Lögberg - 02.08.1951, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 2. ÁGÚST, 1951
lögterg
GefiB tlt hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MANITOBA
Utan&skrift ritstjórans:
EDITOR UÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN.
PHONE 21 804
Rritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $5.00 um árið—Borgist fyrirfram
The "Lögberg” is printed and published by The Columbia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada.
Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
Hinn mikli viðburður
Næstkomandi mánudag, minnumst vér, menn og
konur af íslenzkum stofni í þessari víðlendu álfu, upp-
runa vors og ættar, venju samkvæmt, í „bústað guð-
anna“, norður við Winnipegvatn, þar, sem fyrst stóð
vagga landnámsins vestur-íslenzka og íslenzkir frum-
herjar lögðu grundvöll að margháttuðum menningarleg-
um samtökum sínum og blómlegum búsældarbygðum;
upp af mannraunum þeirra, sem döggvaðar voru blóði,
svita og tárum, hefir sprottið sérstök, vestur-íslenzk
menning, sem stendur traustum fótum í tveimur heims-
álfum, og eiga skal eilífðargildi. —
Á föstudaginn þann 30. marz síðastliðinn, gerðist
sá viðburður í menningarsögu Vestur-íslendinga, er
lengi mun í minnum hafður og valda mun mestu um
orðstír vorn í framtíðinni; en með þessu er átt við yfir-
lýsingu hins virðulega rektors háskóla vors, Dr. Gill-
son’s, að komið yrði á fót á þessu ári kensludeild í ís-
lenzkri tungu og bókvísi við hina æðstu mentastofnun
fylkisins; við þetta tækifæri flutti Dr. Gillson fagra og
djúphugsaða ræðu, er á sínum tíma var birt í Lögbergi
og nú hefir verið gefin út í sérprentun almenningi til
glöggvunar. —
í>ó þakkarvert sé, hve undirbúningi kenslustóls-
málsins hefir miðað vel áfram og hve drengilegar undir-
tektir almennings hafa verið, vantar þó enn nokkuð á,
að sú upphæð hafi safnast, $200.000, sem forustumenn
háskólans telja nægjandi, þannig, að vextir standi
straum af starfrækslukostnaðinum, því við höfuðstóln-
um má ekki hrófla; að takmarkinu verði náð þarf eigi
að efa, því íslendingar hafa lagt drengskaparorð sitt
við, og slíku bregðast þeir aldrei.
„íslenzkan er í rauninni aleiga vor“, sagði hinn
mikli frömuður á vettvangi tungumálavísinda, Dr. Alex-
ander Jóhannesson, í viðtali við ritstjóra þessa blaðs,
er hann heimsótti oss Vestmenn í fyrra; enda er sá eigi
á flæðiskeri staddur, sem hlotið hefir slíka „aleigu“ í
arf.
íslenzkur kennari héðan úr borg, Hjálmar Lárus-
son, dvelur í Reykjavík um þessar mundir, og er þetta
hin fyrsta heimsókn hans til íslands; í viðtali við Tím-
ann túlkar hann af næmum skilningi málstað vor Vest-
manna með hliðsjón af hinni þjóðræknislegu viðleitni
vorri, og gerir meðal annars stofnun kenslustólsins við
Manitoba-háskólann að sérstöku umtalsefni; frásögn
Hjálmars er svo sönn og drengileg, að í henni er falin
þjóðræknisleg hjartastyrking, og þykir því hlýða, að
hér sé tekinn upp orðréttur nokkur kafli hennar, en í
viðtalinu farast honum þannig orð:
„Eins og kunnugt er hefir nú verið stofnaður kenn-
arastóll í íslenzkum fræðum vestra, en ekki hefir enn
verið tilkynnt, hvaða maður verði ráðinn í það starf.
Hjálmar segir, að íslendingar vestra tengi hinar mestu
vonir við þetta og bíði þess með óþreyju að fá að vita,
hvaða maður verður fyrir valinu. Fólkið væntir þess, að
sá maður verði ekki einungis góður kennari við skól-
ann heldur líf og sál í íslenzku félags- og menningarlífi.
Það er erfitt að halda við máli og íslenzkum menningar-
kynnum þegar þriðja og fjórða kynslóðin er uppvaxin
frá landnemunum, en þetta gæti hleypt auknu lífi í þjóð-
ernisstarfsemina, og við það tengja margir vonir sínar.
Það koma alltaf af og til íslendingar að heiman til
okkar í heimsókn, og það eru beztu gestir, sem íslend-
ingar vestra fá, einkum gamla fólkið, segir Hjálmar.
Það bezta, sem ég get gert fyrir pabba er að koma með
einhvern íslending nýkominn að heiman heim til hans,
svo að hann geti rætt við hann, og þannig er það með
flesta“.
Hvenær, sem íslenzkrar tungu er minst, tignar
hennar og fegurðar, rifjast upp í huga manns hið óvið-
jafnanlega ljóð Einars Benediktssonar úr Stefjahreimi:
♦
Mitt líf, er þá ég fell og fer
eitt fræ, mitt land í duft þitt grafið;
mín söngvabrot, er býð ég þér,
eitt blað í ljóðasveig þinn vafið,
en insta hræring hugar míns,
hún hverfa skal til upphafs síns
sem báran endurheimt í hafið.
Yér leitum að lokum öll upphafs vors, því án þekk-
ingar á þeim grunni, getur fljótar en varir, orðið hætta
á áttavillu.
Hittumst heil á Gimli þann 6. yfirstandandi
mánaðar!
Mrs. Þorbjörg Friðgeirsson
Þann 14. apríl s.l. andaðist á
Elliheimilinu Betel á Gimli Mrs.
Þorbjörg Friðgeirsson. Hún var
fædd 2. júní 1865 í Dufansdal í
Arnarfirði í Barðastrandasýslu;
voru foreldrar hennar Hákon
Snæbjarnarson og Jóhanna
Jónsdóttir. Ung að árum fór hún
til Reykjavíkur og vann þar um
nokkur ár. Hún giftist Ásgeiri
Friðgeirssyni, ættuðum úr Þing-
eyjarsýslu, albróður séra Einars
Friðgeirssonar á Borg; var hann
skósmiður að iðn. Fyrir alda-
mót fluttu þau til Canada, fluttu
til Árdalsbygðar við Árborg um
1900, námu þar land og nefndu
Skálholt.
Ásgeir maður hennar veiktist
af máttleysisveiki árið 1914, og
var ósjálfbjarga um nokkur ár.
Fluttust þau þá til Árborgar-
þorpsins — og fór hann, er hann
að nokkru endurheimti heilsu
sína, að stunda skósmíði þar.
Munu þau á þeim árum hafa
notið mikils af hjálpsemi sam-
bæjarfólks síns.
Haustið 1923 fluttu þau til
California og dvöldu þar til árs-
ins 1933, er þau fengu inngöngu
á Betel, og þar andaðist Ásgeir
1938. — Þeim varð tveggja barna
auðið: Gísli Friðgeir, búsettur í
California og Jóhanna Anna,
látin, bæði vel gefin en veil að
heilsu.
Sýnilegt er að ævibraut Þor-
bjargar hefir verið háð hindr-
unum og erfiðleikum. Af fremsta
megni mun hún hafa stutt mann
sinn í breytilegri og óvenju
þungri ævibaráttu hans, er hann
bar með karlmannslund og lét
aldrei bugast af.
Að vöggugjöf hafði Þorbjörg
verið gædd þreki, er ekki æðr-
GIMLI FUNERAL HOME
51 First Avenue
Ný útfararstofa með þeim full-
komnasta útbúpaði. sem völ er
&, annast virSulega um útfarir,
selur Hkkistur, minnisvarSa og
legsteina.
Alan Couch, Funeral Director
Phone—Business 32
Residence 59
aðist þótt móti blési. Hún átti
mikla íhyglis- og athugunargáfu;
var að sumu leyti sérstæð í skoð-
unum; ávalt leitandi — með
mikla þrá að læra og lesa hin
duldu rök og tilgang mannlegr-
ar tilveru. Hún lagði stund á
lestur heilagrar ritningar. Lítt
mun hún hafa kvartað yfir kjör-
um ævidaga sinna, átti jafnvægi
og styrka lund — arfgengan auð
íslenzks fólks — er oft hefir sýnt
sig hvað bezt í móbyr lífs og
eldlegri reynslu þess.
Útför hennar fór fram á Betel
þann 16. apríl að heimilisfólki,
frændfólki og fornum nágrönn-
um frá Winnipeg og Árborgum-
hverfi viðstöddu.
S. ólafsson
Minnumst
sameiginlegra erfða
á íslendingadeginum
á Gimli, 6. ágúst, 1951
GIMLI THEATRE
HARRY GREENBERG, eigandi
ENGRAVING BUREAU UMITED
^^rnmmmmmmi^mmmmmmmm^mmmmmmmmmmmm^mmmmmmmmmmmmmmmm^mmmmmmmmmmmmmmmmmmm
"é
Phone 722481
1375 PORTAGE AVENUE - WINNIPEG
CONGRATULATIONS
to the lcelandic People who
are Celebrating their 61 st
Anniversary as a Nation on
August 6th, 1951, at Gimli,
Manitoba.
★
THE EMPIRE
SASH & DOOR
COMPANY LIMITED
Everything in L U M B E R for the Home
★
Office: 61 HEATON AVE.
Yard: HENRY and ARGYLE
Phone 925 551 WINNIPEG
You’ll save more . . .
Youll spend less in
H.R.’s August Sale oí Furs
The price is of great importance when you buy
a fur coat. .. so necessary to protect you against
the rigours of Canada’s winters . . . and in this
GREAT MID - SUMMER EVENT you will
“spend less” and “save more” because H.R.
prices . . . pared to the bone . . . are unbeatable
. . . and H.R. furs are incomparable in
QUALITY, VALUE and LASTING
SATISFACTION.
H.R featured
Coats of Norfrhern Muskrat ##Backs“
from $399
HOLT RENFREW
PORTAGE at CARLTON
THE
DOMIMON BANK
STOFNSETTUR 1871
Vér seljum bankaávísanir og ferðamanna
peningaávísanir.
Vér veitum sérstaka athygli viðskipta-
reikningum þeirra viðskiptavina, er búa
utanborgar. Upplýsingar fúslega látnar
í té.
Vér bjóðum yður að skipta við oss og leggja
peninga yðar inni í næstu sparisjóðsdeild
vora.
Umsóknir samkvæmt jarðabótalögunum
verða með ánægju þegnar, og forstjórum
okkar er ant um að ræða við yður um fyrir-
mæli téðja laga.
ÚTIBÚ í WINNIPEG:
BROADWAY AVE. AND DONALD ST.
NORTH END BRANCH — MAIN ST. NEAR C.P.R. STATION
MAIN ST. AND REDWOOD AVE.
NOTRE DAME AVE. AND SHERBROOK ST.
PORTAGE AVE. AND KENNEDY ST.
PORTAGE AVE. AND SHERBROOK ST.
UNION STOCKYARDS, ST. BONIFACE
Main Office — Main St. and McDermot Ave.
Also at: SELKIRK, MAN. — TEULON, MAN.