Lögberg - 11.03.1948, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 11. MARZ, 1948
7
Uppblástur Sandfok og Beitarþol landsins
Báturinn var að því kommn að
sökkva, þegar hjálpinn barst
Smátt muldar bergtegundir
eru nefndar sandur. Hér á landi
eru aðallega: Basalt, dólerít,
móberg, líparít og gabbró.
Sé athugaður jarðfræðisupp-
dráttur Þorvaldar Thóroddsen
frá 1901 er hægt að geta sér til,
hver eru þau öfl hér á landi,
sem mala bergtegundirnar og
gera þær að sandi, sem fýkur
yfir landið og leggur byggðir í
auðn.
Við sjáva^tröndina eru fok-
sandar upp frá víkum, eða stutt-
um fjörðum, sem liggja fyrir
brimróti og opnu hafi. Upp í
landi eru mestu sandfoksvæðin
út frá eldfjöllum, eða stórfljót-
um, sem koma frá eldstöðvasvæð
unum og falla til sjávar.
Mesta eldgosasvæði iandsins
liggur yfir það mitt, norðan frá
Melrakkasléttu suður á Reykja-
nes.
Að norðan nær það austan frá
Viðfirði í N.-Múlasýslu, vestur
að Náttfaravík, vestan Skjálf-
andaflóa í S.-Þingeyjarsýslu. —
Vestri takmörkin má segja að
séu suður Bárðardal og Mjóa-
dal, _ en þaðan suðvestur heið-
ar norðan jökla, vestur fyrir
Eiriksjökul og Hallmundarhraun
og þar til suðurs, nálægt Kal-
manstungu og Botnssúlum, í
Mosfellssveit, og þaðan til vest-
urs í botn Kollafjarðar, — en
austan-megin eru merkin úr
Hornafirði til norðurs, austan-
verðan Vatnajökul til Viðfjarð-
ar.
Á þessu stóra landssvæði eru
ttiargar" eldstöðvar og skal nefna
uokkra þeirra: Þeis'tareykja-
bunka, Ketill, Fremrinámar,
Kerling, Kollóttadyngja. Trölla-
dyngja, o. fl. norðan jökla. Þá er
Vatnajökull og öræfajökull, —
en sunnan megin: Mýrdalsjökull
~~ Katla, — Eyjafjallajökull,
Eaki, Hekla, Skjaldbreiður,
Heiðin há, Trölladyngja á Reykja
nesi o. m. fl. Auk þessa stærsta
eldgosasvæðis er annáð minna á
Snæfellsnesfjallgarðinum.
Út frá eldstöðvunum hafa runn
!ð stór hraun, sem hafa náð allt
frá jöklum niður til sjávar, t. d.
norðan megin í Kelduhverfi og
Aðaldal, Mývatnshraun og Ó-
dáðahraun o. fl. frá Vatnajökli
U1 Öxarfjarðar og Skjálfanda-
flóa.
Sunnan megin eru stærstu
hraunbreiðurnar í Skaftafells-
sýslu, og hraunflákarnir miklu
frá Vatnajökli til sjávar milli
Ölfusár og Þjórsár. Aak þess
Heykjaneshraun, Þingvalla-
hraun, Hallmundarhraun og
Kjalhraun. Loks er svo Snæfells
neshraun. Upp úr hraunbreiðun-
uni rísa móbergsfjöll hér og þar,
°g vikuröldur. Þessar hraunelf-
Ur eru svo saman slungnar, að
Pað er jarðfræðingum ærið rann
sóknarefni að greina sundur,
nvaðan hver hraunstraumur er
k°minn.
Á eldgossvæðunum eru það
stór og víðáttumikil lönd, sem
yfirborðsvatns gætir lítið á. —
Stöðuvötn eru sums staðar í
Pmldum, en vatnsföll eru fá eða
^gin. Á Reykjanesfjallgarði er
Kleifarvatn og hefir ekkert sjá-
anlegt frárennsli. Þingvallavatn
er sfórt, í það fellur lítil áar-
spræna — öxará, — én úr því
kemur Sogið vatnsmikið fljót. I
^ingvallavatn falla margar lind-
sem koma undan hraunbrún-
unum í kringum það.
Líkt er þessu farið með Mý-
vatn í það fellur lítið vatnsmagn,
annað en það, sem kemur undan
raununum kringum það, — en
Ur því rennur Laxá, sem er all-
vatnsmikil. Sama er sagan víða
annars staðar. Hróarslækur á
Hangárvöllum myndast og
dregst saman úr lindum, sem
°ma undan hraunbrúnunum
Jdli Keldna og Gunnarsholts.
tri-Rangá myndazt eins, ein-
Sóngu af lindalækjum, sem koma
undan hraununum.
Jarðveegur hefir myndazt á
eldgosasvæðunum. Hraunin hafa
víða gróið upp, jafnveLfyllzt og
sléttast, og á nokkrum stöðum,
þar sem þau eru flötust, orðið
að votlendi, enda mun þá hraun
lagið ekki mjög þykkt, t. d. í Fló-
anum.
í þurrlendu hraununum uppi
í landinu er jarðvegurinn mikið
myndaður af gosefnum, þ. e.
vikri og ösku með þunnum
moldarlögum milli, sem mynd-
azt hafa af gróðri milli gosanna.
Þar hefir auðvitað ekki þróazt
annað en þurrlendisgróður, mos
ar, veigalítill valllendisgróður,
lyng og loks birkikjarr. Þegar
það kemur til sögunnar munar
gróðrinum áfram; jarðvegurinn
vex og batnar. Birkið veitti smá-
plöntunum skjól, það varnaði
uppgufun, lággróðurinn þroskað-
ist betur en áður, og lauffallið úr
kjarrinu bætti jarðveginn. Mold
fok og jarðskafi dróst inn í kjarr
ið. Hraunin voru þurr, hlý og
gróðursæl og landið greri og
byggðist síðar langt inn til
fjalla. í giljum og daladrögum
var kjarrið þroskameira en á
holtum og hólahryggjum og
skordýralíf var mikið' á sumr-
um við ár og læki, og fiskimergð
í flestum vatnsföllum.
Þegar landnemarnir tóku sér
hér bólfestu, löðuðust þeir að
skógunum. Þar var raftviður
nógur og tróð til húsagerðar. —
Skýlt var þar fyrir bæi og bú-
pening í kjarrinu. Rjóður voru
höggin í skóginum og stundum
ræktaðir akrar, þar sem lauffalls
moldin var bezt, og skjólið ör-
uggast í grónu hraununum. —
En brátt stækkuðu skógarrjóðr-
in, skjólið minnkaði, búpening-
ur gekk fast að kjarrinu, er veðr-
áttan harðnaði, limið var bitið af
kjarrinu, börkurinn var nagaður,
kalkvistir mynduðust, þeir voru
tíndir saman og nefndir “sprek”.
Grassvörðurinn var urinn, grasið
hafði ekkert skjól, blés í næðingi,
skrælnaði í þurrki, áburð vant-
aði og grunnvatnið var ekkert,
það hafði hripað niður gegnum
hálfdauða grasrót, næringarlaus
an jarðveg með þýkkum vikur-
lögum. Grasið dó af áburðarleysi,
vatnsleysi og skjólleysi, það vesl
aðist upp af hor. Lengst hjarði
það, þar sem verið hafði gamall
stekkur, kindaborg eða túnblett-
ur, því að þar var vottur af á-
burði, þar fékk grasið ofurlitla
næringu, skaut upp kollinum á
hverju vori og vildi ekki deyja.
Þetta vissu horaðar og hungrað
ar kindur á vorin og tíndu upp
gróðurnálarnar, þegar þeim
skaut upp úr moldinni, eða kröfs
uðu eftir rótinni, ef seint gekk
með sprettuna. Að lokum hættu
stráin að sjást. Kjarrið var horf
ið, grasið var dautt og jarðvegur
inn blés upp; í honum var ekkert
bindiefni, einungis létt og fín
lauffallsmold, blönduð ösku og
þykkum vikurlögum. Þegar
landið blés upp, bar moldina hátt
í lofti og dreifðist víða og var
nefnd mistur, sem byrgði fyrir
sólu og gerði rökkt í lofti, þó að
um bjartan dag væri. Vikur-
inn bar um landið tætti grasrót-
ina, ef gróðurland var fyrir, eða
safnaðist í skafla og kæfði gras-
ið. Börkurinn barðist af víði og
öðrum runnagróðri, svo að
kalkvistir stóðu eftir. Sums stað
ar mynduðust skörð eða geilar
í gróið land, þá blés moldin og
vikurinn úr barðinu. Visnar ræt-
ur hengu niður og voru bft rifn-
ar og notaðar í reiðinga, reið-
þófa, eða spunnar í þarfabönd,
væri þeirra ekki mikil þörf til
hestafóðurs, eða til eldsneytis.
Þurrir vindar valda vanalega
mestum uppblæstri, því er norð-
anáttin mesta fokátt sunnan
jökla, en sunnanátt á Norður-
landi. Þau vatnsföll, sem falla
um foksvæðin, bera vanalega
með sér mikið af vikri til sjáv-
ar. Þess vegna safnast oft vikur-
hrannir við árósa stórfljóta. —
Jökulsá í Öxarfirði hefir myndað
stóra árhólma inn af Öxarfirði,
og við ósa Skjálfandafljóts hefir
myndazt láglendi inn af Skjálf-
andaflóa, af vikri og sandi. Sama
er að segja um ströndina sunnan
lands, milli Þorlákshafnar og
Hornafjarðar.
Á eldgosasvæðinu eru mestu
sandarnir inni í landinu og við
ströndina, þar sem stórfljótin
falla til sævar, því að mikið
berst af foksandi í farvegi vatns-
fallanna og með þeim í sjó. Mik-
ill vikurburður í ám spillir oft-
ast veiði í ánum, enda er þar
lítið skordýralíf og áta bæði fyrir
fiska og fugla. Sama er að segja
um fjörugróður og dýralíf við
sendna strönd. Sandburður, bæði
á landi og í vatni, Veldur tjóni
og auðn.
Það eru margir sem tala um,
að uppblástur og sandfok hafi
eyðilagt skóga — en það má eins
segja, og ekki síður, að skógleysi
hafi valdið uppblæstri. Það er
alls staðar sama sagan, þar sem
skógunum er eytt og landið urið
af beit, þar er landinu hætt fyrir
uppblæstri, en sérstaklega þar
sem eldgosasvæðin eru, hraun
undirlagið, eða móberg og jarð-
vegurinn mikið blandaður vikri
og ösku, eins og víðast er á eld-
gosasvæðunum.
Hér á landi, þar sem basaltið
er berggrunnur undir jarðvegin
um, þar er jarðvegurinn þéttari,
þyngri, og grunnvatnið meira,
vikurlög eru víðast lítil og ösku-
lög þunn. Þar eru mómyndanir
líka víða í jörðu, eða leir, sem
heldur jarðrakanum í sér. Það
er t. d. önnur jarðvegsmyndun á
Arnarvatnsheiði og Tvídægru en
á afréttarlöndum í Rangárvalla-
sýslu, Mývatnssveit eða Hóls-
fjöllum, svo að nokkur nöfn séu
nefnd. Beitarþol landsins er ger
ólíkt. Þetta hefir ekkert verið
tekið til greina, hversu oft sem
það er brýnt fyrir bændum að
stilla beitinni í hóf, svo að landið
bíði ekki hnekki af ofbeit eða ör-
tröð. —
Það er ekki nein tilviljun að
flest öll sandgræðslusvæðin “eru
á eldgosasvæðinu þ. e. í Þingeyj-
arsýslunum, V.-Skaftafellssýslu,
Árnessýslu og Gullbringusýslu.
Það er eðlileg afleiðing af jarð-
vegsmyndun og búnaðarháttum.
Hér er um að ræða alvörumál,
sem þarf raunhæfra aðgerða; —
Það er ekki nóg, þó að búið sé að
taka í girðingar og til sand-
græðslu í þessum sýslum yfir 50
þús. ha. af landi, ef ný sandfoks-
svæði rKyndast við hliðina á því,
sem girt hefir verið til að græða
upp.
Reynslan sýnir, að eðlishættir
landsins eru ólíkir, og eftir þeim
verður að haga búnaðarháttum
landsins, til þess að afkoma bænd
anna verði sæmileg og gróður
landsins bíði ekki hnekki við bú-
skapinn. Það er t. d. ekkert vit í
því að hafa í Gullbringusýslu
um 8000 fjár og 400 hross, svo að
eitt dæmi sé tekið. Þar á að vera
kúarækt, garðyrkja og kornrækt,
en helzt enginn beitarfjár-bú-
skapur.
Sandfokssvæðunum í eldfjalla
belti landsins þarf að hlífa við
beitinni. Að sönnu er hægt að
taka fyrir uppblástur og stöðva
sandfok. Breiðfokið er hægt að
stöðva með skjólgörðum og sán-
ingu. Uppblástur og landbrot er
hægt að laga með því að skera
niður blöðin, þekja þau og græða
saman gamla gróðurinn, sem
var að eyðileggjast og nýgræð-
inginn, sem á eftir kom, — en
þetta kostar girðingar, mikla
vinnu, langan tíma og offjár. —
Því á ekki að láta landið blása
upp og moldina fjúka í burtu. —
Búskapinn á að skipuleggja eftir
eðli landsins, staðháttum og
samgöngum, en ekki halda í
blindni við gamlar úreltar og
vitlausar búskaparvenjur. —Að-
ferðir við sandgræðsluna eru
auðvitað margbreytilegar eftir
því, hvernig til hagar á hverjum
stað fyrir sig, en alls staðar þarf
friðun og víðast sáningu. Mel-
grasið — Elymus arenaríus — er
hinn þrautreyndi landvörður í
baráttunni við sandfokið.
Sandfok við sjó, upp frá víkum
og stuttum breiðum fjörðum,
sem liggja fyrir sjávarróti og
opnu hafi, er allt annað en sand-
fok inn í landi. í löngum og brim-
lausum fjörðum er ekki foksand-
ur frá sjó. Það er t. d. sandfok
inn frá Axarfirði og Skjálfanda,
en ekki Eyjafirði. Dálítið sand-
fok er inn af Skagafirði, Húna-
firði og Miðfirði, en ekkert inn af
Hrútafirði o. s. frv.
Við sjávarströndina blandast
sums staðar saman óbrunninn
sjávarsandur og vikursandur frá
eldfjöllunum. Á öðrum stöðum
er nær eingöngu skeljasandur t.
d. á milli Breiðafjarðar og Isa-
f jarðardjúps. Eftir slíkum aðstöð-
umun verður að haga starfsað-
ferðum. Yfirleitt er sandur, sem
er vatnsþveginn, þ. e. við ár eða
sjó, snauður af lífrænum efnum
og örðugur til græðslu. Það er
oft betra að græða sandorpin
hraun, ef hægt er að friða þau,
því að þar er oftast skýlla og
meira af lífrænum efnum, sem
h j á 1 p a til við græðsluna. Alls
staðar þar sem melgrasið festir
rætur, stöðvar það sand, sem fýk-
ur niður við jörðu og safnar hon-
um í blaðtoppa sína, af því mynd-
ast þ ú f u r eða hólar, sem geta
blásið upp aftur, — en að því
þarf að gæta og vinna að því að
landið verði sem jafnast og mis-
hæðaminnst og með ávölum öld-
um, en ekki skörpum skörðum,
eða geilum, því að þar verður
vindurinn harðastur og grefur
mest.
Nú er nýhjáliðin landbúnaðar-
sýning; hún var ekki einungis til
þess að skreyta veggi sýningar-
skálans, heldur áttu myndir og
aðrir munir, sem sýndir voru að
vera til þess að minna á daglegt
starf bændanna á liðnum tíma,
og sýna þær breytingar, sem orð-
ið hafa.
“Það er svo bágt að standa
í stað
og mönnunum munar annað-
hvort aftur á bak ellegar
nokkuð á leið.”
Öll ræktunarstörf stefna að því
að auka gróður landsins, og bæta
lífskjör þjóðarinnar, bæði til
sveita og við sjó. Öllum þarf að
gefast kostur á að auka þrótt
sinn og athafnaþrá, bæði í huga
og framkvæmd. Uppsprettulind
lífsorkunnar í bæjum og byggð-
um landsins er í skauti jarðarinn
ar. Það er gróður landsins, sem
bezt treystir heilsuna og vaxtar-
brodd æskunnar í landinu, það
er gróður landsins sem reynzt
hefir bezti aflgjafi hinna veikl-
uðu, sem þurfa að safna kröftúm
og fá bætiefni í búkinn, það er
gróður landsins, sem gefur dag-
legt brauð á borðið og lífsorku í
limina. Forðabúr þjóðarinnar er
gróðrarmoldin, frá henni streym-
ir lífsorkan í safa'jurtanna, um
æðar mæðranna í móðurmjólk-
ina, sem fyrst nærir og þroskar
einstaklinginn. Það er sólin,
moldin og jarðrakinn, sem gerir
mannskepnuna fagri, hrausta og
gáfaða. Er þá nokkurt vit í því
að láta moldina fjúka út í veður
og vind, og láta landið verða
gróðurlaust bert og blásið? Nei,
vitalega ekki, það á að græða
það. Gott og vel; er þ á e k k i
hyggilegt að reka búskapinn í
landinu á J>ann hátt, að landið
blási ekki upp? Reynið að skilja
eðli lífsins sé ekki ofboðið, svo
að gróður þess gangi til þurrðar.
Munið, að Ísland er dýrmætasta
eignin, sem Islendingar eiga. Það
er föðurlandið, sem á að fæða og
klæða þjóðina. Verðmæti, sem
það býður til lands og sjávar eru
þess verð, að þau séu metin og
varin.
Rányrkjan á landi sýnir þraut-
ir og þroskaleysi þjóðarinnar á
liðnum öldum. Rányrkja fiski-
(Frh. af bls. 2)
En þá breyttist veður aftur, svo
við urðum frá að hverfa, en
hugðumst þá að reyna að ná
landi fyrir vestan höfðann. Veð-
ur tók að versna fyrir alvöru,
þegar við nálguðumst Ingólfs-
höfða, og sáum við þá hvar tog-
ari sigldi í áttina til okkar. Gát-
um við greinilega séð menn við
vinnu á þilfari hans.
Reyndum við eins og við gát-
um að vekja athygli þeirra á
okkur, en allt kom fyrir ekki. —
Vorum við sannfærðir um, að
þeir hefðu séð okkur, en ein-
hverra hluta vegna skiptu þeir
sér ekki af okkur.
Storminn herðir
Þegar við komum vestur fyrir
Ingólfshöfða var komið myrkur
og herti veðrið enn. Vorum við
þá nokkur hundruð metra frá
I landi. Ákváðum við að leggjast
við akkeri þar sem við vorum í
vari, bíða morguns og reyna að
komast á land með flóðinu. En
um nóttina hvessti svo mikið, að
bátinn sleit frá festunum og
rak hann enn á ný fyrir stormi
og stórsjó til hafs. Var nú
nokkur leki kominn að honum og
máttum við hafa okkur alla við
að ausa. Stóðum við þrír í austr-
inum, en einn stóð við stýrið.
Ætla til Eyja
Settum við segl og ætluðum
að halda til Vestmannaeyja. —
Þetta var á föstudagsmorgun. —
Tókst okkur að halda bátnum
nokkurn veginn þurrum allan
þann dag, en vorum orðnir mjög
þjakaðir af kulda og vosbúð. —
Höfðu klæði okkar verið renn-
vot frá því á laugardagsmorgun.
Þenna dag sáum við engin skip.
Tók veðrið enn að versna og
sjór að aukast. Veðrið orsakaði
að lekinn að bátnum jókst, svo
að við höfðum ekki framar við
að ausa. Smám saman hækkaði
vatnið í bátnum og kjarkur okk-
ar bilaði að sama skapi. Við jus-
um samt eins og við mögulega
gátum.
Sjá enn einn togara
Um sjöleytið á laugardags-
morgun sáum við togara með
ljósum all-langt í burtu. Enn á
ný kveiktum við eld á þilfarinu
og vonuðum, að skipið tæki
eftir okkur. — Og viti menn. —
Togarinn, sem reyndist þýzkur
og heitir Lappland, sigldi rak-
leiðis til okkar og nokkra bringi
í kringum bátinn. Síðan stöðv-
aðist hann og lét okkur reka
að sér, þar sem ekki var viðlit
fyrir hann að sigla upp að bát
okkar sökum sjógangs. Eftir
nokkurn tíma var báturinn við
hliðina á þýzka togaranum og
tókst okkur öllum að komast
heilu og höldnu um borð í hann.
Björg var orðin hálffull
af sjó
Þegar við yfirgáfum Björgu
var vélarrúmið orðið hálffult af
sjó. Sömuleiðis lúkarinn. Mátti
ekki tæpara standa, að okkur
væri bjargað. Strax og við vor-
um komnir um borð í togarann,
var haldið af stað til Reykjavík-
miðanna bakar þjóðinni í fram-
tíðinni fjárhagslegt böl, ef ekki
verður gaumur að því gefinn og
ráð fundin til úrbóta.
Það þarf að gefa gætur að líf-
rænni náttúru og læra að stafa
með henni á hagkvæman hátt,
þ. e. að láta æskilega framþróun
hennar njóta sín, en afstýra því
sem tjóni getur valdið, eða hætta
getur stafað af, hvort heldur það
er til lands eða sjávar. Fram-
þróun lífsins á að fá að njóta sín,
að svo miklu leyti, sem tök eru
til og þroski hennar stefnir í far-
sæla átt. Landið grær, ef það er
friðað. Séu klakstöðvar friðaðar
í sjónum, vex fiskimergðin á
miðunum. Slík lífrsén framþróun
ur, en það síðasta, sem við sáum
til Bjargar var, að hana rak í
suðvesturátt. Hefir báturinn
vafalaust sokkið skömmu síðar.
Koma til Reykjavíkur
Við munum hafa komið til
Reykjavíkur um tvöleytið að-
faranótt sunnudagsins. Þýzki
togarinn reyndi hvað eftir annað
að ná sambandi við land, en allt
kom fyrir ekki. Blásið var í
eimflutuna og sett upp merkja-
flögg, en bar engan árangur. —
Enginn virtist taka eftir því. —
Loksins um kl. 2 í gær sigldi
síldarbátur fram hjá togaran-
um og gátum við kallað um
borð í hann og beðið fyrir skila-
boð til lands. Vorum við svo
sóttir um kl. 2.30.
Góðar viðtökur hjá
Þjóðverjum
Eg vil að lokum geta þess, að
við fengum framúrskarandi góð-
ar móttökur hjá þýzku sjómönn-
unum. Þeir hlúðu að okkur á all-
an hátt, gáfu okkur að borða af
hinum takmarkaða matarskamti
sínum og vildu yfirleitt allt fyr-
ir okkur gera.
Þannig hljóðar frásögn Ásgeirs
Guðmundssonar skipverja á
Björgu. Mun óhætt að segja, að *
fáir hafi gert sér vonir um að
þeir yrðu heimtir úr helju, enda
mátti ekki tæpara standa með
björgun þeirra. — Skipverjar
á Björgu voru þessir: — Sigurður
Jónsson, formaður, Ásgeir Guð-
mundsson, Arnór Karlsson og
Sveinn Þórðarson.
Vísir, 5. janúar.
Kristrún í Hamravík
(Frh. af bls. 3)
fella tár þegar barnið hennar
bregst henni. Hún lýsir órjúf-
andi ást á heimajörðinni og þar
með föðurlandinu. Hún lýsir
stórkostlegri kvennhetju í það
heila tekið, sem barist hefir á
brimsollinni strönd fyrir sér og
sínum og liðið þunga harma. —
Langar samt ekkert til að flýja.
Ságan lýsir landgæðum íslands
jafnvel á þessum útskaga kjálka
— örlagaströnd mættu máske
Hornstrandimar heita. Silungur
inn í ám og lækjum; góðgresið
um tún og fjöll, þar sem gras
vex á annað borð; sjórinn fyrir
framan með sína björg og fugl-
inn í bjarginu.
Ekkert af þessu fæst fyrir lítið
að því maður iðuglega heyrði
um lífið á Hornströndum. — Sé
það rétt, sem maður hefir ein-
hversstaðar séð að nú sé alflutt
þaðan, þá er myndin, sem Guð-
mundur G. Hagalín hefir dregið
af Kristrúnu og umhverfi henn-
ar, glöggur og snildarlega gerður
merkissteinn þeirrar tíðar, er
bygð var á Hornströndum.
Rannveig K. G. Sigbjörnsson.
Kona: — Fyrst þér eruð að
betla ættuð þér að minsta kosti
að vera kurteis.
Betlarinn: — Hvað er að heyra
þetta, ætlið þér nú að fara að
segja mér til í minni eigin sér-
grein.
er sá tryggasti og bezti ríkissjóð-
ur, sem landið og þjóðm getur
átt. Að taka fyrir vaxtarbrodd
lífsins, hvort það er á landi eða
í sjó, er synd. Það er ranglæti
móti þjóðinni, sem landið byggir,
og það er brot á móti sköpunar-
verki guðs í lífrænni náttúru,
sem alltaf er að leita að nýjum
leiðum, til þess að fullkomna líf-
ið og bæta kjör mannanna. Þessa
framþróun náttúrunnar á að
virða og friða eins og frekast er
hægt.
“Að vaxa er eðlisins insta þrá,
frá efsta meiði í traðkað strá”, —
E.B.
Gunnl. Kristmundsson
Freyr