Lögberg - 20.05.1948, Blaðsíða 3

LÖGBERG FIMMTUDAGINN, 20. MAÍ, 1948
3
Karel Kapek:
Lofthrœðsla
Nú á dögum, sagði herra La-
cina, eru menn hættir að kalla
það samvizku, nú heitir það
“bældar hugmyndir”, en þér
getið verið viss um að það kem-
ur alveg út á eitt. Eg veit ekki
hvort nokkurt ykkar hefir heyrt
um tilfelli Gierke verksmiðju-
eiganda, hann var ríkur og merk
ur maður, stór og sterkur eins
og drangur. Það var sagt að
hann væri ekkjumaður. En að
öðru leyti vissu menn lítil deili
á honum, og það kom til af því
að hann var svo fáskiptinn og
dulur. Hann var kominn iangt
yfir fertugt, en þá varð hann ást
fanginn af einhverri laglegri
og lítilli hnáku, seytján ára var
hún og alveg ljómandi falleg. —
Þessi telpa giftist svo Gierke, því
að hvað sem öðru leið þá var
hann stórmenni og ríkur líka.
Brúðkaupsferðinni var heitið
til ítalíu, og þar skeði þetta: Þau
voru stödd í Venezia uppi á hin-
um fræga turni — Campanile —
og þegar herra Gierke leit nið-
ur — það er sagt dásamlegt út
sýni þaðan — fölnaði hann,
sneri sér að konunni sinni og
■ datt kylliflatur, eins og hann
hefði orðið fyrir eldingu. Eftir
að þetta skeði varð hann enn
fálátari en áður. Augu hans voru
flóttaleg og flögrandi og örvænt
ingin skein úr þeim. Það er
skiljanlegt að ungu frúnni hafi
orðið órótt út af þessu, enda fór
hún heim með hann hið bráð-
asta. Þau áttu fallegt hús rétt
við skemtigarðinn í borginni, og
þar byrjaði hið kynlega hátterni
Gierkes. Hann var sí og æ á
vakki milli glugganna, til þess
að athuga hvort þeir væru lok-
aðir, og varla var hann sestur aft
ur fyrr en hann þaut upp, ef
einhversstaðar var opnaður
gluggi og lokaði honum. Hann
var meira að segja að þessu
vakki á nóttinni eins og hver
önnur vofa. — Væri hann spurð
Ur um ástæðuna, tautaði hann
bara eitthvað um, að það væri
þessi bansettur svimi og loft-
hræðsla, og að hann vildi vera
viss um að gluggarnir væru
lokaðir, svo að hann dytti ekki
út um þá. Unga frúin lét setja
grindur fyrir alla glugga til þess
að bægja þessum ótta frá hon-
um. Það bætti nokkuð úr skák
í fáeina daga. Gierke varð dálít-
ið rólegri, en ekki leið á löngu,
þangað til hann fór að hlaupa
á milli glugganna og rykkja í
grindurnar til þess að fullvissa
sig um að þær þyldu. Síðan lét
hann gera stálhlera fyrir glugg-
ana og eftir það var hann eins
og múraður inni.
Þetta hafði áhrif um sinn. En
svo byrjuðu svimaköstin aftur,
hvenær sem hann þurfti að
ganga um stiga. Þá varð að
styðja hann eins og farlama
aumingja, en samt skalf hann
eins og espilauf og svitinn bog-
aði af honum. Já, stundum varð
hann að setjast í miðjum stiga.
kvaldist hann svo að hann
fékk krampakenndan ekka.
Þið getið nærri að allir hugs-
anlegir læknar voru sóttir til
hans. Og þeir sögðu eins og þeir
eru vanir að segja. Einn sagði að
sviminn stafaði af því að Gierke
hefði reynt of mikið á sig, unnið
°f mikið, annar sagði að þetta
haemi af hægðaleysi, sá þriðji að
°f lítið blóð rynni til heilans og
svo framvegis. í stuttu máli,
^vor um sig hélt sinni skoðun
til streitu.
í hverjum mánuði kom nýr
serfræðingur og reyndi sína lækn
ingaraðferð á Gierke. Hann var
sterkbygður eins og steinn og
þessvegna stóðst hann þetta. —
En nú gat hann ekki einu sinni
staðið upp úr hægindastólnum
sinum. Undir eins og hann leit
niður á gólfið kom sviminn yfir
hann, hann starði tómum augum
inn í myrkrið án þess að hreyfa
sig- Stundum fóni skjálftakippir
um líkamann. Það var þegar
hann grét.
f þann tíð fóru miklar sögur
af nýjum lækni, taugalækni, það
var sagt að hann gæti gert krafta
verk. Hann hét Spitz og var dó-
sent. Hann lagði aðallega fyrir
sig að lækna “bældar kendir”.
Hann hélt þessu fram: Nærri því
hver einasta manneskja geymir
í undirvitund sinni allskonar
hræðilegar hugmyndir, endur-
minningar, þrár — sem hún
hefir reynt að bæla niður, af því
að hún óttast þær. Og það eru
þessar niðurbældu kenndir, sem
valda óró og ákveðnum truflun-
unum í taugakerfinu. En ef dug-
legum lækni tekst að hafa upp
á hverjar þessar bældu kenndir
eru og ná þeim fram í dagsbirt-
una, léttir sjúklingnum þegar í
stað og hann getur rétt við aft-
ur. —
Slíkur sálgreinandi verður
vitanlega að njóta ótakmarkaðs
trausts af sjúklingsins hálfu til
þess ageta fengið hann til að
trúa sér fyrir öllu: hvað hann
dreymir á nóttinni, atvik sem
komið hafa fyrir hann í æsku og
annað þessháttar. Og loks segir
hann: Jæja, góðurinn minn, fyrir
mörgum árum hafið þér komist
að þessari niðurstöðu eða orðið
fyrir þessu — tíðast er það eitt-
hvað sem maður skammast sín
fyrir — og þetta er að grafa um
sig í undirvitund yðar — við köll
um það “sálrænt trauma”. — En
nú er það á bak og burt, einn,
tveir, þrír, hókus pókus, einn,
tveir, þrír, þér eruð heilbrigður.
Þetta er nú allur galdurinn!
Og þið megið trúa mér, hann
var verulegur galdramaður,
þessi Spitz dósent. Þið hafið ekki
hugmynd um hve margir ríkir
menn eru með bældar kenndir.
Hjá fátæklingum kemur það
miklu sjaldnar fyrir. í stuttu
máli: Þessi Spitz hafði feyknin
öll að gera. Nú höfðu allir
hugsanlegir sérfræðingar gefist
upp við Gierke, svo að Spitz dó-
sent var beðinn að koma, og hann
sagði að þessi svimaköst kæmu
frá taugunum, og að hann,
Spitz dósent, skyldi ábyrgjast að
hægt væri að eyða þeim. — Svo
að þetta var nú allt gott og bless-
að. —
Jæja, það reyndist erfitt að fá
Gierke til að leysa frá skjóðunni.
Spitz fékk að spyrja eins og
hann vildi, en Gierke svaraði
fáu. Loks fór svo að hann hætti
alveg að opna munninn og að
endingu lét hann reka Spitz dó-
sent út. —
Hann var í öngum sínum. Því
að heiður hans var í húfi, þegar
um svona merkilegan sjúkling
var að ræða. Og þetta var sér
staklega falleg og erfið útgáfa
af taugaveiklun. Svo var á það
að líta að frú Gierke var mjög
harmandi yfir þessu ástandi.
Þessvegna var Spitz dósent mjög
hugað um að geta læknað þenn
an mann. Ef ég kemst ekki fyrir
hvaða kennd það er, sem þjáir
Gierke, segi ég skilið við alla
læknisfræði og fer að selja sápu
tautaði hann.
Hann tók aftur til óspilltra
málanna og beitti nú nýrri að
ferð. Hann byrjaði með því að
kynna sér hvar frænkur, frænd-
ur og aðrir ættingjar sjúklings
ins væru niðurkomnir í veröld-
inni. Svo leitaði hann þetta fólk
uppi og reyndi að koma sér inn-
undir hjá því. Læknar, sem nota
þessa aðferð, verða umfram allt
að vera góðir áheyrendur. Ætt-
ingjarnir voru himinlifandi yfir
þessum Spitz dósent og hve
hann væri viðræðugóður maður
Því lengur sem þeir sögðu frá
því alvarlegri var svipurinn
Spitz dósent, og loks sneri hann
sér til grennslanastofu, sem
sendi tvo áreiðanlega menn
ferðalag. Þegar þeir komu aftur
borgaði Spitz dósent þeim vel
og fór svo beint til Gierke.
Gierke sat í hálfdimmu í hæg-
indastólnum sínum og gat tæp-
lega hreyft sig.
— Eg skal ekki gera yður ó-
næði, sagði Spitz dósent. — Eg
skal ekki spyrja yður neins. En
mér er það fyrir öllu að finna
ástæðuna til svimakastanna eða
lofthræðslunnar. Þér hafið bælt
þessa ástæðu niður í undirvit-
und yðar lengi.
— Eg hefi ekki beðið yður að
koma, læknir, tók Gierke fram
í og seildist með hendinni til
bjöllunnar. —
— Eg veit það, sagði Spitz dó-
sent, en reynið nú að stilla yð-
svolitla stund! Þegar þér
ur
fenguð fyrsta svimatilfellið, í
Campanilunni í Venezia, munið
þér, já, já, munið þér hvað yður
fannst þá?
Gierke sat þarna eins og stein
gerfingur, með fingurna á bjöll-
unni. —
— Þá skaut upp í yður, hélt
Spitz dósent áfram, — hræði-
legri brjálsemisþrá eftir að
hrinda ungu, fallegu konunni
yðar út af turnbrúninni. En þér
elskuðuð hana óstjórnlega, og
þannig kom upp innri barátta í
yður, sem svo varð að sálrænu
taugaáfalli. Þér fenguð svima-
kast og það leið yfir yður.
Það var hljótt í herberginu.
Hönd Gierkes féll lémagna nið-
ur frá bjöllunni.
— Upp frá því augnabliki
læsti þessi svimakennd sig fast
í yður, þéssi lofthræðsla. Upp
frá þessu augnabliki fóruð þér
að loka gluggunum og þorðuð
ekki að líta niður fyrir yður, af
því að þér gátuð ekki losað yð-
ur við þá tilhugsun að þér mund
uð kannske kasta frú Irmu fyrir
björg.
Gierke stundi í hægindastóln-
um, svo að ömurlegt var á að
heyra.
— En spurningin er, hélt Spitz
dósent áfram, — hvar uppruna
lessarar bábilju er að leita. Þér
voruð kvæntur fyrir átján árum,
herra Gierke. Fyrri kona yðar
fórst í ferðalagi í Alpafjöllun-
um. Hún var að klifra upp
oratta fjallshlíð og hrapaði. Og
aér erfðuð hana.
Ekkert heyrðist nema þung-
ur, hrygglukenndur andardrátt-
ur Gierkes.
— Gierke; hrópaði Spitz. —
Þér myrtuð fyrri konu yðar! —
Þér hrintuð henni fyrir björg,
og þessvegna, skiljið þér, þess-
vegna getið þér ekki losnað við
tilhugsunina um að þér ættuð
að drepa seinni konuna yðar
líka, konuna sem þér elskið. —
Þess vegna eruð þér hræddur
við þverhýpin, þess vegna þjáist
þér af Ipfthræðslu.
Maðurinn í hægindastólnum
öskraði: — Læknir, læknir! —
Hvað á ég að gera? Hvað á ég að
gera?
Spitz dósent sat fyrir framan
hann hrærður og alvarlegur. —
Herra Gierke, sagði hann, væri
ég trúmaður, mundi ég gefa yð-
ur þetta ráð: Tajtið út hegningu
yðar og þá mun Guð fyrirgefa
yður. En það er oftast svo um
okkur læknana að trúin er ekki
sérlega sterk hjá okkur. — Þér
verðið sjálfur að komast að nið-
urstöðu um hvað þér viljið gera.
En frá læknissjónarmiði verð ég
að telja yður læknaðan. Standið
upp, herra Gierke!
— Jæja, sagði Spitz. — Svim-
ar yður nokkuð núna?
Gierke hristi höfuðið.
— Þarna sjáið þér, — Spitz
dósent létti, — sviminn í yður
stafaði af hinni bældu kennd. —
Nú er hún leyst úr læðingi og
allt mun ganga vel. Reynið að
líta út um gluggann. — Gengur
það ekki ágætlega? Enginn
svimi eða lofthræðsla? Herra
Gierke, þetta er skemmtilegasta
tilfellið, sem ég hefi nokkum-
tíma átt við.
Spitz dósent klappaði saman
höndunum af fögnuði: Albata!
Má ég kalla á frú Irmu? Nei?
Hvað hún verður glöð þegar
hún sér að þér getið gengið um!
Já, vísindin geta gert margt
merkilegt!
Ef hann hefði ekki séð að Gi-
erke þurfti að fá hvíld, þá hefði
hann haldið áfram að spjalla við
hann nokkra klukkutíma enn.
Hann skrifaði handa honum lyf-
seðil upp á bróm og kvaddi hann
svo. —
— Eg ætla að fylgja yður til
dyra, læknir, sagði Gierke a^úð-
lega og fýílgdi lækninum að stig-
anum, jú, sannarlega var þetta
merkilegt, sviminn var horfinn
eins og dögg fyrir sólu.
— Húrra! hrópaði dósentinn
hrifinn, — þér kennið yður
einskis meins?
Business and Professional Cards
— Eg er fullkomlega heil-
brigður, sagði Gierke lágt og
horfði á eftir lækninum. — Og
þegar dósentinn hafði lokað eftir
sér útidyrunum heyrðist þung-
ur dynkur. Skömmu síðar fanst
lík Gierkes fyrir neðan stigann.
Hann var dáinn og í fallinu
hafði hann meiðst hroðalega á
stigahandriðinu.
Þegar Spitz dósent var sagt
þetta varð hann dálítið undar-
legur á svipinn. Svo tók hann
fram bókina, sem sjúklingurinn
var skráður í og undir nafn
Gierkes skrifaði hann aðeins
dagsetningu og eitt einasta orð.
suicidium.
— Þér skiljið, herra Tuchs,
suicidium þýðir sjálfsmorð.
Fálkinn.
Utigöngufé finnst á Útsíðuheiðum
Fyrir um það bil hálfum mán
uði var Kristján Pálsson bóndi
í Skaptárdal í Vestur-Skafetfells
sýslu, að svipast eftir kindum á
heiðunum upp frá Skaptárdal. í
þessari ferð fann hann dilka,
sem hann hafði ekki heimt af
fjalli í haust. Var ærin dauð, en
lambið lífs, og með því svartur
hrútur, hnýflóttur á þriðja vetri,
ómarkaður. Hafði hann sýnilega
aldrei fyrr komizt í mannahend
ur.
SELKIRK METAL PRODUCTS LTD.
Reykháfar, öruggasta eldsvörn,
og ávalt hreinir. Hitaeining, ný
uppfynding, sparar eldivið,
heldur hita.
KEhLY SVEINSSON
Slmi 54 358.
187 Sutherland Ave., \Vinnii)Og.
S. O. BJERRING
Canadian Stamp Co.
RUBBER & METAL STAMPS
NOTARY & CORPORATE SEALS
CELLULOID BUTTONS
324 Smith Sl.
Winnipeg
Office Ph. 95 668 Res. 404 319
NORMAN S. BERGMAN, B.A..LL.B.
Barrlster, Solicitor, etc.
617 Mclntyre Block
WINNIPEG CANADA

Aiso
firostÍEÍ JEWEULERS I 123 TENTH ST. BRANOON
447 Portage Ave. Winnipeg
Manitoba Fisheries
WINNIPEQ, MAN.
T. Bercovitch, framkv.ati.
Verzla 1 helldaölu meC nýjan og
frosinn fisk.
303 OWENA STREET
SkrlfBt.Blml 25 355 Hetma 5i 462
DR. A. V. JOHNSON
Dentist
606 SOMERSET BUILDING
Telephone 97 932
Home Telephone 202 398
Kristján rak kindurnar heim
og tók hrútinn í hús, en hefir
gengið mjög erfiðlega að kenna
honum átið.
Það er eirisdæmi, að á þessum
slóðum finnist kindur, er geng-
ið hafa sjálfala árum saman
enda telja kunnugir, að hrútur-
inn muni hafa komið norðan af
öræfum — flækzt suður á bóg-
inn í haust eða vetur.
Tíminn, 9. marz.
Aurora fær nýjan kennara
Hingað er nýkominn til bæjar
ins, á vegum esperantófélagsins
Auróra, dr. Adolf Mildwurf,
blaðamaður. Ætlar hann að
kenna og halda fyrirlestra hér
um esperanto. Dr. Mildwurf
hefir dvalið í Englandi á stríðs-
árunum en flúði frá Austurríki
rétt áður en stríðið braust út. —
Foreldrar hans, tveir bræður og
systir voru drepin af Þjóðverj-
um.
Dr. Mildwurf hefir ferðast víða
um Evrópu og var lengi í Dan-
mörku. Hefir hann skrifað fyrir
mörg blöð og ætlar sér að skrifa
fyrir brasilískt blað um dvö
sína hér. Esperanto hefir náð
mikilli útbreiðslu, sagði dr. Milc.
wurf, og mun láta nærri að þrjár
milljónir manna tali það í heim
inum.
TaiHlml 95 82$
HelmlUs 63 893
DR. k: j. austmann
Bérfrœöingur i augna, eyma, nef
og hverlca ajilkdómum.
209 Medical Arts Bldg.
Stofutími: 2.00 til 5.00 e. h.
DR. ROBERT BLACK
SérfrœOingur i oupna, eyma,
nef oo hdlsaiúkdómum.
401 MEDICAL, ARTS BLDG
Graham and Kennedy St.
Skrifstofusími 93 861
Heimasimi 403 794
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N. DAK.
islewskur IvfsaU
Fólk getur pantað meðul og
annað með pósU.
Fljðt afgreiðsla.
A. S. B A R D A L
848 SHERBROOK STREET
Selur Ukkistur og annast um Qt-
farlr. Allur útbflnaður sá. beztl.
Ennfremur selur hann allskonar
rnlnnlsvarða og legsteina.
Skrifstofu taislmi 27 324
Heimills taistml 26 444
Geo. R. Waldren, M. D.
Physician and Buroeon
Cavalier, N. D.
Office Phone 95. House 103.
PHONE 94 981
H. J. H. PALMASON
and Company
Chartered Accountants
219 McINTYRE BLOCK
Winnlpeg, Canada
Phone 49 469
Radlo Service Speciallsts
ELECTRONIC LABS.
B. TBORKELBON, Prop.
The most up-to-date Sound
Equipment System.
130 OSBORNE ST„ WINNIPEG
PHONE 87493
Dr. S. J. Jóhannesson
SUITE 7 VINBORG APTS.
694 Agnes St.
Viðtalstiml 3—5 efUr hádegl
•
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selkirk, Man.
Offlce hrs. 2.30—6 p.m..
Phones: Office 26 — Re». líl
Offlce Phone Res Phone
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
528 MEDICAL ARTS BLDG.
Office Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment

Drs. H. R. and H. W.
Tannlœknar
406 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smith *t.
PHONE 96 962 WINNII
Dr. Charles R. Ok«
Tannlasknir
For Ajjpplntmentfl Pfume *4
Offlce Hours 9—S
404 TORONTO GEN. TRUBTB
BtTILDING
283 PORTAGE AVH
Wlnnlpeg, Mnn.
SARGENT TAXI
PHONE 34 666
For Quick Re'.lahle ServkM
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPO.
Faateignaaalar. Leigja hfls. Ot-
vega peningalán og elds&byrgfl.
bifreiðaábyrgð, o. s. frv.
PHONE 97 638
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
LöofrœOinoar
209BANK OF NOVA SCOTIA BG
Portage og Garry St.
Simi 98 291
GUNDRY PYMORE
Limited
British QuaUty Fish Nettlnp
58 VICTORIA ST„ WINNIPEG
Phone 98 211
Manaoer T. R. TBORVALDMON
Your patronage will be appreciateá
C A N Á D I A N FISH
PRODUCERS, LTD.
J. B. PAOE, Manaoino DWvotor
Whoiesale Distrtbutors o< Fneto
and Frozen FWh.
311 CHAMBERS 3TRBIW
Offlce Ph. 26 328 Res. Ph. T8 »1T
G. F. Jonasson, Pree. & Man. Dlr.
Keystone Fisheries
Limited
404 SCOTT BLOCK SlSÍI 96 22T
Wholesale Distributors of
FRESH AND FROZEN FISH