Lögberg - 01.03.1951, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. MARZ, 1951
7
SINCLAIR LEWIS
45 íslendingar fórust á sjó
1950 en 14 í umferðarslysum
Fyrsía skáld Bandaríkjanna.
Blöðin hafa skýrt frá því, að
eitt af frægustu skáldum Banda
ríkjanna, Sinclair Lewis, sé lát-
ið. Hann dó af hjartaslagi í
sjúkrahúsi í Rómaborg. Tíminn
birtir hér grein, sem danska
skáldið Tom Kristensen skrifaði
í Politiken í tilefni af láti
skáldsins.
Þ e g a r bókmenntaverðlaun
Nobels voru veitt Ameríku-
manni í fyrsta sinn árið 1930
komu tvö skáld til greina. Það
var hinn mikli alvörumaður
Theodor Dreiser, og háðfuglinn
Sinclair Lewis, og það kom eng-
um á óvart, þó að hann væri
tekinn fram yfir Dreiser. Hann
var meiri listamaður. Hann
kunni að segja setningar, sem
tolldu í minni lesenda um víða
veröld, og brugðu upp á svip-
stundu mynd af Ameríku.
„Main Street“ og „Gopher
Prairie“ sýndu púrítana Ame-
ríku í ljósum myndum og „Bab-
bitt“ og „Zenith City“ birtu les-
andanum hinn sanna Ameríku-
mann, verzlunarmanninn, sem
aðeins á einstöku þunglyndis-
stundum gerði sér ljóst, hversu
allt líf hans var vélrænt. Vinna
hans var vélræn, hröð sala illa
byggðra og óvandaðra húsa.
„Trú hans var vélræn, hörð og
þurr kirkja“. Skemmtanir hans
voru vélrænar, „golf og sam-
sæti, spilakvöld og viðræður“.
Vinátta hans var vélræn, svo að
hann gat unað ærzlum og há-
vaða með vinum sínum en þorði
ekki að þegja í návist þeirra.
Á þriðja tug aldarinnar var
Sinclair Lewis í vitund heims-
ins sá, sem hafði leitt til sigurs
langa baráttu við hinn púrí-
tanska anda í Ameríku og stóð
nú fremst í baráttunni gegn
vélrænum verzlunaranda, sem
sótti á og alla vildi móta á einn
veg. En samhliða þessu naut
hann allra höfunda mestrar lýð-
hylli vestan hafs. Af „Main
Street“, sem kom út 1920 seldust
22 útgáfur á hálfu ári.
Harry Sinclair Lewis fæddist
árið 1885 í Sauk Center, litlum
bæ í Minnesota. Þar var faðir
hans læknir. Sjálfur stundaði
hann nám við Yale-háskólann,
en hvarf frá námi um skeið,
þegar Upton Sinclair hreif hann
mest og fór þá til New Jersey
til að kynnast af eigin raun fé-
lagsmálaskoðunum U p t o n s
Sinclairs og framkvæmd þeirra
af tilraun þeirri til sósíaliskrar
nýlendu, sem að hann stóð þar
fyrir.
Að loknu námi fór Lewis víða
um Bandaríkin, en til þess var
hann vel fallinn, þar sem hann
var röskleikamaður, hafði
skarpa athyglisgáfu og öruggt
minni. Hann las mikið um þær
mundir og talið er að hann hafi
kynnt sér blöðin og auglýsing-
ar þeirra jafn rækilega og skáld-
^egri bókmenntir, því að þekk-
lng hans á hversdagslegum
fyrirbærum og daglegu lífi varð
^neð fádæmum. Hann átti eftir
að nota þessa menntun, svo fá-
nýt sem hún virtist fyrir lista-
mann, Hún kom að góðum not-
Urn, er hann gerði raunsæar
^nyndir í skáldskap sínum.
Fyrsta skáldrit Lewis kom út
árið 1914. Það var fremur stutt
saga „Our Mr. Wren“. Henni
fylgdu svo þrjár aðrar sögur,
sem ekki vöktu verulega athygli.
Allar fjölluðu þær þó um ame-
nsk efni. Seinna svaraði Lewis
Því til, þegar honum var brugð-
um skort á samúð með ame-
nskum anda og amerísku lífi,
að aldrei hefðu amerískir rit-
böfundar haft önnur eins skil-
yrði til að taka forustuna í bók-
naenntum heimsins. Höfundarn-
lr ættu að gera sér ljóst, að ekk-
ert land væri eins heillandi og
þeirra, — nema ef til vill Kína
°g Rússland, — því að í Banda-
ríkjunum væru alls konar þjóð-
flokkar frá Islending upp til
Japana og Negra og margs kon-
ar andstæður aðrar. Þess vegna
er hlaut Nóbelsverðlaun
skrifaði hann alltaf eins og Ame-
ríkumaður.
En svo kom „Main Street“,
skáldsagan um hugsjónakonuna
sem vegna giftingar sinnar
neyðist til að búa í amerískum
smábæ og reynir að vekja hann
úr svefni og mollu en bíður ó-
sigur. Það er ljóst hvert stefnt
er. Sinclair Lewis fannst, að í
þessum bæ drottnuðu hinir
dauðu yfir þeim lifandi, og
hann sagði blátt áfram: Það er
sjálfsánægja hinna dauðu, sem
snýst í gremju yfir þeim, sem
lifa, af því að þeir anda ennþá.
Það er afneitunin, löghelguð
sem hið eina heilbrigða. Þetta
er að banna hamingjuna. Það
er að velja sjálfur og kjósa á-
nauðina. Það er helgun þrælkun-
arinnar og trú á hana“.
Þessi árás á hefðbundið smá-
bæjalíf var ekki ný. Hún hófst
í Ameríku með ljóðum Lee
Masters. En þar skilja menn
betur óbundið mál en bundið
og endurmat allra hluta lá í
lofti eftir heimsstyrjöldina fyrri.
Sinclair Lewis varð frægur í
einni svipan. Tveimur árum
seinna kom svo Babbitt út. Sú
bók hefði sennilega vakið enn
meiri eftirtekt ef leiðin hefði
ekki verið brotin með bók H. L.
Menekens, „Americana“. Hann
hafði þar safnað saman flestu,
sem hægt var að hlæja að, allt
frá kjörorðum presta og stjórn-
málaleiðtoga að orðtækjum al-
mennings, eins konar safnrit
heimskunnar, sem hverju landi
er hollt að eiga. En Sinclair
Lewis kunni að hlaða einni vit-
leysu ofan á aðra og raða þeim
saman svo að úr því yrðu lif-
andi persónur, furðulegar en þó
raunsannar spegilmyndir, svo
að hver sá, sem af var amerískur
Sigurður Guðmundsson málari.
Jón Auðuns sá um útgáfuna.
Leiftur h.f. Reykjavík, 1950.
Þetta rit er gefið út til minn-
ingar um listamannsefni, sem
lét tvær skyssur henda sig. Hin
fyrsta var sú, að hann fæddist
í röngu umhverfi, en hin síðari,
að hann, þegar hann að námi
erlendis var búinn að búa sig
undir að taka sjálfstæðum
þroska, sneri heim aftur í upp-
runa-umhverfi sitt. Ef hann
hefði verið uppi skömmu eftir
aldamótin síðustu, þegar ís-
lenzk listamannsefni voru búin
að átta sig á því, að á þessu landi
væri einskis að vænta um sinn,
þá hefði hann sennilega ílenzt
í Danmörku, og er þá sízt fyrir
að synja, nema orðið hefði eitt-
hvað gott úr honum sem mál-
ara. Það, sem til er eftir hann
frá námsárunum, ber þess ljós-
an vott, að handbragð hans allt
og kunnátta hans til þess hefir
verið í bezta lagi. Ýmsar þeirra
mynda, sem hann málar sjálf-
stætt, tala og glögglega um það,
að hann hafi átt mikla þroska-
möguleika. Svo eru málverkin
af sjálfum honum og Steingrími
Thorsteinsson ljómandi vel gerð,
sérstaklega er sjálfsmyndin með
greinlegum listablæ og með ein-
kennilegum clairobscur nokkuð
að hætti Rembrandts. Sigurður
er með öðrum orðum gott lista-
mannsefni, þegar hann kemur
heim til íslands. Þegar þangað
kom tók ekki gott við. Yfirstétt,
sem var andþröng vegna þess,
að hún lifði í fámenni og af
hroka, er stafaði af viðmiðsleysi,
kæfði listamanninn í Sigurði
með því að láta það ógert að
skapa honum skilyrði til döfn-
unar. Hefir það og sumpart
stafað af því að Sigurður, sem
var að eðlisfari hornóttur og
nokkuð byltingagjarn, hefir ekki
viljað skríða fyrir þessum lýð,
svo sem honum þótti sæma, til
þess á þann veg að fá að koma
sér við. Þetta sýnir bókin glögg-
keimur, mátti þar þekkja sjálf-
an sig. Því miður reyndi Lewis
sex árum seinna að fara sömu
leið með bókinni „Maðurinn,
sem þekkti Coolidge“, en brást
þá bogalistin í fyrsta sinn. Áður
hafði hann sent frá sér „Arrow-
smith“ og „Elmer Gantry“.
„Arrowsmith" er læknissaga,
sem Sinclair Lewis skrifaði eft-
ir að hafa ferðast um Vestur-
Indíur með Paul de Kruif, sem
skrifaði „Bakteríuveiðar“ og
„Banamenn dauðans“. Sú bók er
að vissu leyti undanfari skáld-
sagna Cronins og fleiri af þeim
toga og er talin með því bezta,
sem Lewis hefir gert. Það er
ekki aðeins vegna ádeilu þeirrar
sem þar er gerð á prangara-
sjónarmið amerískra lækna,
heldur einnig af bjartsýnni holl-
ustu við flekklaus vísindi eins
og þau birtast hjá hinum ó-
gleymanlega fulltrúa sínum,
Max Gottieb prófessor. Þessari
sögu var vel tekið en það er
ekki hægt að segja um „Elmer
Gantry“, sem er lýsing á trúuð-
um fjárglæframanni. Sú mann-
gerð er ekki fágæt, sízt í Ame-
ríku, og ef til vill hefir hið góða
minni höfundar varðveitt allt-
of marga drætti frá þessum trú-
arhetjum, en sagan er fjarri því
að vera leiðinleg þó að hún
kunni að vera hart bein að bíta.
Að minnsta kosti aftraði hún
ekki hinum 18 „ódauðlegu" —
en þá var Selma Lagerlöf þeirra
á meðal, frá því, að veita honum
Nobelsverðlaunin 1930 og beina
þar með augum Evrópu varan-
lega í vesturátt.
í Ameríku, þar sem frægðin
kemur og hverfur hratt, var því
misjafnlega tekið, að það skyldi
vera Sinclair Lewis, sem veitt-
ist þessi sæmd. Sumum fannst
það öfugmæli. Þar voru menn
óánægðir með seinni bækur
hans og jafnvel svo samúðar-
ríka sögu sem „Dodsworth“.
Þar er sagt frá Ameríkumanni,
lega, því að allar myndir, sem
gerðar eru gerðar eftir að Sig-
urður kom heim, bera það ljós-
lega með sér, að það hefir ekki
aðeins tekið fyrir allan þroska
hjá honum eftir heimkomuna,
heldur hefir honum beinlínis
hrakað. Það eru aðallega and-
litsmyndir sem hann gerir eftir
það, og nýtur hann að vísu í
þeim handlægni sinnar og kunn
áttu, svo að þær eru sjálfsagt
líkar, en þær eru dauðar. Staf-
ar það sjálfsagt af því, að Sig-
urður hefir orðið að gera þær
sér til matar, hvort sem honum
líkaði betur eða ver, og að slett
hefir verið í hann nokkrum döl-
um fyrir, vafalaust með vel-
gerðamannssvip. Slíkt deyðir.
Samt hefir ekki verið hægt að
kæfa hann alveg út af, því
stundum lifnar hinn gamli
Adam listamanns í honum.
Mynd af barni (nr. 26), myndin
af frú Þuríði Kúld (nr. 27) og af
frú Kristínu Krabbe (nr. 36) eru
glæsilegar myndir, sem stað-
festa enn á ný vonirnar, sem
ekki rættust.
Bókinni fylgir ágæt ævisaga
eftir útgefandann, og er hún
prýdd uppdráttum Sigurðar að
útsaumi á íslenzka búningnum.
Er ævisagan fallegur minnis-
varði yfir Sigurð, og er furða
hvað þessi áhugasami og fjöl-
hæfi maður hefir getað komið
við sér með áhugamál sín önn-
ur en listina, þrátt fyrir þá and-
stöðu sem hann mætti.
Ég vil geta þess, að ég fæ ekki
betur séð, en að myndirnar nr.
48—50 muni vera miklu eldri en
flokkunin í bókinni sýnir. Þær
virðast bera með sér, að þær
séu ekki gerðar eftir að Sigurð-
ur kom heim aftur, heldur á
allra fyrsta skeiði hans við nám,
eða jafnvel áður en hann fór
utan til náms.
Þetta er prýðileg og falleg bók
í hvívetna, og þess vegna hin
eigulegasta.
Guðbr. Jónsson
—VÍSIR
sem fer til Evrópu, þreyttur af
Babbitt-lífi sínu. Tveimur árum
áður en Lewis hlaut Nobelsverð-
launin hafði einn gagnrýnand-
inn, Whipple, lokið harðorðri
ritgerð um hann með þessum
orðum: „Lewis er sjálfur bezti
gagnrýnandi ameríska þjóðfé-
lagsins af því að hann er sjálfur
lifandi sönnun þess, að ádeila
hans er réttmæt“. Nobelsverð-
launin urðu því ekki til sæmdar
í heimalandi hans. Hann varð
harðar gagnrýndur og betur
tekið eftir því, sem miður var
gert í verkum hans. Þó tókst
honum enn með bókinni „It
can’t happen here“ að vekja
heimsathygli. Þar sýnir hann
fram á að nazisminn ætti sér
líka jarðveg og tækifæri í Ame-
ríku. í „Kingsblood“ átti hann
líka eftir að taka kynþáttamálin
þeim tökum að sérhverjum hvít-
um manni hlýtur að renna ó-
jöfnuðurinn til rifja og skynja
það ranglæti, sem framið er. —
Hann tók alltaf afstöðu réttu
megin.
Með Sinclair Lewis lézt eitt af
stórskáldum Ameríku. „Main
Street“, Babbitt og „Arrow-
smith“ munu halda nafni hans
uppi. —TÍMINN
Ey skýtur úr hafi
Sá, sem siglir frá Hawaii til
suðvesturs og fram hjá hinni
litlu Matthew-ey, mun fá að sjá
sjón, sem fáum dauðlegum
mönnum hlotnast: nýtt land
vera að fæðast.
Á þessum slóðum eru oft elds-
umbrot á sjávarbotni, og fyrir
nokkrum mánuðum varð þess
vart, að þarna fór að örla á skeri,
þar sem áður hafði verið djúpur
sjór. Og samkvæmt seinustu
fréttum er nú komin þarna ný
ey á stærð við Matthew og er
orðin 150 metra há.
Eldsumbrot á sjávarbotni eru
alls ekki ótíð, né heldur að eyj-
um skjóti úr hafi um stund. Er
skemst á að minnast ey þá, er
skaut úr hafi skamt frá Japan
í febrúar 1946. Hún var kölluð
Urania. Þar höfðu verið sand-
grynningar áður, en nú skaut
þar upp tveimur kollum, sem
voru allt að 20 metra yfir sjáv-
arflöt. Ameríska gufuskipið
„Chicago" sigldi fram hjá þess-
ari ey og tilkynnti það flotamála
ráðuneytinu í Washington. En í
febrúar árið eftir var eyjan
horfin, en öldur hafsins brotn-
uðu á grynningum, þar sem hún
hafði áður verið. Ekki er talið
að hún hafi sokkið, heldur hafi
brim og vindar eytt henni, þar
sem hér var um ægisand að ræða
og léttan vikur.
Nokkrum árum áður var
annað amerískt skip, „Gold
Star“, á ferð nær 200 mílum
sunnar. Sáu skipverjar þá hvar
hvítan mökk bar við loft, og er
þeir nálguðust staðinn, kom í
ljós að þetta var gufumökkur,
sem reis þar upp úr hyldjúpu
hafinu og lagði um 800 metra í
loft upp. Allt um kring var sjór-
inn á hreyfingu og miklu heit-
ari en annars staðar. Allan dag-
inn sáu þeir þennan mökk og
virtist hann heldur fara hækk-
andi, Og þegar fjær dró var
sjórinn þakinn fljótandi vikri,
sem gosið hafði kastað í loft
upp. Voru vikurmolarnir mjög
misstórir, sumir eins og möl, en
aðrir allt að 30 sentimetra í
þvermál.
Skamt suðvestur af Samoa,
var hin svonefnda Falkeney. —
Fyrir tæpum 80 árum fóru eng-
ar sögur af ey þarna. En árið
1877 tóku menn eftir því, að þar
lagði gufumökk úr hafinu. Og
nokkru síðar fór að bóla þar á
landi. Árið 1899 var eyjan orðin
svo stór að enska hafrannsókn-
arskipið „Egeria“ mældi hana.
Fimm árum seinna var þar eng-
in ey, heldur smásker, sem öld-
ur hafsins brotnuðu á. Seinna
hvarf svo þetta sker alveg. En
1927 hafði eynni aftur skotið úr
kafi og var þá míla á lengd.
Rauk þar mikið upp um allar
sprungur og glufur. Árið eftir
var hún orðin tvær mílur á
lengd og á henni 200 metra hátt
Þrefalt fleiri drukknanir en 1949
Á árinu 1950 fórust 45 ís-
lendingar af völdum sjóslysa
eða drukknuðu við land,
eftir því sem Slysavarnafé-
lagi íslands er kunnugt, og
er hér um að ræða þrefalt
fleiri drukknanir en á síðast
liðnu ári. Hafa þannig sjó-
slysin færzt mjög í aukana
og eru nú aftur orðin yfir-
gnæfandi yfir önnur slys,
eins og oftast hefir verið
hér á landi.
Þá hefir orðið óvenju mikið
skipatjón hér við land á síðast-
liðnu ári og sérstaklega áber-
andi hvað mörg erlend skip hafa
farizt hér við land á árinu, og
ef reiknað er með tonnatölu, þá
er ekki vitað um öllu meira
skipatjón hér við land á friðar-
tímum.
1 skýrslum Slysavarnafélags-
ins er aðallega getið um það
skipatjón, er orðið hefir í sam-
bandi við mannskaða eða björg-
un mannslífa, en ótalin eru þau
skip er slitnað hafa frá bryggj-
um eða legum, sokkið eða rekið
á land, mannlaus eða án þess
að mannslíf væru í hættu.
Skrifstofa Slysavarnarfélags
íslands hefir flokkað þessi sjó-
slys þannig:
Manníjón:
Með skipum, sem fórust, 27
menn. Féllu útbyrðis í rúmsjó,
4 menn. Dóu af slysförum á skip
um, 2 menn. Drukknuðu við
land, 10 menn. Samtals 45
manns.
Skipaijón:
M. b. Helgi V. E. 333 frá Vest-
mannaeyjum fórst við Faxasker,
115 smálestir. B. v. Vörður frá
Patreksfirði sökk í hafi, 625 smá
lestir. M. b. Jón Magnússon G.
K. 425 frá Hafn^rfirði, fórst í
fiskiróðri, 61 smálestir. M. b.
fjall, sem gaus ákaflega. Árið
1936 hafði þetta fjall lækkað
svo að það var ekki nema 70
metra hátt, og gætti þá lítils
jarðhita þar. En nokkuð suð-
austan við eyna komu gos með
stuttu millibili. — Tveimur ár-
um seinna hafði eyjan styzst um
% mílu og var ekki nema 10
metra yfir sjávarflöt, og þá var
engin jarðhiti þar. Nú er hún
sokkin og er 10 metra dýpi þar
sem hæsti tindurinn var áður.
En samkvæmt fréttum frá skipi
frá Nýja-Sjálandi eru byrjuð ný
umbrot á sjávarbotni skamt
þaðan og leggur megna brenni-
steinsfýlu af sjónum. — Búast
menn við því að eynni sé enn
að skjóta úr kafi.
Ýmsar af eyjunum í Kyrra-
hafi munu hafa myndast á þenn-
an hátt og verið ofansjávar svo
lengi, að þar myndaðist gróður
og menn settust þar að. Ein af
þeim eyjum mun Tunaki hafa
verið. Hún sökk í sjó árið 1836
og fórust þar allir eyjarskeggjar
13.000 að tölu. Árið 1883 sprakk
eyjan Krakatá í loft upp og varð
af svo mikil flóðbylgja að hún
fór um hálfan hnöttinn, en ask-
an frá gosinu barst yfir allan
hnöttinn. Olli hún lengi ýmsum
einkennilegum loftsjónum og
hafði mikil áhrif á veðrið til
hins verra.
Eldsumbrot neðansjávar
þekkjast og hér við land. Er tal-
ið að ellefu sinnum hafi verið
eldgos í sjó út af Reykjanesi
síðan land byggðist. Og þar hafa
eyjar komið og horfið. Árið 1783,
skömrrfu áður en Skaftáreldar
hófust, var eldur í sjó fyrir
Reykjanesi og skaut þar upp
nýrri ey suður af Geirfugla-
skerjum. Rauk mikið úr henni.
Danir hugsuðu sér þegar til
hreyfings og ætluðu að hlaða
vörðu á eynni og helga sér hana,
en hún sökk aftur áður en af
því yrði.
—Lesb. Mbl.
Ingólfur Arnarson R. E. 19 frá
Reykjavík, strandaði fyrir vest-
an Þjórsá, 102 smálestir. M. s.
Elsa R. E. 130 frá Reykjavík,
sökk s. v. af Malarrifi hlaðin vör-
um, 100 smálestir. B. s. Sævar V.
E. frá Vestmannaeyjum sökk
við vesturströnd Skotlands, 226
smál. M. b. Gunnar Hámundar-
son G. K. 357 keyrður í kaf af
brezkum togara vestur í Mið-
nessjó, 27 smá. M. b. Þormóður
rammi S. í. 32, fékk áfall í of-
viðri og rak á land á Sauðanesi,
20 smál. Opinn bátur frá Vopna
firði, ca. 2 smál. Trillubátur frá
Siglufirði, ca. 4 smál.. Trillubát-
ur frá Heydalsá, ca. 4 smál. Sam-
tals 1,286 smál.
Erlend skip:
M. s. Clam, strandaði við
Reykjanes, 10.000 smál. B. v.
Prestson Worth End fórst á
Geirfuglaskerjum ca. 300 smál.
S. s. Sundsvall, þýzkt skip,
strandaði við Garðskaga, ca. 400
smál. M. s. Jupiter, rússneskt
skip, strandaði við Þorgeirs-
fjörð, 250 smál. M. s. Invercould,
skozkt fiskiskip, strandaði við
Garðskaga, 250 smál. S. s. Ein-
vik, norskt skip með síldarfarm,
strandaði við Raufarhöfn, ca.
400 smál. B. v. Northern Spray
rak á land í Skutulsfirði í of-
viðri, náðist á flot, 625 smál. B.
v. Wyre Warrions, strandaði í
norðanverðum Arnarfirði, komst
á flot, ca. 300 smál. — Samtals
12.575 smál.
Björgun mannslífa hefir og
orðið mikil og giftudrjúg á síð-
astliðnu ári, þannig hefir 159
mannslífum verið bjargað á ár-
inu 1950 eftir því sem Slysa-
varnafélag íslands veit bezt um
og þar af hefir 105 mannslífum
verið bjargað fyrir tilstilli Slysa
varnafélags íslands og með tækj
um þess, en 54 mannslífum hafa
ýmsir aðrir orðið til að bjarga.
Björgunarmenn hafa í sumum
tilfellum orðið að leggja sig í
hættu og ótrúlegt erfiði eins og
þegar björgunarsveit Slysavarna
félagsins á Siglufirði varð í
blindhríð og ofviðri að sækja
yfir veglaus fjöll.
Hér er þó ekki talin með sú
mikla aðstoð og hjálp, er björg-
unar- og eftirlitsskipin hafa
veitt sjófarendum á árinu, þar
sem nákvæmar skýrslur um það
eru ennþá ekki fyrir hendi, en
sú hjálp er mjög mikil og í mörg
um tilfellum um óvéfengjan-
lega björgun mannslífa að ræða.
Vitað er að B. s. Sæbjörg hefir
hjálpað að minnsta kosti 50
skipum á árinu og V. s. Ægir 22
skipum, og það verðmæti, sem
þannig hefir verið bjargað má
meta mikils.
Banaslys af umferð eða öku-
tækjum er orðið hafa á árinu og
vitað er enn um, eru svipuð og
í fyrra eða um 14 talsins, önnur
slys, er orðið hafa í landi og
vitað er um eru 11 í ár, en 14 í
fyrra.
—Alþbl. 1. janúar
Heildartekjur
þjóðarinnar
1199,3 millj. kr. 1948
í Nýútkomnum Hagtíðindum
er frá því skýrt, að heildartekj-
ur þjóðarinnar hafi numið 1199,3
milljónum króna árið 1948, en
það er nokkru lægri upphæð en
árið áður, en þá voru þær
1216,5 milljónir.
Eignir skattskyldra einstakl-
inga töldust 1177,4 milljónir í
ársbyrjun 1948, en 1222,0 millj.
í ársbyrjun 1949.
Árið 1949 var tekjuskattur á-
samt tekjuskattsviðauka og
stríðsgróðaskatti 48,6 millj. kr.,
en árið áður námu sömu skatt-
ar 60,8 milljónum. Hafa því þeir
skattar lækkað um einn fimmta
frá árinu áður.
Meðaltekjur skattskyldra ein-
staklinga voru 18500 krónur
1947, en 18200 krónur 1948.
—Mbl. 19. jan.
Bókin um Sigurð mólara