Lögberg - 12.08.1954, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 12. ÁGÚST, 1954
5
/Æk~'' ÁHUGAA4ÁL
P LVENNA
\ \\l\ / Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Mrs. P. W. GoocLman
ÁVARP FJALLKONUNNAR
Gimli, 2. ágúst 1954
Davíð skáld á Kroppi
Svíj á braut sæll frá þraut
upp í sólbjarmans skaut,
þar sem dagurinn dýr
■yfir dásemdum býr.
Sæl og blíð sumartíð
bœtir svalviðrin stríð.
B. K.
—KIRKJURITIÐ
1 næsta húsi við hjónin bjó
ung og lagleg, ljóshærð stúlka.
Eitt sinn, er hún kom í heimsókn
til hjónanna, sagði móðirin við
son sinn, 8 ára: — Heyrðu,
Nonni minn! Kysstu ungu stúlk-
una á vangann.
— Ég held nú síður, sagði
Nonni. — Hún er svo óþekk; hún
gæti átt það til að lemja mig,
eins og pabba, þegar hann
reyndi að kyssa hana!
Séra Jóhann Hannesson:
Guð þjáist með mönnunum
Herra forseti, kæru börn mín
1 Vesturheimi!
Það er mér sönn ánægja að
avarpa ykkur á þessari lýð-
veldishátíð ykkar, og að óska
ykkur hjartanlega til hamingju
^eð daginn, og áframhald hans
um mörg ókomin ár. Ég er hér
stödd sem ímynd þess ættlands,
sem þið hyllið í dag með há-
tíðahaldi; einnig sem ímynd
stofnþjóðar ykkar, með hjartans
kveðju frá henni til bræðra og
systra, sem hér búa. Saga lands
°g þjóðar er einnig saga ykkar
allra sameiginlega. Hana skal þó
ekki rekja hér, enda er hún
ykkur flestum kunn. En mér er
Ijúft að lýsa því yfir, að fyrir
Þaer skilnaðarstundir, sem ollu
^ér sársauka í liðinni tíð, hafið
þið löngu bætt með allri fram-
komu ykkar hér, hvar sem þið
hafið búið og starfað.
Ég fagna yfir sigrum ykkar,
eins og hver góð móðir fagnar
yfir velgengni barna sinna. Ég
^agna yfir því, að enn skuli ís-
lenzk tunga vera töluð hér, og
Þá ekki sízt vegna þess að mér
er vel kunnugt hversu mikil átök
þið hafið gert, og eruð að gera
til þess að íslenzk tunga og erfð-
lr haldist við eins lengi og unnt
er á meðal ykkar. Bið ég guð
-að blessa þá viðleitni ykkar, svo
a^ hún megi bera ríkulegan ár-
angur í framtíðinni. Nýtt tíma-
hil gagnkvæmra heimsókna er
nú Þegar hafið, og er ég þess full-
viss, uð það á eftir að verða stór
iiður í varanlegu samstarfi ykk-
ar við heimaþjóðina, og styrkja
það á komandi árum. Andúð út-
tlutningatímans er nú horfin og
1 stað hennar hefir þróast virð-
lng og bróðurhugur heimaþjóð-
arinnar til ykkar fyrir þann
^snndóm, sem þið hafið ^ýnt í
siarfi ykkar hér og þá ekki síður
tyrir þá órofa trygð, sem þið
afið sýnt og ræktarsemi við
lungu mína og erfiðir. ,
í sumar hélt þjóð mín tíu ára
jhinningarhátíð hins íslenzka
ýðveldis og á þeim degi ríkti að
sJálfsögðu almennur fögnuður í
andinu. Ber margt til þess, því
þefta stutta tímabil hefur verið
viðburðaríkt fyrir þjóðina, bæði
innanlands og þá einnig í sam-
félagi frjálsra þjóða. Lýðveldið
unga hefur á ýmsan hátt bætt
aðstöðu sína meðal þjóðanna, og
hefur gerzt virkur aðili á starfs-
sviði heimsmálanna og túlkað ís-
lenzk sjónarmið út á við. Og
heima fyrir hefir þjóðin unnið
að verklegum framkvæmdum í
stærri stíl en nokkru sinni áður.
Hún hefir skapað nýja atvinnu-
vegi, og nýjar aðferðir í starf-
inu, sem hafa eflt og aukið allar
afurðir framleiðslunnar. Ment-
unarskilyrði hafa verið bætt og
heilbrigðismálum hefur verið
komið í það horf að óvíða mun
það vera á hærra stigi. Yfir-
leitt má segja, að þjóðin sé á
heilbrigðri þroskaleið og hafi sí-
vakandi vilja á því að geta
fagnað fengnum sigri með því
'að reynast í öllu köllun sinni trú.
En umfram allt treystir hún
þeirri forsjón, sem leiddi hana
gegn um aldirnar og inn á svið
hinnar líðandi stundar. Hún
treystir þeirri forsjón, sem gaf
henni á öllum tímum leiðtoga, er
lýstu fram á veginn gegn um
„eldgos, nauð og svartadauða“,
eins og skáldið af guðs náð
Matthías Jochumsson komst að
orði. Meðal leiðtoganna góðu
minnumst við ávalt Jóns Sig-
urðssonar forseta, sem fremstur
stóð í frelsisbaráttu þjóðarinnar
á síðustu öld, og Hallgríms Pét-
urssonar, sem gaf þjóðinni
Passíusálmana. — Marga aðra
mætti nefna, sem unnu trúlega
að þeim sigri sem orðinn er. Nú
lifa þeir áfram í athöfn og lífi
hvers einstaklings meðal þjóðar-
innar og veita henni styrk og
djörfung við hvert átak í barátt-
unni fyrir heilbrigðri lífsskoðun
og eðlilegri framrás í öllu því
mikla starfi sem framundan
liggur.
Að endingu þakka ég ykkur af
heilum hug fyrir allt ykkar góða
samstarf við heimaþjóðina í lið-
inni tíð. Fyrir fastheldni ykkar
við íslenzka tungu og erfðir,
auðnast mér enn að ávarpa ykk-
ur á okkar ástkæra, ylhýra
máli, sem er allra radda fegurst.
Við þetta tækifæri vil ég
minna á þann góðhug, sem ríkir
með þjóð minni heima gagnvart
ykkur hér. Ljóðin lýsa honum
bezt og sannast, og ég leyfi mér
að fara með þrjár vísur úr einu
þeirra, sem ort var til ykkar
íyrir mörgum árum síðan:
Við höldum ennþá hópinn
þótt hafið skipti löndum,
og okkar sæng er sveipuð
af sömu móðurhöndum.
Við hverja vöggu vakir
sem vorblær frónskur óður
og systkin öll við erum,
sem elska sömu móður.
Að heiman þið siglduð
og hlutuð óskaleiði.
Nú Ijómar fyrir landi
hinn logagyllti reiði
og farmurinn er fegri
en fyr á Austurvegi.
Svo innilegar óskir
á íslands heiðursdegi.
Að heiman þið siglduð
og hjartans þakkir okkar
það logar ennþá eldur,
sem út á djúpið lokkar.
Þið berið kæra kveðju
frá koti, stekk og heiðum,
þeim íslandsbörnum öllum,
sem eru á vesturleiðum.
Höfundur kvæðisins var Jón
Magnússon og hefir hann með
því túlkað réttilega þær tilfinn-
ingar, sem heimaþjóðin ber í
brjósti til frænda hér í landi.
Veit ég af eigin reynslu að sá
góðhugur er gagnkvæmur, og
veit ég ekkert meira ánægjuefni
fyrir niðja ykkar allra.
Ég lýk svo máli mínu og bið
guð að blessa öll mín börn hvar
í heimi sem þau eru. Eins og
hann leiddi þjóðina til sigurs í
frelsisbaráttu hennar, megum
við treysta því, að reynist hún
trú sinni köllun muni framtíðin
bera henni ríkulegan og bless-
unarríkan ávöxt í öllu starfi
hennar.
SVEIBJÖRN BENTEINSSON:
Stuðlagaldur
Svo nefnist lítið ljóðakver (3
arkir), sem blaðinu hefir borizt.
Höfundurinn er ungur, borg-
firzkur bóndi, sem vakti eftir-
tekt fyrir óvenjulega hag-
mælsku og bragþekkingu, er
hann á árinu 1945 sendi frá sér
flokk rímna í bók, er nefndist
„Gömlu lögin“. — í fyrra kom
svo frá hans hendi „Bragfræði
og háttatal“. Bragfræðin er
skýring á þeim 20 háttum, er
háttatalið nær yfir, en í því er
hver háttur sýndur með fjöl-
mörgum afbrigðum, svo að alls
eru þar 450 erindi og engin tvö
kveðin undir sama afbrigði
háttar. Til dæmis er laghendan
ýmist frumhent, víxlhent, hring-
hent, oddhent, samrímuð, frum-
stikluð, þríkveðin, fráhent o. s.
frv.
1 Stuðlagaldri tínir höf. sam-
an ýmsar ljóðadreifar frá síð-
asta áratug, sem ekki hafa fallið
í þann stakk, er hann sneið
hinum fyrri bókum sínum. Þar
gefur því að líta ljóð og stökur
um ýms efni. En þetta kver
virðist staðfesta þann grun, að
Sveinbirni láti betur að „kveða
stöku“ en „yrkja ljóð“, og er þó
margt vel um ljóð hans, svo sem
þetta erindi um Sigurð blinda:
I kvæðaranni ég kynntist
manní,
sem kvað í fyrnd
um dróttir fornar, um hetjur
horfnar,
um heift og girnd.
En ljós frá degi hann leit þó eigi
né loftin stirnd.
En hirnghendan leikur honum
á tungu, svo og aðrir dýrri
hættir:
Mikið gat ég aflað ei,
eign ég glata minni.
Nú á latur lítið hey,
löngum sat ég inni.
Og þessi kveðjustaka:
Framhald af bls. 4
Nokkrum mánuðum áður en
hann andaðist, er hann fann að
ævilokin voru óðum að nálgast,
orti hann kveðju þá, sem hér fer
á eftir, og bað um, að flutt yrði
við útför sína. Þessi kveðja lýsir
einkar vel í stuttu máli bjart-
sýni hans, trúaröryggi, hjarta-
hlýju og bróðurþeli, og var hún
sungin við kveðjuathöfn að
Grund 14. apríl s.l.:
Lífsskeið þver, lokið er
míu lífsstarfi hér.
Mig á fagnaðar fund
leiðir föðursins mund.
Gleðjist þér, gleðjast ber,
því vor Guð hjá oss er.
Lífs í sjóð landi og þjóð
greiddi ég líf mitt og blóð. .
f)rottinn dæmir það allt,
hvort af drengskap ég galt.
Húmský svarf. hrellir vart,
allt er heilagt og bjart.
Vit í kvöld, vinafjöld,
yðar vinsemd margföld
varð mér blys það á braut,
að ég bugað fékk þraut.
Hjartans þökk hljómi klökk
gegnum húmtjöldin dökk.
Loks ég kveð lofsöng með,
er ég lofvegu treð.
Finn, að altrygg er önd
mín í alföður hönd.
Verið sæl. Verið sæl. w
Verið blessuð o gsæl!
Eyfirðingum þótti sól bregða
sumri, er þessi ágæti og hug-
ljúfi samferðamaður hvarf úr
hópnum út í blámóðu eilífðar-
innar. Brá svo við, að slík hrak-
viðri geisuðu um héraðið og
lagðist að slíkur foraðsvetur, að
útför hans varð ekki komið á
vikum saman. Að því lýtur
hugsunin í eftirfarandi erindum,
sem flutt voru við útför hans:
Vetrarhríð veðrastríð
þýtur válega í hlíð,
stynja stormar um Grund,
fara stórviðri um lund.
Leggur ís, lindin frýs,
er sér Ijóðsvanur kýs.
Gleðin dvín, dánarlín
sveipar draumgullin þín.
Hverfur sumar og sól,
flýgur svanur í skjól.
Burt hann fer, forðar sér,
því að fárviðri er.
Fjöllin há, fagurblá,
seiða söngvarans þrá.
Veit hann vorlöndin blíð
bak við vetrarins hríð.
Þangað heim hann frá sveim
flýgur hraðfari um geim. -
Lyftir hug, hækkar flug,
— fara húmský á bug,
frjáls um háloftin heið
yfir himindjúp breið
líður skær Ijómans blær,
hnígur lífsmóðan tær.
Læknast mein, helg og hrein
ríkir hamingjan ein.
Hljómar harpan á ný
bak við helkólgu ský:
Lof sé þér, lof sé þér,
sem í Ijósið mig ber!
Sveitin hljóð sorgarmóð
þakkar söngvarans óð,
meðan alfrjáls þín önd
kannar ódáinslönd.
Far þú vel. Heill frá hel
upp í himinsins hvel!
Sortnar flest, því sigin er
sól að vesturfjöllum.
Ég á mest að þakka þér,
þú varst bezt af öllum.-
Þá eru margar góðar stökur í
„Mansöngvabrotum“, sem hér
er ekki rúm til að taka upp, en
einnig bregður fyrir í kverinu
vísum, sem nálgast að vera lé-
legar, og óþarfi af jafnvandvirk-
um manni að vera að spilla vísu
með því að lengja hana með
þýðingarlausu „og“ (s.b. nr. 29
á bls. 30). J. ó. P.
—ISLENDINGUR
Einu sinni sem oftar bar svo
við í Kína að vér vorum saman
komnir, menn af ýmsum þjóðum
til að taka ákvörðun um bækur,
er þýða skyldi og gefa út á kín-
versku. Meðal annars ræddum
vér um bók eina, sem greinir frá
þjáningu Guðs fyrir mennina og
með þeim. Ekki féll oss þessi bók
að öllu leyti vel, en frá þessu
efni var þó snilldarlega sagt í
henni. Vér spurðum kínverska
samverkamenn vora hvað þeir
álitu um bókina. Þá sagði einn
þeirra: „Það er gott fyrir menn
að vita, að Guð þjáist með þeim
og þjáist fyrir þá:“
Guðs orð flytur oss þénnan
sannleika og í hinum heilögu
textum dagsins einnig aðra mik-
ilvæga staðreynd: Að Jesús
Kristur lifir á himni og bíður
fyrir oss. Þetta er hans þjón-
usta. Hann er sjálfur æðsti prest
ur kirkju sinnar. Hann færði
hina fullbildu fórn fyrir syndir
mannanna, en sjálfur var hann
án syndar, heilagur og saklaus.
Og hann fórnaði sjálfum sér og
þess vegna töluðu þeir, sem á
hann trúðu, um hið heilaga og
flekklausa Guðs lamb, sem ber
synd heimsins. Hann var bæði
fórnin sjálf og sá æðsti prestur,
sem fórnina færði.
í jðru lagi lifir hann eilíflega
og bíður fyrir þeim, sem hann
fórnaði sér fyrir, það er að segja
öllum þeim, sem á hann trúa.
Guðspjall dagsins er einmitt
æðstaprests bæn Jesú. Pistillinn
greinir frá því hvernig Jesús
heldur þessari þjónustu áfram i
eilífðinni, við hægri hönd Guðs
Föður almáttugs. Þess vegna get
um vér segir Guðs orð, gengið
með djörfung fram fyrir hásæti
náðarinnar og hlotið náð til
hjálpar á hagkvæmum tíma.
Hebreabréfið er skrifað söfnuð-
um, sem höfðu orðið að þola
þrengingar fyrir trú sína.
Þjáisl þá Guð sjálfur?
Þegar vér Islendingar heyrum
talað um presta, þá dettur oss
ekki þjáning í hug í því sam-
bandi. Þeir, sem mest þjást á
vorú landi eru sjúklingar og
þeir, sem misst hafa ástvini sína.
En í sumum öðrum löndum er
þetta á annan veg að því leyti að
menn þjást af því að þeir eru
ofsóttir fyrir trú sína og verða
þá prestarnir oft fyrstir manna
að fara í fangelsi, en síðar kem-
ur röðin að fleirum eða færri lir
söfnuðinum. Nú vitum vér að
Drottinn er sjálfur í söfnuði sín-
um ,Jesús Kristur er höfuð safn-
aðarins, en söfnuðurinn er lík-
ami hans. Þá verður það auð-
skilið að Guð þjáist með oss
mönnunum. En þetta gerir hann
ekki vegna þjáningarinnar, held
ur til að veita mönnunum sigur
yfir öllu hinu illa, öllu böli og
allri þjáningu. Þetta er hin
mikla huggun kristinna manna,
að Guð miskunnar oss svo að
hann gengur inn í þjáningu vora
og þolir hana með oss til þess að
veita oss sigur af sínum sigri. 1
blíðu og stríðu er hann sjálfur í
innilegu sambandi við þann,
sem trúir og treystir honum.
Guð þjáist einnig af öðrum á-
stæðum. Vér vitum að Guð er
kærleikur og þar sem menn
særa kærleikann eða meiða, þar
þjáist einnig Guð, sem er upp-
haf kærleikans.
í Guðs orði er talað um menn,
sem krossfesta Krist á ný, en
með því er átt við að menn
valda Guði mikilli þjáningu með
því að forherða sig gegn náð
hans og kærleika. Þegar kristn-
ir menn heyra aðra lastmæla
hinu heilaga Guðs nafni eða
leggja það við hégóma, þá finna
þeir til í hjarta sínu, jafnvel þótt
þeir hafi ekki sérlega djúpa trú-
artilfinningu. Vér ættum að vita
að Guð finnur miklu meira til
þegar þeir, sem hann hefir fórn-
að sér fyrir, afneita honum í orði
eða verki. Samt leyfir Guð að
syndugir menn geri þetta meðan
náðartíminn stendur, en að hon-
um loknum kemur dómurinn —
og hann er stríður öllum forhert-
um lýð eins og Hallgrímur segir.
Höldum því fast við jáininguna
Fyrir hinn kristna mann og
hina kristnu kirkju hefir játn-
ingin álika gildi og flagg hefir
fyrir ríki eða þjóð og þetta felst
einmitt í orðinu symbolum, sem
notað er um kristnar trúarjátn-
ingar. Flaggið er oss kært og
dýrmætt af því að föðurlandið
er oss kært og dýrmætt. Eins er
það með hina helgu játningu.
Vegna þess að Guðs ríki er oss
dýrmætt og heilagt, þá er hin
kristna trúarjátning það einnig.
Það er ekki til þess að sýna á
oss neinn helgisvip að vér heiðr-
um hina helgu játningu. Það er,
eins og Guðs orð segir, af því að
vér höfum mikinn æðsta prest,
sem farið hefir í gegnum himn-
ana, Jesúm Krist, Guðs son að
oss ber að halda fast við játn-
inguna og þannig heiðra hann,
tigna, tilbiðja og lofa fyrir þá
miklu náð að hann yfirgefur
ekki oss auma og synduga menn
heldur þjáist með oss og fyrir
oss og lifir eilíflega til þess að
biðja fyrir oss, sem höfum verið
helgaðir honum með tákni hins
heilaga kross í skírninni.
TIL
LÆGSTA FLUGFAR
ÍSLANDS
ASei“ Q
fram og til baka
til Reykjavíkur
Grípið tækifærið og færið
yður í nyt fljótar, ódýrar og
ábyggilegar flugferðir til
íslands í sumar! Reglu-
bundið áætlunarflug frá
New York ... Máltíðir inni-
faldar og annað til hress-
ingar.
SAMBÖND VIÐ FLESTAR STÓRBORGIR
Finnið umboðsmann ferðaskrifstofunnar
n r~\ n
ICELANDICÍ ’A I R L I N E S
ulAauu
15 West 47th Street, New York PLaza 7-8585
IIIIHH
X