Lögberg - 17.09.1953, Qupperneq 8

8
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 17. SEPTEMBER, 1953
Sinn er siður í landi hverju
Úr borg og bygð
Á laugardaginn var fór fram
mjög fjölmenn og virðuleg gift-
ingarathöfn í Fyrstu lútersku
kirkju. Gaf sóknarpresturinn þá
saman í hjónaband þau Margaret
Valerie Björnson, yngstu dóttur
þeirra Mr. og Mrs. Oliver G.
Björnson, 329 Cordova St., og
Colon Campbell Henderson, Ste.
5 Rosemont Apartments. Kirkjan
var fagurlega skreytt kertaljós-
um og blómum. Mrs. Eric ísfeld
var við hljóðfærið, en Robert
Publow söng einsöngva. Brúðar-
meyjar voru tvær systur brúð-
arinnar, þær Mrs. Hugh Mac-
donald og Mrs. Gordon W. Robb,
og ennfremur Mrs. R. T. Hogg.
Jack Henderson, bróðir brúð-
gumans var brúðarsveinn, en
Donald Rodgers og Reech Taylor
leiddu fólk til sæta sinna.
Að hjónavígslunni afstaðinni
var vegleg brúðkaupsveizla setin
á Fort Garry hótelinu. Var bróð-
ir brúðgumans veizlustjóri og
flutti hann ávarp. Mr. Alex M.
Smith mælti fyrir minni brúðar-
innar; einnig mælti brúðguminn
nokkur orð, og svo sóknarprest-
urinn, Dr. Valdimar J. Eylands.
Margt var þar statt langt að
kominna gesta, svo sem Dr.
Stewart Henderson, bróðir brúð-
gumans, og frú, frá Edmonton,
og systir hans, Mrs. John Peel,
frá Washington, D.C.; tvær syst-
ur Mr. Björnsons, föður brúðar-
innar, þær Mr. Barney Sagen og
Mrs. Sveinsína Berg, báðar til
heimilis í Tacoma, Wash., og
ennfremur systir Mr. Björnson,
Mrs. Henry Raglan frá Kamsack,
Saskatchewan.
Brúðguminn er lögfræðingur
að menntun, og hlaut lögmanns-
réttindi hér í fylkinu fyrir ári
síðan. Ungu hjónin lögðu sam-
dægurs af stað í brúðkaupsferð,
en framtíðarheimili þerira verð-
ur hér í borginni. — Lögberg
óskar til hamingju.
☆
Þær systurnar, Mrs. Sveinsína
Berg og Mrs. Jensína Sagen
komu til borgarinnar á föstu-
dagskveldið í fyrir viku í* heim-
sókn til bróður síns og tengda-
systur, Mr. og Mrs. Oliver G.
Björnson, Cordova Street, og til
að vera viðstaddar giftingu
Margrétar, dóttur þeirra hjóna.
Þær systur eru dætur Björns
Ólafs Björnssonar og konu hans
Jensínu Bjarnadóttur, bæði látin.
Þær dvöldu allmörg ár í Winni-
peg, en fluttust vestur af hafi
1920, og eru nú búsettar í
Tacoma, Washington. Sveinsína
tók að sér hjúl^runarstörf við
spítala þar í borg eftir að hún
misti mann sinn fyrir nokkrum
árum, en Jensína er gift manni
af norskum ættum, háttsettum í
lögregluliði borgárinnar; þau
eiga þrjár dætur, allar háskóla-
gengnar, tvær giftar en sú yngsta
kennari í miðskóla þar í ríkinu.
Þessir kærkomnu gestir lögðu af
stað heimleiðis í dag, og þótti
hinum mörgu vinum þeirra hér
dvöl þeirra helzt til stutt.
.☆
Box 147, Lundar P.O., Man.
8. september 1953
Kæri riistjóri Lögbergs:
Kvenfélagið „Eining“ á Lund-
ar biður þig að gera svo vel að
geta þess í blaði þínu dagsettu
17. sept. næstkomandi (eða ef
þetta kemur of seint fyrir það —
þá 24. sept.):
Haustboð fyrir aldraða fólkið
verður haldið á þessu hausti,
sunnudaginn 27. sept. 1953, kl.
1.30 e. h. í samkomuhúsi Lundar
bæjar. Sama fyrirkomulag og
altaf hefir verið. Öllum íslend-
ingum 60 ára og eldri á Lundar
og í bygðinni umhverfis er vin-
samlega boðið, og óskar kven-
félagið að sem flestir geti komið.
Með kærri þökk fyrir að birta
þetta.
Vinsamlegast,
Björg Björnsson,
forseti
Rannveig Guðmundsson,
ritari
P. S. — Frétt frá Lundar: Fátt
ber til tíðinda. Heilsufar fólks er
yfirleitt gott. Bændur keppast
við heyskap og kornslátt þegar
veður leyfir, en talsvert hefir
verið um regn í seinni tíð, sem
tafið hefir fyrir. Flestir eru bún-
ir að slá akra, sumir búnir að
þreskja. — Lundarbúar eru
byrjaðir að byggja stóran skauta
hring og vinna af miklu kappi,
hvenær sem þeir geta fundið
frístund. Ennfremur er verið að
undirbúa búnaðarsýningu (Agri-
cultural Fair), sem höfð verður
17. sept. næstkomandi.
Framhald af bls. 4
brauð með og tveir sykurmolar
vafðir í pappír. Kaffið á Spáni
er öðruvísi en hér. íslendingar
hafa rjóma eða mjólk út í kaffi,
en Spánverjar hafa kaffi út í
mjólk. Hella þeir flóaðri mjólk
í bollann meira en til hálfs og
bæta svo ofurlitlu kaffi út í.
Þetta er baunakaffi, bleksterkt
og ég held, að kaffibaunirnar
hafi verið kolbrendar. Menn geta
vel vanist því að drekka þetta
kaffi og það er sjálfsagt hollara
heldur en kaffið hérna. Væri
ekki úr vegi að athuga hvort
ekki er hægt að koma íslend-
ingum upp á að drekka svona
kaffi. Með því mundi að minnsta
kosti vinnast það, að vér spöruð-
um kaffikaup, en ykjum jafn-
framt mjólkurneyzlu í landinu.
— Morgunmatur er venjulega
þurt hveitibrauð saltað, salat
löðrandi í viðsmjöri, ein sneið
af pylsu, ein sardína í olíu, tvær
litlar sneiðar af tómat og saltað-
ar olivur. Svo kemur einhver
fiskréttur (en hér er allur fiskur
óætur að vorum dómi, og óskaði
margur eftir að hann væri orð-
inn að glænýrri ýsu), þá er þunn
kjötsnexð, hituð upp í viðsmjöri,
með þessu er svo eitthvert græn-
meti löðrandi í viðsmjöri. Á eftir
er svo ein appelsína og einn
banan á mann. Kvöldverðurinn
er eins, nema þá er súpa fyrst
með sterku viðsmjörsbragði. Það
var þetta viðsmjör, er gerði mat-
inn leiðigjarnan og lyktin af því
var svo hvimleið, að það lá við
að maður fengi velgju. Einu
sinni átti að gera okkur gott til
og var þá borinn á borð þjóð-
réttur (þeir eru annars margir
þjóðréttirnir og sinn í hverju
héraði). Þetta voru hrísgrjón,
soðin eða steikt í viðsmjöri með
einhverju gulu mauki, og snigl-
um, marflóm og kröbbum út í.
Allir gáfust upp við þann dýr-
indismat.
Um verðlag á gistihúsum má
geta þess, að á Ronda kostaði
morgunverður 14,80 peseta, há-
degisverður 37 peseta og kvöld-
verður 37 *peseta. Þar kostaði
eins manns herbergi með baði 37
peseta, tveggja manna herbergi
með baði 67,20 peseta (en 3—6
pesetum lægra, ef ekki fylgdi
bað). Er þó hægt að fá ódýrari
herbergi á góðum gistihúsum í
borginni. í matarverðinu var
innifalið 12% þjónustugjald og
10% skattur.
Byggingar
Mörg eru gömlu þorpin á
Spáni afar einkennileg. Tilsýnd-
ar virðast manni sem þetta sé
Kvennakritur . . .
Framhald aí bls. 5
stök vegabréf. Tamar átti það
iins vegar til að halda stórar
veizlur og bjóða heim ýmsum
kunningjum sínum, sem ekki
höfðu slík vegabréf, en lögregl-
an leyfði þó að fara inn á svæðið
vegna þess, að þeir voru í fylgd
með Tamar. Þetta frétti Helena
og kom því til leiðar, að sérstök
leit var gerð á hinu afgirta
svæði, þegar Tamar hélt eina af
stórveizlum sínum. Niðurstaðan
varð sú, að hjá Tamar fundust
ýmsir vegabréfslausir gestir og
þar á meðal leikari af aðalsætt-
um. Þetta barst til eyrna Stalíns,
sem reiddist Tamar mjög fyrir
þessa óhlýðni og gaf fyrirskipun
um, að hún mætti ekki framar
dvelja í sumarhöll manns síns.
Þannig héldu þær Helena og
Tamar áfram að glettast, og er
talið að það hafi haft slæm áhrif
á sambúð manna þeirra. Þeir
voru í fyrstu talir samherjar,
meðal annars í viðureigninni við
Sdanoff, en skiptum þeirra lauk
með fullum fjandskap og sigri
Malenkoffs. Helena þarf nú ekki
að óttast samkeppni við Tamar
lengur, en þar með er ekki sagt,
að allir keppinautar hennar séu
úr sögunni.
—TÍMINN, 20. ágúst
rústir einar, svo eru þau fornfá-
leg og húsin standa svo þétt að
þau renna þá saman í eitt. En
þarna er búið í hverju húsi og
þarna hefir máske sama ættin
búið mann fram af manni um
aldir. Alt er þar með gömlu
sniði, fólkið hefir alist upp við
kyrstöðu og kærir sig ekkert um
nýjungar. Það ræktar landið á
sama hátt og forfeðurnir, plægir
með gömlum plógum, sem það
beitir ösnum fyrir, múldýrum
eða uxum. Það er eins og tíminn
hafi staðið kyr þarna. En svo eru
máske á næsta leiti snotur ný-
býli, og einkum er það uppi á
hásléttunni, þar sem akrarnir
eru mestir. Og þvílík akurflæmi
er ekki hægt að yrkja með gömlu
aðferðinni. Þar hljóta menn að
hafa jarðyrkjuvélar, þótt ekki
sæum vér þær, enda var plæg-
ingu og sáningu lokið fyrir
nokkru. Aðeins á stöku stað og
einkum í fjall-lendinu, sáum vér
fólk vera að vinna á ökrunum.
Skógburslarar
Ekki má skiljast svo við þessa
ferðasögu, að ekki sé minnst á
eina stétt manna, sem er mjög
áberandi í borgunum. Það eru
skóburstarar. Þeir hafa með sér
öflugan félagsskap og ekkert
gistihús má láta bursta skó gesta
sinna, því að skóburstararnir
eiga að sitja að þeirri atvinnu.
Þeir taka daginn snemma og eru
komnir út á götu með kassa sína
og áhöld þegar fyrstu menn
koma á fætur. Það þykir mesta
ósvinna á Spáni, að ganga á ó-
burstuðum skóm, og þeir kunna
að færa sér þetta í nyt. Þeir
koma til manns eins og þeir vilji
gera honum stóran greiða með
því að sýna honum fram á, að
skórnir hans séu rykugir. Og
það endar með því, að annað
hvort sezt maður, ef þeir hafa
nokkurt sæti að bjóða upp á, eða
maður hallar sér upp að húsvegg
og réttir fram fótinn. Þeir hafa
meðferðis öfugan leist, sem þeir
láta mann standa á og svo setjast
þeir á hækjur sínar, eða á gang-
stéttina og grufla ofan í kassa
sína. Kassinn er mesta þarfaþing
og geymir ýmislegt. Hann er með
handarhaldi á miðju og tveimur
lokum. í honum er fyrst og
fremst svartur og gulur áburður,
tuska og bursti og hlífar til að
stinga niður með skónum svo að
ekki fari neitt á sokkana. Þeir
bera á og bursta af mikilli leikni
og skipta oft um hönd á burstan-
um og láta þá smella hátt í, eins
og þeir klappi saman lófunum.
Það mega þeir eiga, að þeir
bursta skóna vel, svo að þeir
verða fagurlega gljáandi. En svo
fara þeir að þukla um sólana og
rausa heil ósköp. Útlendingur-
inn, sem ekki skilur, kinkar kolli
brosandi til þess að sýnast vin-
gjarnlegur og þakklátur fyrir
hvað skórnir eru orðnir fagrir.
En það hefði hann ekki átt að
gera, því að nú draga þeir tog-
leðurssóla upp úr kassanum og
negla þá undir skóna, því að í
kassanum er líka hamar og nagl-
ar. Maður lætur þetta gott heita.
Og svo fer skóburstarinn að
rausa að nýju og aftur kinkar
maður kolli brosandi í þakklætis
skyni fyrir sólninguna. Þá fara
þeir enn ofan í kassann og draga
þar upp járn og negla neðan á
togleðurssólana. Svo draga þeir
upp sígarettur og eldspýtur, sem
þeir vilja selja manni, og máske
eitthvað fleira, því að þeir reka
pukurverzlun í sambandi við iðn
sína. Annars eru þetta skemti-
legustu menn, eins og Spánverj-
ar yfirleitt. Einu sinni kom ég
út snemma morguns og rakst á
fimm eða sex skóburstara, sem
ekkert höfðu að gera. Ég gaf
þeim til kynna, að mig langaði
til að taka mynd af þeim. Því
urðu þeir afar fegnir, hoppuðu
af gleði og hlógu mikið. En um
leið og ég hafði tekið myndina
slógu þeir hring um mig og
vildu fá 5 peseta hver fyrir. Ég
gretti mig illilega og bað þá á
góðri íslenzku að fara norður og
niður. Þegar þeir sáu, að ég tók
þessu þannig, fóru þeir aftur að
hlæja og létu mig lausan með
miklum blíðmælum, alveg eins
og þeir vildu segja: „Vertu ekki
reiður, við gerðum þetta bara að
gamni okkar. Þannig eru Spán-
verjar, fljótir úr einu í annað og
alltaf er það gleðin og góða við-
mótið, sem verður ofan á.
Spánverjar nota mikið handa-
pat og svipbrigði þegar þeir tala.
Það má jafnvel segja, að þeir tali
jafn mikið með höndunum og
látbragði eins og með vörunum.
Þess vegna má oft fara nærri um
það, hvað þeir eru að segja, og
þess vegna getur mállaus maður
gert sig skiljanlegan furðu oft
með handapati og bendingum.
Höfuðskýlur
Ekki má kvenfólk ganga ber-
höfðað í kirkju. Þegar vér vorum
að skoða kirkjurnar varð kven-
fólkið alltaf að setja eitthvað á
höfuðið, ef þær höfðu ekki hatt.
Ef ekki var annað við hendina t
en vasaklútur, dugði að leggja |
hann ofan á kollinn. Spánskar
konur hafa alltaf svartar slæður
á höfði þegar þær ganga í kirkju.
Eru slæður þær handsaumaðar
af hinni mestu snild. Kaupa út-
lendingar mikið af þessum slæð-
um til minja, enda er treyst á
viðskipti þeirra. Spönsku kon-
urnar sitja allan veturinn við að
„brodera“ þessar slæður og verja
seinustu aurum heimilisins í
efniskaup, svo að á vorin má
oft heyra andvörp þeirra: „Hve-
nær koma ferðamennirnir?“ því
að þá er bjargarlaust í búinu
þangað til slæðurnar seljast. Á
undanförnum árum mun hafa
verið tiltölulega lítið um ferða-
menn á Spáni, en nú er ferða-
mannastraumurinn að aukast
stórkostlega.
Sili af hverju
Bastkörfurnar, sem vegaverka
menn nota, eru víðast hvar helzta
flutningatækið. í þær sækir
fólkið matvörur og kol. (Stund-
um sækja konur kol í mund-
laugar, og þætti það lítil kola-
kaup hér á landi; þetta eru við-
arkol). Fjölmenn stétt er götu-
sóparar og ganga þeir í ein-
kennisbúningum. Þeir hafa flata
strákústa og sópa ryki og affalli
trjánna upp í bastkörfur. Og til
margs annars eru þessar körfur
notaðar.
Þess má geta, að á krossgötum
og fleiri gatnamótum í borgun-
um eru hafðir ljósvitar til þess
að leiðbeina umferðinni. Vitar
þessir eru um einn metra á hæð
og stallur steyptur í kringum þá.
Þætti mér líklegt að slíkir vitar
gætu gert mikið gagn hér x
Reykjavík.
Ég skoðaði blöðin og reyndi að
komast eftir því hverjar væru
helztu fréttirnar í þeim. Gekk
það misjafnlega. En þar sá ég
að Spánverjar nota upphrópun-
armerki og spurningarmerki
bæði á undan og eftir setningum,
eins og vér notum gæsalappir,
og er því svo hagað, að merkið
framan við setninguna stendur
á höfði, en hitt snýr rétt.
Mikið er um auglýsingaspjöld
meðfram öllum vegum. Ein aug-
lýsing vakti sérstaka athygli, því
að hún var alls staðar og stund-
um máluð á hús, steina eða
kletta: „Majories no hay“ stóð
þar, en það þýðir „Ekkert betra“.
Varan er hvergi nefnd, en sagt
var að þetta væri auglýsing um
koníak, og að allir Spánverjar
vissu, hvað við var átt, alveg
eins og menn vita hér á landi að
það er auglýsing fyrir Álafoss,
ef einhvers staðar stendur: —
„Kaupirðu góðan hlut, þá mundu
hvar þú fékst hann.“
Það er sérstök staða á Spáni að
vera ríkur. Á einum stað var
komið að mjög stóru og skraut-
legu íbúðarhúsi og Spánverji
spurður hvaða hús þetta væri.
Hann nefnir eiganda þess og
kvað hann búa þar einan með
þjónustuliði sínu. „Hvað gerir
hann?“ var spurt. „Gerir?“ end-
MESSUBOÐ
Fyrsta lúterska kirkja
Séra Valdimar J. Eylands
Heimili 686 Banmng Street.
Sími 30 744.
Guðsþjónustur á hverjum
sunnudegi:
Á ensku kl. 11 f. h.
Á íslenzku kl. 7 e. h.
☆
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnud. 20. sept.:
Sunday school that Sunday,
10 a.m.
English Morning Service,
11 a.m.
At that Service Mr. and Mrs.
J. K. Polson of Selkirk will be
commisioned for Missionary Ser-
vice in The United Lutheran
Churgh Mission in Mourovia,
Liberia, Africa. The Rev. W. A.
Muhleubacher, Winnipeg, will
preach.
English Service 7 p.m.
S. Ólafsson
urtók Spánverjinn undrandi;
„hann gerir ekki neitt, hann er
ríkur.“ Þar með var alt sagt sem
þurfti. Það er ekki ætlast til þess
að ríkir menn vinni á Spáni.
Þeir eiga að lifa á eignum sínum,
það er þeirra atvinna, og fólkið
öfundar þá ekki, því að það telur
þetta svo sem alveg sjálfsagt.
Áður en lagt væri í þessa ferð,
var oss spáð sól og sumri og að
vér mundum lengja hið íslenzka
sumar um þrjár vikur. En að
sumu leyti rættist þetta ekki.
Veðurfar var yfirleitt svalt og
vér fengum ekki nema 4—5 sól-
skinsdaga þar sem altaf á að
vera sólskin um þetta leyti árs.
Spánverjar kvörtuðu um kulda
og sögðu að þetta væri einhver
kaldasti apríl í manna minnum.
--------------☆----
Þessi Spánarför Ferðaskrif-
stofunnar og Flugfélags íslands
var í rauninni tilraun, gerð til
þess að vita, hvað hægt væri að
sýna íslenzku ferðafólki af suð-
lægum löndum á sem styztum
tíma. Verður ekki annað sagt,
en tilraun þessi hafi tekizt vel
og ekki vissi ég betur en allir
væri ánægðir með ferðalagið og
fyrirgreiðslu ferðaskrifstofanna
í París og á Spáni. Og ferðalagið
var ódýrt, eftir því sem um er
að gera. Ég komst yfir áætlun
spánskrar ferðaskrifstofu um
skemtiferðir þaðan í sumar, og
er hægt að hafa hana til saman-
burðar. Þar var meðal annars
ráðgerð 12 daga ferð til Noregs.
Átti að fljúga til Bergen, ferðast
þaðan til Osló, Hamars og norð-
ur í Sogn, en þaðan með skipi
innan skerjagarðsins til Bergen
og svo flugleiðis heim. Þessi ferð
átti að kosta 16,850 peseta, en
það samsvarar 8,425 krónum. Er
það miklu hærra gjald en fyrir
Spánarförina og tíminn þó
þriðjungi styttri.
Mesti kostur við þetta ferða-
lag er þó sá, að maður sannfærð-
ist um það betur en áður, að
hvergi er jafn gott að vera og á
íslandi, hvergi er jafn fagurt og
á íslandi og hvergi er skemti-
legra að ferðast en á íslandi.
Að lokum þakka ég svo farar-
stjóra vorum, Njáli Símonarsyni,
fyrir ágæta framkomu hans í
hvívetna. Hann reyndist öllum
vel og var hinn úrræðabezti í
hvert sinn, sem einhvern vanda
bar að höndum. Er það mikils
virði fyrir ferðamannahóp í
ókunnu landi að hafa svo örugg-
an fararstjóra. Á. Ó.
—Mbl., 20. ágúst
NORÐURLÖND
HÁTÍÐARLJÓÐ
eftir
TÓMAS GUÐMUNDSSON
Flutt við aetningu XIX. Norræna bindindisþingsina 1 Reykjavík 31. júll 1353
Kennist enn, þótt gifta og glöp oss skildu að,
galdur sá, er norrænum manni völvan kvað:
Ættarmold og saga í hjarta hans skal slá.
Himinfjöll og skógar í sál hans kallast á.
Geymin varð oss sagan á forna frægðartíð.
Fámálli sá annáll, sem hermdi böl og stríð.
Brást oss yðar samfylgd. Þér siglduð stærri skeið,
sóttuð fram til dáða á meðan Island beið.
Spyrjið ei, hví þjóð vor í þögn svo lengi bjó —
þyngst varð mörgum höggið, sem bróðurhöndin sló.
Lengur skal þó munað, að ógn og oki hratt
andi sá, er lönd vor og þjóðir tengslum batt.
Frelsið, dýpsta köllun og kvöð hvers norræns manns,
kveikti viljans þótta og skuldbatt tungu hans
orðgnótt þeirri og snilld, sem var metin mestri rausn,
magnaði þann anda, sem varð oss höfuðlausn.
Skemmra oss vannst til frægðar, ef gerðust strandhögg stór.
Stormur dauðans blés þar sem víkingurinn fór.
Öðrum vilja kvaddur er kynstofn vor í dag,
kýs sér stærri frama og æðri landnámsbrag.
Því land er fyrir stafni, sem ljómar bjart og hátt,
land, sem guði er helgað og numið friði og sátt.
Visnuð er þar höndin, sem valkestina hlóð.
Vaxin grund og akur, sem tæmdi saklaust blóð.
Heill þér, norrænn gestur, vér gætum sama arfs,
göngum einum vilja, en frjáls, til bróðurstarfs.
Sá er hverjum beztur, er sjálfs sín notið fær.
Sigurvonin stærst þar sem minnsta blómið grær.
Já, heill þér, norrænn bróðir, hér hefst vor samfylgd enn.
HÖfin skulu brúuð, svo vitnast megi senn,
að dýpstum rótum ávallt í draumi vorum stóð
drenglund sú, er heiminum yrkir sáttaljóð.
Tómas Guðmundsson |