Lögberg - 22.12.1949, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 22. DESEMBER, 1949
5
ÁH UCAMAL
KVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
KONA SKIPUÐ ÞINGFORSETI í FYRSTA SKIPTI í
SÖGU BREZKA HEIMSVELDISINS
Mrs. Nancy Hodges
Eini forsœtisráðherrann utan íslands íslenzkur í báðar œttir,
Byron Johnson, skipar konu í mikla virðingarstöðu.
Þann tíunda þessa mánaðar
tilkynnti Byron Johnson, sem er
íslenzkur í báðar ættir, að næsti
þingforseti þingsins í British
Columbia yrði kona, 61 árs að
aldri, sem helgað hefir alt sitt
líf heimilisstörfum og blaða-
mensku.
Mrs. Hodges var fædd í Lon-
don á Englandi, fluttist til Can-
ada 1912, tveimur árum eftir að
hún giftist H. B. Hodges, núver-
andi aðalritstjóra Victoria
Times. Hugur hennar stefndi
snema til blaðamensku og nú
hafa þau hjónin bæði unnið sér
aðdáun og virðingu fyrir blaða-
menskuferil sinn og þátttöku í
opinberum málum.
Mrs. Hodges hefir þrisvar sinn
um verið kosin á fylkisþing
British Columbia í Victoria, sem
Liberal frambjóðandi — í kosn-
ingunum 1941, 1945 og 1949.
Hún er formaður Liberalsam-
takanna meðal kvenna í þessu
landi og hefir tekið virkan þátt
í ýmsum öðrum félagssamtök-
um kvenna. Mrs. Hodges flytur
aldrei langar ræður á þingi, en
þegar hún tekur til máls hlusta
allir.
Byron Johnson, forsætisráð-
herra, komst þannig að orði, er
hann kunngerði val Mrs. Hod-
ges til þingforseta:
„Mrs. Hodges er með ágætum
fær um að takast á hendur þessa
stöðu, sem ég hefi nú mælt með.
Hún hefir óbilandi vinnuþrek
eins og nefndarstörf hennar á
þingi hafa sannað, og hún er
þaulkunnug brezkum þingræðis
reglum. Hin langa æfing hennar
á vettvangi blaðamennskunnar,
bæði í þessu landi og á Bretlandi,
hefir veitt henni ótakmarkað
tækifæri að kynnast þingræðis-
reglum og störfum innan brezku
veldisheildarinnar“.
Það var hlutverk Mrs. Hodges
að mæla með því, á fylkisþingi
Liberalflokksins fyrir tveimur
árum síðan, að Byron Johnson
yrði kosinn til foringja, sú uppá-
stunga var á meir en algengum
rökum byggð, eins og nú er kom
ið á daginn.
Gleðjið munaðarleysingjana
Jólin eru hátíð barnanna, og
við reynum að gera þeim börn-
um, sem næst okkur eru, jólin
eins gleðileg og föng eru á, en
oftast gleymast þau börn, sem
fjær eru, og þarfnast hjálpar;
börnin, sem urðu munaðarlaus
af völdum styrjaldarinnar.
Mörg hundruð þúsunda barna í
Evrópu lifa við skort og sárustu
neyð. Þau hlakka ekki til jól-
ana; þau kvíða hverjum kom-
andi degi, kuldanum og hungr-
inu, sem sífelt sækir að þeim.
Stofnunin „Save the Children
Fund“ hefir það að takmarki að
hjálpa þessum hrjáðu börnum
og veita þeim aðhlynningu. Ný-
lega hafa verið send út bréf til
almennings, þar sem farið er
fram á að foreldrar og aðrir bæti
einu munaðarlausu barni á gjafa
lista sinn um jólin; sendi stofn-
uninni fjártillag. Bréfið er í um-
slagi, sem má endursenda með
tillaginu, póstfrítt. Það er því
fyrirhafnarlítið að leggja seðil
í umslagið og stinga því í póst-
kassann. —
„Þú munt njóta jólagleðinnar
með börnunum þínum betur,
hafir þú lagt eitthvað fram til
þess að barni, sem er ekki eins
lánsamt og þín börn, megi líða
vel“.
Hafj einhver ekki fengið bréf-
ið þá er utanáskriftin þessi:
Canadian Save the Children
Fund c/o Canada Permanent
Trust Co.,
298 Garry Street,
Winnipeg, Man.
Bœnavers
Himneski faðir höndin þtn
heimsmyrkri frá mig leiði,
uns frelsissólin fögur skín
i friðar og kœrleiks heiði.
Veit mér þá æðstu andans þrá
orð þín að nema og skilja.
Lífsfegurð alla lát mig sjá,
leið mig að þínum vilja.
Kristján S. Pálsson
Guðrún Helgadóttir Walterson
Fædd 20. maí, 1851 —látin 26. september, 1949
Þessi háaldraða merkiskona
andaðist að heimili barna sinna
í Selkirk, Man. þann 26. sept.
eftir 3ja mánaða rúmlegu. Hún
var af merkum ættum komin.
Fædd var hún á Jörfa í Helga-
fellssveit 20. maí 1851, dóttir
séra Helga Sigurðssonar Cand.
phil., er síðar var prestur að Set-
bergi í Eyrarsveit, en síðast á
Melum í Melasveit. Séra Helgi
var sonur Sigurðar bónda á
Jörfa, er var héraðskunnur hag-
yrðingur, listasmiður og afburða
stjórnari á sjó talinn. Séra Helgi
stundaði nám í guðfræði við
Kaupmannahafnarháskóla, var
einkar listrænn maður, er lagði
einnig stund á önnur fræði, þar
á meðal dráttlist og málaralist.
Var hann talinn maður fjöl-
menntaður. Hann mun hafa ver-
ið einn af frumstofnendum nátt-
úrugripasafnsins á íslandi. Kona
séra Helga, en móðir Guðrúnar,
var Valgerður dóttir séra Páls
prófasts Pálssonar í Hörgsdal
Vestur-Skaftafellssýslu, hins
merkasta manns. Meðal margra
systkina Valgerðar var séra Páll
Pálsson, málleysingjakennari,
síðast prestur í Þingmúla. Eitt
skyldmenna Guðrúnar var Dr.
Jón Þorkelsson (yngri), voru
þau systrabörn. Sökum ókunn-
ugleika þess, er þetta ritar, er
ættin ekki rakin nánar, en í þess
ari ætt — sem og báðum ættum
Guðrúnar, er mikið af þrótt-
miklu gáfufólki með sérstæðum
og frumlegum hæfileikum. Dr.
Guðbrandur Jónsson prófessor í
Reykjavík er einn þeirra. —
Guðrún ólst upp hjá foreldr-
um sínum og naut góðrar ment-
unar, eftir því sem þá tíðkaðist.
Vestur um haf fluttist hún 1882,
og settist að í Selkirk. Hingað
vestur var þá kominn Jóhannes
bróðir hennar, er mjög ungur
varð skipstjóri á stærri skipum
á Winnipegvatni; var hann í
hópi fyrstu íslendinga er þá
stöðu hlutu. Jóhannes dó fyrir
allmörgum árum í California,
eftir að hafa dvalið langdvölum
á Kyrrahafsströnd. Annar bróð-
ir Guðrúnar, Lárus að nafni,
einkar efnilegur maður, kom
einnig vestur um haf — og dó
í Selkirk á unga aldri.
Guðrún kom vestur um haf
með tvo unga sonu sína Helga
og Sigurð Sturlaugssonu. Helgi
kvæntist Ingunni Jóhannesson;
látinn 1936. —
Sigurður ókvæntur, fasteigna
maður í Selkirk.
Hér vestra giftist Guðrún
Kristjáni Walterson, Börn þeirra
eru:
Lára, Mrs. Foster, nú ekkja
búsett í Brandon, Man.; Kristinn
Geraldon, Ont. Kvæntur Hönnu
Jóhannesson. Clara, ekkja Oliv-
er Johnson, er býr í Selkirk,
með Sigurði bróður sínum.
Á heimilinu ólst einnig upp
Elinora (Mrs. Gilbert Ásmund-
son dóttir Mrs. Clöru Johnson;
var hún sérstaklega hjartfólgin
ömmu sinni og henni mikil gleði
í elli hennar. Barnabörn Guð-
rúnar eru 14, en baranbarna-
börnin eru 9 að tölu.
Guðrún bjó með börnum sín-
um, reyndust þau henni traust
athvarf. Sigurður sonur hennar
dvaldi aldrei langdvölum frá
heimilinu og skildi aldrei við
móður sína. Eftir lát manns síns
hvarf Clara dóttir hennar heim
á ný og stóð fyrir heimilinu það-
an af. Var bjart og hlýtt um
hina öldruðu konu í umönnun og
fágætri alúð barna hennar. í
sjúkdómi hennar hjúkraði Lára
dóttir hennar deyjandi móður
sinni.
öllum þeim er Guðrúnu kynt-
ust gat ekki dulist hversu mik-
ið líkamsþrek hún hafði að
vöggugjöf þegið, entist það henni
lengi og vel. Tíguleg á velli og
óbeygð gekk hún meðan hún
hafði fótavist. Gáfur hennar
voru miklar, minnið traust og
skapgerðin öll mjög styrk. Segja
ist henni engu síður en hinn lík-
amlegi; fylgdist hún með því er
var að gerast með fágætri glögg-
skyggni. Sjaldan hefi ég kynnst
jafn víðtækri þekkingu á íslenzk
um bókmenntum, einkum þó ís-
lenzkum ljóðum, eins og hjá
henni. — Henni léku á vörum
trúarljóð Hallgríms Pétursson-
ar, Hávamálin fornu, snilliyrði
úr sögum og sögnum er hún
kryddaði viðræður sínar með
svo að óvenjulega vel fór á, sök-
um þess hve orðhög hún var og
glögg á gildi íslenzks máls; sam-
fara djúpri reynslu og þekk-
ingu á mannlífinu, því að hún
var þjálfuð kona í reynsluskóla
lífsins. Eins og saga hennar með
sér ber var Guðrún í hópi fyrstu
frumbyggjanna íslenzku í Sel-
kirk, og ein af frummeðlimum
Selkirk-safnaðar, er hún jafnan
unni. Þá tók hún snemma þátt
í störfum Kvenfélags Selkirk-
safnaðar og studdi það ávalt eft-
ir megni — og bar hag þess fyrir
brjósti, eins og hag safnaðarins
allann. Hún var kona trygglynd
þar sem hún tók því og traustur
vinur vina sinna, að fornum ís-
lenzkum hætti. Samband henn-
ar og barna hennar allra var
traust og byggt á djúpum skiln-
ingi af hálfu beggja — hennar
og þeirra.
Guðrún var alvarlega hugs-
andi og trúuð kona. Margar
vandaspurningar þessarar til-
veru, sem vér lifum í, bar hún
í huga og hugsaði mikið um. Af
sjónarhól langrar ævi horfði hún
sjónfráum augum yfir mannlíf-
ið og var hrifin af því hversu
margt var þar fagurt að sjá,
þrátt fyrir alla skugga, sorgir
og ósvaraðar spurningar er á
hugann sækja. Trúði hún því
að vizka Guðs og náð væri því
valdandi að leyndarmál tilver-
unnar — og vorrar eigin reynslu
eru oss eigi opinberaðir eins og
vér þó oft eftir þráum.
Jm elliheimilið
,,Höfn“
Vancouver, 7. desember 1949.
Herra ritstjóri!
síðasta nefndarfundi ís-
lenzka gamalmennahælisins hér
Vancouver, B.C. benti einhver
á það, að þeir mörgu vinir þess-
stofnunar á víð og dreif,
1 þessu sambandi vil ég ljúka arar stotnunar a
sem með svo kærleiksriku hug-
arfari hafa stuðlað að stofnun
minningarorðunum um hana,
með tilvitnun í samtal, er ég
átti við hana, fyrir nokkrum ár-
um síðan. Hún var jafnan afar
hrifin af margbreytilegri fegurð
er blasti við augum á bernsku-
heimilinu, Setbergi í Eyrarsveit
við Breiðafjörð á ógleymanlega
fögrum sumardögum. Hinn breið
feðmi fjörður, fjölsettur eyjum;
fjöll í hæfilegum fjarska brostu
við sjónum. En stundum huldi
morgunþokan útsýnið. Svo út-
málaði hún fegurðina þegar þok-
unni létti, og sólin ljómaði og
vermdi allt með ylgeislum sín-
um. „Og þannig hugsa ég mér að
það verði“, sagði hún, „þegar við
fáum að sjá dýrð dagsins hinu
megin. Þá fæst svar við vanda-
spurningunum er að þrengdu —
og græðihendur Guðs lækna all
an trega og sorg er hjörtun mn
þjáðu — og hugann hreldu“. Nú
er hún gengin inn í þá tilveru,
þar sem öllum þokum mannlífs
ins er aflétt, er sól Guðs náðar
skín í dýrðarfegurð, er ekkert
nær til að skyggja á.
Guðrún var kvödd í kirkju
Selkirksafnaðar 1. okt. að við-
stöddum nánustu ástvinum og
miklum fjölda fólks.
Hvil i eilífum friði'.
S. ÓLAFSSON
MINNINGARORÐ
Ágúst Jónsson í Winnipegosis, Man.
Dáinn aðfaranótt 29. nóvember
þessa árs.
Fréttin um andlát þitt gamli
nágranni, hefir kunngert mér,
að þú hefir runnið æviskeið þitt
til hinsta spors. Safnast til feðra
þinna og sitjir nú á bekk með
þeim í sólskinsblettinum mikla,
hinu megin hafsins.
Ágúst var fæddur á Hvann-
eyri í Borgarfjarðarsýslu 17.
ágúst 1870. Foreldrar hans voru
þau hjónin, Jón Þórðarson og
Guðbjörg Halldórsdóttir þá bú-
andi á Hvanneyri. Hann ólst upp
hjá foreldrum sínum til 12 ára
aldrurs, fór þá að Hálsum í
Skorradal, til Jónatans bónda
Þorsteinssonar og var þar 2 ár.
Þaðan fór hann að Syðstu-Foss-
um í Andakílshrepp, sömu sýslu
til Ara Jónssonar og var þar
vinnumaður 15 ár. Þaðan fór
hann að Varmalæk í sömu sveit
til Jakobs bónda Jónssonar. Þar
var hann vinnumaður 4 ár og
vann bæði að sjómannstörfum og
landbúnaði, öll þau ár sem hann
var vinnumaður heima á íslandi.
Ágúst fluttist til þessa lands
árið 1903 . Hann var eitt ár í
Brandon, Man. En fluttist það-
an til bæjarþorpsins Winnipeg-
osis hér í fylkinu, haustið 1904
og vann þann vetur við fiskveið-
ar þar á vatninu. 1905 vistaðist
hann sem ráðsmaður að búi Ól-
afar Jónsdóttur, sem þar bjó í
íslenzku byggðinni á Red Deer
Point, ekkja eftir merkismann-
inn, Aðaljón Guðmundsson frá
Skoruvík á Langanesi í Norður-
Þingeyjarsýslu.
17. marzmánaðar 1906 giftist
Ágúst áðurnefndri ekkju, Ólöfu,
sem þá hafði í búi sínu fjögur
hálfvaxin börn sín og gamla móð
ur. Þessu skylduliði konu sinnar
reyndist Ágúst mjög mannlega.
Börnin ólust upp undir hans
stjúpföður umsjá til fullorðins
ára, eins og þau væru hans skyld
getin afkvæmi. Þessi hjón, Ágúst
og Ólöf bjuggu snotru búi um
nokkurra ára skeið í áðurnefndri
sveit, fyrst að landnámsjörðinni
þar, Hóli. En fluttust þaðan að
öðru frumbýli, sem hét Lundur.
Búnaðarannir þeirra á báðum
mátti að andlegi styrkurinn ent- j þessum stöðum voru griparækt
og fiskveiði. Frá Lundi fluttu
þau til bæjarins Winnipegosis
Keyptu þar spildu af landi
reistu þar góð húsakynni og
bjuggu þar til hinstu stundar.
Eftir að þau settust að í bænum
var atvinna hans daglaunavinna
og lítilsháttar fiskveiði, því
griparæktina varð hann að af-
rækja. Stjúpbörn hans voru þá
flest að verða fullorðin og vildu
fara að spila upp á sínar eigin
spýtur hvað atvinnu þeirra
snerti, sem í alla staði er sjálf-
S3gt og eðlilegt. En við það smá
minnkaði um lið heimilisins
sjálfs, svo síðast urðu gömlu
hjónin, Ágúst og Ólöf, að mestu
leyti ein um heimilisstörf sín,
eins og oft vill verða þegar dreg-
ur að vertíðarlokum starfs og
aldurs. öll stjúpbörn Ágústar
heitins reyndust honum að öllu
leyti eins og hann væri faðir
þeirra. Þau verða talin hér eftir
aldursröð: Guðjón Aðaljónsson,
nefnir sig Goodman. Giftur
Elísabet Björnsdóttur Crowford,
þau búa vestur á Kyrrahafs-
strönd; Emilía Laufey, nú ekkja
eftir $lbert Stefánsson, Steven-
son býr nú með börnum sínum í
Winnipegosis. Á hennar heimili
létust þau gömlu hjónin, Ágúst
og Ólöf; Kári Vilbert, dáinn fyr-
ir nokkrum árum; Þrúður Mar-
grét kona Sigurbjörns Pálsson-
ar trésmíðameistara hér í borg-
inni Winnipeg.
Kristín Soffía, kona Gunn-
laugs Jóhannssonar Schalde-
mose, var eitt af stjúpbörnum
Ágústs heitins, þá farin af heim-
ili móður sinnar, þegar Ágúst
tók þar við búforráðum.
Ágúst lifa tvö systkini hans
í þessu landi, Gunnar Jónsson
og Mrs. Guðbjörg Friðriksson,
til heimilis í borginni Vancou'-
ver.
Ágúst var að eðlisfari góður
búmaður; hann var röskur starfs
maður, hvort sem hann vann að
sínum eigin heimilisverkum eða
hjá öðrum. Hann var sérlega
hirðusamur og umgengnisgóður
á heimili sínu. Gestrisin voru
þau hjón bæði að íslenzkum hefð
arsið. Kona hans dó fyrir þrem-
>ess og viðhaldi, mundu æskja
eftir fréttum um ástand og líð-
an gömlu vinanna. Og af því
mér var falið á hendur að geta
um það með fáeinum línum til
íslenzku blaðanna, leyfi ég mér
að lýsa því með ánægju og einni
setningu: „Allt gengur eftir von
og ósk, og ekkert útlit fyrir svart
sýni á næstkomandi tímabili.
Það ástand er aðallega öllum
>eim að þakka, sem svo dásam-
lega hafa verið og eru stöðugt
að rétta hjálparhönd. Ef nokk-
ur lítur svo á elliheimilisástand
sem einræni og döpur endalok,
vil ég benda á að mörg af okkar
gamalmennum eru enn ung í
anda. Það fyrsta sem gestir
verða varir við, þegar þeir koma
í forstofuna, eru spilaborð,
umkringd af körlum og konum
að spila íslenzka „Vist“, upp á
gamla mátann. Aðrir una sér við
lestur þeirra úrvalsbóka, sem
tilheyra heimilinu og þjóðrækn-
isdeildinni. Þar fyrir utan koma
oft og tíðum úrvals nefndir frá
íslenzku kvenfélögunum með
ýmislegt til gleði og upplífgun-
ar.
Nú sem stendur munu vera 28
gamalmenni á hælinu, en síðan
það var stofnað hafa orðið þrjú
dauðsföll: Jón Thorsteinsson,
Benedikt Hjálmsson og Stefán
Kristjánsson. Ég varast að ætt-
fræða þessu látnu öldunga af
því að ég er þeirra ættum að
öllu ókunnur. Það hefir verið
mikið hlynt að heimilinu á síð-
astliðnu sumri, bæði með máln-
ingu og innréttingu, innan húss
og utan, sem hefir borið með sér
töluverðan kostnað, en um leið
sett nýtt og fágað snið á þessa
traustu íbúð. Sú ákvörðun, sem
nefndin samþykkti í byrjun
þessa árs með stækkun heimil-
isins, eins og ég gat um í grein
minni 15. júní s.l., stendur í stað,
því ekki er enn þá nægileg upp-
hæð komin í þann sjóð. Von-
andi samt að vinsamleg hjálp
aukist svo í vetur að hægt verði
að koma því í verk með vorinu.
Ef til þess kemur, verður hægt
að bæta við 10 eða fleiri gest-
um á heimilið.
Við nefndarmenn vonumst stað
fastlega eftir heimsókn gamla
Kláusar á sinni hringferð um
jólaleytið, og í því skyni höfum
við ákvarðað hans móttöku 21.
þ. m. Vonandi að sú stund inni-
bindi einlægt vinarþel sem
flestra. Munið gamla máltækið:
„Tvisvar verður gamall maður
barn“. Það máltæki á sérstak-
lega heima hjá öldruðu vinun-
um okkar um jólin.
Vinsamlegast,
Fyrir hönd nefndarinnar
H. J. HALLDÓRSSON
ur árum, hátt á áttræðisaldri.
Þau eignuðust ekki börn. Um
nokkur ár var hann fulltrúi ís-
lenzka lúterska safnaðarins í
Winnipegosis.
Ágúst minn! Þú varst fæddur
og fermdur undir lúterskum trú-
arskoðunum, unnir þeim og dóst
undir þeirra merkjum. Verði þér
langdvölin í safni feðra þinna
heilög.
Ágúst var jarðsunginn annan
desember af enskum presti,
Rev. Davidson.
Finnbogi Hjálmarsson
HAGBORG FUILA^y
PHONE 2ISSI J--