Lögberg - 16.03.1950, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 16. MARZ, 1950
FORRÉTTINDI
Eftir GILBERT PARKER
J. J. Bildfell pýddi. — Ljóöin i þesaari söffu eru
þýdd af Dr. 8ig. Júl. Jóhannessyni.
Hún var sér nú þess meðvitandi, að
þeir voru komnir að rúmi föður síns.
Hún óskaði að þeir vildu halda áfram,
en sú ósk rættist ekki. Þeir stönsuðu,
svo var hljóðskraf og hún heyrði að sagt
var nokkuð ókurteislega, og aðrar per-
sónur endurtaka: „Við erum hér ekki
velkomin, það er auðséð! Fyrri röddin
var kvenmannsrödd, sú síðari karl-
manns. Svo kom sú þriðja hrein, en
köld og vel þjálfuð, sem var beint að föð-
ur hennar og sagði: „Þeir segja mér að
þú hafir verið hér lengi og hafir verið
mjög veikur. Þú verður sannarlega glað
ur að fá að fara“.
Það var eitthvað í þessari rödd sem
Rósalie brá við að heyra. Einhver kunn-
ugur hreimur, eða orðbeying, er vakti í
huga hennar óm af hreim, sem
þar lá falinn en ekki gleymdur.
Hverri eða hverjum var hann líkur?
Hún sneri sér fljótt við og sá tvö blá
og köld augu stara á sig. Andlitið, sem
augu þessi voru í, var eldra en hennar,
myndarlegt og rólegt, sem næðingar
lífsins höfðu auðsjáanlega ekki mætt
neitt á. Persónan var vel vaxin og
klædd, hatturinn óaðfinnanlegur og
höndin, sem hélt á tveimur bókum, var
falin í fallegum hönzkum. Hæverskur
miskunnarbragur var stimplaður á alla
framkomu hennar og helgaði hverja
hennar hreyfingu. Rósalie fékk á auga-
bragði andúð á þessari nýtízku sýn-
ingu, á þessum miskunnar-verzlara,
sem var sjálf aðalaðdráttargoð félaga
sinna. Rósalie sá þau hvíslast á, hún sá
utan að lærða þátttöku kurteisi þess.
Og hún mætti augnaráði aðkomufólks-
ins með kaidri hæversku. Aðkomufólkið
skildi hvað henni bjó í huga, og hvað
hálfkæringsbrosið á vörum hennar
meinti.
„Okkur þykir vænt um að heyra, að
föður mínum líður betur. Hann hefir
verið veikur lengi?“
Rósalie brá í brún aftur, því mál-
rómurinn gerði hana aftur undrandi,
þó ekki hreimur málrómsins eins mik-
ig og áherzlur oröanna, og hvernig að
þau voru borin fram. Hún hneigði sig,
og þrýsti vörunum saman. Henni varð
á, að líta á föður sinn og sá, að hann
var órólegur út af framkomu hennar.
Hún leit blíðlega til hans, lagaði kodd-
ann undir höfðinu á honum og sagði við
þá sem spurði:
„Hann er betri núna, þakka þér fyr-
ir“.
Með þessari undirtekt óx henni hug-
ur. „Má ég skilja eftir eina eða tvær
bækur handa honum að lesa, eða þér,
að lesa fyrir hann?“ svo bætti hún við
þegar hún tók eftir svipnum á andliti
Rósalie, sem var nokkuð einkennileg-
ur: „Vi$ getum átt sameiginlegan vin
í bókunum, þó við sjálf getum engir
vinir verið. Bækurnar §ru meðalgangar-
ar á milli mannanna".
Hjartað hoppaði í brjósti Rósalie,
hún roðnaði í framan og fölnaði svo,
því það var hvorki áherzlan né hreim-
urinn, sem ónáðaði hana nú, heldur orð
in sjálf. Það virtust vera orð manns,
sem heima átti á bak við hæðirnar, sem
hér töluðu — seiðandi málrómur, sem
heima átti fyrir handan hæðirnar hafði
sagt þau við hana — þessi sömu orð.
„Vinir þurfa enga milligöngumenn“,
sagði hún rólega, „og óvinir ættu ekki
að nota þá“.
Hún heyrði einhvern segja: „Ja
hérna“, eins og að það væri eitthvað ó-
heyrilega undarlegt, að stúlka frá
Chaudiere gæti svarað fyrir sig. Eða,
þannig skildi Rósalie það.
„Átt þú marga vini hér í borginni?”
spurði kaldyrta konan, en meinti þó að
vera vingjarnleg og hógvær. Málfæri
hennar var auðsjáanlega þjálfað til þess
að vera aðgengilegra í viðskiptum lífs-
ins, en ekki frá eðlilegum innri hóg-
værðar hug.
„Sumir þurfa að eiga marga vini,
aðrir fáa. Ég kem frá landi, þar sem fá-
ir fullnægja manni“.
„Mér þætti gaman að vita, frá hvaða
landi að þú kemur“, sagði einhver á
meðal gestanna kuldalega.
Charley Steele hafði ekki lengur
nein áhrif á Kathleen — hann var henni
dauður, og minning hans fyrirlitin og
grafin. Hún unni manninum, sem hún
nú var gift — eftir því sem hún hélt, og
var ant um að láta rykið og tímann
hylja allar endurminningar hennar um
Charley og sambúð hennar við hann;
en áhrif hans á hana höfð uverið svo
gagntæk, að hún óafvitandi hafði orð-
ið fyrir varanlegum áhrifum af sérein-
kennum hans — í talsmáta, í málhreim
og orðatiltækjum, og í dag hafði hún
haft upp heilar setningar eftir honum.
„Fyrir handan hæðirnar“, sagði
Rósalie og sneri sér frá þeim.
„Er það ekki einkennilegt?“ sagði
sú sem var að tala við hana. „Það er
nafnið á annari bókinni, sem ég kom
með — Fyrir handan hæðirnar. Hún er
eftir enskan höfund. Hin bókin er á
frönsku. Má ég skilja þær eftir?“
Rósalie lagði undir flatt. Það mundi
gjöra aðstöðu hennar óvirðulegri, ef
hún neitaði að taka á móti bókunum.
„Bækurnar eru alltaf velkomnar til föð-
ur míns“, sagði hún.
Það var ofurlítið hik, eins og að þessi
hefðarfrú ætlaði að rétta Rósalie hend-
ina, en þær litu hvor á aðra og aðeins
hneigðu sig. Konan hélt áfram og skildi
aðeins eftir angan ylmvatnsins.
„Hvar er heimaland þitt, mér er
spurn?“ hljómaði aftur og aftur í eyrum
Rósalie, þar sem að hún sat við glugg-
ann í herberginu, löngu eftir að sjúkra-
húsgestirnir voru farnir, orðin mér er
spurn — mér er spurn — mér er spurn!
héldu áfram að hljóma, og endurhljóma
í eyrum hennar. Það var undarlegt að
þessi kona skyldi minna hana á skradd-
arann í Chaudiere.
Allt í einu var hún vakin upp af þess-
um dagdraumum sínum með því að fað-
ir hennar ávarpaði hana: „Ó, þetta er
fallegt, þetta er sannarlega fallegt,
Rósalie!“
Hún sneri sér að honum. Hann var
að lesa í bók — bókinni sem konan
skildi eftir — Fyrir handan hæðirnar.
„Hlustaðu“, sagði hann og las á ensku:
„Umbun er annað nafnið á Guði. Hversu
oft er það ekki, að þeir, sem sjúkdómar
og slys hafa rænt starfsþreki sínu,
finna aukna innri gleði og víðari and-
legan sjóndeildarhring! Það virðist, að
þegar horfið er frá hinum óæðri athöfn-
um lífsins, þá hreinsist og skerpist sjón
in. Og þeim er einnig gefinn aukinn kær
leikur, sem stafar frá helgun annara
mannslífa. Og þeir fá líka sínaum-
bun, því þeir verða síður mótæki-
legir fyrir glys heimsins og hégóma, því
sjálfsafneitunin er þeim gleði“. Hann
leit á Rósalie, með óvanalega björtu
bliki í augunum, og hún brosti og strauk
á honum hendina.
„Það hefir allt verið umbun til mín“,
sagði hann eftir ofurlitla stund. „Þú
hefir verið mér góð dóttir, Rósalie“.
Hún hristi höfuðið og brosti. „Góðir
feður halda, að þeir eigi góðar dætur“,
sagði hún og átti erfitt með að verjast
tárum.
Hann lét bókina aftur, og lagði hana
á rúmábreiðuna. „Ég ætla nú að sofna“,
sagði hann og sneri sér á hliðina. Hún
hagræddi rúmfötunum og lagaði kodd-
ann undir höfðinu á honum. „Góða
nótt!“ sagði hann og dróg hana með
veikri hendi ofan að sér og kyssti hana.
„Góða dóttir! Góða nótt!“
Hún klappaði á hendina á honum.
„Nóttin er ekki komin ennþá, faðir“.
Hann var hálfsofnaður. ,Góða nótt!‘
sagði hann aftur og sofnaði.
Rósalie settist út við gluggann. með
bókina, sem hann hafði verið að lesa, í
hendinni. Ótal hugsanir þrengdu sér í
gegnum huga hennar — um föður henn
ar, um konuna, sem var nýfarin og um
elskhuga sinn fyrir handan hæðirnar.
Málrómur konunnar kom aftur í huga
hennar, eins og hæðandi hljómur, langt,
langt í burtu. Hún opnaði bókina, og
fletti blöðunum. Allt í einu hætti hún að
fletta henni, en horfði hvasst á blaðið,
sem að við henni blasti. Á því stóð skrif-
að Kathleen.
Hún sat eins og í leiðslu ofurlitla
stund. Nafnið Kathleen og málrómur-
inn sérkennilegi, var eitt og hið sama,
og hugur hennar hvarlfaði til baka, til
dagsins sem hún spurði Charley að:
„Hver er Kathleen?“
Hún spratt á fætur. Hvað átti hún •
að gjöra? Fara á eftir henni? Ganga úr
skugga um hver hún væri, og hvað hún
væri? Fara til unga skurðlæknisins, sem
með henni var, og spyrja hann hver hún
væri og komast að leyndarmálinu, sem
umkringdi unnusta hennar?
í öllum þessum efasemdum var það
tvennt, sem henni var ljóst: Að frú
Flynn var að koma inn í herbergið, og
að andardráttur föður síns væri að
þyngjast. Hún lagði bókina frá sér og
beygði sig ofan að föður sínum og veitti
honum nána eftirtekt. Svo sneri hún
sér að frú Flynn, sem stóð þar angistar-
full og hrædd.
„Farðu og sæktu prest!“ sagði Rósa-
lie. „Hann er að deyja“.
„Ég skal senda einhvern. Sjálf fer
ég ekki héðan frá þér“, sagði gamla kon
an og flýtti sér til unga skurðlæknisins
til að ná í sendimann. Þegar sólin seig á
bak við hæðirnar, lagði veiki maðurinn
krypplaði upp í langferðina, einn.
XLVIII. KAPÍTULI
Þar sem tré lífsins blómgast
Charley var á gangi fram og aftur á
bökkum árinnar miklu, þar sem hið
fyrra líf hans lá grafið, og glímdi við
hið nýja lífsviðhorf sitt, sem hvort held-
ur yrði langt eða skammt, varð héðan
af að vera bundið við þorpið, þar sem
ástmey hans átti heima . . . En þar sem
hann stríddi við sjálfan sig í skugga
næturinnar varð honum ljóst, að þó að
honum hefði verið sýnt fyrirheitna land
ið, þá átti hann aldeilis ekki víst að fá
að ílengjast þar, eða eignast þar heim-
ili. Sálmurinn, sem hann hafði sungið
í háði, kveldið sem lífi hans var teflt í
tvísýnu á Cóte Dorion, kom aftur í huga
hans með hinni ævarandi háðshugsun:
í gróðursælum Edens ökrum,
hjá ánni Jórdan hinu megin,
Þar lífsinstré með blessun blómgvast,
þar býðs þér friðsæl hvíld.
Þar er hvíld fyrir þreytta,
Þar er hvíld fyrir þreytta,
Þar er hvíld fyrir þreytta,
þar býðst þér friðsæl hvíld.
í innstu fylgsnum huga síns var
hann sér þess meðvitandi, að hvernig
sem hlutirnir réðust, að þá myndi end-
ans ekki langt að bíða. Framtak hins
nýja lífsviðhorfs hans, sem var frekar
háð tilfinningalífi hans en rökvissu, olli
því, að hann nú trúði því, sem hann ekki
sá og tók gott og gilt það, sem sannanir
náðu ekki til. Vinnan með höndunum,
erfiðleikarnir, sorgir, óvissan og með-
líðan með öðrum, hafði mýkt, skýrt og
auðveldað líf hans, þjálfað skilning hans
og komið í stað metnaðargirndarinnar.
Hann leit nú á lífið frá persónulegu
skyldusjónarmiði, sem krafðist þess, að
það, sem hendinni væri næst skyldi vera
afgreitt fyrst. En eftir því sem hugboð
þetta náði meira valdi á honum, kom
hugsunin um hvað verða mundi um
Rósalie skýrar fram í huga hans og yfir
skyggði allar aðrar hugsanir. Það eina
sem hún í efnalegu tilliti hafði á að
byggja, var kaup hennar við pósthúsið,
því að það var á allra vitorði, að það
litla, sem hún átti þar fyrir utan gekk
upp í kostnað föður hennar. Ef að hún
skyldi tapa atvinnunni, verða veik, eða
meiða sig, hvað gat> hún þá gert?
Hann gæti skiliö henni eftir það,
sem hann ætti — en hvað var það?
nægilegt til að sjá henni farborða í eitt
eða tvö ár, hreint ekki meira. Allar inn-
tektir hans höfðu gengið til fátæks og
veiks fólks í Chaudiere. Það var ein leið
möguleg hann hafði oft hugsað um hana
í Chaudiere, og hún var önnur aðal-
ástæðan fyrir þessari ferð hans til
Montreal. Það voru perlufestarnar, sem
hún móðir hans átti og þúsund dollarar
í peningum, sem var falið í leynihólfi í
húsinu á hæðinni í borginni, sem hann
nú var staddur í. Perlurnar voru meira
en tíu þúsund dollara virði, nægilegt
fyrir Rósalie til að draga fram lífið á.
Hvað átti Kathleen að gjöra við perlur
móður hans, þó að þær kynnu að finn-
ast. Hvað hefði hún að gjöra við pen-
ingana —r hafði hún ekki mestu skömm
á minningu hans? Var ekki búið að
borga allar skuldir hans. Hann átti perl-
urnar og þessa peninga sjálfur.
En að ná því. Að fara heim í hvíta
húsið á hæðinni, að lifa upp aftur hið
fyrra líf sitt, þó ekki væri nema í einn
klukutíma, að berja að dyrum á húsi
sem reymt var í — hann hrylti við því.
Hann yrði að fara inn í húsið eins og
þjófur á nóttu. En hann yrði að eiga það
á hættu fyrir Rósalie — hann yrði að
gjöra það.
XLIX. KAPÍTULI
Opna hliðið
Nóttin var hlý og þögul, tunglið skein
í heiði og varpaði mjúkri birtu, sem virt-
ist endurvekja hina óásjálegustu hluti
til lífs. Það var dimmt í húsinu á hæð-
inni. Þar voru allir í fasta svefni löngu
fyrir miðnætti, því húsbændurnir höfðu
ákveðið að fara til Chaudiere, þar sem'
bændafólk og Indíánar voru að leika
sorgarleikinn mikla (The Passion play).
Löngun fólks til að sjá hann var orðin
að ástríðu, og þá líka í huga persónanna
tveggja í hvíta húsinu á hæðinni, þó
ekki væri til annars en rjúfa tilbreyting-
arleysi á ánægju hversdagslífsins.
En í svefnþögn hússins var maður í
bændabúningi á hreyfingu í gangi þess
niðri, og fór hljóðlega, en þó með sjálfs-
öryggi, sem vanalegir þjófar eiga sjald-
an yfir að ráða. Hann var hinn örugg-
asti þar sem dimmast var í ganginum
og lauk upp einni hurð eftir aðra eins
og að hann væri heima hjá sér. Svo kom
hann inn í þann part gangsins þar sem
tunglið varpaði glöðum geisla inn um
glugga á húsinu, fölur og hlustandi lædd
ist hann áfram eins og vofa löngu dauð,
en sem var afur á kreik komin til að
vitja sinna fornu stöðva. Að síðustu fór
hann inn í herbergi sem stóð opið. í því
herbergi hafði hann hafst við, eða það
sem var lifandi af honum, áður en að
hann dó. í herberginu voru raðir af bóka
skápur með bókum í, myndastyttum,
veggtjöld og eikarviðarverk, sem tím-
ans tönn hafði sett mark sitt á. Þessir
dökku eikarveggir höfðu gengið í erfðir
til fjögurra kynslóða frá langafa manns
ins, sem í því stóð nú, og minning kyn-
slóðanna var bundin hverjum krók og
kima. Hann sneri sér við þegar að hann
kom inn í herbergið og horfði með hnef-
ana kreppta, um stund á aðrar dyr hinu
megin við ganginn. Á bak við þær dyr
voru tvær persónur, sem fyrirlitu minn-
inguna um hann og voru samhentar í,
að brugga nafni hans ráði gleymskunn-
ar. Húsið var eign konunnar, sem hann
hafði gefið það til daginn sem hann dó.
En að hún skyldi búa þar með öllum hin-
urh gömlu endurminningum, sem við
það voru bundnar, liversu bitrar, sorg-
legar og niðurlægjandi sem þær voru,
höfðu nokkurskonar helgihugsana á-
hrif á hann sem gengu honum til hjarta.
En þarna var hún, sem hann sjálfur
hafði hlíft við framtíðarsambúð, sem
hafði átt framtíðar velferð sína í hendi
hans og að hann hafði gefið henni kost
á að njóta. En tilvera hennar nú rændi
hann allri von um lífsánægju og varp-
aði sorgarskugga á líf annarar persónu,
sem honum var annara um en sitt eigið
líf.
Kathleen lág sofandi inni í þessu
herbergi, hann ímyndaði sér að hann
gæti heyrt hana anda, og uppi í hæðun-
um lengra á bak við trjátoppana, sem
báru við gluggann þar sem hann stóð,
í litlu húsi; sem stóð við hliðina á sjúkra
húsinu lág Rósalie andvaka, föl og með
tárvot augu og beið athafna morgun-
dagsins, sem hjálpaði til að létta rauna
hugsunum af huga hennar.
Það var sökum Rósalie að hann var
kominn í þetta hús, einu sinni enn.
Hennar vegna vg,r hann staddur í þessu
kvalaherbergi, og hann vissi, að hann
varð að fara út úr því óttasleginn og
angraður, eins og þegar menn ganga
frá gröf ættmennis, sem þeir hafa móðg
að, án fyrirgefningar.
Hann herti upp hugann, gekk hratt,
en þó varlega yfir gólfið í herberginu,
og að stóru eikarskrifborði, snerti með
hendinni á leynifjöður, sem var á öðr-
um enda borðsins. Fjöðrin lét að snert-
ingu hans og hólf opnaðist á skrifborð-
inu, en sökum þess, að læsingin var orð-
in ryðguð og lokþyljan stirð, heyrðist
allmikið í þeim þegar þau opnuðust.
Hann var hi’æddur um að hávaðinn sem
þau gjörðu mundi heyrast um allt hús-
ið, svo viðkvæmt var eyra hans og djúp
þögnin, sem rofin hafði verið. Hann
sneri sér til dyranna og hlustaði, áður
en hann fór með hendina inn í leyni-
hólfið.
Það var dauðaþögn. Hann sneri sér
aftur að skrifborðinu og fór með hend-
ina inn í leynihólfið og kom út með tvo
böggla og lét þá í vasa sinn og fór að
loka hólfinu aftur með hinni mestu var-
úð, eftir að hafa borið tólg, er hann tók
úr kerti, sem stóð á borðinu, á brúnirn-
ar á viðnum, sem lokuþyljan rann eftir.
En þegar lokafjöðurin hljóp til baka, þá
fann á sér, að hann mundi ekki vera
einn í herberginu. Það fór hrollur um
hann, og hann sneri sér hljóðlega við.
Hann var út við aðalgluggann á her-
berginu þar sem skugga bará, og hann
eins og óafvitandi tók hendinni á glugga
tjaldinu, en þá sá hann hvítklædda per-
sónu í herbergisdyrunum. Hún kom
hægt, en ákveðin inn í herbergið. Char-
ley stóð sem steini lostinn. Hann föln-
aði í framan og það kom óstyrkur á
hann. Kathleen stóð fyrir framan hann.
Hún var í hvítum náttserk og stansaði
eins og hún væri að hlusta, en þegar
Charley gætti nánar að, þá sá hann, að
hún var í ósjálfráðu svefnleiðsluástandi
og vissi ekki að hann var þar inni.