Lögberg - 05.07.1951, Síða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 5. JÚLÍ, 1951
5
AHUGAMAL
LVLNNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Ávarp Fjallkonunnar
FRÚ ÞURÍÐAR ÓLAFSSON
á landnámshátíðinni á Hnausum, 2. júlí, 1951
Islenskar konur og menn!
Ég heilsa ykkur hér í dag, og
býð ykkur öll velkomin. Ég óska
þess, a^ þessi stund megi verða
ykkur öllum heilla- og ham-
ingjustund; því að á þessari
stund mæta ár og aldir hins
liðna í myndum minninganna,
ykkur, sem byggið land nútíð-
arinnar, og hafið öðlast það
hlutverk að leggja eitt lag í
veggi hallarinnar, sem í meira
en þúsund ár hefir í smíðum
verið. Þessi bygging hefir staðið
stöðug, og ætíð farið hækkandi
allt til þessa, vegna þess, að
synir mínir og dætur hafa ætíð,
og á öllum öldum elska mig. Með
dáðum sínum, drengskap og
manndómi hafa börn mín starfað
trúlega í ríki mínu. Þið, sem hér
eruð, leggið einnig til ykkar
skerf.
hefi ég fylgst með forlögum
þeirra og með tekið með þakk-
læti hvern þann skerf, sem þeir
hafa lagt í sjóð sögu minnar
og menningar. Þessi brottfluttu
börn mín hafa á margan hátt
aukið veg minn; og af mörgum
þeirra er ég stolt, en öll elska
ég þau. Erfiði þeirra, sorgir og
gleði, sigrar og tap, er alt skráð
á skjöld minninga minna.
Þau varðveittu alt hið bezta,
er ég gaf þeim, og lifa í ríki
mínu, ríki andans. Megi minn-
ing þeirra hjálpa ykkur, börnum
♦ ♦
nútímans, til að láta . alt hið
bezta, sem þetta fólk þráði og
dreymdi um, rætast, og verða
ykkur til blessunar, en mér til
gleði .Megi minning þeirra um
dáðir og drengskap verða ykkur
og niðjum ykkar leiðarljós að
marki alls sem er bezt og eftir-
sóknörverðast í heimi hér, alls
þess sem er rétt, satt og fagurt
afspurnar. Tryggðin er traust-
asti grundvöllurinn, sem fram-
tíðin getur byggt á.
Ég, Fjallkonan, móðir ykkar
allra, er stödd hér 1 dag til að
helga þessa tryggð. Tryggð ykk-
ar við frumherjana, afa ykkar
og ömmur, sem gegnum margs-
konar þrautir héldu ótrauð a0
markinu, — markinu sem var
meiri lífshamingja fyrir ykkur,
sem eruð hér. Á þessari stund
þakka ég þeim og minnist þeirra
með gleði, þakka þeim fyrir allt
sem þeir voru og allt sem þeir
fórnuðu og allt sem þeir veittu
ykkur og mér. Megi allt, sem
þeir áttu bezt, allt sem þeir
þráðu mest, rætast, og verða
skráð á skjöld minn, við ykkar
nöfn, þið börn framtíðarinnar —
börnin mín.
Kirkjuþingið á Lundar
♦ ♦
Address of Miss Canada
MARGARET SIGVALDASON,
at Hnausa Celebration July 2, 1951
Þótt feður ykkar tækju það
ráð að flytja til framandi lands
og reisa sér þar bygðir og ból,
yfirgáfu þeir mig samt ekki, né
ég þá. Tilvera mín er andleg, og
heimur minn er það einnig, þess
vegna verð hvorki ég né hann
takmarkaður af tímanlegum né
jarðneskum merkjalínum. Öll-
um börnum mínum, hvar sem
þau dvelja, fylgir móðurást mín.
Yfir gæfu þeirra gleðst ég. Yfir
sorgum þeirra græt ég. Sigrar
þeirra og hamingja urðu efnið
i æðsta fögnuð minn, þeir eru
dýrustu gimsteinarnir í minni
mínu, dýrgripir sem aldrei
fyrnást.
í dag sé ég líða fyrir hugskots-
sjónum mínum herskara allra
minna horfnu barna. Fyrir ykk-
ar sjónum eru þessar fylkingar
óljósir og þokukendir svipir
fornaldar. Fyrir mínum sjónum
eru þau öll lífslifandi konur og
menn, er gengu veg sinna for-
laga í skjóli mínu. Ykkur eru
þau flest gleymd, en ég man þau
öll. Ég elskaði þau öll. Þau
gengu mín vegna veg skyldunn-
ar. Þau lifa öll í hjarta mínu. í
mínu ríki — ríki andans — deyr
ekkert né týnist.
Fyrir öldum síðan flutti margt
barna minna til framandi lands.
Ég flutti með þeim. Þau námu
sér bústaði og skipulögðu þjóð-
félag. Þið þekkið öll eitt þeirra,
Leif heppna, sem fyrstur hvítra
manna reisti bæ á þessu megin-
landi. öll ætt hans og afkvæmi
og allra samlanda hans er horf-
m, en í hjarta mínu lifa þau öll
í ríki minninganna- Hið hrausta
og djarfa fólk, sem barðist við
ís og kulda heimsskauts-nætur-
innar, voru mín börn, töluðu
tungu mína, áttu hugsjónirnar,
sem ég gaf þeim að erfðum, sem
áttu að skapa með þeim þann
orðstír sem aldrei deyr. Allur
fjöldi þessara sona minna og
dætra, studdu tilveru mína og
ríki mitt öld eftir öld gegnum
óaldir og örðuga tíma, studdu
mig með þreki þolinmæðinnar,
veittu mér gleði vonarinnar,
gerðu mig stolta með hugrekki
smu og stóðu stöðug og trú und-
lr merki mínu. Yfir þeim skín
miðnætursól minninganna.
Forfeður ykkar, feður og
mæður, afar og ömmur, er einn-
|g fluttu til framandi lands fyr-
lr áratugum síðan, ólu þar aldur behind the Icelandic pioneers ín
Today, seventy-five years after
our forefathers Ieft Iceland to
start life anew in this community
on the shores of Lake Winnipeg,
we, their children, celebrate
their coming with joy and
thankfulness. We are proud of
our Icelandic heritage, but
prouder still that we are Can-
adians.
But what is a Canadian? In
this land in which we live there
are people of forty-four different
economic and cultural back-
grounds. Is there, then, one
“national type distinctively
Canadian?”*
Living in a close community,
where most of your neighbours
speak your native tongue, it is
sometimes hard to understand
and see Canada as it is. But
imagine a community in which
more than forty racial groups
can be found — that is Canada.
Each of these groups has many
characteristic qualities, the best
of which will be woven into the
Canadian culture.
What have you, of Icelandic
parentage, to offer to Canada?
We are all familiar with the
writings of the Icelandic- Can-
adian poets such as Stephan G.
Stephansson, Einar P. Jónsson,
and Guttormur J. Guttormsson.
We have read or heard of the
famous Icelandic sagas. We are
all proud that Iceland’s Parlia-
ment, the “Althing,” which met
for the first time in 930 A.D., is
the oldest of our representative
legislative assemblies. The Ice-
landic songs, and dishes, and
customs, and qualities of char-
acter are all vital ingredients
in the recipe for a “distinctive
Canadian type.” Who can deny
that Icelandic coffee, made with
a bag, and vínarterta, have not
added to our Canadian way of
life?
The racial mixture of Norse-
men and Irish Gaels that formed
the Icelandic race now will
merge with other groups to
form the Canadians type which
will include all these traits and
many more.
Pioneers and children of
pioneers of other nationalities
also celebrate their coming to
our wonderful land. Ukranians,
who form a large part of this
community, followed closely
Það var sólbjartur og dýrð-
legur dagur, fimtudagurinn 21.
júní s.l., lengsti dagur ársins, og
það var dagurinn, sem setja
skyldi hið 67. ársþing Evangel-
iska Lúterska Kirkjufélagsins
að Lundar, Man., og þann dag
lágu allir vegir til Lundar. Og
sannast á þessu friðsæla byggð-
arlagi, hvað veður snertir, ís-
lenzka máltækið: „Svo gefur
hverjum sem hann er góður til“.
Er leið að kvöldi var fjöldi fólks
kominn til Lundar, víðsvegar úr
byggðum Islendinga, bæði norð-
an og sunnan landamæra, prest-
ar, erindrekar og gestir, konur og
karlar, unghj, aldraðir og elli-
hrumir, og tóku Lundarbúar
með allri blíðu og risnu á móti
fólkinu.
Þingið hófst kl. 8 um kvöldið
með þingsetningarprédikun, er
Dr. H. Sigmar flutti, og voru
formálsorð hans eða texti,
„Hvað er að“. Heimaprestur,
séra Jóhann Fredriksson, þjón-
aði fyrir altari. Fór fram á eftir
altarisganga, undir stjórn heima
prestsins og séra Sigurðar Ólafs-
sonar, tók söngflokkur Lundar-
safnaðar þátt í athöfninni, sem í
alla staði var mjög hátíðleg.
Setti þá forseti Kirkjuféíagsins,
séra E. H. Fáfnis, þingið og skip-
aði kjörbréfanefnd, og las skrif-
loyalty and industry, a wealth ari> sóra Skúli Sigurgeirsson,
Slnn 0g gengu til hvíldarinnar,
nJÓta einnig bjarma þeirra sömu
solar. Þau áttu sömu hugsjón
landnámsmannsins og braut-
andans, og unnu sér inn þann
°rðstír, sem aldrei deyr. Þau
e|skuðu mig og mörg þeirra
óirtu þá ást í fögrum ljóðum,
°nnur í sönnum verkum, öll með
því að rækja lífsstarf sitt með
frúmensku sem góðir þegnar
hins nýja fósturlands. Með gleði
settling along the shores of
Lake Winnipeg. They, too, in
leaving their homeland, brought
with them their traditional
customs. In return for the rich-
ness of the soil and freedom of
speech and worship which these
groups have found in our land,
they offer, with their pledge of
of culture in music and literature
to add to the economic and
spiritual growth of Canada. •
Although Canada is still very
young, á native type is already
forming. This ■ was especially
evident during the war.. As Vin-
cent Massey puts it in his “On
Being Canadian” — “Among the
servicemen in London during
the war years were thousands
who would have puzzled an
observer a generatiop or two
ago. They resembled in many
ways both Englishmen and
Americans but they could not
have been mistaken for either.
They were Canadians . . . they
could not have come from any-
where but Canada. Something
in their bearing told the story—
a combination of qualities—on
the one hand a naturalness and
freedom of movement, a touch
of breeziness and alertness
which suggested the new world.
They also showed self-control,
an air of discipline and good
manners, and they had gene-
rally taken some trouble about
their appearance. They were
rarely found lounging, they
seemed always to have some
purpose in mind.”**
Again I ask—What is á Can-
adian?
“We are citizens of Canada,
either by birth or by adoption
and naturalization. We are
citizens of the Commonwealth.
Our skins may be brown, or
yellow, or black, or white, but
we are Canadians.
Our name may be Podolski,
Fraser, Wong, Johnson, Sper-
manti, Dubois, Schimdl;, or
Jones.
Our forefathers may have
come from Glasgow, Prague,
Reykjavík, Tokyo, from Dublin,
Bordeaux, Rotterdam, or New-
castle.
We may be laborer, farmer,
fisherman, doctor, merchant or
machinist.
Whatever we are, whatever
our occupation, whatever our
background, if we accept Can-
ada as our country, and with it
the democratic way of life, we
are Canadians.
We have the right to speak
freely, to worship freely, but
with these rights we must learn
our duties—to speak wisely, to
worship wisely, to choose our
leaders wisely.
We inherit, along with 14,000,-
000 other Canadians a vast half
continent, abounding in re-
sources and opportunities for a
good, healthy, and happy life.
We inherit more than forty
*A. M. Pratt. “Threads for the
Canadian Pattern.”
nöfn presta og safnaða Kirkju-
félagsins.
Séra H. S. Sigmar hafði verið
skipaður þingprestur og stýrði
hann bænastund í byrjun þing-
funda um þingtímann. Á föstu-
dagsmorgun flutti Fáfnis for-
seti ársskýrslu sína, var hún
löng, gjörhugsuð og greinagóð.
Þá flutti einnig skrifari sína
skýrslu, og svo hver af öðrum,
forvígismenn hinna ýmsu deilda
Kirkjufélagsins. Nefndir voru
skipaðar og fór mikill hluti dags
í þetta starf. Á þingið kom strax
í byrjun virðulegur fulltrúi frá
U. L. C. A., Dr. E. H. Knudten
forseti New Jersey kirkjufélags-
ins, og sat hann þingið til enda,
íturprúður og yfirlætislaus hæfi-
leikamaður; ávarpaði hann þing-
ið tímanlega fyrsta daginn, en
á föstudagskvöldið flutti hann
langt og íturhugsað erindi um
hið margþætta starf Lútersku
sameinuðu kirkjunnar. Á þeirri
s a m k o m u söng söngflokkur
Lundar-safnaðar prýðilega und-
ir stjórn Hr. V. J. Guttormssonar
skálds, var þar og fleira til
ekemtunar. Á þessum fyrsta
degi þingsins var mættur full-
trúi frá Trúboðs-kvenfélagi
(Women’s Missioney Society)
sameinuðu kirkjunnar, Miss
Dysingar L.L.B., hálærð kona
og vel máli farin. Ávarpaði hún
þingið og sagði nokkuð frá hinu
feykna líknar- og trúboðsstarfi,
sem deild þessi, sem telur um
93,000 meðlimi, vinnur vítt um
heim. Var hrífandi að hlusta á
mál hennar.
Dagskrárnefndin, sem skipuð
var prestunum Eylands, Gutt-
ormsson og Ólafsson, lagði til
að eftirfylgjandi mál væru tek-
in upp á dagskrá þingsins.
1. Trúboðsmál
2. Betel
3. Útgáfumál
4. Leikmanna vakning
5. Æskulýðsstörf
6. Samband Kirkjufélagsins
við U.L.C.A.
a) Lutheran World Action
b) Chey. (Christian Higher
Education)
c) Apportionment
7. Yfirlýsingar og kveðjur
8. Bindindismál
9. Bandalag lúterskra kvenna
og Sunrise Camp
10. Trúmálafundir
11. önnur mál.
Voru öll þessi mál tekin fyrir
á*þinginu, varð um sum af þeim
allmikið stapp og málavafstur,
en öll voru þau á sínum tíma af-
greidd af þinginu á einhvern
hátt.
I trúboðsmálinu bar , hæst
starfið í Vatnabyggðum, Sask.,
þar sem séra Skúli Sigurgeirs-
son hefir starfað að undanförnu.
Var ákveðið að gjöra tilraun til
að skipuleggja þar starf og leita
styrks til þess í bráð frá Trú-
boðsnefnd Sameinuðu kirkjunn-
ár. Einnig samþykkti þingið að
styrkja Vancouversöfnuð með
$300.00 tillagi úr kirkjufélags-
sjóði upp í ferðakostnað séra
Eiríks S. Brynjólfssonar frá Út-
skálum, sem þangað er ráðinn.
Gaf Lundar-söfnuður samskot
eitt kvöldið upp í þetta, sem
nam $75.00 eða þar um bil. Einn-
ig var samþykkt að biðja Sam-
einuðu kirkjuna um aðra $300.00
í sama augnamiði.
Betel, þar hefir verið unnið
mikið mannúaðarstarfs, eins og
á umliðnum árum, en fjárhags-
lega á stofnunin í vök að verjast
og var nokkur' halli á rekstri
hennar á þessu ári. Allmikil
rekistefna varð um sjúkradeild
við stofnunina sem þykir nauð-
synleg, því þar hafa að undan-
förnu margir verið rúmfastir.
Gjörði þingnefndin tillögu þess
efnis að Betel-nefndin sé beðin
að rannsaka möguleika á sjúkra
deild eða ráðstöfun á sjúkling-
um á hælinu, en afturkallaði
hana síðar, þrátt fyrir sterk
mótmæli frá séra H. S. Sigmar,
sem kom mjög drengilega og
mannlega fram í þessum mál-
um; bar hann sjálfur upp per-
sónulega svipaða tillögu, sem
var samþykkt. Samkvæmt til-
lögu sem borin var upp og sam-
þykkt var Betel-nefndinni ráð-
ið til þess, að láta þá sem sækja
um inngöngu á hælið vera háða
læknisskoðun og þeim aðeins
veitt innganga sem eru við bæri
lega heilsu eftir aldri.. í Betel-
nefndina voru þau Mrs. B. J.
Brandson og Dr. B. H. Olson
endurkosin gagnsóknarlaust. —
Forstöðukona Betel, Mrs. Tall-
man, fékk mikið lofsyrði á þing-
inu fyrir starf sitt.
**P. 12. Pratt’s “Threads . . .
Pattern.” — Maniloba School
Journal.
I útgáfumálinu var það helzta
að Sameiningunni var breytt í
ársfjórðungsrit, og skal Gjörða-
bókin prentuð í ágústheftinu.
Parish Messenger verður ^gefinn
út með sama hætti og s.l. ár.
Verður hann sendur safnaðar-
skrifurunum til útbýtingar. Blað
ið bar sig sæmilega vel árið sem
leið, en Sameiningin var í stór-
um halla, en ennþá á íslenzkan
ítök í hjörtum nógu margra til
þess, að hún var ekki skorin riið-
ur í þetta sinn. En málið á nú í
vök að verjast, það bar þetta
þing vott um.
Æskulýðsstarfið var rætt vel
og rækilega og með áhuga, og
þar var í broddi fylkingar guð-
fræðineminn, Stefán Guttorms-
son frá Minneota. Hann er vel
máli farinn og fullur af eldmóði
og áhuga fyrir því starfi. Hann
hefir mikla þekkingu og geysi-
mikla trú á fyrirkomulagi U. L.
C. A. í því efni, en þar finst mér
oft oftrú lögð á skipulagt fyrir-
komulag og „Red tape“. En
Guttormsson er efni í ágætan
mann og æskulýðsleiðtoga. Hann
var kosinn formaður milliþinga
nefndar í æskulýðsstarfinu, og
var það af öllum talið, að þar
væri réttur maður á réttum
stað.
cultures. We are creating out of
these a new and growing Can-
adian culture.
We are at the dawn of great
things, for us, and our Country.
We are the builders af a great
and free nation, of a great and
free people.
“It’s great to be a Canadian.”***
***The Kiwanis International
Magazine.
I Bindindismálinu lagði Mrs.
A. S. Bardal fram ársskýrslu
sína, sem að vanda, var hún
rækilega og vel samin. Maður
getur dáðst að einlægni og
þrautseigju þessarar konu, sem
alltaf stefnir að markinu og al-
drei gefst upp, þrátt fyrir and-
varaleysi og afskiptaléysi kirkju
þinganna ár eftir ár. Þingin
hlusta á skýrslurnar með aftur
augun, og hólkar svo málinu
fram af sér. Mrs. Sigurgeirsson
lagði fram tillögur þingnefndar
í því máli; var ein tillagan að
Kirkjufélagið veitti Temperance
Alliance $35.00, en þingið skar
það niður í $25.00. Mrs. Bardal
var kosin fulltrúi K-félagsins
fyrir næsta ár. Þrátt fyrir ýmsa
góða kosti Bakkusar, ef réttilega
er notaður, er samt sem áður
um að ræða eitt alvarlegasta mál
sem horfist í augu við samtíðina.
Fer ég ekki frekar út í önnur
mál þingsins en allt var klappað
og klárt á ákveðnum tíma á
mánudaginn að aflíðandi miðj-
um degi, 25. júní.
Á laugardags-kvöldið var
skemtisamkoma í kirkjunni, þar
var söngur og hljóðfærasláttur,
og þar flutti Hr. N. O. Bardal
ræðu á ensku, en séra E. H.
Fáfnis ræðu á íslenzku. Guðs-
þjónustur voru fluttar á sunnu-
daginn á Lundar, Vogar, Otto,
Silver Bay og máske víðar. Þeir
sem prédikuðu voru: Séra G.
Guttormsson, séra Skúli Sigur-
geirsson, séra S. S. Christopher-
son og þeir Sigmars-bræður.
Hámarki náði þingið á sunnu-
dagskvöldið kl. 6, er hinn há-
virðulegi forseti Sameinuðu lút-
ersku kirkjunnar í Ameríku
(U. L. C. A.) Dr. Franklin'C. Fry,
ávarpaði þingið og flutti ræðu
um nýafstaðna ferð sína kring-
um hnöttinn. Hafði hann farið
til Finnlands og ýmsra af hinum
rússnesku leppríkjum, Þýzka-
lands, Arabíu, Indlands, Pakist-
an, Burah, Japan Hong Kong,
Kóreu og víðar. Gekk ræða hans
að miklu leyti út á það að lýsa
ástandi flóttafólks (Refugees) í
miljónatali í ýmsum þessum
löndum, og starfi kirkjunnar til
að líkna og hjálpa í gegnum al-
heimshreyfinguna „Lutheran
World Action“. Var frásögn hans
af neyðinni átakanleg, og hvatn-
ingarorðin sterk til fólks um að
leggja þessu allherjarmáli lið í
svo ríkum mæli sem mest má
verða. Dr. Fry er ágætismaður,
hrífandi mælskur og sópar mjög
að honum. Skipar hann vel hið
virðulega embætti sem höfuðs-
maður Lúterskukirkjunnar, sem
svo mjög á síðustu árum hefir
látið meir og meir gott af sér
leiða vítt um heim. Hefir Dr.
Fry sýnt okkar Kirkjufélagi
hina mestu vinsemd og lagt
lykkju á leið sína til þess. Voru
allir á Lundar hrifnir af ræðu
hans, mannúð og göfgi.
Um þingtímann skemtu þeir
guðfræðineminn Stefán Gutt-
ormsson og séra E. H. Fáfnis
með einsöng, var söngur þeirra
vel rómaður. Einnig sungu hin
nýgiftu ungu prestshjón, séra E.
H. Sigmar og frú, tvísöng, vott-
aði þingið þeim hugheilar ham-
ingjuóskir.
Með höfðingsskap og ljúf-
mensku tók fólkið á Lundar á
móti öllum, og frá byrjun til
enda brá ekki út af því. Máltíðir
yoru framreiddar tvisvar á dag
og stundum þrisvar í hinum
stóra samkomusal bæjarins, og
voru þar stundum alíslenzkir
réttir, skyr, rúllupylsa, hangi-
lcjöt og margt fleira góðgæti.
Allt gekk þar eins og sigurverk.
Allir unnu saman sem bræður
og systur, bæjar- og byggðar-
fólk, safnaðar sem utan safnað-
ar. Þarna náði íslenzk gestrisni
hámarki, enda er hún ætíð hlýj-
ust við brjóst náttúrunnar. Er
jað sérstakur höfðingsskapur af
einum litlum söfnuði að færast
þetta í fang, og leysa það af
hendi með þeim myndarskap
sem raun varð á. Hjartans þakk-
ir til fólksins á Lundar og allra
hlutaðeigenda, og hjartans þakk-
ir til heimaprestsins, séra Jó-
hanns Fredrikssonar, fyrir ljúf-
mannlega framkomu, vinsemd
alla og óþreytandi áhuga.
Hér læt ég staðar numið. —
Minnist ekki á kosningu em-
bættismanna né þeirra, er sendu
þinginu skeyti o. fl., því um það
hefir nú þegar verið skrifað af
einhverjum í Lögberg. En þar
sem mér var falið af þinginu
að skrifa fréttapistil, læt ég því
greinina koma, þrátt fyrir áður-
nefnda grein, ofurlítið uppsoðna
og stytta.
G. J. Oleson