Lögberg - 24.06.1954, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 24. JÚNÍ 1954
5

ÁHUGAMÁL
LVENNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
þecar mótlætið og sorgirnar steðja að
(Lauslega þýtt)
Við höfðum heyrt að enn
einu sinni hefði sorgin sótt
Williams offursta heim, aldavin
minn, og mér fanst að við yrðum
að fara að sjá gamla manninn,
því nú þurfti hann okkar við, og
allra vina sinna.
William offursti hafði fengið
meir en sinn skerf af mótlæti og
sorgum þessa heims. Fjögur
börn hans fórust í eldi að næt-
urlagi. Mrs. Williams hafði al-
drei náð sér eftir það áfall. Þeg-
ar hann var kominn átt á efri
ar fór fyrirtæki hans um koll
og hann varð snauður maður.
Hann tók einnig þessu mótlæti
með karlmennsku. Hjónaband
einu dótturinn, sem á lífi var,
varð óhamingjusamt, og það
lagðist mjög á huga móðurinnar,
Mrs. Williams, og dó hún
skömmu síðar. Þetta var þungt
áfall fyrir mann hennar, því þau
höfðu búið saman í ástríku
hjónabandi í hartnær hálfa öld.
Nú átti Williams offursti eítir
aðeins einn son. Hann gekk í
sjóherinn; skip hans sökk í or-
ustunni við Midway og hann
fórst með skipinu. Það var þessi
frétt, sem okkur hafði borizt, er
hvatti okkur til að sjá gamla
rnanninn og finna út um líðan
hans. Á leiðinni til bæjarins þar
sem hann bjó, vorum við að
reyna að gera okkur í hugarlund
hvernig sálarástand hans myndi
nú vera og vorum við hálf hvíð-
andi yfir því að hitta hann.
Þegar við ókum að hliðinu,
kom hann út og heilsaði okkur
með sinni venjulegu ljúf-
mensku og kurteisi. Hann leit
ekki út eins og maður sem yfir-
bugaður er af sorg, og þó vissum
við að hann var í eðli sínu mjög
tilfinninganæmur. Hann hafði
fullkomið vald á sjálfum sér,
og þegar við hikandi vékum að
láti sonar hans, þá talaði hann
um það með stillingu. En svo
breytti hann snögglega um um-
talsefni, og okkur fannst það
undarlegt; það var eins og hann
væri tregur til að hlusta á
samúðarorð okkar.
„Ég hefi dálítið hérna, sem
mig langar til að sýna ykkur,
vinir mínir“, sagði hann og varð
næstum kátur í viðmóti; hann
leiddi okkur inn í litla húsið
sitt og sýndi. okkur ofurlítið
verkstæði með fullkomnum út-
búnaði til að skera og slípa dýra
steina.
„Er þetta eitthvað nýtt?“
spurði ég.
„Ég hefi haft það í tvær vikur“,
svaraði hann.
A vinnuborðinu voru mörg
smábrot af skornum steinum,
sem hann hafði verið að slípa og
fága, og bar allt vitni um það,
að hann hafði verið önnum
kafinn.
Ég vissi að Williams offursti
Það er
bragðbetra!
var fjölhæfur maður. Hann
málaði myndir; hann samdi
skáldsögur; hann skar myndir 1
tré og hann smíðaði ýms verk-
færi. En þetta, að ráðast í það
vandasama starf, sem svo fáir
kunna, að skera og slípa dýra
steina, var alveg nýtt.
Þá urri daginn útskýrði hann
fyrir okkur þátt í ævi sinni, sem
ég hafði ekki áður haft hug-
mynd um. Hann sagði okkur
hreinskilnislega frá því hvernig
honum hefði auðnast að halda
jafnvægi sínu og ró, þrátt fyrir
þá ógæfu og það mótlæti, er
að honum hafði sótt, og sem
sennilega hefði yfirbugað hvern
meðalmann.
Þetta starf hans við að slípa
steina var ekki gagnslaus
skemmtun; það var nokkurs
konar íækninga-aðferð til að
ráða bót á því öfugstreymi, er
hafði ásótt hann á langir ævi.
Fyrir mörgum árum kvaðst
hann hafa komizt að því, að
hann þyrfti einhvers við til að
draga út úr vitund sinni hugs-
anirnar um mótlæti liðinna
daga, til þess að þær yrði honum
ekki óbærilegar.
Þegar börn hans fjögur týndu
lífi í brunanum, og hann varð
næstum örvita af harmi, þá
sneri hann huganum að því, að
mála myndir, og hélt þannig viti
sínu óskertu. Þegar hann missti
allar eigur sínar, þá tók hann
til að smíða húsgögn, og er hjú-
skapar ólánið henti dóttur hans,
þá lagði hann fyrir sig að semja
skáldsögu. Og nú eftir þetta síð-
asta áfall leitaði hann athvarfs
í nýju vandasömu starfi, er hann
varð að einbeita huganum við.
„Ég hefi nú lifað léngur en
flestir menn“, sagði hann. Hann
varð níræður vikuna áður en
við heimsóttum hann. „Úg hefi
kynnzt hundruðum manna, sem
orðið hafa fyrir ýmis konar ó-
gæfu, og ég hefi veitt því at-
hygli, að flest fólk heldur. minn-
ingum um mótlæti sitt og sorgir
vakandi, og eitrar þannig líf
sitt. Vegna þess að það virtist
sem mér væri úthlutaður meir
en minn skerfur af böli þessa
heims, var það mér lífsnauðsyn-
að finna eitthvað, sem verkaði
gegn því. Með því að einbeita
huganum við eitthvað starf, er
ég gat fengið áhuga fyrir, tókst
mér að vísa á bug mestu kvöl-
um þessara sorgarstunda, og
þannig gat ég haldið í horfinu“.
Við kvöddum þennan kjark-
mikla gamla mann með það í
huga, að við þörfnuðumst hans
meir en hann þarfnaðist hug-
hreystingarorða okkar.
☆
SKÓLASTÍLL UM
„FUGLA OG DÝR“
Fuglinn, sem ég ætla að skrifa
um er Uglan. Uglan getur ekki
séð á daginn, og á nóttunni er
hún blind eins og þvottaklapp.
Ég veit ekki nema fátt um ugl-
una, og þess vegna ætla ég að
skrifa um dýrið, sem ég þekki
bezt. Það er kýrin. Kýrin er
spendýr og hún er tamin. Á
henni eru sex hliðar, nefnilega
fram og aftur, hægri og vinstri,
og upp og nlður. Að aftanverðu
er hali á henni og neðan á hal-
anum hangir skúfur. Hún notar
hann til þess að reka burt flug-
urnar, svo að þær detti ekki
ofan í mjólkina. Hausinn er til
þess að þar geti vaxið horn, og
til þess að hægt sé að koma
munninum einhvers staðar fyrir.
Hornin eru til þess að stanga
með. Munnurinn er til þess að
baula með. Mjólkin hangir neð-
an á kúnni, og hún er gerð til
Séra Krisfin K. Ólafson
Framhald af bls. 4
félagi. Séra Kristinn hefir sjálfur sagt, að hann hefði kosið
að þjóna íslendingum og starfa meðal þeirra, ef svo hefði
getað skipast. Var það mikill skaði að missa hann á annan
vettvang eftir langt og göfugt starf. En hvar sem hann
kemur fram, er hann íslendingum til sóma, þó það sé efna-
lega séð rétt að sitja við þann „eldinn sem bezt brennur".
Við nána íhugun fannst honum um þetta leyti brýnni þörf
á því að gerast prestur meðal landa sinna, og varð það
niðurstaðan.
í félagslífi stúdenta tók hann nokkurn þátt í skóla, tók
þátt í kappræðum, og var meðritstjóri skólablaðsins (Chips)
í tvö ár, en aðalritstjóri þess síðasta árið. Eitt árið notaði
hann sumarfríið til náms við Chicago-háskólann. Á meðan
hann var í prestaskólanum kenndi hann að þó nokkru ráði
nýsveinum, er sérstakrar kennslu þurftu við, í hjáverkum
sínum. Eins og áður er getið tók séra Kristinn prestsvígslu
27. júní 1904. Var hann vígður til Garðar-, Þingvalla- og
Fjalla-safnaða, og þjónaði hann þeim einum til 1912, en
öllum íslenzku söfnuðunum í austurbyggðum N. Dakota frá
1912 til 1925, með búsetu að Mountain. Hann mun líka hafa
eitthvað þjónað söfnuðunum í vestur-byggð (Upham).
Argyle-prestakalli þjónaði hann frá 1925 til 1930, með bú-
setu í Glenboro. Þá þjónaði hann Hallgrímssöfnuði í Seattle
í 12 ár. Eftir það hvarf hann frá íslendingum, var um það
leyti í stjórnarþjónustu á stríðsárunum í Chicago á “Office
of Censorship”. Á þessum árum prédikaði hann flesta sunnu-
daga í Chicago og grendinni.
Séra Kristinn átti mikinn þátt í starfi lúterska kirkju-
félagsins í 40 ár: Varaskrifari 1906—1914, varaforseti 1915—
1921, forseti 1923—1942. Var kosinn ár eftir ár með miklu
afli atkvæða, var hann lengur forseti en nokkur annar
utan Dr. Jón Bjarnason, sem var forseti 23 ár.
Séra Kristinn átti mikinn þátt í því, að kirkjufélagið
sameinaðist lútersku kirkjunni í Ameríku 1940 (U.L.C.A.);
var hann fulltrúi á allsherjarþingi lútersku kirkjunnar í
Omaho, Neb., og Louisville Kentucky, og fleiri þing sótti
hann sem forseti. Alheimsþing lútersku kirkjunnar í Kaup-
mannahöfn sótti hann, ferðaðist þá um ísland og ýms Vestur-
Evrópulondin, ásamt frú sinni. Ritstjóri Sameiningarinnar
var hann lengi. Mörg önnur störf hefir hann haft með
höndum, sem hér er ekki kostur að nefna, en öll almenn
störf hefir hann leyst vel af hendi. í öllu er hann ábyggi-
legur og heill. Heimilislíf hans hefir verið með ágætum,
hann elskaði heimilið og eyddi þar öllum stundum sem hann
gat. Það var gott og gaman að heimsækja hann, það var svo
bjart í húsinu hans, var þar enginn skuggi. Hann var hrókur
alls fagnaðar heima hjá sér, og hvar sem var á manna-
mótum, og hláturinn hans svo heill og hressandi.
Þó séra Kristinn hafi verið hamingjusamur og farsæll
á marga vísu, hefir honum verið oft slegin und; hefir hann
séð á bak 2 ágætiskonum og vel gefinni dóttur á æskuskeiði.
Hefir hann borið þrautir lífsins með karlmennsku. Séra
Kristinn er þrígiftur. Fyrsta kona hans var Sigrún Ander-
son (var faðir hennar O. G. Anderson, stórkaupmaður 1
Minneota, Minn., dáinn á bezta aldri). Þau giftust 14. júní
1905; hún dó 6. apríl 1913.
Önnur kona hans var Friðrika Sigurgeirsdóttir Björns-
sonar og konu hans Guðfinnu Jóhannesdóttur frá Tjörn í
Aðal-Reykjadal. Þau giftust 2. nóv. 1915, hún dó 14. nóv.
1942. Þær Sigrún og Friðrika voru vel menntðar og voru
skólakennarar áður en þær giftust; þær voru mikilhæfar og
sæmdarkonur.
Þriðja kona hans er af hérlendum ættum, er mér sagt,
að hún fái almenningsorð, fríð kona og vel að sér.
Börn af fyrsta hjónabandi: Séra Erlingur Kristinn,
kvæntur Kristínu Thordarson frá Blaine, Wash., hann er
“Superintendant of Schools,” Cusic, Wash. Þau eiga son og
dóttur. Kristín er skólakennari. séra Erlingur var prestur í
Juneau, Alaska, 6 ár eftir að hann tók vígslu. Nú í fjölda
mörg ár hefir hann ekki sinnt prestskap. 2. Marino Ólafur,
kvæntur Clarie Murphy skólakennara; þau eiga einn son.
Marino hefir svipað embætti og séra Erlingur, í Minto,
N. Dak. 3. Páll Theodór, kvæntur M. Hodson, Salem, Iowa.
Hann starfaði lengi sem “Accountant”. Er nú meðeigandi og
starfandi í Airfloor of California Inc. í Los Angeles, Cal.
Börn af öðru hjónabandi: 4. Sigrún Ólöf, gift Robert G.
MacDonald; hún var kennari í miðskóla áður en hún giftist;
á 3 börn, býr í Seattle, Wash. 5. Frederick Arlan, kennari
við Harvard-háskólann, Cambridge, Mass. Hann á frægan
og merkilegan menntaferil. Kona hans er Allie Lewis frá
New York. Kynntust þau, er þau bæði voru við nám í
Oxford. Hann mun vera um þrítugt. 6. Petrína Aurora dó
1951 í San Jose, Cal. Hafði hún góða stöðu við bókasafnið í
State College. Hafði hún notið háskólanáms. Hafa öll börn
séra Kristins notið æðri menntunar.
Meðan séra Kristinn var í Chicago á stríðsárunum pré-
dikaði hann við og við hjá lúterskum söfnuði í Mt. Carroll,
111. Kallaði þessi söfnuður hann nokkru seinna til fastrar
prestsþjónustu; var hann þar í nokkur ár 1944—1949. Nú er
hann þjónandi prestur hjá lúterskum söfnuði í Sharon,
Wisconsin. Tók þar við starfi í nóvember 1919.
Á fyrstu prestskaparárum sínum rækti séra Kristinn ís-
lenzkuskóla á Garðar einn mánuð að sumrinu. Skólinn stóð
frá kl. 9 að morgni til kl. 4 e. h. Kenndi hann eldri börnun-
um fyrir hádegi, en yngri börnunum seinnipartinn, og var
hann einn við kennsluna. Aðsókn var ágæt, og hafði þetta
góðan árangur. Kynntist hann á þennan hátt unglingunum
betur en ella. Og segist hann hafa haft af þessu mikla
ánægju; annars elskar séra Kristinn íslenzkuna og hefir
alltaf haft tröllatrú á íslenzku heimiliskennslunni og telur
hana eitt það dýrmætasta í þjóðararfinum, bæði frá trúar-
legum og þjóðræknislegum sjónarmiðum (þó nú sé búið að
bera þetta fyrir borð hér, og að miklu leyti eftir sögn heima
á Islandi líka). Frá því fyrsta að ég kynntist séra Kristinn,
heyrði ég hann dást að íslenzkri sveitamenningu. En eftir
heimförina til íslands 1929, þegar hann sá allt með eigin
augum, varð hann enn hrifnari; fannst honum mest til
hennar koma af því, sem hann sá á íslandi. (Það eru held ég
ekki öfgar hjá mér).
Séra Kristinn lét mannfélagsmál sig miklu skipta, finnst
honum náið samband milli kirkjunnar og daglega lífsins,
eða ætti að vera, og að áhrif kristindómsins ættu að ná inn
á öll svið mannlífsins og gegnsýra það með krafti sínum og
lífsþrótti. Hefir hann um dagana flutt fjölda af erindum eða
fyrirlestrum, og meira á seinni árum. Á áratugnum 1930—-40
starfaði hann allmikið fyrir kirkjufélagið á heimatrúboðs-
svæðinu, og á því tímabili flutti hann fjölda af fyrir-
lestrum um mannfélagsmál í flestum byggðum Vestur-ís-
lendinga. Voru þar 2 erindi, sem mest kvað að, sem hann
nefndi: „Samkomulag Vestur-íslendinga“ og „Nýstefnur
og nauðsynjamál“, og var það vel rómað af almenning.
Séra Kristinn komst að orði í bréfi einu sinni eitthvað á
þessa leið: „Eftir að ég byrjaði prestsskap, fann ég mjög til
þess, hve mikið bar á óviid í sambandi við trúmálin. Ágerðist
það eftir því sem árin liðu, og mig langaði til þess, ef mér
væri unnt, að leggja fram einhvern skerf til þess að það
mætti batna. Óefað orkaði ég litlu. En þetta vakti fyrir mér,
þegar ég flutti erindi eða fyrirlestur, sem ég nefndi „Sam-
komulag Vestur-Islendinga“. Sama vakti fyrir mér, þegar
ég minntist látinna manna, er stóðu á öndverðum meið í
trúarskoðunum“. — „Kristin lífsskoðun krefst góðvildar og
sanngirni í garð jafnvel mótstöðumannanna11, segir hann
ennfremur..
Á meðan hann var í Seattle kenndi hann tvö ár í presta-
skóla þar, grísku, Nýja testamentis-skýringar og prests-
lega guðfræði, og tók þar þátt í kirkjulegum félagsskap
utan sinnar eigin kirkju, og var hann kallaður til ræðu-
halda frá enskum og norskum félgögum, oft og mörgum
sinnum. — Á þessu tímabili sæmdi ísland hann riddara-
krossi Fálkaorðunnar. Var það makleg sæmd, því fáir hafa
betur varðveitt tunguna og íslenzka arfinn en séra Kristinn.
Séra Kristinn er stór maður og þéttvaxinn, rúm 6 fet;
hann svarar sér vel, sérstaklega á seinni árum; dökkur á
hár og skegg; sver sig í ætt Kelta, arnhvöss augu, vekur
athygli hvar sem hann kemur fram. Hann er drengilegur í
framkomu, ábyggilegur í orði og athöfn, heill en aldrei
hálfur. Andlega og líkamlega er hann höfði hærri en al-
menningur. Eitt af systkinum hans er Jón K. Ólafsson í
Garðar-byggð, lengi þingmaður í ríkisþingi N. Dakota; góður
maður og gegn.
Séra Kristinn, eins og getið er hér að framan, bjó í
Glenboro í fimm ár; var hann þau nár næsti ná:granni
minn (next door neighbor). Hefi ég átt marga nágranna um
dagana, en aldrei neinn slæman; en að öllum öðrum ólöstuð-
um, hefi ég aldrei átt betri eða skemmtilegri nágranna en
séra Kristinn og fólk hans.
Við þessi merkilegu tímamót sendi ég með þessum
línum honum og hans fólki öllu, frá mér og mínum, hug-
heilar hamingjuóskir með þakklæti fyrir árin liðnu. Veit ég,
að ég tala fyrir munn alls fólks í Argyle-prestakalli með
hamingjuóskir til hans á 50 ára prestskaparafmæli hans.
Guð gefi honum æfikvöldið langt og fagurt.
Færeyskt menningarfyrirtæki
minnist aldarafmælis síns
Nýlega hélt færeyskt menning-
arfyrirtæki H. N. Jacobsens
Bókahandil, aldarafmæli sitt.
Árið 1854 fékk ungur bók-
bindari í Þórshöfn, Hans Nicolai
Jacobsen, leyfi til þess að selja
guðsorða- og sálmabækur, utan
hinnar konunglegu dönsku einka
sölu. Árið 1865 fékk hann verzl-
unarbréf sem bóksali og gerðist
meðlimur bókafélagsins danska.
Brátt gerðist Jacobsen umsvifa-
mikill bókaútgefandi eftir fær-
eyskum mælikvarða, og var
raunar einn um þá starfsemi
fram að aldamótum. M. a. gaf
Jacobsen út flestar bækur sonar
síns, málvísindamannsins dr.
phil Jacob Jacobsens, og frá ár-
inu 1891 hefur fyrirtækið gefið
útFærösk Kirketidende og alm-
anak Færeyja frá 1938.
Árið 1927 var komið á fót bóka
prentsmiðju í sambandi við út-
gáfuna og árið 1934 var stofn-
sett sérstök ljósmyndadeild. —
Árið 1903 var Poul Niclasen,
tengdasonur Jacobsens, tekinn
í fyrirtækið, og eftir dauða hans
1905, rak ekkja hans, Sigrid
Niclasen, fyrirtækið. Sjórnandi
þess nú er sonur þeirra, Hans
Niclasen.
Enginn vafi leikur á því, að
þetta fyrirtæki hefur reynzt
færeyskri menningu hin mesta
lyftistöng, ekki sízt hin fyrstu
ár, er fjárhagsástæður voru
hinar bágbornustu. í tilefni af
afmælinu hefur H. N. Jacobsens
Bókahandil gefið út fallega bók,
er nefnist „Tann deiliga Havn“
(Yndislega Þórshöfn), en þar
lýsa höfundarnir, William Heine
sen og John Davidsen, á skemti-
legan hátt fæðingarbæ sínum,
Þórshöfn. — Bókin er prýdd á-
gætum teikningum eftir fær-
eyska listamanninn Ingálvur av
Reyni.
þess að mjólka henni. Þegar
maður mjólkar kúna þá kemur
mjólkin, og hún hættir aldrei að
koma. Ég hefi aldrei skilið
hvernig kýrin fer að þessu, en
hún býr alltaf til meiri og meiri
mjólk. Kýrin er ákaflega lykt-
næm. Það er hægt að finna lykt
af henni langar leiðir. Þetta er
ástæðan til þess að hreint loft er
í sveitinni. Karlmannskýrin er
kölluð naut, og er ekki spendýr.
Kýrin étur ekki mikið, en það
sem hún étur, það étur hún
tvisvar, svo að hún fái nóg. —
Þegar hún er svöng segir hún
mö-ö, og þegar hún segir ekkert
þá er það af því að hún er full
af grasi að innanverðu.
Nýtsöm bankaþjónusta
Hér er um sex greinar að ræða, sem á einn eða annan hátt fullnægja
þörfum yðar.
Sparisjóðsdeild
Öryggishólf
Ferðaávísanir
Hlaupareikningur
Bankaávísanir
Öryggisþjónusta
THE ROYAL BANK OF CANADA
Sérhvert útibú nýtur tryggingar allra eigna bankans,
sem nema yfir $2,675.000,000