Lögberg - 28.10.1948, Blaðsíða 7

Lögberg - 28.10.1948, Blaðsíða 7
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 28. OKTÓBER, 1948 7 Iceland Enters Western Orbit But Has Charms oí It's Own . By J. E. PARSONS FRÁ BLAINE, WASHINGTON BENEDICT HELGASON ÆFIMINNING ÞAÐ ER HVERJU mannfélagi tilfinnanlegur missir, þegar dugnaðar maður úr hópi þess fellur frá á besta aldri. Fyrir slíkum mannskaða varð Garðarbygð 1 Norður-Dakota, 10. júlí 1948, þegar hinn vinsæli merkisbóndi og valmenni Benedict Helgason, dó snögglega af hjartabilun, að heimili sínu. ICELAND, NEW WORLD OUT- POST — by Agnes Rolhery— Macmillan—$4.50. It is to be hoped that those of us (and our name is legion) whose knowledge of Iceland is based solely upon “Independent People” by Haldor Laxness and/ or ‘The Good Shepherd” by Gun- nar Gunnarson will do that country the honor of reading what Agnes Rothery has to say on the subject. We suppose that the hallmark of merit of any book of travel depends on whether or not the author makes you feel that you want to visit the coimtry or countries de- scribed. If our supposition is true, then “Iceland, New World Outpost” is a very good piece of work, though our judgment might just conceivably have been colored by the fact that we read the book during a late August record - breaking heat wave, and when we would gladly have travelled anywhere that a breeze might be felt. But now that the weather is cool, and we have time and inclina- tion for “emotion recollected in tranquility”, we find that we have not changed our opinion, and that her book would make excellent reading under any climatic conditions. The Iceland of “Independent People” is a land dour, grim and inexorable, inhabited by individ- uals who are in turn weak, stupid, and just plain boorish. We are apt to forget that Lax- ness was describing people who have long since travelled to that bourne from which no traveller returns, and eonditions which no longer obtain. But to judge Iceland by that book is a little like judging Canada by “The Tin Flute”. “The Good Shepherd”, a much less pretentious book, stresses the ruggedness of the country, and the utter bleakness of a winter there. Well, as a matter of fact Benedikt, the good ARBÆR FER í EYÐI SEINASTI ábúandinn á Árbæ í Mosfellssveit, Kristjana Ey- leifsdóttir fluttist þaðan í vor og nú er jörðin í eyði. Sennilega verður hún ekki bygð aftur. Hús- in munu verða rifin og þar með hverfur úr sögunni seinasti bær- inn, bygður í íslenskum stíl, hér í nágrenni Reykjavíkur. — Eigi er kunnugt hvenær Árbær bygð- ist fyrst, en hann var ein af jörð- um Viðeyjarklausturs og komst undir konung við siðaskiftin og talin'meðal konungsjarða í fóget- areikningum 1547—1552. Ditlev Thomsen eldri keypti jörðina af konungi (ásamt veiðrétti í Elliða- ánum), seldi hana aftur Mr. Payne, en af honum keypti Reykjavíkurbær jörðina 1906.— Ólafur Lárusson prófessor hef- ur dregið líkur að því að jörðin hafi upphaflega heitið Á, eða Á hin efri og Ártún þá Á hin neðri. En um nafnbreytinguna segir hann: “Neðri jörðin hefur farið í eyði um tíma. Þar hefur um hríð ekki verið nein bygð, shepherd, was traipsing about in winter in a part of the country that was uninhabitable anyway. To sum up, when we finished reading these two books we mentally put Iceland at the very bottom of our list of countries we should some day like to see. Good Slrong Coffee But now we want to go to Ice- land. Just imagine, no coal bills! Homes are heated by piping in the water from the inexhaustible hot springs. The harbors never freeze, due to the Gulf Stream. There are no snakes. The most common cause of death is old age. Icelanders keep their radios turned down low. There are no railroads. Wherever you go, even if the locality seems to be uninhabited, there is always coffee, good, strong coffee, with- in a few steps. Icelandic chil- dren don’t cry and are practi- cally never punished. The water of Iceland is the purest in the world. Their radio programs contain an absolute minimum of boogie-woogie and slap-stick comedy. We wonder if we could perhaps pack in a hurry and just make the next jet plane. Agnes Rothery does consider- ably more than point out a few attractive facts about Iceland. She traces its history briefly, suggests ways in which its dan- gerous one-crop economy might be augmented, and throughout her book stresses the importance of Iceland’s distinguished and ancient literary background. Her splendid treatment of the sub- ject is just what we want in travel books. She is a sensitive artist who has lived among Ice- landers and loved them. But it is the air age and Ice- land’s modern airport which has brought the country within the orbit of the Western world. One good thing, perhaps, which came out of World War II. —Saturday Night, Sept. 25. en túnið var eftir, og það kann að hafa verið nytjað, ef til vill frá efri jörðinni. Á efra býlinu var áfram bygð. Fólk hætti þá að tala um Á efri og Á neðri. Það talaði um BÆINN á Á, Ár- tún, neðri jörðina, þar sem ekki var lengur bær, en túnið eitt var eftir. Árbæjarnafnið festist við efra býlið, og þegar neðra býlið bygðist aftur, þá helt það tún-nafninu og var kallað Ár- tún.”— Um skeið var Árbær gistingarstaður austanmanna þegar þeir voru í kaupstaðair- ferðum, og var þar þá seldur greiði. Um þær mundir var það alvanalegt að Reykvíkingar færi þangað skemtiferðir á sunnu- dögum. Og einu sinni helt Versl- unarmannafél. Reyjavíkur þar hátíð sína 2. ágúst. Jln eftir að bílarnir komu var Árbær alt of nærri Reykjavík til þess að vera gististaður og nú um mörg ár hafa menn þeyst þar fram hjá án þess að koma við. En margir eldri menn, bæði í Reykjavík og austanfjalls, eiga góðar minning- ar þaðan. Nú er það aðeins einn maður, sem lítur eftir húsum og túninu. LESBÓK Helstu fréttirnar héðan eru nú um byggingu Elliheimilisins. Hefir henni miðað vel áfram nú um stund. Þak og veggir eru full gjört; hurðir og gluggar komið 1; ljósa-virar og vatnsleiðslu-píp- ur einnig. Hitunar stöðin nærri fullgjörð; verið að vinna við lathingu og insulation. Sá einn hangur er á, að það fé semstjórn arnefndin hefir yfir að ráða, er nú senn að þrotum komið. Þó berst nokkuð í hendur henni vikulega. Ef þeir um þessu fyr- irtæki unna, vildi nú gjöra drengilegt átak með peninga framlögum, svo verkið gæti hald- ið hiklaust áfram, má vænta þess að því yrði lokið fýrir jól. Allmargir þeirra er fyr§t gáfu hafa tvöfaldað sitt upprunalega framlag og flestir bætt einhverju við það. Stoneson bræðurnir í San Francisco hafa nú lagt fram alls $15,000 í peningum. íslenzk- ir “architects”, í San Francisco, þeir A. E. Oddstead, Jr. og Chris Finnson, hafa gert uppdrætti og útreikninga fyrir ekkert og spar- ar það mikið fé. Nefndir eru að starfi í Seattle og San Francisco að safna fé. Allmargir ferðamehn hafa skoðað bygginguna, og kem- ur þeim sama um að þetta verði hin fullkomnasta bygging sinn- ar tegundar á ströndinni. Meðal margra nýtízku þæginda mætti nefna þetta: Enginn stigi eða þrep er nokkurstaðar í bygging- unni, ekki einu sinni við úti dyr; miðstöðvar hitun með heitu vatni, olíu er brent og er stöðin sjálfvirki (automatic); “buzzer system”, þannig að í hverju her- bergi er hnappur sem ekki þarf annað er syðja á, ef maður þarfn ast einhvers og hringir þá í herbergi umsjónarkonu, en ljós kviknar yfir vissu númeri sem vísar á herbergið. Fyrsti klefi í eldhúsi, rétt á móti útidyrum, svo þægilegt sé að skjóta mat- vælinu úr flutnings bílnum beint inn í klefann. Stór og björt borð- stofa með opnum arinn (fire place) í öðrum enda, bókaskápar verða bygðir báðum megin við arinn; tvær setustofur, önnur fyrir karla (það hefir ekki einu- sinni gleymst að konurnar þurfa að hafa “powder room” næst setu sofu sinni, þar sem þær geta púðrað sig og snyrt. Nú mætti margt fleira telja í þessu sam- bandi, en þetta verður að nægja að sinni. Það hefir verið sagt um land- ann, að hann sé oft nokkuð seinn tU, en að honum aukist ásmegin við hvert átak. Sé þetta rétt at- hugað, má búast við að fé drífi nú að, svo þessu þarfa og mynd- arlega verki verði bráðlega lok- ið ‘með heiðri og sóma”. Stjórnarnefndinni hafa þegar borist talsverðar bóka gjafir og eru allar líkur til að heimilið hafi allmikinn bókakost þegar í byrjun. Eitt hefir fallið úr þessari frá- sögn, sem ekki átti að gleymast. Mr. Eyford, íslenzkur bygginga- meistari í Bellingham hefir haft yfirumsjón með verkinu. Hann hefir og lánað áhöld, svo sem “power saw, og cement mixer”. Alt er þetta án endurgjalds. Hef- ir að stoð hans og áhugi verið ó- metanlegt og væri það reiknað til fjár mundi það nema stórri upphæð. Góðir landar! Það sem þið ætl- ið að gjöra í þessu efni væri gott að gjöra nú. Sendið ávísanir eða peninga til J. J. Straumford, í Blaine. Ávísanir séu stílaðar til The Icelandic Old Folks Home, Blaine, Washington..... A. E.K. Tveir írar voru að fara upp brekku á tveggja manna hjóli. Þegar þeir voru komnir upp á brúnina, sagði Mike: “Þetta var meira erfiðið, Pat.” “Já, það var það”, sagði Pat, “og ef ég hefði ekki altaf stigið á bremsima, er ég viss um að við hefðum runnið aftur á bak”. íslendingadagurinn í Blaine Islendinga nefndin hélt sinn ár lega dag við Friðabogann í Blaine þann 25. júlí s. 1. Veður var hið ákjósanlegasta. Fjöldi manna Isamankoimið, bæði sunnan og norðan “línunna”, fleiri en nokk- ru sinni áður. Skemtiskráin var vel þegin af fólkinu. Áheyrn hin bezta. Skemtiskráin flutt á tveimur klukkustundum, og var hún sérstöó í sinni röð að því leyti, að það voru fáar ræður og stuttar. Séra Albert Kristjáns- son flutti aðal ræðuna, á ís- lenzku. Bæjarstjóri Blaine-bæj- ar talaði /allega í garð Islend- inga. Aðrir sem ræður fluttu voru ræðismaður Islands í Van- couver, L. H. Thorlakson og ræðismaður Islands í Seattle Wash., K. S. Thordarson. Svo talaði Hólfmfríður Danielson frá Winnipeg; skáldin, Gunn- björn Stefansson með frumsamið kvæði sem eg vona að hann sendi íslenzku blöðunum til birt- ingar, og Páll Bjarnarson, með þýðingu á ensku af kvæðinu — Bragarbót— eftir M. J., og er vonandi að hann láti það koma á prent. Áður hefir Páll flutt hér þýðingu á ensku af kvæðinu Sandy Bar, eftir Guttorm J. Guttormsson og þótti mér það vera vel unnið verk. Söngunum stýrði Helgi S. Helgason, tónskáld og fórst vel að vanda, söngur var mikill og góður. Einsöngva sungu þau Margaret Sigmar, Ninna Stevens, Ólaf Laxdal, Elias Breiðfjord, Dr. Edward Palmason. Söng- flokkur Blaine búa kom þrisvar fram. Mrs. Mammie Papple Ro- lands annaðist undirspil. Hljóðberann annaðist herra Leo Sigurðson. Konur Lúterska safn- aðarins sáu um veitingar,, svo allir voru saddir andlega og lík- amlega. Ánægja skein á andlit- um allra sem hér voru þennan dag. Kunningjar, skyldmenni og og vinir hittast hér hvert ár síð- asta sunnudag í júl,. Margt fólk er hér á ferð um þetta leyti árs. Og ættu landar að festa það á minni þegar þeir hugsa til skemt iferða næsta sumar og setja síð- asta sunnudag í júlí 1949 á ferða áætlan sína, og haga því svo, að, þeir verði í Blaine, og hitti kunningja og vini þann. dag á íslendingadeginum við Friðar- bogann í Blaine, Washington. Svo vil eg leyfa mér að þakka öllum þeim sem komu til Blaine þann 28. júlí s. 1. og sérstaklega nefndarmönnum og þeim sem tóku þátt í skemtiskránni. Andrew Danielson RÍKINU GEFIÐ SKRIÐUKLAUSTUR Gunnar skáld Gunnarsson að Skriðuklaustri og frú.Franziska, kona hans, hafa gefið íslenzka ríkinu eignarjörð sína, Skriðu- klaustur í Fljótsdal. Segir um þetta í fréttatilkynn- ingu frá menntamálaráðuneyt- inu á þessa leið: Gunnar skáld Gunnarsson að Skriðuklaustri og frú Fanziska, kona hans, hafa gefið íslenzka ríkin u eignarjörð sína, Skriðu- klaustur í Fljótsdal, ásamt hús- um öllum í því skyni, að þar verði framvegis haldið uppi menningarstarfsemi. Ráðuneytið hefir þakkað hina höfðinglegu gjöf og veitt eigninni viðtöku. I samráði við gefendurnar mun síðar v£rða tekin ákvörðun um til hverskonar menningarstarfs- emi staðurinn' verði hagnýttur. Vísir átti tal við Gunnar Gunn- arsson skáld í gær og spurði hann, hvert hann hyggðist flytja frá Skriðuklaustri, en hann kvað það með öllu óráðið. Varðist hann allra frétta um framtíðar- fyrirætlanir sínar. Benedict var einn af agætum sonum bygðarinnar. Hann var fæddur að heimili foreldra sinna Helga Johannessonar frá Torfun- esi í Köldukinn, og Þórunnar ólafsdóttur frá Hleingerði í Eiða- þinghá, 11. apríl, 1884. Hann upp- ólst í foredrahúsum, skamt frá Garðar, gekk á barnaskóla byggð arinnar, var uppfræddur og fermdur í kirkju Garðarsafnaðar, og var dyggur meðlimur safnað- arins alla æfi. Árið 1904 misti Benedict föður sinn, og tók þá við búsforráðum móður sinnar. Með henni bjó hann stórbúi í mörg ár. Og hjá honum og konu hans dvaldi Þór- unn síðustu ár æfi sinnar. Árið 1921 kvongaðist Benedict Hólmfríði Þorsteindóttur Peter- son, hinni ágætustu konu, sem reyndist honúm frábær með- hjálp. Þau eignuðust tvö börn. Dótturina, Joy að nafni, mistu þau fimm ára gamla. En sonur- inn, Magnús Helgi, lifir föður sinn ásamt móður sinni. Bróðir Óli Helgason í Tucson, Arizona, er einnig á lífi. Benedict átti við lamáða heilsu að búa í mörg ár, og taldi hann spönsku sýkina sem hann lá í árið 1919, vera undirrót allra sinna meina. Hann var mjög heyrnarlítill um langt skeið, og mun sá kvilli hafa verið honum þungur kross, sem olli því að þessi félagslyndi maður gaf sig lítið að fólki. Þó mun gigtveikin sem þjáði hann svo mjög, hafa gert erfitt um allar hreifingar. Samt hélt hann áfram að vinna hið eina starf sem honum var mögulegt að gjöra, en það var að stýra dráttarvélinni sinni fyrir plógn- um, eða öðrum akuryrkju verk- færum. Hefur þetta starf ekki verið með sældinni úttekið. Menn undruðust þann viljakraft og einbeitni sem þetta útheimti. En algjört iðjuleysi var óbæri- legt þessum áhugasama dugnað- armanni. Benedict Helgason, var mjög álitlegur maður, fríður sýnum, og karlmannlegur á velli. Hann var greindur vel, sjónæmur og minnisgóður. Enda fylgdist hann vel með öllum málum, hafði sjálf stæðar skoðanir, og sérlega gott lag á að láta þær í ljósi. Félags- lyndi hans og góðvild kom fram í því hve fús hann var að styðja þörf fyrirtæki, og einnig í sam- bandi við ráðsmensku hans yfir líknarsjóði þeim er ber nafn Þórðar Sigmundssonar. Hann var vinfastur maður og stöðuglynd- ur. Heimili hans var honum kærara öllu öðru, og því lagði hann óskifta krafta sína, og kær- leika. Jarðarför Benedicts fór fram frá heimili hans, og frá eldri kirkju Garðarsafnaðar, miðviku- daginn 14. júlí. Mikill mannfjöldi fylgdi hinum látna mqrkismanni til grafar, en til hinstu hvíldar var hann borinn af æsku- vinum og nágrönnum. Sóknar presturinn séra Egill H. Fafnis stýrði kveðjuafthöfninni. K. D. O. FIMTUGASTA RÆÐA DR. BECKS UM LÝÐVELDIS- HÁTÍÐINA DR. RICHARD BECK prófess- or, vara-ræðismaður íslands í Norður-Dakota, flutti nýlega á fjölmennum íslendingadegi í Churchbridge, Saskatchewan, fimmtugustu ræðu sina, sem fjallað hefur, að einhverju eða öllu leyti, um endurreisn lýð- veldisins og íslandsför hans í því sambandi; en hann var, eins og kunnugt er, fulltrúi Vestur- Is- lendinga og gestur ríkisstjórnar- innnar við hátíðahöldin og ferð aðist þá víða um land. Margar af ræðum þessum hafa verið fluttar á íslenskum sam- komum, sumum mjög fjölmenn- um, víðsvegar í byggðum íslend- inga í Norður-Dakota og Mani- toba, einnig á sjötíu ára afmælis- hátíð íslensku byggðanna 1 Minn- eota, Minnesota, og á íslendinga- degi í Chicago. Hafa þær nær all- ar verið haldnar á íslensku. Hinar eru þó fleiri, sem flutt- ar hafa verið á ensku á mörgum stöðum og við margvísleg tæki- fæn í Norður-Dakota og Minne- sota, á gagnfræðaskólum og æðri menntastofnunum, á almennum samkomum og fundum ýmsra menningarfélaga. Sumar hafa einnig verið fluttar á norsku á samkomum norsk-amerískra þjóðræknisfél., sem mörg eru á þeim slóðum. Loks hafa nokkrar af ræðum þessum verið fluttar í útvarp. Skifta áheyrendur þeir, sem hlýtt hafa á umræddar ræður, orðið mörgum þúsundum, að út- varpstilheyrendum ótöldum, en útdrættir úr ræðunum hafa ver- ið birtir í mörgum blöðum. —Mbl. 19. ágúst. — Nei, ég réði mig ekki. Það var engin framtíð í þessari vinnu. Dóttir eigandans var þegar gift. f — Hver er hugmynd þín um himnaríki? — Aldur Metúsalems og konur Salomons. ♦ ffffffffffffff TIL KAUPENDA LÖGBERGS og HEIMSKRINGLU Frá því var nýlega skýrt í báðum íslenzku blöðunum vestan hafs, að verð æfiminninga, sem færu yfir 4 ein- dálka þumlunga, yrði framvegis reiknað 20 cents á þumlunginn; þetta er að vísu ekki mikill tekju auki, en þetta getur dregið sig saman og komið að dálitlu liði. Áðrar auglýsingar kosta 70 cents eindálka þumlungur. Fyrir samskotalista reiknast 50 cents á þumlunginn THE COLUMBIA PRESS LIMiTED THE VIKING PRESS LIMITED ^♦♦fffffffffff-* ii' !|l GRlPIÐ TÆKIFÆRIÐ Eins og samkepni á sviði viðskiptalífsins nú er ! háttað, liggur það í augum uppi hve mikilvægt i það sé, að piltar og stúlkur fái notið hagkvæmrar mentunar í öllu því, sem að skrifstofustörfum I' ^ lýtur; slíka mentun verður fólk að sækja á Business College. Það verður nemendum til ómetanlegra : hagsmuna, að leita upplýsinga á skrifstofu Lög- Ibergs í sambandi við verzlunarskólanámsskeið. !! Þau fást með aðgengilegum kjörum. ||l GRÍPIÐ TÆKIFÆRIÐ! 'i || THE (OLUMBIA PRESS LTD. 695 SARGENT AVENUE WINNIPEG.

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.