Lögberg - 17.03.1949, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 17. MARZ, 1949
5
x Áii4 míi
KVENNA
Riisljóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
ÓHJÁKVÆMILEG ATHUGASEMD
í síðasta hefti Icelandic Canadian ársfjórðungsritsins birtist
grein, sem nefnist Canadian Book Week, eftir T. J. O. og H. Th.;
munu höfundarnir vera þeir félagar, prófessor Tryggvi J. Oleson
og Heimir Thorgrímsson. Greinin er skrifuð í tilefni af þeirri
auglýsinga starfsemi, sem nú á sér stað árlega í fyrstu viku nóvem-
ber mánaðar, og gerð er í þeim tilgangi að draga sérstaka athygli
að nýútkomnum bókum eftir Canadíska höfunda. — Grein þessi
er að mestu upptalning þeirra bóka er gefnar hafa verið út á
síðastliðnum fjórum árum og merkastar hafa þótt. Alls er minst
á sextán bækur; meðal þeirra eru þessar:
Unknown Country eftir Bruce
Hutchinson, gefin út í New York
1942, endurprentuð í Canada,
1945.
Brave Harvest, Kennethe M.
Haig (1945).
Colony to a Nation, A. R. M.
Lower (1946).
Haida, William Sclater (1946).
Tin Flute, Gabrielle Roy (á
ensku 1947).
Poems of the People, Dorothy
Livesay (1947).
Viking Heart, Laura Goodman
Salverson (endurprentun 1948).
Það kemur óneitanlega kyn-
lega fyrir sjónir að það skuli
hafa þurft tvo menn til
þess að semja þessa stuttu grein,
sem ekki hefir annan fróðleik
að geyma en þann, sem hver og
einn getur aflað sér með því að
yfirvega hina venjulegu bóka-
lista, sem gefnir eru út af bóka-
verzlununum. En það, í sjálfu
sér, er ekki saknæmt; hitt er
furðulegra og má alls ekki
sleppa athugasemdalaust að þeir
ljúka þessari ritsmíð sinni með
staðhæfingu út í bláinn, sem
ekki hefir við nein rök að styðj-
ast og er algjörlega villandi fyrir
þá, sem ekki lesa íslenzku og
ekki eru kunnugir bóka útgáfu
Vestur-íslendinga. Málsgreinin
er svona:
“It is to be regretted that the
contributions to Canadian Lett-
ers in other languages than
English and French are given
little publicity through Book
Week or by reviewers of Canad-
iana in general. Not that this
would have made much differ-
ence as far as Icelandic produc-
tions in the last year or so are
concerned for in both the field
of fiction and non-fiction output
has been almost negligible, al-
though poetical works of some
merit have appeared.”
Það er orð að sönnu að það má
harma það að ekki skuli vera
getið þess skerfs, sem lagður er
fram til Canadískra bókmenta
á öðrum tungumálum en ensku
og frönsku, en hitt lýsir van-
þekkingu eða þá vanmati að
staðhæfa að slíkt geri lítið til
hvað útgáfu íslenzkra bóka
snerti, því hún hafi verið sama
sem engin á síðasta ári eða svo,
þó nokkrar ljóðabækur “ of some
merit” hafi verið gefnar út.
Ég hefi samið lista yfir bækur
eftir Vestur-íslendinga í Canada
ritaðar á íslenzku, sem gefnar
voru út á tímabilinu 1945 til
1948, og finst mér það sanngjarnt
úr því að listi þeirra T.J.O. og H.
Th. nær yfir það tímabil eins og
augljóst er af þeim bókum, sem
tilgreindar eru hér. Ekki er ég
viss um að þessi listi sé full-
kominn enn hann nægjir til að
afsanna sleggjudóm þeirra fé-
laga. Listinn er þessi:
Saga Islendinga í Vesturheimi III
Sindi, eftir Þ. Þ. Þorsteinsson
(1945).
Björninn úr Bjarmalandi, eftir
Þ. Þorsteinsson (1945).
Kviðlingar og Kvæði, K. N.
Júlíus (1945).
Á Heiðarbrún, kvæði eftir Dr. S.
Björnson (1945).
^agshríðar spor, tólf sögur eftir
(^uðrúnu H. Finnsdóttur (1946).
og Ræður eftir Dr. Jón
^jarnason (1946).
Ljóðmæli, eftir séra Jónas A.
Sigurðsson (1946).
Skilarétt, kvæði eftir Pál S.
Pálsson, (1947).
Eldflugur, kvæði eftir Vigfús J.
Guttormsson (1947).
Heildarverk, J. M. Bjarnasonar
(1947). Það á meðal dagbók hans,
sem ekki hefir áður komið á
prent.
Kvœði, eftir Bjarna Thorsteins-
son (1948).
Heildarverk, Guttorms J. Gutt-
ormssonar (1948).
Þar á meðal nokkur kvæði sem
ekki hafa birst áður.
Á þessu tímabili hafa og bréf
Stefáns G. Stefánssonar verið
gefin út. Nokkrar þessara bóka
hafa verið gefnar út á íslandi
en það skiftir ekki máli; þær eru
ritaðar hér, af Canadískum höf-
undum af íslenzkum stofni.
Þetta er þá sá skerfur sem ís-
lendingar hér í landi hafa lagt
fram á íslenzku til Canadískra
bókmenta á þessum árum, og
legg ég það undir dóm lesenda
hvort hann sé lítill sem enginn
og ljóðabækurnar séu aðeins “of
some merit”.
í grein sinni skýra höfundar-
nir frá því að útgáfa Canadískra
bóka, er hafa bókmentalegt gildi,
sé um 100 á ári. Ég hygg að Is-
lendingar í Canada, sem örsmár
hluti af tólf miljóna þjóð, þurfi
ekki að þjást af neinni minni-
máttar kend hvað afrek þeirra á
bókmentasviðinu snertir; ég ef-
ast um að nokkur þjóðflokkur
hafi tiltölulega afkastað meiru.
En hitt finnst mér alvarlegt
áhyggjuefni að nokkrir skuli
finnast þeirra á meðal, sem ekki
fylgast með því sem er að gerast
rétt við nefið á þeim á þessu
sviði, ekki síst þegar það eru
menn sem vitað er að hafa gefið
sig að sögufróðleik og bókment-
um. Það er ekki úr vegi að fara
fram á það við T.J.O. og H. Th.
að gæta meiri varúðar framvegis,
í staðhæfingum sínum og dóm-
um varðandi íslenzk málefni,
sérstaklega þegar þeir bera þá á
borð fyrir enskumælandi lesend-
ur, sem ekki eiga kost á að rann-
saka hvort dómarnir séu rétt-
mætir og á rökum bygðir. Það
er heldur ekki nema sanngjarnt
að fara fram á að þeir leiðrétti
missögn sína í því riti, sem birti
grein^þeirra.
Læknir nr. 1: — Hélstu spegl-
inum að vitum hennar til þess
að vita hvort hún andaði ennþá?
Læknir nr. 2: — Já. Hún opn-
aði fyrst annað augað, síðan hitt,
rak svo upp ógurlegt hljóð og
þreif til púðurdósarinnar.
•f
Sherlock Holmes: — Hvað er
Watson, ég sé að þú hefur farið
í ullarnærbuxurnar þínar í dag.
Watson: — Stórkostlegt,
Holmes, stórkostlegt. Hvernig
fórstu að finna þetta út?
Holmes: — Það var ekki svo
mjög erfitt, þar sem þú hefur
gleymt að fara í utanyfirbuxurn-
ar.
-f
“Hvað ert þú svona niður-
sokkinn í að lesa í Mogganum??”
“Frásögnina um seinasta inn-
brotið mitt.”
Teldu ekki œvina í árum
Það er rétt af kvenfólki, að segja ekki til aldurs síns.
Eftir DELLA F. LUTES
Ég er ein meðal þeirra miljóna kvenna, sem ekki vilja segja
til aldurs síns. Og rökin fyrir því getið þið fundið í þessari grein.
Kona, sem ég hafði þekt um þrjátíu ára skeið ,og hafði gegnt
þýðingarmiklu starfi, varð að láta af því. Aldrei hafði ég haft hug-
mynd um hvað hún var gömul, og ég kærði mig ekkert um að vita
það. Hún var með hvítt hár þegar ég kyntist henni fyrst, en hún
er sú yngsta og fallegasta kona, sem ég hefi séð. Það flaug aldrei
að mér að giska á aldur hennar, því að árin höfðu engin áhrif á
hana.
Altaf var hún glöð, altaf full af
áhuga. Augu hennar gátu tindr-
að af brennandi hugsjónaeldi og
þau gátu orðið djúp af víðtækum
skilningi. Starfi hennar var svo
háttað að hún hlaut að kynnast
fjölda manna og kvenna og öll-
um þótti vænt um hana. Menn
keptust um að bjóða henni heim
og hún var aufúsugestur alls
staðar.
Mér hnykti við þegar ég
heyrði að hún væri að láta af
starfi sínu fyrir aldurs sakir.
Mér hafði altaf fundist líf henn-
ar vera eins og lækur, sem líður
áfram endalaust og er altaf sam-
ur og jafn.
—Hvað heldurðu að ég sé
gömul? spurði hún.
Mér var þessi spurning ógeð-
feld. Mér hafði altaf fundist hún
standa í stað.
Þegar ég læt af starfi mínu í
júní, þá er ég rúmlega 83 ára
gömul, sagði hún.
Hafi hún ætlast til að þetta
kæmi flatt upp á mig, þá varð
henni að þeirri ósk sinni. Og svo
bætti hún við:
—Ef húsbændur mínir hefðu
vitað hvað ég er gömul, þá
mundu þeir hafa sagt mér upp
fyrir mörgum árum.
Það var ekki von að húsbænd-
ur hennar hefði neinn grun um
aldur hennar fremur en ég. Og
ég vildi að hún hefði ekki sagt
mér frá þessu. Altaf hafði mér
fundist hún vera ímynd þess lífs,
þar sem enginn tími er til. En
nú varð ég að hugsa mér hana
sem gamalmenni, rúmlega 83 að
aldri! Öðrvasa gamalmenni, sem
varð að hætta að vinna og leggja
árar í bát. Um leið og ég vissi
hvað hún var gömul, breyttist
alt. Nú varð ég að hugsa mér
hana sem konu er “á fárra fóta-
lengd fram á grafarbakkann.”
Hún hafði aldrei skeytt neitt
um tímann, alla sína löngu ævi.
Hún hafði látið sig berast með
straumnum, sem hvorki á upp-
haf né endir. Hún hugsaði aldrei
um annað en verða til gagns í
lífinu.
Þegar við kvöddumst voru
báðar breyttar- í svip mínum var
áhyggja og ótti, í svip hennar
uppgjöf — vonleysi.
Svo er að segja frá forstöðu-
konu kvennaskóla. Hún hafði
notið framúrskarandi hylli nem-
enda sinna fyrir háttprýði og
vináttu. Til hennar leituðu þær
allar með einkamál sín. Hún var
trúnaðar maður þeirra allra.
Einu sinni sagði hún við þær:
— Stúlkur, hvað haldið þið að
ég sé gömul?
Þær litu allar undrandi á hana.
Engri þeirra hafði nokkuru
sinni komið til hugar að giska á
aldur hennar. Þær höfðu altaf
hugsað sér hana sem fullkomna
konu, er ætíð hlyti að vera full-
komin. Nú störðu þær á hana
fullkomin. Nú störðu þær á hana
eins og eitthvað sem þær höfðu
aldrei séð.
—Ég sé hvað þessi spurning
kemur flatt upp á ykkur, sagði
hún, og það er besta viðurkenn-
ingin, sem þið gátuð gefið mér.
Ég haði altaf vonað að svo mundi
verða. En vegna þess að ég er nú
að fara frá skólanum, þá þótti
mér rétt, um leið og ég kveð
ykkur, að láta ykkur vita hvað
ég er gömul. Ég veit þó, að um
leið og ég hafi sagt ykkur það,
þá mun afstaða ykkar til mín
breytast. Fram að þessu hefir
ykkur fundist það svo sem sjálf-
ykkar, kennari og leiðbeinandi.
Og mér þykir sérstaklega vænt
um það að þið hafið skoðað mig
sem vin. En þegar ég segi ykkur
nú að ég er 75 ára gömul, þá veit
ég að ykkur mun hnykkja við.
Það er eðilileg afleiðing af þeirri
óbeit, sem æskan hefir af ellinni.
Hún þagnaði og raunasvipur
kom á hana, eins og yfir hana
bæri skugga þessarar staðhæf-
ingar.
Og á þessu sama augnabliki
breyttist viðmót allra nemenda
hennar, sem höfðu þó notið
handleiðlsu hennar í fjögur ár.
Þarna stóð nú gömul kona
frammi fyrir þeim. Nú var engin
von til þess framar að þær gæti
leitað til hennar sem trúnaðar-
manns. Hvaða heilræði gat göm-
ul kerling lagt í ástamálum?
Hvaða skilning hafði hún á
vandamálum barna og foreldra?
Auðvitað var hún altaf á móti
ástinni. Auðvitað mundi hún alt-
af draga taum foreldranna.
—Ástæðan til þess, að ég hefi
sagt ykkur þetta, mælti hún
enn, er sú, að mig langar til þess
að þið ætlið mig ekki hóti eldri
en ég var rétt áðan. Finst ykkur
ég hafi elst við það að segja
ykkur að ég er 75 ára?
Hún sá að svipur þeirra var
breyttur. Hún mælti þá:
—Ég hefi aldrei fyr minst á
aldur minn, bæði vegna þess að
ég kærði mig ekkert um það sjálf
að mæla ævi mína í árum, né
heldur að aðrir gerðu það. ,Á
hinn bóginn hefi ég aldrei reynt
að leyna því að aldur færðist
yfir mig. En ég hefi kappkostað
að láta hvorki hugann né hjartað
eldast, ég hefi ástundað að lifa
heilbrigðu lífi og vera altaf þrif-
in og vel til fara. Með öðrum orð-
um, ég hefi reynt að fylgjast með
tímanum, án þess að tíminn
hefði áhrif á mig.
Ég veit að þið eruð enn svo
ungar, að það er erfitt að gera
sér grein fyrir því hvernig það
er þegar “ellin kemur með sín
gráu hár.” Og það er til þess að
búa ykkur undir þá reynslu og
styrkja ykkur gagnvart henni,
að ég hefi sagt ykkur þetta. En
ég skal aldrei framar minnast á
það hvað ég er gömul. Ég hefi
aðeins sagt ykkur það til þess að
koma ykkur í skilning um það,
að hvert tímabil ævinnar hefir
sína kosti. Æskan lifir og hrær-
ist í skemtunum, hugaræsing,
ævintýrum. Um miðjan aldur
kemur þroskinn, ákvörðun, af-
köst. Með ellinni kemur mildin,
skilningur, dómgreind, þolin-
mæði, og þá blómgvast og ber
ávöxt alt það sem manni var
mest hugleikið á öðrum stigum
ævinnar.
Þið skuluð því ekki mæla ævi
ykkar í árum. Takið dæmi af
læknum, sem leitar fram og
verður æ vatnsmeiri og fegurri.
Hvers vegna leynum við aldri
okkar? Hvers vegna gefumst við
ekki upp þegar hárið fer að
þynnast, tennurnar bila, æðarn-
ar bila, æðarnar kalka, vöðvarn-
ir stirðna og önnur einkenni ald-
ursins sækja á okkur? Hvers
vegna viljum við dylja það fyrir
öðrum og jafnvel fyrir okkur
sjálfum? Er það tilvinnandi?
Já, það er tilvinnandi. Ég tel
það nauðsynlegt til þess að halda
sér uppi. Við vitum, að ef við
förum að tala um veikindi, þá
getur svo farið að við verðum
veik sjálf. Læknar segja okkur
að þetta komi fyrir. En hvað
um gamlar, ef við erum altaf að
við verðum gamlar, ef við erum
telja árin?
Þess vegna er það, að ef ein-
hver spyr mig að því hvað ég sé
gömul, þá segi ég: “Það kemur
þér ekki við.” Og ef hann vil
ólmur fá að vita það, þá segi ég
aðeins: “Við skulum tala um
eitthvað annað.” En ef einhver
skyldi fara að giska á það ,hvað
ég sé gömul, þá trúðu honum
ekki, og trúðu ekki heldur þín-
um eigin augum.
Lesbók Mbl.
Húsbóndinn var setstur við
morgunverðarborðið, þ e g a r
vinnustúlkan kom inn og hvísl-
aði einhverju að húsmóðurinn.
— Stúlkan var að segja, sagði
frúin, að hafragrauturinn hefði
brunnið við, svo að þú getur
ekki fengið hann í dag ,en þetta
er nú í fyrsta sinn í sjö ár, sem
það kemur fyrir.
— Það gerir ekkert, sagði mað-
urinn, ef ég á að vera algerlega
hreinskilinn, hefur mér alltaf
þótt hafragrautur vondur.
BLÖÐ OG TÍMARIT
Jörð IX. árg. er nýkomið út.
Efni er: Guðmundur Gíslason
Hagalín fimmtugur, Á fimmtugs-
mæli Hagalíns, eftir Ragnar Jó-
hannesson skólastjóra, Seiður-
inn, saga eftir Hagalín, Hesta-
gátur, eftir Valdimar Briem,
Grein um ljóðskáld og ljóðagerð
eftir Steindór Sigurðsson, Tvö
kvæði eftir Heiðrek Guðmunds-
son, Bókmenntirnar og vanda-
málin, eftir Hagalín. Skíðaferð
langafa, eftir Jóhan Falkberget,
Bókabálkur eftir Hagalín, Viðtal
við fólkið í landinu, eftir Vil-
hjálm S. Vilhjálmsson, Undir
beru lofti, saga eftir Ingólf
Kristjánson, Andsvar um iðnað-
armál til Helga Hermanns, eftir
Gísla Halldórsson, Ráðstjórinin
og raunvísindin, eftir T. S. Doug-
las, Evrópa og vestrænt sam-
band, eftir Sebastiian Haffner,
Getur þjóð verið aðili fyrir guði,
eftir Björn O. Björnsson.
sagt að ég væri trúnaðarvinur er þá eðililegra en að við verð-
^lhUth!
THE GREATEST
MEN’S CLOTHING VALUES
IN WINNIPEG!
Men — Does a REAL SAVING
of $10 lo $15
mean anything to you?
INVESTIGATE!
COMPARE!
I can and DO sell
for much less!
It will certainly pay you to
come in during the week if
you find that we cannot wait
on you on Saturday.
Frank McComb
“The Biggest Little Clothes
Shop in Town”
403 PORTAGE AVE.
SMART SHORT HAIR
FASHIOJNS
Combined With Amazing New
Cold Curl
• So Loose
• So Soft
• So Easy lo Manage
• No Heat
• No Machines
• Long or Short Hair
SPECIAL
INCLUDING
HAIR
TREATMENT
Evenings by Appointment
s
4.
75
WILLA ANDERSON WILL LOOK AFTER YOU.
SHE IS EFFICIENT AND ARTISTIC.
Tru-Art Beauty Salon
206 TIME BLDG., 333 Portage Avenue. Corner Hargrave
Phone 924 137
KREFJIST YALFRELSIS

áður en það er
oí seint!
Gætið hagsmuna yðar áður en það er of seint. Skrifið eða
símið fylkisþingmanni yðar og krefjist frjálsfræðis varðandi
sölu korns.
SAMK.EPNI LÝKUR 16 APRlL
Póstið umsögn — Þér getið unnið verðlaun
Ljúki8 við eftirfarandi yftriýsingru I ekki yfir 300 orðum,
"Ég trúi á
ÓRJÚFANDI VALFRELSl
GAGNVART SÖLU KORNS
Vegna þess....................."
34 I* WINNIPEG GRAIN EXCHANGE
PFNINC A- < WINNIPEG, MAMTOUA
< Gerið svo vel að senda mér ókeypis sintak af
VFRDI AI IN1 ! bæ,<lin^ri yí'ar “DEAR DAD” til ekýringa
v ^ á samkepni þessari og kornsölu aðferðum.
a^s S Nafn .........*...............
$3.000.00 ' Heimilisfang ................
^ * l (Utanáskrift sé greinileg)