Lögberg - 07.12.1950, Page 1

PHONE 21374

So'c*
\,\^e
rVettTlCT'
prtí
„4«re«
ÞttU f\J*- S A Complete
Cleaning
Instilulion
PHONE 21374
*»><*

v.^r
C\,eft'n,cTS
;derers
LttUlV ■p'O'í'- * A Compiöíe
Cleaning
Institution
63. ARGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 7. DESEMBER, 1950
NÚMER 49
Ný bók eftir dr. Richard Beck
Nýkomin er út í Reykjavík, á
vegum Bókaútgáfunnar ,Norðri‘,
ný bók eftir dr. Richard Beck
prófessor, allmikið rit, er nefn-
iist Æltland og erfðir. Fylgir út-
gáfufélagið henni úr hlaði, meðr
al annars, með þessum ummæl-
um:
„Dr. Richard Beck er afburða
ræðumaður og hefir flutt fjölda
fyrirlestra, á íslenzku, ensku og
norsku um bókmenntir Norður-
landa, sögu þeirra og menningu,
víðsvegar í Bandaríkjunum og
Canada. Enn fremur er hann
mikilvirkur rithöfundur og
skáld, hefur gefið út margar
bækur og sent frá sér fjölda rit-
gerða einkum um bókmenntaleg
efni.
í Ættlandi og erfðum er fyrri
hlutinn úrval úr ræðum hans um
þjóðræknismál Vestur-íslend-
inga og menningartengsl við
þjóðina heima. Er það hollur
lestur hverjum íslendingi og
hugþekkur; þar er drengilega
hvatt til dáða, og undir logar
djúp og einlæg ást til íslands og
íslendinga.
Síðari hlutinn er safn ritgerða
um íslenzk skáld og verk þeirra.
Mun mörgum kærkomið að
njóta leiðsagnar og kynnast skoð
unum þess manns íslenzks, sem
hafa mun einna nánust kynni af
menningu og andlegum afrek-
um stórþjóðanna vestan hafs og
þar með yfirsýn af öðrum og
hærri sjónarhól en við hér
heima“.
Ræðu- og ritgerðasafn þetta
hefir þegar fengið vinsamlega
dóma í blöðum heima á íslandi,
bæði um efni og frágang; dag
blaðið Vísir sagði, meðal annars,
um það, að það væri „fallega út-
gefin bók“. Hér vestra verður
bókin mjög bráðlega til sölu
bæði hjá höfundi og Davíð
Björnsson bóksala í Winnipeg,
og verður síðar nánar getið verðs
hennar og annars þar að lútandi.
__ _ _ l'Æsi 7 *
Hríðversnandi
stríðshorfur
Viðhorf Kóreustríðsins af
hálfu sameinuðu þjóðanna hríð-
versnar með degi hverjum, og er
nú svo komið, að Kommúnistar
hafa nú náð á vald sitt höfuð-
borg Norður Kóreu, Pyongyang,
er sameinuðu þjóðirnar hafa
haldið 1 nokkrar vikur, og lýð-
ræðishersveitirnar orðið að láta
undan síga á svo að segja öll-
um vígstöðvum; þessi þungi róð-
ur stafar af innrás kínverskra
herfylkinga í landið, sem eru
sagðar að vera svo fjölmennar,
að naumast verði tölu á komið.
MacArthur hernámsstjóri í
Japan og yfirforingi hersveita
sameinuðu þjóðanna í Kóreu,
hefir lýst yfir því, að þær her-
sveitir, sem hann ráði yfir, eigi
eins og nú hagi til í óyfirlýstu
stríði við kínverska kommúnista.
Sveitasambands-
fundur
I vikunni, sem leið, var hald-
inn hér í borginni fundur sveitar
stjórnasambandsins, sem var vel
sóttur og fór skipulega fram;
eitt af þeim meginatriðum, sem
til íhugunar og umræðu kom,
var málið um skólahald innan
vébanda fylkisins, kostnaðurinn,
sem því væri að sjálfsögðu sam-
fara og hvernig honum yrði
skynsamlegast jafnað niður; eins
og nú hagar til, greiða sveita-
héruðin þrjá fjórðu kostnaðar
við starfrækslu skólanna, en
fylkisstjórnin einn fjórða, og
líta margir svo á, að hlutföllin
mættu vera nokkru réttlátari,
með öðrum orðum, að stjórnar-
völd fylkisins, ættu að greiða
ríflegri skerf til mentamálanna
en nú gengst við.
Á síðastliðnum tíu árum, hafa
sveitahéruðin í Manitoba aukið
skattálögur sínar úr $7.9 miljón-
um upp í $15.3 miljónir, og er
engum blöðum um það að fletta,
að allverulegur hluti þessarar
gífurlegu álagningar stafi frá
auknum framlögum til skóla-
halds; það sýnist því liggja
nokkurn veginn í augum uppi,
að við svo búið megi ekki lengur
standa.
Mr. Clark, oddviti Argylesveit-
ar, var kjörinn til þess af hálfu
áminstra samtaka að mæta á
sambands- og fylkisstjórna-
fundi í Ottawa í þessum mánuði.
Samið við yfirmenn
á togurunum
Samkomulag hefir nú tekist
um samninga milli Félags ísl.
botnvörpuskipaeigenda og skip-
stjóra og stýrimannafélagsins
Ægir um kaup og kjör skipstjóra
og 1. stýrimanna. Ennfremur við
Vélstjórafélag íslands um kjör
vélstjóra og Félag ísl. loftskeyta-
manna um kjör loftskeyta-
manna. Samkomulag við tvö
fyrrnefndu félögin tókst án milli
göngu sáttasemjara ríkisins. En
í fyrradag strönduðu samningar
milli loftskeytamanna og út-
gerðarmann og var þá Torfi
Hjartarson sáttasemjari ríkisins
kvaddur til milligöngu. Tókust
svo sættir í fyrrinótt um kjör
loftskeytamanna.
Nokkrar breytingar verða á
kjörum þessara starfshópa. Verð
ur kaup þeirra reiknað á nýja
genginu. Nokkrar aðrar breyt-
ingar hafa það einnig í för með
sér að kaup þeirra hækkar.
Allir þessir samningar gilda
til 15. nóvember 1951.
Ósamið er enn við 2. stýri-
menn en samningur þeirra renn-
ur út við næstu áramót.
—Mbl. 10. nóv.
Dr. Sigurgeir Sigurðsson biskup
Væntanlegur
hingað til borgar
Frá því var fyrir skömmu
skýrt hér í blaðinu, að biskupinn
yfir Islandi, herra Sigurgeir
Sigurðsson, væri væntanlegur
vestur um haf ásamt hinni á-
gætu konu sinni, frú Guðrúnu
Pétursdóttur frá Hrólfsskála á
Seltjarnarnesi; var þess þá og
getið, að biskupinn færi til
Rochester, Minn., í lækniserind-
um; nú eru þessi merku og á-
gætu hjón komin vestur, og
hringdi biskup til séra Valdimars
J. Eylands frá New York, og lét
þess getið, að þau hjón kæmu
til Winnipeg og dveldu hér um
jólin; munu þau verða gestir
séra Valdimars og frú Lilju
þann tíma, sem þau dvelja í
borginni.
Úr borg og bygð
Á mánudaginn 4. des. voru
gefin saman í hjónaband, þau
Dale Roberl Chrisliensen frá
Moltey, Minn. og Svava Bryn-
jólfsson, dóttir Brynjólfs Magn-
ússonar bókbindara í Reykjavík
og Katrínar Jónsdóttur konu
hans. Hjónavígslan fór fram að
heimili bróðursystur brúðarinn-
ar, Mrs. Rósu Jóhannsson, 575
Burnell St. Séra Valdimar J.
Eylands gifti. — Heimili ungu
hjónanna verður í St. Paul,
Minn.
☆
Gefið til Sunrise Lutheran
Camp.
Herðubreiðarsöfnuður, Lang-
ruth $20.00. Mrs. Josephson
Brú $10.00. Samskot á sameigin-
legum kvenfélagsfundi í Argyle
prestakalli $11.50.
Meðtekið með innilegu þakklæti.
Anna Magnússon,
Box 296, Selkir, Man.
☆
Þann 17. nóvember síðastlið-
inn voru gefin saman í hjóna-
band í Trinity Church hér í
borginni, Roy Oscar Halldórson
og Joan Winnifred Hamilton
frá Warren, Man., en brúðgum-
inn er sonur Chris Halldórssonar
þingmanns St. George kjördæm-
is og frú Guðlaugar Maríu Hall-
dórsson. Framtíðarheimili ungu
hjónanna verður hér í borginni.
10 til 20 íslendingum býðst
verklegt nóm í Ameríku
Fyrir
tilstilli íslenzk-ameríska
félagsins.
Vonir standa til, að hægt verði
að koma 10—20 íslendingum
fyrir við verklegt nám í Banda-
ríkjunum á næsta ári fyrir til-
stilli íslenzk-ameríska félagsins,
sem hefir haft samráð um þetta
við Norræna félagið í Banda-
ríkjunum (American Scandi-
navian Foundation). Er talið, að
nú þegar sé hægt að koma fyrir
einum nemanda í hverri eftir-
talinni starfsgrein: garðrækt,
hjúkrun, verkfræði og læknis-
fræði. Einnig verður reynt að
koma mönnum fyrir við önnur
störf, eftir því sem óskað er.
10—12 togarar veiða fyrir
Þýzkalandsmarkað
fyrir Bretland, en hinir veiða
karfa.
Togararnir eru nú óðum að
búast á veiðar og munu
nokkrir fara á veiðar þegar
í dag, en aðrir næstu daga.
Nokkrir togarar fóru inn í
Hvalfjörð til að taka olíu í
gær og verið er að setja ís í
nokkra togara.
10—12 skip munu fara á ísfisk-
veiðar fyrir Þýzkalandsmarkað.
Fengust samningar um landanir
í Þýzkalandi framlengdir til 15.
desember og þýðir það, að hægt
verður að senda hvern af þeim
togurum, sem veiða fyrir Þýzka-
landsmarkaðinn í eina söluferð
þangað.
Sennilega munu tvö skip veiða
í ís fyrir Bretlandsmarkað, en
þeir, sem eftir eru fara á karfa-
veiðar.
Flest skip, sem veiða karfa,
munu Ifeggja afla sinn upp í fiski
mjölsverksmiðjur, en eitthvað af
aflanum verður flakað og hrað-
fryst til sölu í Bandaríkjunum.
—Mbl. 8. nóv.
Thora Asgeirson, L. M. M.,
L. R. S. M., A. M. M. will make
her first CBC Appearance in a
piano recital on Monday Decem-
ber llth at 10.30 to 11.00 p.m.
She will play the Sonata in
G minor, Op. 22 (Shumann);
Three Maries (Villa-Lobos); and
Maleguena (Lecuona).
The program will be heard
from Alberta to Montreal, Que-
bec As well as in Detroit, U.S.A.
☆
— LEIÐRÉTTING —
Herra ritstjóri Löbergs,
Einar Páll Jónsson:
Viltu gera svo vel að birta í
Lögbergi eftirfarandi leiðrétt-
ingu. í ferðaminningum mínum
frá 1948, „Tína ber í aldingarði“, ari
er tilfærð vísa eftir Einar Bene-
diktsson, sem hr. Hallgrímur
Axdal, Wynyard lofaði okkur að
heyra á leiðinni vestur. 1 sumar
fann ég blaðið sem vísan er á,
tekin niður á lestinni og sé ég
að villur hafa slæðst inn í hana,
sjálfsagt hjá mér í vélritun. Vís-
an er svona:
Gengi er valt þar fé er falt,
fagna skalt í hljóði.
Hitt bar altaf hundraðfalt,
er hjartað galt úr sjóði.
Mr. Axdal hafði vlsuna rétta
og bið ég hann afsökunar á því
að bera hann fyrir vísunni með
skekkjunni í.
Rannveig K. G. Sigbjörnsson
Ársfundur „Fróns
/#
Síðastliðið mánudagskvöld hélt
þjóðræknisdeildin „Frón“ árs-
fund sinn í Goodtemplarahús-
inu við sæmilega aðsókn, þótt
betur hefði að vísu mátt vera,
því svo var þar margt vel og vit-
urlega sagt í ræðuformi; snildar-
lega samda og djúphugsaða
ræðu flutti Dr. Páll Kolka, en
Ólafur Hallson nýkominn úr ís-
landsferð, sagði skemtilega frá
ýmsu, er fyrir augu og eyru bar
í heimsókninni, varð hrifinn af
landi og þjóð, og eggjaði hlust-
endur sína til aukinna átaka
varðandi verndun íslenzkrar
tungu og menningarerfða í þess-
álfu; var ræðumönnum
þakkað með dynjandi lófataki.
Þá fór fram kosning efbættis-
manna fyrir næsta starfsár, og
lauk henni á þessa leið:
Forseti — frú Ingibjörg Jónsson,
Varafor. — Steindór S. Jakobs-
son, Ritari — Heimir Thorgríms-
son, Vararit. — Davíð Björnsson,
Féhirðir — Jochum Ásgeirsson,
Varaféh. — Pétur Pétursson,
Fjármálar. — John Johnson,
Varafjármr. — Dr. T. J. Oleson,
Endurskoðendur G. L. Jóhanns-
son og J. Th. Beck.
Fundurinn greiddi fráfarandi
forseta þakkaratkvæði fyrir á-
gæta, fjögra ára forustu.
Komin úr
íslandsför
Árla morguns á mánudaginn
var, komu hingað úr heimsókn
frá íslandi, Dr. Sveinn E. Björns
son og frú Marja Björnsson,
Ólafur Hallsson kaupmaður frá
Eiriksdale og Halldór M. Swan
verksmiðjueigandi, með þeim
kom Þorsteinn Gíslason fyrrum
skipstjóri, ættaður úr Þingeyjar-
þingi, sem búsettur hefir verið
í Reykjavík síðastliðinn aldar-
fjórðung; er hann bróðir Ás-
geirs Gíslasonar bónda við
Leslie, Sask., er hingað kom til
að fagna bróður sínum.
Halldór M. Swan fór til ís-
lands fyrripart maímánaðar, en
veiktist snögglega skömmu eft-
ir að heim kom og lá rúmfastur
megin part sumars; nú er hann
það miklu hressari, að hann gat
tekist langferðina að heiman á
hendur, án þess að slíkt kæmi
að sök. Halldór er maður vin-
margur hér um slóðir, og er sá
hópur, sem fagnar komu hans
ærið stór.
Lögberg býður áminsta far-
fugla jælkomna í vestrið.
Fra þessu var skýrt á fundi,
sem haldinn var í íslenzk-ame-
ríska félaginu fyrra föstudag, en
með þeim fundi hófst vetrar-
starfsemi félagsins.
Fá 200 dollara á mánuði.
Nemendur, sem fara vestur á
vegum íslenzk-ameríska félags-
ins munu væntanlega fá um
200 dollara á mánuði til uppi-
halds og er gert ráð fyrir að
námstíminn verði eitt ár. — Er
ætlast til þess, að fé þetta nægi
fyrir nauðsynlegum dvalar-
kosnaði.
Nemendur verða að vera á
aldrinum 23 til 30 ára, verða að
kunna ensku og hafa nokkra
reynslu í starfi sínu.
Á fundinum var einnig skýrt
frá því, að þeir, sem hefðu hug
á að sækja um að komast til
Bandaríkjanna til verklegs náms
ættu að snúa sér til skrifstofu
íslenzk-ameríska félagsins, her-
bergi nr. 17, Sambandshúsinu,
Reykjavík, en þar eru frekari
upplýsingar veittar á þriðjudög-
um og föstudögum milli kl. 4 og
5 e. h.
Erindi og kvikmyndir.
Á fundinum flutti hinn nýi
menningarfulltrúi Bandaríkj-
anna í Reykjavík, dr. Nils Wil-
liam Olson, erindi; sýndar voru
tvær kvikmyndir, og auk þess
var sameiginleg kaffidrykkja.
Fundurinn var fjölsóttur og
fór hið bezta fram.
—Mbl. 4. nóv.
Dauðadómur
löggiltur á ný
í þau níu ár, sem verka-
mannastjórnin sat að völdum í
New Zealand, var dauðahegning
fyrir morð ekki við líði; en eins
og vitað er komst íhaldsstjórn
til valda í landinu fyrir liðugu
ári; þing situr á rökstólum þar
í landi um þessar mundir, og er
eitt þeirra frumvarpa, sem neðri
málstofan hefir afgreitt um, að
innleiða dauðadóm að nýju, og
er víst talið, að frumvarpið hljóti
einnig samþykki efri málstof-
unnar; telur stjórnin að morð-
um hafi fjölgað ískyggilega mik-
ið á undanförnum árum, og af
þeirri ástæðu hafi hún talið ó-
umflýjanlegt, að lögleiða aftur
dauðahegningu.
251 maður atvinnu-
laus í Reykjavík
Atvinnuleysisskráning f ó r
fram hér í bænum 1.—3. nóv.
Kom 251 maður til skráningar.
Flestir þeirra voru verkamenn,
eða 163. Sjómenn voru 41 (þar af
25 togarasjómenn), 40 vörubíl-
stjórar, fimm trésmiðir, einn
matsveinn og einn fatahreins-
unarmaður.
Af þessum mönnum eru 128
einhleypir, en hafa samtals 15
börn á framfæri sínu. 123 eru
kvæntir. 24 þeirra eru barn-
lausir, en hinir hafa flestir frá
1—5 börn á framfæri sínu.
Ekki eru nema 90 þessara
manna fæddir Reykvíkingar, hin
ir hafa flutzt til bæjarins. 84
komu hingað fyrir 1939, 46 á ár-
unum 1939—1945, en 31 síðustu
5 árin. —Mbl. 7. nóv.
Forsætisróðherra Breta flýgur
til Washington
Hinn 1. þ. m. voru gefin sam-
an í hjónaband hér í borg, þau
Þórunn Sigríður Magnússon og
Clifford John Sutherland. Brúð-
urin er dóttir þeirra Mr. og Mrs.
Grímur Magnússon í Geysisbygð
í Nýja íslandi, en brúðguminn
er sonur Mrs. Elizabethar Cox
og manns hennar af fyrra hjóna-
bandi. Rev. Theodore NeSs fram
kvæmdi hjónavígsluathöfnina;
að henni lokinni, var setin veg-
leg veizla í Claratette Cafe á
Portage Avenue. — Framtíðar-
heimili ungu hjónanna verður í
Winnipeg.
Ársfundur Fyrsta
lúterska safnaðar
Á fjölmennum ársfundi Fyrsta
lúterska safnaðar, sem haldinn
var í kirkjunni á mánudags-
kvöldið var, voru eftirgreindir
menn kosnir í safnaðarráðið til
tveggja ára:
Wm. Hawcroft,
Carl Bardal,
S. Sigurðsson,
E. G. Eggertsson,
W. F. Einarsson.
í djáknanefndina voru þessir
kosnir:
Mrs. Norma Thordarson,
John Thordarson,
Mrs. Helga Guttormsson,
Mrs. Jack Snidal,
Harold Johnson.
Flýja heimili
sín í Calgary
Vegna vaxtar og ísreks í Bow
River við Calgary, hafa um
þrjár þúsundir manna, kvenna
og barna, orðið að flýja heimili
sín þar í borginni undanfarna
daga, og hefir bæjarstjórnin
skorist í leikinn hinu húsvilta
fólki til bjargar; varð ástandið
því ömurlegra, sem miklar frost
Þau tíðindi hafa gerzt, að for-
sætisráðherra Breta, Clement
Attlee, kom flugleiðis til Was-
hington á sunnudagsmorguninn
var til fundar við Truman for-
seta; í för með Mr. Attle voru
seytján sérfræðingar úr þjón-
ustu utanríkisráðuneytisins og
yfirmenn hers og flota; svo hafði
verið til ætlast, að þeir Mr.
Attlee og Mr. Truman ætti ekki
viðtal um stórmálin fyr en á
þriðjudag, en frá því ráði var
horfið og ræddust þeir alllengi
við á mánudaginn, og einnig
daginn eftir; hvað þeim fór á
milli, hefir enn eigi verið gert
kunnugt að fullu, þó víst sé að
Kóreumálið og innrás kín-
verskra hersveita í landið, hafi
orðið aðalumræðuefnið, auk
yfirlits yfir hið alvarlega viðhorf
heimsmálanna í heild. Staðhæft
er, að þeir Mr. Attlee og Mr.
Truman hafi orðið á eitt sáttir
um það, að nauðsyn bæri til að
útiloka í lengstu lög opinbert
stríð við Kínverja.
hörkur sóttu að borgarbúum um
þessar mundir.
Calgary er ein hinna falleg-
ustu borga í þessu landi, og um-
hverfi hennar frábærlega aðlað-
andi.