Lögberg - 26.03.1953, Qupperneq 8

8
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 26. MARZ, 1953
Úr borg og bygð
TILKYNNING
til vina og velunnara Betel
Þar sem að Mr. O. B. Olsen,
féhirðir Elliheimilisins Betel er
nú að flytja burt úr Winnipeg
til Calgary, þá tilkynnist hér
með að Mr. Skúli M. Backman,
Ste. 40 Bessborough Apts., gegn-
ir féhirðisstörfum fyrir Betel.
—Nefndin
☆
Bréf til Lögbergs, 15. marz
Herra ritstjóri: —
Okkur hjónunum, sem nú
höfum átt heima í ár í Flint,
Mich., er umhugað um að gerast
áskrifendur að Lögbergi og send-'
um því hér með andvirði blaðs-
ins; við höfum engan íslending
hitt síðan við komum hingað og
vitum ekki um neinn landa í
þessari borg; við þráum fréttir
af íslandi og erum fullviss um
að fá þær beztar í Lögbergi;
enskukunnátta okkar er ófull-
nægjandi og þar af leiðandi veit-
ist okkur erfitt að fylgjast með
tímanum á því tungumáli.
Virðingarfylzt,
Mr. og Mrs. T. H. Sörensen
Flint, Mich., U.S.A.
☆
The Icelandic Canadian Club
There will be a meeting of
The Icelandic Canadian Club in
the First Federated Church
lower auditorium on Banning
St. and Sargent Ave., March 30,
at 8.15 P.M.
This will be a “New members
meeting”. There will be a word
of welcome to the several new
members joining, in addition to
an address to The Icelandic
Canadian Club.
The musical program includes
vocal selections by a quartette
from the Leif Eiríksson Club
and a violin solo by Paimi
Palmason.
Following the program there
will be a social hour and re-
freshments. —W. K.
☆
Mr. Sveinn Kristjánsson frá
Elfros, Sask., starfsmaður North
American tímburverzlunarinn-
ar, dvelur í borginni um þessar
mundir.
☆
Mr. Christian Guðmundsson
frá Seattle, Wash., er staddur í
borginni þessa dagana; hann
hafði heimsótt vini sína í Swan
Rjver og brá sér norður til Gimli
um miðja vikuna, en þar á hann
skyldmenni.
Mr. Guðmundsson leggur af
stað heimleiðis í vikulokin.
☆
Kvenfélag Fyrsta lúterska
safnaðar, deildir 1 og 2, efna til
sölu á heimatilbúnum mat í
fundarsal kirkjunnar á fimtu-
daginn 30. þ. m.,* frá kl. 2 e. h.
og. fram eftir deginum. Þar
verður á boðstólum fyrsta flokks
lifrarpylsa og blóðmör.
Mr. Oddur H. Oddson bygg-
ingameistari, sem dvalizt hefir
að Lundar í vetur, lagði af stað
áleiðis til heimilis sín í Lincoln
Park, III., í gær.
☆
Mrs. W. R. Pottruff, 101 Lyn-
dale Drive, er nýlega lögð af
stað suður til Romulus, Mich.,
þar sem hún mun dveljasfH þrjá
mánuði; í þeim bæ eru búsettar
tvær systur hennar.
☆
Mr. og Mrs. L. C. Parmenter
frá Clarence, New York, komu
til borgarinnar um helgina í
heimsókn til Mr. og Mrs. Fred
Thordarson, Dominion Street,
en Mrs. Parmenter og Mrs.
Thordarson eru systur. Þau
hjónin komu hingað frá Seattle,
en þar kvöddu þau son sinn,
sem var að fara í herþjónustu; á
leiðinni komu þau við í Brandon,
þar á Mrs. Parmenter systir; en
héðan fara þau heim á föstu-
daginn.
Stærsta ópalnáma Norðurlanda, ef til vill í Evrópu, í
Glerhallavík undir Tindastóli
Ópalarnir nothæfir til skrauts
ferðamannagripi — jafnvel bein
línis til úlflutnings
Stærsta ópalnáma á Norður-
löndum og jafnvel í Evrópu
og einhver sú mesta í öllum
heiminum er í Glerhallavík
undir Tindastóli í Skaga-
firði, lítið notuð. Þótt ekki
séu ópalar þessir yfirleitt. af
dýrustu gerð, er reynsla
fengin fyrir því, að þá mætti
nota til skreytingar á grip-
um, er seldir yrðu erlendum
ferðamönnum — og jafnvel
til útflutnings.
Náman er nyrzt á Reykja
strönd í Skagafirði, í landi
Gunnars bónda Guðmundssonar
á Reykjum, yzta bæjarins
ströndinni, og liggur þar sem
Margar fjölskyldur að flyfrjasfr búferlum
héðan til annarra landa
Einhleypur maður lagði af stað
með Gullfossi áleiðis til
Áslralíu í gær
Margar fjölskyldur héðan úr
Reykjavík hafa flutzt bú-
ferlum til annarra landa
það, sem af er þessu ári, og
nokkrar eru í þann veginn
að flytja. Virðíst nú straum-
urinn liggja til Canada, og
hafa heimilisfeðurnir yfir-
leitt fengið atvinnu þar áður
en þeir fluttu.
Áhugi manna að komast til
Ástralíu er einnig nokkur.
Þannig lagði einn einhleypur
maður, rúmlega þrítugur að
aldri, af stað með Gullfossi í gær
áleiðis þangað. Heitir hann
Árni Ingvarsson, og hefir verið
stýrimaður á togurum hér.
Ferðaskrifstofan Orlof hefir
skipulagt ferð hans, eins og
flestra fjölskyldna, sem flutt
hafa í vetur utan. Fer Árni með
Gullfossi til Leith, þaðan með
járnbrautarlest til Lundúna og
svo áfram með 30 þúsund tonna
skipi til Ástralíu. Mun Árni ætla
að leggja fyrir sig ýmis störf þar
í landi, jafnvel stunda sjó, eins
og hann gerði hér heima.
Fyrirspurnum rignir yfir
Ásbjörn Magnússon forstjóri
ferðaskrifstofunnar Orlofs, sagði
blaðinu í viðtali í gær, að mikl-
ar fyrirspurnir bærust skrifstof-
unni um, hversu haga skyldi
ferðum, er flutzt væri úr landi
og á hvern hátt þær yrðu ódýr-
astar. Virtist sér sem fjöldi
manna hefði slíka ráðabreytni í
hyggju, umfram þá, sem þegar
eru farnir eða hafa fullráðið för
sína.
Fjórar fjölskyldur farnar iil
Canada
Ásbjörn sagði, að Orlof hefði
greitt fyrir ferðum fjögurra
fjölskyldna, sem þegar eru farn
ar á tímanum, sem liðinn er frá
áramótum. Fóru þær allar til
Canada, til Winnipeg, Quebec
og Vancouver. Er ferðum þeirra
þannig hagað, að farið er með
skiþum til New York og þaðan
með bifreiðum til Canada, og er
fargjaldið með bifreiðum ódýr
ara, ef farseðlar eru pantaðir
héðan að heiman.
Hjón með 4 eða 5 börn
Nokkrar fjölskyidur hafa þeg
ar fullráðið för sína og munu
þann veginn að leggja af stað
og einn fjölskyldufaðir, sem
hús í Reykjavík, er að fara til
Canada til að kynna sér, hvort
hann eigi að flytjast búferlum
vestur. Og meðal þeirra, sem
bíða eftir fari, eru hjón með
fjögur eða fimm börn, og mun
það vera stærsta fjölskyldan
sem vestur sækir.
Gerist lakkrísgerðarmaður
Fólk það, sem flytzt vestur er
einkutn eða aðallega úr alþýðu
stétt. Ætla sumir að stunda
verkamannavinnu, en aðrir iðn
að, því að nokkrir eru iðnaðar-
menn. Einn maður hefir ráðið
sig til vinnu á gúmmíviðgerðar-
verkstæði og annar, sem, unnið
hefir við lakkrísgerð hér í sæl-
gætisverksmiðju, hefir ráðizt til,
starfa hjá sælgætisverksmiðju í
Canada. Sú verksmiðja hefir al
drei búið til lakkrís, en mun nú
hefja slíka framleiðslu, eftir að
íslendingurinn hefir byrjað þar
—AB., 4. marz
Good
Cotton
Broadcloth Pyjamas
EATONIA—EATON'S Own Brond
Sleeping-time comfort in plain shades
of good quality cotton broadcloth.
These Eatonia pyjamas come from
launderings with a fresh and clean
attractiveness. Not only are they
comfortable for sleeping but
trim look begs you to wear them
lounging around the house. Plain
shades of blue, tan, grey, or
green with contrasting piping.
Sizes A to E. Remember “Your
Best Buy is an Eaton Brand”.
Pair,
.95
Men’s Furnishings Section,
Hargrave Shops for Men,
Main Floor.
SJ. EATON C^.
WINNIPEG CANADA
ströndin endar
Tindastóli.
við hamrana
35 ára leit Guðmundar
Samkvæmt viðtali blaðsins
við Guðmund myndhöggvara
Einarsson frá Miðdal, er dýra
steina þó að finna á fleiri stöð
um hérlendis en í Glerhallarvík
Guðmundur er manna víðförl
astur um lándið og hefir í 35 ár
leitað dýrra steina í ferðalögum
sínum, svo og leirs, sem nothæf
ur væri til iðnaðar. Hefir hann
fundið ópala, jaspis, millerid
og kalsidon t. d. í Vopnafirði
norðan Vatnajökuls og við Torfa
jökul. En stærsta náman, sem
fundizt hefir hér, er Glerhalla
víkurnáman.
Ópalar í fullan kút
Um 160 ár eru síðan nama
þessi var könnuð fyrst. Var þá
brezkur maður hér á ferð og tók
í Glerhallavík allmikið af ópöl
um, sem hann flutti með sér
heim. Skipið, sem hann fór með
úr Skagafirði, strandaði við Ketu
á Skaga, og mun hann þá hafa
orðið fyrir nokkru tjóni á stein
unum, en það, sem hann komst
með til útlanda, seldi hann fyrir
talsvert verð.
Sólarópalar og mánasteinar
Það vantar ekki, að nóg er af
dýrum steinum í Glerhallavík
Þeir liggja þar í fjörunni og má
sópa þeim upp með höndunum
Mest er þar af sólarópölum og
mánasteinum. Sólarópalarnir eru
gulleitir, en mánasteinarnir
hvítir. Var helgi á þessum stein
um til forna, sólarópalarnir
helgaðir Óðni, en mánasteinarn
ir Freyju. Einnig eru í Gler-
hallavík jaspis, grænleitir stein
ar, og kalsedon, bláleitir.
Jafnvel Ametysl
Ekki er fyrir það að synja, að
dýrari steina sé þar og að finna
Að minnsta kosti hefir Guð
mundur fundið þar ametyst, að
vísu ekki hreinan, en það bendir
til þess, að þeir geti verið þar
hreinir. Ametystinn er ljósfjólu
blár og mjög fagur og dýr, ef
hann er hreinn.
Orli um steininn
Það mun einna fyrst hafa
vakið athygli manna hér á landi
á námunni á síðari árum, að
sýslumaðurinn á Sauðárkróki
sendi frú Theodóru Thoroddsen
fallegan stein. En hún á merki-
legt steinasafn, og mun hafa ort
um steininn.
Steinarnir slípaðir hór
Svo kom Guðmundur frá Mið
dal til Glerhallavíkur á ferðum
sínum. Tók hann allmikið atf
steinum þar, að sjálfsögðu með
góðfúslegu leyfi Gunnars bónda.
Lét hann slípa suma steinana,
en ekki þarf að senda steinana
út til slípunar, því að hér á landi
eru fagmenn til fullfærir um
Dað. Hafa steinar verið slípaðir
Gleriðjunni á Skólavörðustíg
46 og eins hefir Egill Jónsson
slípað steina.
Notaðir til skreylingar
Guðmundur lét Unni Ólafs-
dóttur fá nokkuð af steinum
jessum og notaði hún þá til að
skreyta útsaum. Einnig hefir
Guðmundur látið smíða gripi
úr dýrum málmum og látið
greypa steinana inn til skrauts.
Hafa bæði Kjartan Ásmundsson
gullsmiður og Leifur Kaldal
gullsmiður smíðað slíka gripi.
F erðamanna var ningur
Guðmundur telur, að slíkir
gripir geti verið hinn bezti ferða
mannavarningur, ýmist með
óslípuðum eða slípuðum stein-
um. Vill hann, að slíkir gripir
séu með þjóðlegum svip og telur
vel reynandi t. d. að setja þá í
víravirki.
Úlflutningur
Enda þótt steinar þeir, sem
Lundizt hafa í Glerhallavík, séu
ekki mjög dýrir, ber þess að
gæta, að ópalnámur eru ekki
víða á jörðinni. í bókum, sem
um þessi efni fjalla, er að jafn-
aði helzt getið um ópalanámur í
Ástralíu, þar sem ópalarnir
munu vera einna beztir, í Can-
ada, Afríku og hér á íslandi. —
Er því ekki að vita nema stein-
arhir gætu beinlínis orðið út-
flutningur, þótt ekkert verði
sagt um það með vissu á þessu
stigi málsins. Og eins er ekki
vitað, nema dýrari steinar, en
fundizt hafa til þessa, geti leynzt
þarna í Glerhallavík.
Gunnar vill, að náman
sé unnin
Jarðeigandinn Gunnar bóndi
Guðmundsson, hefir tjáð blað-
inu í viðtali, að hann vilji gjarn-
an að náman sé unnin. Hins veg-
ar er hann ejnyrki og getur ekki
sjálfur staðið að náminu. Mun
hann vera til viðræðu við hvern
þann, sem vill taka að sér námið.
Ópalar innan um fjörugrjólið
Dýru steinarnir liggja innan
um molaberg í Glerhallavík, og
þegar brimið heggur bergið,
molnar það niðqr og ópalar,
jaspis, kolsedon og millerid
blandazt saman við fjörugrjótið.
Þar er hægt að sópa upp miklu
magni af þeim á skömmum tíma.
—AB., 24. febr.
Sr. & Jr. Ladies Aid of Our
Savior’s Lutheran Church
(Norwegien) Coffee Party and
Spring Tea in The T. EATON
Assembly Hall Tuesday March
31st. Coffee Party 11.30 to 1.30.
Tea 2.30 to 4.30.
Come and bring friends.
M ESSUBOÐ
Fyrsta lúterska kirkja
Séra Valdimar J. Eylands
Heimili 686 Banning Street.
Sími 30 744.
Guðsþjónustur á hverjum
sunnudegi:
Á ensku kl. 11 f. h.
Á íslenzku kl. 7 e. h.
☆
Lúlerska kirkjan í Selkirk
Messur um páskaleytið:
Pálmasunnudag:
Enskar messur kl. 11 árd. og
kl. 7 síðd.
Fösiudaginn langa:
íslenzk messa kl. 3
e. h
Páskadaginn:
Ensk messa og altarisganga
kl. 11 árd.
íslenzk hátíðamessa kl. 7 síðd.
Fólk boðið velkomið.
S. Ólafsson
írsku stúlkurnar hverfa
Liggur við landauðn í sumum
sveiium
Það er víðar en á íslandi að
sveitirnar fara í eyði vegna
þess, að fólkið flýr þaðan.
Þetta sama óáran gengur yfir
hjá frændum vorum Irum. Þar
eru það ungu stúlkurnar, sem
flýja sveitirnar um leið og þær
eru fullþroska, eins og sést
þessari grein, sem tekin er eftir
„Magazine Digest“.
Um aldaraðir hafa skáldin
frægt fegurð hinna írsku kvenna,
drifhvítt hörund þeirra, kolsvart
hár og blá augu. En nú er svo
komið að þessar fögru stúlkur
eru nær algerlega horfnar
sumum sveitum írlands. Menn
geta ferðazt um Sligo, Donegal,
Leitrim og Rosscommon á
vesturströnd landsins og hvergi
rekist á þessar fögru ungu
stúlkur. Þær konur, sem þar er
að sjá, eru annað hvort börn að
aldri eða gamlar kerlingar. Sein-
ustu tíu árin hafa ungu stúlk-
urnar þyrpzt úr landi, um 2000
til jafnaðar á ári. Þær flykkjast
til stórborganna í Englandi,
Birmingham, Manchester, Glas-
gow og Londpn. Þar gerast þær
vinnukonur, afgreiðslustúlkur,
fara í verksmiðjur eða gerast
bílstjórar. Mjög fáar þeirra koma
heim til írlands aftur.
En eftir sitja ungu mennirnir
og verða að einsetumönnum. —
Þeir komast fljótt upp á það að
hjálpa sér sjálfir, elda mat og
jvo flíkur sínar. Um hreinlæti
er máske minna hugsað en áður,
og fyrir kemur að gluggatjöldin
grotni niður án þess að hafa
nokkru sinni verið þvegin. En
ungu mennirnir sætta sig við
setta og eru alveg orðnir því
afhuga að fá sér konu.
Prestanrir þruma yfir þeim úr
prédikunarstóli og segja að þetta
geti ekki gengið og sjálfur bisk-
upinn í Ardagh og Clonmacnoise,
dr. McNamer, hefir sent út
hirðisbréf vegna þessa. Segir
hann þar meðal annars: „Hér er
útflutningur fólks mestur í
leimi og hér fæðast fæst börn.
Ef þessu heldur áfram fer ekki
íjá því að írska þjóðin deyr út í
landi sínu“. Bréf þetta var lesið
öllum kirkjum í vesturhluta
rlands.
Samkvæmt hagskýrslum eru
nú ógiftir þrír fjórðu hlutar af
öllum karlmönnum á aldrinum
25—35 ára. Margir þeirra mundu
án efa giftast, ef þeir gæti feng-
ið konu handa sér. En upp á
hvað hafa þeir að bjóða? Aðeins
erfiði og basl og þess vegna er
ekki von að ungar stúlkur sækist
eftir því.
í sveitum írlands eru engin
þægindi. Þar eru hin gömlu
hlóðaeldhús, þar sem mó er
brennt. Vatn verður oft að sækja
um langa vegu. Þar eru engar
skemmtanir, nema ef telja
skyldi eina eða tvær ferðir í bíó
á ári. Ekki er hægt að fara oftar,
því að bíóin eru í þorpunum og
þangað er sums staðar 20 mílna
leið, sem fara verður fótgang-
andi, eða þá á hjóli, ef það er til.
í sumum sveitum Leitrims
eru fimm karlmenn á móti
hverri stúlku. Og um fólks-
fækkunina þarna er þetta dæmi
skýrast. Árið 1927 voru 96 börn
í einum barnaskólanum í Leit-
rim. Árið 1940 voru þar 59 börn.
Árið sem leið voru þar 39 börn.
Sömu söguna er að segia úr
flestum skólum í vesturhluta
landsins.
Árið 1948 skipaði írska stjórn-
in sérstaka nefnd til þess að
reyna að finna einhver úrræði
til þess að stöðva fólksfækkun-
ina. Ekki er vitað, að nefndin
hafi komizt að neinni niður-
stöðu enn. — Blöðin hamra
stöðugt á því að eitthvað þurfti
að gera og í þinginu eru haldnar
ræður um það. En ekkert hefir
verið gert.
Það er dapurlegt að ferðast
um vesturhéruð rlands. Þar er
hver bærinn við annan í eyði.
Fólkið er flúið og bæirnir
grotna niður. Þar sem bæir
standa búa nú venjulega einsetu
menn, ungir menn, sem hirða
um kýr sínar og hæns, rækta
kartöflur og taka upp mó. Þeir
venjast þessu og sumum finnst
þeir vera frjálsari heldur en ef
þeir ætti konu og börn.
Aldrei hafa fæðingar verið
jafnfáar þar í landi og nú.
Hvergi í heimi flýr fleira fólk
land og hvergi eru giftingar jafn
fátíðar. Það er sama þótt biskup-
inn skrifi, prestarnir þrumi og
stjórnmálaherrarnir tali um
þetta vandamál. Ungu mennirn-
ir eru orðnir því afhuga að fá
sér konur. Þeim finnst ævin sín
góð. Þeir mega koma eins seint
heim á kvöldin og þá lystir og
þeir mega sofa fram eftir degi.
Hví skyldi þeir vera að kvarta?
—Lesb. Mbl.