permanent part of the world’s
spiritual treasure. They never
grow old and they never lose
their appeal to longing hearts.
Longing, yes longing for peace.
Where in all the world is there
anything comparable to the
Christmas Story as it comes to
us on the wings of music, with
angel faces in the background,
all wrapped in the glamour and
haze of ineffable beauty? “Holy
Night” whether sung in English
or Icelandic still gives expres-
sion to the reverence we feel as
we stand in the presence of
Divine Mystery with the Light
of another world shining in our
faces. May these eternal carols
bring more vividly to our hearts
this year the Love of God for
Mankind, for you and for me,
through the Child of Bethlehem,
His Son, our Saviour. “Hark,
the Herald Angels Sing”, “Glory
to God in the Highest, Peace on
Earth among men of Goodwill”.
♦
Here’s hoping we’ll see you all
on December 28th.
Again, best Christmas and
New Year’s wishes to you, one
and all.
Very sincerely,
Rev. and Mrs. S. O. Thorlaksson.
Séra Magnús Andrés Sigurðson
Breiðfjörð S. T. H.
Hann var fæddur 13. nóvem-
ber 1892, í Þingvalla-Nýlendu,
norður af þorpinu Church-
bridge Sask. Sonur Sigurðar
Magnússonar Breiðfjörð og
Kristbjargar Guðbrandsdóttur.
Voru foreldrar hans ættuð úr
Stranda- og Barðastrandasýsl-
um. Ólst hann upp hjá foreldr-
um sínum í téðri bygð og naut
barnaskólamentunar skólabygð-
arinnar. Snemma kom það í
ljós að Magnús var hneigður
fyrir bókina og skarpur við
lærdóm hélt hann áfram lær-
dóm á miðskóla í 4 ár í Yorkton
og í Regina. 1 ár, tók þá barna-
skólakenslu um tíma. Hann var
annar af 2. Boy Scout, sem
sendir voru til Englands til að
vera við krýningu Edward VII.
Þegar veraldarstríðið no. 1
byrjaði, var hann í fyrsta hópn-
um Canadaliðs sem sendir voru
til Englands. Þegar til Englands
kom, var hann settur yfir í
enska herinn — Emperials. —
Sem officer instructor og var
með þeim her alt í gegnum stríð
ið, á ýmsum stöðum. Hann var
sæmdur Military Cross, medalíu
fyrir hugrekki og snarræði, er
hann handtók yfir 20 alvopnaða
Þjóðverja — aleinn — og á sama
tíma bjargaði lífi yfirforingja
deildar sinnar.
Eftir að Magnús kom heim úr
stríðinu 1919, byrjaði hann lær-
dóm við Queens University, Ont.
og útskrifaðist þaðan sem prest-
ur. Þjónaði fyrst söfnuði í
Lilbury Ont., og síðar í Bogota,
N. J. U. S. A., þar sem hann var
þjónandi prestur til dauða. —
Magnús hlaut S. T. H. stigið,
sumarið 1937.
Magnús kvæntist konu af
dönskum ættum, dó hún 17.
des. 1945, en hann, eins og áður
hefir verið getið, 12. júní 1947.
Hann lætur eftir sig 2 mann-
vænleg börn, Brían Kaj er i
Bandaríkjunum og Molly —
María — stundar nám við lækna-
skóla í Phila, Pa. USA.
Einn bróðir á Magnús á lífi,
Guðbrand bónda í Thingvalla-
Nýlendu, Sask.
Hvíl í eilífum friði!
Vinur.
“Vinir vorsins” eftir
Stefán Jónsson
önnur útgáfa barnabókarinn-
ar Vinir vorsins, eftir Stefán
Jónsson kennara, er komin út.
Fyrri útgáfan kom út árið 1941
og var þá í tveim bindum og
seldist hún upp á skömmum
tíma.
Önnur útgáfan er í einu bindi
og prýða hana 30 myndir eftir
Halldór Pétursson listmálara.
ísafold gefur bókina út og er
hún vönduð að frágangi.
“Vinir vorsins” er saga um
dreng, sem heitir Skúli. — Hann
elst upp í sveit, en 10 ára gam-
all flytur hann til Reykjavíkur.
Fyrri partur bókarinnar fjallar
um, hvað á daga hans dreif í
sveitinni, en hinn síðari um dvöl
hans hér í Reykjavík.
Stefán Jónsson kennari er nú
orðinn þjóðkunnur maður fyrir
barnasöiguír sínar, sem jaínan
hafa verið taldar með því besta
sem gefið hefir verið út fyrir
yngstu lesendurnar. Undanfarið
hefir hann lesiÖ framhaldssögu
barnatímans í útvarpinu, en hún
á mjög miklum vinsældum að
fagna.
Mbl. 13. des.
Eiginkona: “Þú ert ekki líkur
honum Gísla hennar Guggu. Hún
segir, að hann sé svo meyrlynd-
ur.”
Eiginmaður: “Hann ætti nú að
vera farinn að meyrna, eftir að
búið er að sjóða á honum í tólf
\