Lögberg - 11.03.1948, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 11. MARZ, 1948
5
ÁHUGAMÁL
UVENNA
Ritstián: INGIBJÖRG JÓNSSON
Barbara Ann Scott
Skautadrottningin
Nú er Barbara Ann Scott
komin heim úr frægðarför sinni
til Evrópu, þar sem hún bar sig-
ur úr býtum í Olympíu-leikjun-
um og varð heimsmeistari
kvenna í skautaíþróttinni. Þjóð-
in hefir fagnað henni með kost-
um og kynjum, sem og eðlilegt
er.
Barbara Ann er aðeins 19 ára,
en hún hefir iðkað skauta íþrótt-
ina frá því að hún fékk fyrstu
skautana sína, sex ára að aldri.
Faðir Barböru Ann hét Clyde
Scott og var liðsforingi í fyrra
heimsstríðinu; var tekinn til
fanga, alvarlega særður. Hann
var talinn af, því ekkert fréttist
til hans í tvö ár, en þá kom hann
heim og var þá kvæntur. — Þau
hjónin settust að í Ottawa
Barbara Ann er einkadóttir
þeirra. Mr. Scott hafði mikinn
áhuga fyrir íþróttum, þótt hann
gæti lítið iðkað þær eftir að
hann særðist, en hann gerði sér
nhklar vonir um að dóttir hans
hlyti frama á því sviði.
Þegar Barbara Ann var níu
ára hætti hún að ganga á skóla
en naut kenslu heima. — Faðir
hennar kendi henni íþróttir, og
hún æfði sig sérstaklega í
skauta-íþróttinni; ellefu ára varð
hún unglingameistari Canada í
þeirri íþrótt. Tveim árum seinna
dó faðir hennar. Það varð henni
^nikið áfall. Hún hélt áfram með
°bilandi þrautseigju að æfa sig
1 hst sinni og fimtán ára að aldri
varð hún skautadrottning Cana-
da___
Fjárhagur mæðgnana var
fremur þröngur, en efnaðir vin-
lr hlupu undir bagga og skutu
saman fé til þess að Barbara
Ann gæti farið til Stokkhólms
siðastliðinn vetur. Þar bar hún
S1gur úr býtum og varð heims-
^eistari, og enn á ný vann hún
1 vetur gullverðlaun í listskauta-
dansi á Olympíuleikjunum í
St. Maritz 'í Sviss.
Þegar Barbara Ann er að und-
lrbúa sig til að taka þátt í skauta
samkeppni, æfir hún sig átta
klukkustundir á dag; hún fer á
fsatur kl. sjö og kl. hálf níu
gengur hún til hvílu. Hún hefir
htinn tíma til annara skemtana.
Barbara Ann er smávaxin, að-
eins 107 .pund á þyngd, bláeygð
með ljósbrúna lokka niður á
axlir, og heifiandi bros. Canada-
þjóðin er stolt af þessari fögru
skautadrottningu sinni.
Aískiptaleysi kvenna í
stjórnmálum
Full þrjátíu ár eru nú liðinn
síðan konur fengu kosningarétt í
þessu landi. Þær konur, sem
mest lögðu á sig og harðast
börðust fyrir þessum sjálfsögðu
réttindum helmings þjóðarinnar,
myndu sennilega furða sig á því
hve lítið konur hafa notfært sér
þessi réttindi, að því leyti að
kjósa konur á löggjafaþing þjóð-
arinnar. Nú, sem stendur, á að-
eins ein kona sæti í sambands-
þinginu, og ein eða tvær á fylkis-
þingum. Engin kona hefir nokk-
urn tíma komist í stjórn lands-
ins eða fylkjanna.
Ástæðan fyrir þessu er ef til
vill sú, að það tekur langan
tíma að breyta rótgrónum hugs-
anahætti fólksins og aldagöml-
um venjum. 1 aldaraðir hafa
stjórnmálin verið í höndum karl
manna; konan var ekki talin
mannvera. Það verður því senni
lega enn langt að bíða þess, að
fólk yfirleitt sannfærist um
það, að konur séu eins hæfar og
karlmenn að taka þátt í stjórn-
málum.
Greinin, sem hér er endur-
prentuð úr Lesbók Morgunblaðs
ins, skýrir frá eftirtektarverðri
tilraun kvenna í Ástralíu að
læra, að gegna þing- og stjórn-
málastörfum.
Alþing kvenna
í fyrra stofnuðu konur í Ástra-
líu félagsskap, sem þær nefndu
„Samband kvenkjósenda”. Til-
gangur félagsins er sá að kenna
konum að hugsa og tala um op-
inber mál. Allar konur hafa
jafnan rétt til þess að vera í
þessum félagsskap, hvaða stjórn-
málaflokki, sem þær fylgja.
Frú Rapke heitir ein af stofn-
endum félagsins. Hún er brenn-
heit kvenréttindakona, en lítur
svo á, að konur geti ekki neytt
pólitískra réttinda sinna nema
því aðeins að þær séu færar um
að taka á sig þá ábyrgð sem því
fylgir. Og hún mun hafa átt upp-
ástunguna að því, að konur
stofnuðu með sér sérstakt al-
þing, þar sem rædd væri öll þau
mál, sem koma fyrir venjulegt
löggjafarþing.
Og svo var þingið stofnað og
sérstök “ríkisstjórn” mynduð til
þess að allt færi fram eins og á
þingum fullvalda þjóða. Er þetta
fyrsta þing í heimi sinnar teg-
undar.
“Landstjórn” er kosin, og í
ráðuneytinu eru 13 ráðherrar og
er verkefnum skipt með þeim
eifts og gert er í lýðfrjálsum
löndum. Þar er forsætisráðherra,
póstmálaráðherra, viðskiptamála
ráðherra, heilbrigðismálaráð-
herra, atvinnumálaráðherra, ut-
anríkisráðherra, fjármálaráð-
herra o. s. frv. En þingmenn eru
ekki kosnir. Þeir þurfa heldur
ekki að vera félagar í “Sambandi
kvenkjósenda”. Hver kona, sem
náð hefir lögræðisaldri, má
setjast á þingbekk, ef hana
langar til, og taka þátt í umræð-
um.
Þingsköp eru hin sömu og á
þjóðþingi Ástralíu. “Stjórnin“
leggur fram frumvörp til laga og
svo eru þau rædd, samþykkt eða
felld. Sérstakir fyrirspurnartím-
ar eru líka í þinginu og getur þá
hver þingkona borið fram fyrir-
spurnir til stjórnarinnar. Þing-
konur skiptast í flokka, eins og á
Sunnudagshelgin
Hvíldardagurinn varð til
mannsins vegna, og eigi
maðurinn vegna hvíldar-
dagsins; svo að jafnvel
manns-sonurinn er herra
hvíldardagsins.
Vér getum naumast gert oss
það í hugarlund nú, hversu sam-
tíðarmenn Jesú feldu alt hvíldar
dagshald í þröngar skorður, og
hvernig það var mest í því fólg-
ið að fylgja í blindni þeim fyrir-
mælum, sem höfðu orðið til í
sambandi við það, án þess að
gera hinn minsta greinarmun á
því, hvers eðlis það væri, sem
menn aðhefðust á hvíldardegi.
Öll vinna var undantekningar
laust bönnuð, hvort sem telja
mátti hana nauðsynlega eða
ekki, og svo langt var gengið, að
menn máttu ekki hreyfa sig,
nema ákveðna vegalengd, ella
urðu þeir brotlegir við erfikenn-
ingarnar í þessu efni. Fræði-
mennirnir máttu einir úr því
skera, hvað leyfilegt var og hvað
ekki, og úr þessu urðu svo hé-
gómlegar hártoganir fræðimann-
anna, til þess að koma sér und-
an hinum ströngu reglum, og
hinu fordæmandi almenningsá-
liti, sem því var samfara.
Þegar vér höfum þetta í huga,
þá þarf oss ekki að furða á því,
þó að Jesús Kristur deildi fast á
þá trúarlegu leiðtoga, sem vildu
færa alt helgihald hvíldardags-
ins í svo fráleita fjötra.
Það er merkilegt fyrir oss, sem
nú lifum, að gera oss grein fyr-
ir því, hvernig Jesús Kristur leit
á hvíldardagshaldið, svo að það
mætti verða oss til leiðbeining-
ar. Hann viðurkendi nauðsyn
'hvíldardagshelginnar, en lagði
jafnframt ríka áherzlu á það, að
hvíldardagurinn væri orðinn til
mannsins vegna, en ekki maður-
inn vegna hvíldardagsins. Hvíld-
ardagurinn átti að dómi Jesú, að
hefja mann upp úr tómleik hvers
dagslífsins, og vera honum til
líkamlegrar og andlegrar hress-
ingar og uppbygginar, en ekki
að leiða hann í fjötra.
Yms störf voru að dómi Jesú
þess eðlis, að þau bar engu að
síður að vinna á hvíldardegi en
aðra daga, af því að mönnunum
sjálfum var það fyrir beztu, eins
og t. d. að lækna sjúka, bjarga
mönnum eða dýrum, afla sér
fæðu o. s. frv., en forðast aftur
á móti að nota hvíldardaginn til
þeirra starfa, sem ekki voru bráð
nauðsynleg og miðuðu að því að
hindra það, að dagurinn gæti orð
ið mönnum sannur hvíldardag-
ur og helgidagur.
Þessi skoðun meistarans sjálfs
er hin ríkjandi skoðun kristinna
manna á helgihaldi hvíldardags-
ins.
öðrum þingum, og stjórnarand-
staðan er kröftug og óhlífin.
Verða umræður oft heitar og
verja þingkonur skoðanir sínar af
kappi og mikilli mælsku.
Með þessu móti hyggjast
ástralskar konur munu ná þeim
pólitískum þroska, að þær standi
karlmönnum á sporði, meira að
segja þaulreyndum þingm. —
Árangurinn verður sá, segja þær
að ekki er hægt að bola okkur
frá því að taka þátt í opinberum
málum. Konur hafa fengið jafn-
rétti við karlmenn. — H va ð a
gagn er í því, ef þær eru snið-
gengnar eftir sem áður þegar um
embætti og þingmennsku er að
ræða? En þær eru sniðgengnar
vegna þess að þeim er ekki
treyst. H 1 u t v e r k “alþingis
kvenna” er að sýna fram á það
að konurnar standa karlmönnun-
um á sporði og þær eiga heimt-
ingu á að sitja á* þingum, eigi
aðeins heima í sínu landi, heldur
einnig á þingi Sameinuðu þjóð-
anna.
♦
Það er hægí
að komast af með lítið, ef mað-
ur eýðir ekki of miklu fé til þess
að leyna fátækt sinni.
Hvernig er nú þessu farið með
al þjóðar vorrar? Fylgja kristnir
menn trúlega þeirri fyrirmynd,
sem meistari þeirra hefir sjálfur
gefið þeim í þessu efni?
Þetta er merkilegt umhugsun-
arefni.
Vér kristnir menn höfum vat-
ið sunnudaginn til hvíldardags
og helgidags. Sá dagur hefir eins
og kunnugt er haft sérstaka sögu
lega þýðingu innan kristindóms-
ins, enda er það mjög eðlilegt og
hagkvæmt, að allir kristnir
menn hafi sameiginlegan hvíld-
ardag. Vér verðum fyrst og
fremst að hafa það í huga, að
Guð ætlast til þess, að hvíldar-
dagurinn sé mönnunum til bless
unar. Hann getur verið það á
tvennan hátt. Hvíldardagurinn
er nauðsynlegur frá heilbrigðis-
legu sjónarmiði. Þegar menn
hafa starfað alla vikuna, þarfnast
þeir hvíldar, svo að þeir geti
endurnært krafta sína, til þess
að taka upp starf að nýju.
Vinnan er mönnum nauðsyn-
leg, en til þess að þeir haldi ó-
skertu þreki og kröftum, þarfn-
ast þeir hvíldar. Frá hreint
heilbrigðislegu sjónarmiði hefir
því hvíldardagshelgin geisimikla
þýðingu.
En maðurinn lifir ekki á
brauði einu saman. Hann er
andleg vera, og frá því sjónar-
miði þarf hann að fullnægja and
legum þörfum.
Helgidagarnir veita mönnum
sérstakleg tækifæri til þess að
auðga anda sinn á margan hátt.
Frá kristilegu sjónarmiði hefir
hvíldardaguripn sérstaka þýð-
ingu sem guðsþjónustudagur,
þegar mönnum gefst tækifæri til
að taka þátt í sameiginlegum
guðsþjónustum og tilbeiðslu
kristinna manna. Þennan þátt
hvíldardagshaldsins mega kristn
ir menn ekki vanrækja. Ef menn
sækja kostgæfilega guðsþjónust-
ur hvern sunnudag, auka þeir
helgi dagsins, og vart mun hjá
því fara, að þeir geti sótt þang-
að góð áhrif, er hafi blessun í
för með sér fyrir trúarlíf þeirra
í heild sinni.
Að eiga heilsteypta trúarlega
lífsskoðun er mönnum eigi síð-
ur nauðsynlegt í baráttu lífsins
en líkamleg orka. Enginn getur
eignast hana, nema hann reyni
að brjóta til mergjar viðfangs-
efni tiúarlífsins og gefi til
beiðsluþrá sinni útrás í sameig-
inlegri gUðsdýrkun.
Þetta er annar höfuðtilgang-
ur hvíldardagshelginnar, ' sem
ætti að vera ljós hverjum kristn-
um manni.
Hvernig er nú helgihaldi hvíld
ardagsins farið vor á meðal? —
Notum vér kristnir menn þann
dag eins og vera ber frá kristi-
legu sjónarmiði? Eg býst við, að
vér getum ekki svarað því al-
ment játandi; ég hygg, að vér
íslendingar stöndum langt að
baki öðrum þjóðum í þeim efn-
um. —
Eins og kunnugt er, eru til á-
kveðin lög um almannafrið á
hinum löghelguðu helgidögum
kirkju vorrar. Þetta er gert til
þess að tryggja það, að þeir, sem
vilja, geti notið þeirrar hvíldar
og helgi, sem bundin er við
dagana.
Þessi lög eru í mörgum tilfell-
um aðeins dauður bókstafur,
enda er viðfangsefni þeirra þess
eðlis, að mjög" er erfitt að
tryggja það með lagabókstaf.
I daglegu lífi manna, eins og
það nú er orðið, eru mörg störf
þess eðlis, að ekki verður hjá því
komist að inna þau af hendi, þó
á helgidögum sé, og oft getur
verið mjög mikið álitamál, hvað
rétt er í þeim efnum, og verður
því hver og einn að fara effir
því, sem hann telur rétt fyrir
Guði og samvizku sinni. Öll blind
bókstafatrú er í þessu efni sem
öðrum einungis til skaða.
En hinu getur enginn neitað,
að alt of mikið er að því gert að
nota sunnudaga og helgidaga yf-
irleitt til þeirra starfa og at-
hafna, sem ekki eru að neinu
leyti nauðsynleg, og fara menn
þá á mis við þá blessun, sem heil
brigt hvíldardagshald getur veitt
þeim og fjölskyldum þeirra.
Það má sjálfsagt misnota helgi
dagana á ýmsan hátt annan en
með ónauðsynlegri vinnu. Óregla
og svall er t. d. miklu meiri mis-
notkun á helgum dögum en þó
menn stæðu við vinnu sína sem
aðra daga. Um það þarf ekki að
orðlengja. Helgidagarnir eiga að
vera í vissum skilningi hátíð
fyrir hvert heimili. Það á aðj/era
annar blær yfir heimilinu þann
dag en aðra daga. En til þess, að
það geti orðið, þurfa allir á heim
ilinu að vera samtaka, og eng-
inn má spilla heimilisgleðinni á
kostnað annara. Eitt hið þýðing-
] armesta í öllu uppeldi hinna
ungu er sá andi, sem ríkir á
hverju heimili, og ekki hvað
sízt á þetta við um þann anda,
sem ríkir þar á helgum dögum,
þegar menn njóta hvíldar frá
daglegum störfum. Óeining og
leiðindi á heimilum á mikinn
þátt í því að fæla unglingana
þaðan og leiða þá út á glapstigu.
Flóttinn frá heimilunum er
tvímælalaust hin hættulegasta
braut fyrir siðferði æskunnar,
um það eru flestir uppeldisfræð-
ingar sammála. Þetta á ekki hvað
sízt við í bæjum og borgum, þar
sem nóg er um þá staði, sem rétta
lokkandi út höndina móti hinum
ungu og bjóða þeim til sín undir
yfirskini falskrar gleði.
Heilbrigt helgihald hvíldar-
dagsins og annara helgidaga á
heimilum ætti að geta verið
vörn gegn slíku, en til þess þarf
það að grundvallast í trúarsam-
félagi, þar sem virðing er borin
fyrir guðsótta og góðum siðum.
“Hve sælt hvert hús,
er húsráðendur stýra,
sem hafa þig í ráðum æ með sér,
og þar sem hjúin hlýðni sýna
dýra,
og hvert eitt vinna starf til
dýrðar þér”.
Hvergi mun helgidagshald
vera betur rækt en meðal Eng-
lendinga. Þeir sem ferðast hafa
um England munu fljótt hafa
tekið eftir því, hve kyrlátt er þar
alstaðar á sunnudögum, og að
menn forðast yfirleitt að vinna
önnur störf en þau, sem nauð-
synleg mega teljast. Englending-
ar eru, eins og kunnugt er, mjög
trúhneigð og kirkjurækin þjóð,
og stendur mörgum framar að
kristilegri festu, enda hafa þeir
að mestu losnað við öldur þeirra
öfgastefna, sem flætt hafa yfir
löndin hin síðari ár.
Eitt af því sem Englandingar
leggja mikla áherzlu á er að
skapa fyrirmyndar heimilislíf,
mótað á kristilegum grundvelli,
af viðsýni og frjálslyndi. Þeir,
sem átt hafa kost á því að kynn-
ast enskum fyrirmyndarheimil-
um og heimilislífi, eiga áreiðan-
lega auðveldara með að skilja þá
festu og þann heiðarleik, sem
einkennir þessa þjóð á svo marg
an hátt.
í þessu efni getum vér margt
lært af Englendingum, ekki
hvað sízt það, er snertir virðing-
una fyrir helgidagahaldi og
fyrirmyndar heimilislífi.
Sé þessa hvorttveggja gætt af
alúð og samvizkusemi, mun
það áreiðanlega leiða til hinnar
mestu blessunar fyrir hverja
þjóð.
Grundvallarregla Jesú um
helgidagshaldið var þessi: —
“Hvíldardagurinn varð til manns
ins vegna, en eigi maðurinn
vegna hvíldardagsins”. Með því
vill hann leggja áherzlu á, að
maðurinn sé á engan hátt fjötr-
aður af fyrirmælum úrelts bók-
stafs, heldur eigi maðurinn að
nota hvíldardaginn samkvæmt
tilgangi Guðs, til þess að endur-
nærast líkamlega og andlega.
Frá heilbrigðis sjónarmiði er það
bæði viturlegt og nauðsynlegt að
unna sér hvíldar á helgum dög-
um. —
Frá andlegu sjónarmiði er það
ekki síður nauðsynlegt að nota
þessar stundir til þess að endur-
næra sig andlega. Hver einasti
sunnudagur eða helgidagur ætti
að vera kærkomið tækifæri til
þess að læra eitthvað gott og
göfugt, svo að vér getum flutt
það með oss út í hina daglegu
lífsbaráttu. Ef vér lítum þannig
á helgihald hvíldardagsins, þá
mun hann áreiðanlega verða oss
til blessunar.
Óskar J. Þorláksson.
Kirkjuritið
Minnist
BETEL
í erfðaskrám yðar
HOURS A DAY
at
"1340 on your dial"
© T\
THE SUCCESSFUL INDEPENDENT
WORKING FOR WINNIPEG