Lögberg - 11.12.1952, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 11. DESEMBER, 1952
WWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWWW

ÁHIGAMÁL
LVCNNA
Ritstjórl: INGIBJÖRG JÓNSSON
Hátíðahald sveitafólks — Rural Folk Festival
Eftir ANDRBU JOHNSON
Fyrir fimm árum síðan tók
Manitoba Pool Elevator félagið
upp þá nýjung að stofna til há-
tíðahalds sveitafólks — Rural
Folk Festival — í sambandi við
ársþing sitt; aðalþáttur þessa há-
tíðahalds er sýning listmuna og
allskonar handavinnu fólks í
sveitum fylkisins. Tilgangur
þessarar árlegu sýningar er að
varðveita kunnáttu margskonar
listiðnaðar, sem fólk hefir flutt
með sér til þessa lands frá ætt-
löndum sínum og útbreiða þá
kunnáttu hér, ennfremur að
hvetja fólk til að leggja stund á
handiðnað og framleiðslu list-
muna. Fátt veitir fólki eins mikla
ánægju og nautn eins og að láta
hugsanir sínar og drauma birt-
ast í litum, línum og formi; að
sameina hug og hönd í að mynda
fagra muni veitir óumræðilega
sköpunargleði. Hæfileikar fólks
til þessara hluta koma ekki í ljós
nema því aðeins að það reyni
að beita þeim og sýningar sem
þessar vekja fólk, sem sækir
þær, til meðvitundar um, að
það geti ef til vill sjálft lagt
haga hönd á margt, ef það að-
eins reyni það, enda hefir mun-
unum, sem sendir hafa verið á
sýningarnar fjölgað með ári
hverju og sýningargestum að
sama skapi.
Á fyrstu sýningunni fyrir
fimm árum voru aðeins 60 gest-
ir; þá voru mjög fáir munir til
sýnis og myndir voru fengnar
að láni frá Winnipeg Art Gallery
til að gjöra sýninguna fullkomn-
ari. En ekki leið á löngu áður
en áhugi fólks fyrir þessari
menningarviðleitni vaknaði og
hefir farið vaxandi frá ári til
árs, og nú er svo komið að tak-
marka verður sýningarmunina
þannig, að enginn einstaklingur
sendi fleiri en einn sýningar-
mun, og nú er varla hægt að fá
nógu stóran sa'l fyrir sýninguna.
Á nýafstöðnu þingi Manitoba
Wheat Pool var sýningin haldin
í Royal Alexandra hótelinu
Winnipeg.
Sýningin hófst með skemti-
skrá, og flutti forsetinn, Dr. W. J
Parker ávarp; Miss Edith’
Shields, sem hefir af hálfu fé-
lagsins haft forustuna í þessari
starfsemi, ávarpaði samkomuna,
þakkaði fólkinu fyrir þátttöku
þess og samvinnu og dró ^athygli
að þeim listmunum á sýning-
unni, er þóttu skara fram úr
öðrum.
Mrs. H. A. Elarth frá Mani-
tobaháskóla tók því næst til
máls; hafði hún verið formaður
þeirrar nefndar, er skoðaði
munina og dæmdi um vand-
virkni og listfengi þeirra, er þá
höfðu gert. Hún skýrði frá starfi
nefndarinnar og lét þess gefið
að engin verðlaun væru veitt,
en hins vegar gæfi nefndin leið-
beiningar og hvatningu þeim, er
til hennar leituðu, og er það
mikils virði þeim, sem langar til
að leggja stund á listiðnað í hjá-
verkum sínum.
Dr. J. K. Friesen tók svo við
samkomustjórn; í ávarpi sínu
vék hann að því, að samvinna
sú, er hér hefði tekist meðal
hinna mörgu þjóðernisbrota,
mætti vera fyrirmynd samvinnu
meðal allra þjóðflokka í heim-
inum; aðeins með víðtækri sam-
vinnu allra þjóða væri hægt að
tryggja frið í framtíðinni.
Þá kom fram listafólk af
skozkum, frönskum, íslenzkum,
gyðinga og úkraníu ættum og
söng, dansaði og lék á hljóðfæri.
Allan Beck var þar af hálfu ís-
lendinga og lék á fiðlu mjög
fagurlega.
Mrs. Andrea Johnson
Að lokum flutti Mr. A. E.
Thompson ræðu; hann er Regi-
onal Liaison Officer, Depart-
ment of Citizenship and Immi-
gration. Sagði hann frá starfi
þeirrar deildar, og minntist þess
að hver þjóðflokkur legði fram
sinn skerf til uppbyggingar
canadisku þjóðinni og væri þessi
hátíð — Folk Festival — vottur
þess áhuga, er fólk af öllum
þjóðflokkum hefði fyrir því að
varðveita þann menningararf, er
það hefði þegið frá ættlöndum
sínum, og láta hann Canada í té.
Að lokinni skemtiskrá var
gestum veitt kaffi og gafst þeim
svo tækifæri til að heilsa vinum
og kunningjum, og skoða mun-
ina, sem þarna voru til sýnis. ,
Mrs. S. E. Björnsson frá Mini-
ota sýndi íslenzka muni; hafði
hún afmarkað pláss fyrir þá;
kom hún fram í hinum tígulega
íslenzka skautbúningi og vakti
mikla eftirtekt; hennar munir
báru af og fólk þyrptist í kring-
um hana til að skoða þá og
spyrja.hana margra spurninga;
á hún miklar þakkir skilið fyrir
að koma og vera með okkur
þetta kveld. Miss Shields var
mjög hrifin af henni og hennar
munum. —
Ekki er hægt að segja frá öllu,
en margt er þess virði að nefna.
1 Ef til vill var þarna meira af
málverkum en nokkru öðru og
þóttu margar myndirnar vel
gerðar. Ein mynd var nokkuð
einkennileg; hún var ekki teikn-
uð heldur gerð úr fræi af mis-
munandi stærð, alt frá „peach“
steinum til minstu frækorna;
var þetta eitthvað alveg nýtt.
Þá voru þar alls konar skelja-
myndir, mjög fallegar, og munir
skornir úr tré. Þar var kirkju-
gólf 12”xl6” með bekkjum og
altari úr tré, var þar sýnd gift-
ing og var alt fólkið úr skeljum,
presturinn, brúðhjónin, tvær
brúðarmeyjar, tveir brúðarsvein-
ar, blómamær, lítill drengur og
sextán gestir. Þetta fólk var um
tvo til þrjá þumlunga á hæð.
Þar var kaffiborð og á því voru
bollapör, sykurker, rjómakanna
og diskar alt skorið úr tré, gljá-
andi eins og postulín; á diskun-
um var smurt brauð og kökur
og í kerinu sykurmolar, alt skor-
ið úr tré. — Tvær fiðlur voru
þarna, önnur af venjulegri stærð,
hin 6 til 8 þumlunga á lengd,
fullkomin í alla staði og með
henni bogi og reglulegt fiðlu-
veski.
Ýmislegt úr járni var til sýnis,
svo sem rafmagnsmótor, smíða-
tól af öllu tagi. Þar var veski
með smíðatólum svo nettum að
hægt hefði verið að fela þau öll
í lófa sínum; ef þau eru notuð,
er það sjálfsagt við úrasmíði eða
eitthvað þess háttar.
Hannyrðir voru þarna af öllu
tagi, ekki eins mikið af ullar-
vinnu eins og vanalega, þó var
þar gólfábreiða úr ull, unnin af
manni, sem fluttist hingað frá
Noregi fyrir 8 mánuðum. Hann
hafði byrjað á ábreiðunni í
Noregi og flutt með sér nóg band
til að ljúka við hana hér; hafði
hann varið 75 klukkustundum til
verksins. Það eru þessar hann-
yrðir og handiðnaður frá gömlu
löndunum, sem auka svo mjög á
gildi þessara sýninga.
Mörgum finst þessi starfsemi
e. t. v. hégómi, sem aðeins eyðir
tíma til einskis, en hver sá, sem
hefir eitthvað „hobby“ er betur
á vegi staddur en sá, sem ekki
hefir neitt sérstakt sér til dægra-
styttingar. Nú fjölgar stöðugt
eldra fólkinu; það er fullsannað,
að með aukinni læknishjálp og
heilbrigðisráðstöfunum nútím-
ans hefir aldur fólks lengst að
mun og það er nauðsynlegt, að
það fólk hafi eitthvað fyrir
stafni; það hefir oft verið brýnt
fyrir okkur að sitja ekki auðum
höndum, og „hvað ungur nemur,
sér gamall temur". 1
Manitoba Pool Elevators eiga
miklu láni að fagna að hafa Miss
Edith Shields og Dr. J. K. Frie-
sen í þjónustu sinni. Þau inna
mikið og merkilegt starf af
hepdi í sambandi við þessi
fræðslusamtök, en starf þeirra
myndi samt ekki ná tilgangi sín-
um, ef þau ekki nytu stuðnings
meðlima út í bygðum fylkisins.
Sameinaðir starfskraftar yfir-
stíga hvers konar örðugleika. —
Það sem einstaklingnum er um
megn getur fjöldinn áorkað.
Fólkinu fjölgar í Skaftórtungu
Fyrsfa
Húnvetningnum
reistur minnisvarði
Húnvetningafélagið í Reykja
vík samþykkti á aðalfundi sínum
nýlega höldnum, að vinna að því,
að reisa Þórdísi Ingimundar-
dóttur, fyrsta innfædda Hún-
vetningnum, minnisvarða
sumri komanda, ef ástæður
leyfðu. Auk þess sem ákveðið
var, að halda áfram skógrækt
Þórdísarlundi.
örnefnasöfnun
Þá hefir Pétur, Sæmundsson
hagfræðingur unnið að örnefna-
söfnun bæði í Vestur- og Austur-
sýslunni á undanförnum árum.
Er það mikið starf fyrir einn
mann, en Pétur er kominn nokk-
uð langt með þetta.
Byggðasafn
Á fundinum kom fram tillaga
um það, að fara að vinna að
byggðasafni í sýslunni. Tillagan
var ekki útrædd og verður mál
þetta tekið fyrir síðar í vetur.
Mun félagið án efa beita sér fyrir
því, að komið verði upp byggða-
safni í sýslunum.
Minnisvarðinn
Minnisvarðinn um fyrsta Hún-
vetninginn verður reistur í Þór-
dísarlundi, sem einnig er til
minningar um hana. Hefir
Gunnfríður Jónsdóttir mynd-
höggvari, sem er Húnvetningur,
gert frummynd. Er það mynd af
ungri konu. Ætlunin er, að gera
afsteypu úr eir af myndinni í
vetur.
Fyrsti Húnvetningurinn, Þór-
dís, dóttir Ingimundar gamla,
fæddist, er foreldrar hennar
voru á ferð inn f Vatnsdal vorið,
sem þau komu þangað fyrst.
Fæddist hún undir hóli þeim, er
nú kallast Þórdísarhóll.
Á aðalfundi þessum voru
kosnir í félagsstjórn, Hannes
Pálsson, form. og með honum
Kristmundur Sigurðsson og
Björn Bjarnason. Fyrir í stjórn-
inni voru FinnbogiNJúlíusson og
Haukur Eggertson. I skógræktar-
nefnd voru kjörnir: Halldór
Sigurðsson, Kristmundur Sig-
urðsson og Agnar Gunnlaugsson.
f skemmtinefnd voru kjörnir:
Halldór Sigurðsson, Guðlaugur
Guðmundsson og Jón Sigurðs-
son. —Mbl., 11. nóv.
Nýlega aflaði fréttaritari Mbl.
Síðu sér nokkurra frétta úr
Skaftártungu. Fara þær helztu
hér á eftir.
Landgæði og búnaðarhællir
Skaftártunga er fögur sveit og
byggileg, grösug og þykir þar
gott undií bú, enda þótt oft sé
aar meira vetrarríki heldur en
öðrum sveitum Vestur-Skafta-
fellssýslu. Sauðfé er aðalbústofn-
inn og eru dilkar þaðan vænir
til frálags. Kýr eru óvíða fleiri
á bæjum en þarf til að fullnægja
mjólkurþörf heimilanna. Um
sölu á nýmjólk er ekki að ræða.
Fánaðarhöld og grasspreiia
Síðastliðið vor voru fénaðar-
höld yfirleitt góð, enda kom
nokkur gróður allsnemma, en
honum fór mjög lítið fram lengi
vel vegna þess að köld og storma
söm þurrviðri héldust langt
fram á sumar. Tún spruttu
sæmilega þar sem kal gerði ekki
skaða og vel var borið á. Aftur
móti var útjörð snögg, bæði
mýrar og vall-lendi.
Heyfengur og garðávexiir
Heyfengur eftir sumarið er í
meðallagi að vöxtum, en nýting
var ágæt, því heyskapartíð var
með afbrigðum góð allan slátt-
inn. Þó gerði þrisvar sinnum
norðan storm og fauk þá lítið
eitt af heyi á sumum bæjum.
Uppskera úr görðum var tæp-
lega í meðallagi. Mun þar hafa
valdið nokkru um að næturfrosta
varð snemma vart svo að kar-
töflugrasið féll, og eftir það
spruttu kartöflurnar lítið sem
ekkert.
Vænleiki dilka var í meðallagi
í haust eða fyllilega það sums
staðar — eða yfir 15 kg. fall á
sumum bæjum. Vegna þess hve
heyin eru góð mun nú vera sett
með meira móti á af lömbum.
Byggingar
1 sumar hefir verið unnið að
snyði á þremur íbúðarhúsum
hér í Skaftártungu. Er það^á
bæjunum Gröf, Borgarfelli og
prestssetrinu Ásum. Á Borgar-
felli er verið að byggja nýbýli;
er sú bygging langt komin. í
Gröf var húsið gert fokhelt í
sumar, en í Ásum er byggingu
lokið, nema eftir er að mála hús-
ið að innan. Þar hafa einnig ver-
ið byggð hlaða og fjós í sumar,
því að útihús öll vantaði. Má
segja, að á tveimur árum hafi
prestssetur þetta risið úr rúst-
um. — Sóknarpresturinn, séra
Valgeir Helgason, hefir kostað
allar þessar framkvæmdir í von
um greiðslu frá ríkinu síðar.
Fólksfjölgun og framiíðar-
horfur
Allar þessar framkvæmdir í
byggingarmálum lýsa bjartsýni
fólksins í Skaftártungu, trú þess
á það, að þar muni það una glatt
og ánægt við hag sinn, en ekki
hyggja á'brottflutning. Þessu til
sönnunar má geta þess, að eitt
af efstu býlunum í sveitinni, -
Ljótarstaðir, sem verið hefir í
eyði undanfarin ár, byggist aft-
ur í vor. Eru Jpar nú níu manns í
heimili. Bóndinn, sem þangað
flutti, Sigúrður Sverrisson, bjó
áður (í tvíbýli) á Jórvíkur-
hryggjum í Álftaveri. Á sama
tíma og fólki fækkar í flestum
sveitum hér nærlendis, hefir því
fjölgað lítið eitt í Skaftártungu.
Er það fagur vottur um trú
fólksins á framtíðarmöguleika 1
þessari sveit. Þó vofir alltaf yfir
henni mikil hætta — Kötlugos
með öllum þeim eyðileggjandi
afleiðingum í för með sér fyrir
sveitirnar, sem næst henni
hggja. —Mbl., 9. nóv.
SOLID
POWER
for
PUMPING
LIGHTING
REFRIGERATION
ETC.
5 H.P. to 40 H.P.
DIESEL ENGINES
ond
GENERATING SETS
We can meet your needs in engines
and power plants from our stock
which includes all Láster models.
Complete parts stock and service
always available. Lister—your best
buy—for long, trouble-free, econo-
mical service.
Medland,
Machinery,
IlMlTED,
57G WoU St„ Wpg. Ph. 37 187
Heimsækið Evrópu í vor!
Takist nú á hendur ferðina, er dregist hefir
á langinn. Finnið umboðsmann ferðaskrif-
stofunnar þegar í stað, og hann mun skýra
yður frá lækkuðum fargjöldum og veita
yður ókeypis leiðbeiningar . . . Um það,
hvernig bezt megi verja „SPARNAÐAR-
ÁRSTÍÐUM“.
Vegna frekari upplýsinga skrifið
Icelandic Consulate General
50 Broad Street
New York 4, N. Y.
Meðlimur
fjuROPEAN JRAVEL £oMMISSION
Evrópisku ferðaskrifstofunnar
Sameinuð Evrópa vegna aukinna vináttusamninga og
og þróunar vegna ferðalaga
\
Er sársauki sverfur að
Bftir aS þér fyrst kennið gigtarverkja
— notiC Templeton’s T-R-C’s. Yfir
miljðn T-R-C’s taflna eru notaCar á
hverjum mánuSi til lækninga viC gift,
vöSvagigt, ógleSi og bakverk. Þvl þjást
aS óþörfu ? HafiS T-R-C’s viS hendi
og fáiS skjótan bata. ASeins 65 c.,
$1.35 í lyfjabúSum. T-842.