Lögberg - 06.01.1955, Síða 2

2
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 6. JANÚAR 1955
Ljósleiðis um jólaleytið
Smósögur Þóris Bergssonar
Jólin, eins og sólin, eiga geisla
margra lita.
Það var á Þorláksmessu kveld.
Síminn hringdi. „Hallow, Mom.
Hvað ertu að gera?“
„Ó, ég var rétt að líta hérna í
blöðin.“
„Hvað er pabbi að gera?“
„Hann er hérna inn á sófanum.
„Hvað er Jó að gera?“
„Hún er með söngflokknum
yfir á prestssetrinu að æfa fyrir
jólin.“
„Ójá. Mynduð þið hafa gaman
af að koma út fyrir dálítið „ride“
að sjá ljósin?“
„Ég skal spyrja pabba þinn.“
Hann var til í það og við lögð-
um á stað út.
Það var með kaldara móti eftir
því sem hér gerist, hreint veður
og fremur bjart í loftið. Engin
þoka og engin rigning.
Er við komum að bifreiðinni
norðaustur f y r i r húshornið,
blasti við okkur dýrðin alla leið
út í fjarlægðina Norður Van-
couver fjallshlíðin, glóði í ljósa-
dýrðinni eins og sjálfar himin-
sins stjörnur hefðu mælt sér mót
þar til þings. Og leiðin þangað,
yfir borgina horft héðan, var öll
blikandi í ljósunum.
Við lögðum á stað. Eftir fáein
augnablik vorum við komin að
dýrðlega ljós skreyttri borgar-
höllini. Þar glóði jólaljósin um
allar rendur, húshorn og gættir,
einnig í stjörnum hér og þar á
byggingunni og dýrðlega skreytt
um jólatrjáum úti fyrir.
Við fórum hægt þarna fram-
hjá, til þess að njóta dýrðarinnar
um nokkur augnablik. En svo
ókum við um hvert strætið af
öðru og hvert heimilið af öðru
tjáði umheiminum „gleðileg jól“
í ljósafestum, trjáum, krönsum,
og hverju því heildarmerki, sem
hugsandi menn nota til þess að
láta í ljósi gleði sína á' þessari
hátíð hátíðanna, í þessufn ljós-
lifandi merkjum. Þannig fórum
við um mörg stræti. Og hvað
sem líður heildar útkomu akst-
urs borgarmanna þetta kveld, þá
er það víst, að alir sem við mætt-
um virtust fylgja beztu keyrslu
reglum. Og hvergi heyrðum við
eitt einasta óviðurkvæmilegt
hljóð eða orð þetta kveld. Við
ókum í gegnum ljósgeislahafið á
South Granville, komumst vel í
gegn og héldum enn áfram.
Húsið með bláu ljósin
Þar suður frá, í sérstaklega
fallegu umhverfi, blasti við auga
manns sjón, sem tók mann föst-
um tökum. Það var fallegt, ný-
tízku, að mér fannst, íbúðarhús,
allstórt en ekki mjög hátt, með
góðri lóð, það er rúmgóðu túni
umhverfis sig. Það var skreytt
ljósum um mænirinn, einni línu
og eftir hornum og röndum öll-
um einnig á dálitlum handriðum
meðfram troppum á gyrðing-
unni á lóðinni. Framan á húsinn
var í stórum, skrautlegúm en
smekklega gerðum stöfum, orðin
“Season’s Greetings.” Það sem
mest heillaði huga manns fram
yfir máske margt annað, sem í
sjálfu sér var náttúrlega alveg
eins fallegt, var það, að öll ljósin
eftir húsmæninum og annars-
staðar á þessu húsi, voru blá,
þessi eina bláa ljósalína, virtist
falla svo vel yfir blámann yfir
höfði menns, að þar hreif, að
held ógleymanlega, huga manns.
„Það minnir mig á sjóinn,“ sagði
ég við þau hin. „Það minnir mig
á sjóinn,“ sagði ég við þau hin.
„Það er líka gufuskipa eigandi,
sem á húsið,‘ sagði konan sem
ók. Uppi hjá reykháfnum, sat
Sánkti Nikúlás og hreyfði ofur-
lítið annan fótinn, rétt svona til
að sýna manni, að hann væri
ekki alveg dauður, á hverju sem
gengi!
Hann situr þarna uppi, hann
Santa Claus!
og syngur um dýrðina á jörð,
en himininn dimmblár um höfuð
hans,
hermir um lífsins gj,örð.
„Það var skrifað um þetta hús
eftir að ljósin komu á það,“
sagði Alice, „og því tók ég ykkur
hingað.“ Við höfðum ekki reynt
það fyr.
Alice stakk upp á því að við
færum út að skoða okkur um á
túninu.“ Mig hálf langaði til þess
en Sigurður vildi síður að við
gerðum það. Svo ég gegndi því
svo sem góðar húsfreyjur gera
þegar þær fara að eldast!
Okkur var sagt, að umferðin
hefði verið svo mikil, að sjá
þetta sérstaka hús, að lögregl-
unnar þurfti við til eftirlits. Hér
var enn fólk á ferð en engin lög-
regla. Bílar voru stöðvaðir og
fólk fór út úr þeim og gekk til og
frá þarna meðfram stéttinni eða
upp á grasinu, rétt eins og það
vildi fá að snerta eitthvað af um-
hverfi bláu ljósanna. En allt var
með ró og kyrð og góðu gengi
þau augnablik sem við stóðum
við.
C.N.R. og C.P.R.
,Og nú förum við ofan á járn-
brautarstöðvarnar,‘ sagði Alice,
og sté á gasið. Við höfum stöku
sinnum rekið okkur á það, að þar
er um að ræða „taugakerfi“ land
sins og þegar það taugakerfi ein-
hverra hluta vegna, bilar, þá er-
um við erfiðlega stödd. Okkur
var því forvitni á að sjá hvað
þessir merku og mikilhæfu þjón
ar mannfélagsins, gerðu til þess
að láta í ljós jólagleði sína.
Við fórum fyrst til. C.N.R. Þar
var allt bjart og uppljómað.
Inni var fallegt og allstórt jóla-
tré. Á veggjum uppi voru mynd-
ir af ýmsu því er skáldin hafa
látið tákna sigur þess smáa og
veika yfir erfiðleikum lífsins.
Þar var hún Silverlock á litlu
rúmi, en dýrin umhverfis hana
gerðu henni ekki mein. Fleiri
fallegar myndir voru þar, en það
var orðið framorðið og lokun
dyra stór rétt við hendi. Við
vorum samt glöð að hafa séð
ljósin, friðhelgina og allan fall-
egan umgang á þessum stað sem
alþjóð manna eignar sér og
st^rfrækir.
Öll árin sem við áttum heima
á sléttunni, bjuggum við í nám-
unda við Kanada Kyrrahafs
brautina. Það var þess vegna
ekkert ónáttúrlegt, þó manni
kæmi aldrei neitt slíkt til hugar,
að það sem hún ætti eftir væri
að bera okkur alla leið vestur
að Kyrrahafinu. Öllu fólki, sem
á því tímabili hefir starfað á
brautarstöðinni í Leslie, hefir
maður kynst að meira og minna
leyti. Viðskiftin við járnbraut-
ina, hver sem hún er, rétt hjá
þér, eru partur af daglegu lífi.
Og þegar ég hugsa um þetta fólk
þá minnist ég þess, að það hefir
ALLT kynt sig að áreiðanleik í
viðskiftum og kurteisri fram-
komu við okkur sem utan að
komum. En nú, nú erum við á
leið ofan á C.P.R. brautarstöð-
ina í Vancouver, bara að gamni
okkar. Við Sigurður höfðum á-
samt Jóhönnu, séð jólatréð
þarna fyrir nokkrum dögum, en
þá voru ekki ljósin komin á það
og nú hlökkum við mikið til að
sjá hvar komið muni vera. Við
gizkum á okkar k milli, hve hátt
muni vera undir loft þarna hjá
C.P.R. Ég gizka á „svo sem þrjár
mannhæðir." Þau taka undir
þetta með fjarstæðu og kýmni
yfir grunnhyggni minni. Alice
segist vera viss um að það séu
35 fet. Sigurður segist geta trúað
að það séu 40 fet. Ég steinþagn-
aði.
Þegar við komum inn í höll
þessa hina miklu, er þar mann-
þröng nokkur. Hve margt því
var ferðafólk veit ég ekki. Að
eyrum okkar barst mikill bæði
sterkur og hljómþýður jóla sam-
söngur, sem kom einhversstaðar
úr efri sölum byggingarinnar.
Beint á móti manni blasti við í
hinum enda hússins, yfir Loft-
leiða skrifstofunni, það sem sýnd
ist vera kirkjukór að söng. Blátt,
alstirnt loft var að baki þess og
yfir höfðum þess, en fólkið var
klætt sem hákirkju söngflokkur,
í hvítar s k y k k j u r. Þetta
var aðeins mynd en svo glögg og
glæst að vel gat manni hugsast
að hér væri um lifandi menn að
ræða. Á miðjuhallar gólfinu stóð
jólatré það hið mikla, sem við
sáum fáum dögum áður. Og nú
var það lýst og ljómað upp. Við
þessi, sem hér um ræðir á ferða-
lagi okkur til gamans, höfum
aldrei séð eins stórt jólatré. Það
var bæði fyrirferðarmikið, grein
arnar þéttar og náði alveg upp í
loftið á þessari miklu höll. Við
loftið nam stjarnan. Það var
ofurlítill skíðgarðar í kringum
tréð, og allt var það uppljómað
með rauðum, grænum, gulum og
einstöku bláum ljósum. Þau
sjást hér og þar eru fáséð í sam-
anburði við sjálf venjulega jóla
Ijósin. Samt fanst mér endilega
að þau væru á sumum auglýs-
ingaspjöldunum þarna, þeim er
visaðu til kaups á loftleiða eða
sjávarleiða ferðabréfum. Og þá
kemur manni til hugar, að menn
vilji minnast þess að þeim hafi
verið og sé lýst um loftin blá og
um sjóinn líka.
Við horfum á tréð með undrun
og aðdáun og hlustum á sönginn.
En mig langar til að vita, hve
hátt er hér undir loft. Þar stend-
ur maður á einkennisbúningi.
Ég vík mér að honum og spyr
hann að hvort hann vilji gera
svo vel að segja mér hve hátt sé
hérna undir loftið. Já, hann var
fús til þess. „Eitthvað um 40 fet,“
segir hann. Þarna sá ég það.
Mér varð innan brjósta eins og
Mmum Jóni gamla hefir líklega
verið þegar hann átti að tala
engelskuna fyrir framan ensku
Þórir Bergsson: Á veraldar
vegum og Frá morgni til
kvölds. Smásögur. ísafoldar-
prentsmiðja. Reykjavík 1953
ÞÓRIR BERGSSON er í fremstu
röð smásagnahöfunda okkar,
enda hugkvæmur og djarfur og
kann ágætlega að segja sögu, þó
að hann færist sjaldan mikið í
fang um efnisval, þar eð ein-
kenni hans eru hófsemi og var-
færni. Hann var löngu orðinn
þjóðkunnur, þegar fyrsta smá-
sagnasafn hans kom út 1939.
Snjöllustu sögur þess verða á-
reiðanlega langlífar í íslenzkum
bókmenntum. Síðari smásagna-
söfn Þóris eru ekki sömu list-
rænnar stærðar, þegar undan er
skilin saman Flugur í „Hinn
gamli Adam“, en hún mun geta
talizt á heimsmælikvarða. Nú
eru komin frá hans hendi tvö ný
smásagnasöfn. Slík afköst sverja
sig í ætt við hraðframleiðslu
fljótt á litið, en þess ber að gæta,
að sögurnar eru að minnsta
lcosti skrifaðar á sex árum.
Ýmsir' rithöfundar samtíðarinn-
ar eru því Þóri Bergssyni stór-
tækari, þó að hinu sé ekki að
mennina og Guðrúnu eldakonu.
Og gat þá ekkert sagt nema „Yes
fox.“ Ég hafði gizkað á svona 22
fet úr vegi! En þessi misfella
datt af mér eins og dropi af
andarbaki. „En hvað er tréð hátt
spurði ég manninn á einkennis-
búningnum. „Það er um fjöru-
tíu fet. Það er toppur af áttatíu
feta háu tré,“ sagði maðurinn.
Við sveimuðum um þarna í
dýrðinni stundarkorn og létum
berast fyrir jólahljómnum og
jólasýningunum, eins og í
draumi. Svo settumst við á bekk
þar ásamt fleiru fólki og dvöld-
um þar við í dálitla stund. Þá
héldum við heimleiðis. Og okkur
fanst við hafa farið góða ferð.
MEIRA SEINNA
R. K. G. S.
neita, að dugnaðurinn er vafa-
samur.
„Á veraldar vegum“ og „Frá
morgni til kvölds“ flytja tuttugu
og tvær smásögur. Þær eru mis-
jafnar, en bækurnar vitna samt
ótvírætt um beztu kosti Þóris
Bergssonar. Hann beitir hér
hugkvæmni sinni og vandvirkni,
leggur sig fram um sögugerðina,
leikur á marga strengi og bregð-
ur upp eftirtektarverðum mynd-
um. Þegar á heildina er litið,
sverja bækurnar sig í ætt við
fyrsta smásagnasafn höfundar-
ins, og þrjár snjöllustu sögurnar
myndu sóma sér í úrvali þessar-
ar greinar skáldskaparins. Þær
eru Samvizkusemi í „Á veraldar
vegum“ og Frá morgni til
kvölds og Fjallganga í „Frá
morgni til kvölds“. Nokkrar aðr-
ar eru góð listaverk, en þessar
bera af.
Samvizkusemi lætur lítið yfir
sér, en sannar glöggt, hvað
Þórir Bergsson er mikilhæfur
smásagnahöfundur. Myndin virð
ist hversdagsleg og auðgerð, en
bakgrunnurinn reynist sorta-
veröld harmleiks og dapurlegra
örlaga. Verkefnið er ekki stór-
fellt, en þrautin leyst af miklum
ágætum. Fjallganga er gerólík,
en vitnar um sömu hæfileika.
Höfundinum tekst að gæða frá-
sögnina seiðmögnuðum töfrablæ
og lýsa á skáldlegan hátt þeim
tilfinningum, sem breyta hrað-
fleygum augnablikum í örlaga-
stundir. Frá morgni til kvölds
rís þó sennilega hæst og sannar
bezt, hverjum vanda Þórir
Bergsson er vaxinn. Hún er ein
af fimm eða sex snjöllustu smá-
sögum höfundarins og perla
sinnar tegundar í sagnaskáld-
skap okkar fyrr og síðar. Úrslit-
um ræður sjálf sögugerðin, hug-
kvæmnin og kunnáttan. Leynd-
ardómur sigursins minnir helzt
á lítið ljóð, sem verður stórt í
tvíleik og listrænni túlkun.
Mörgum mun finnast sögurnar
Læknishjálp, Ást og Þorpið
mikils virði og enn öðrum Silf-
urbúin svipa, Hjálp í viðlögum
og Listin að lifa skemmtilegar
aflestrar og listilega gerðar. Þær
eru Þóri Bergssyni til sæmdar,
en hinar þrjár reynast eigi að
síður í sérflokki. Hins vegar er
álitamál, að sögurnar Undrið á
eyjunni, Dagstund á Grjóteyri,
Málagjöld, Ó, þú æska, Sendi-
bréf og Utan við Eden hefðu átt
að fljóta þarna með. Þær verða
lesandanum naumast annað en
dægrastytting. Þóri Bergssyni
bregst að vísu ekki sú bogalist
að gera hverja sögu sína sér-
stæða og óvenjulega, en honum
hættir til að færa reyfara í skáld
legan búning. Prestur kemur í
heimsókn, Kolbeinn ungi, Sjá-
andi, Gestur og Glæður eru
fremur þættir en smásögur, þó
að erfitt sé að skilgreina þann
mun. Að lokum er aftur á móti
hugkvæmnisleg viðleitni, en
annað hvort ófullgerð eða mis-
heppnuð. Auga fyrir auga er
reyfaraleg um of, en gerð af ær-
inni íþrótt og verður manni
minnisstæð. Og þá er víst upp-
talningunni lokið.
Þórir Bergsson hefði átt að
steypa þessum tveimur bókum
saman í eina með því að fella
burt sumar sögurnar. Það er
fjarri lagi fyrir snjallan rithöf-
und að leggja vinnu hreinskrift-
arinnar í öll uppköst. Fimmtán
beztu sögurnar í þessum tveimur
bókum gjalda fremur en njóta
hinna sj§, sem umfram eru.
Þetta er ekkert undrunarefni,
því að rithöfundum hljóta ^ð
vera mislagðar hendur, og vand-
inn er að velja og hafna. En
annars á Þórir Bergsson mæta-
vel skilið þökk aðdáenda sinna.
Þrjár úrvalssmásögur og fimm
eða sex góðar að auki eru gleði-
leg tíðindi, • þó að þær séu í
tveimur bókum, en hefðu komizt
fyrir í einni. Helgi Sæmundsson
Nómskeið handa nýjum innflytj-
endum í tungu og þegnréttindum
Námskeið þessi standa til boða í flestum bygðarlögðum víðsvegar um
Canada. Þar gefst yður kostur á að komast fljótt og vel niður í enskri
tungu og kynnast canadískum lifnaðarháttum og fræðast um landið sjálft.
Það, sem þér lærið á þessum námskeiðum kemur yður að góðu haldi
varðandi framtíð yðar í Canada, og þá ekki sízt, er þér leitið canadískra
þegnréttinda.
Þér getið aflað yður frekari upplýsinga hjá næstu mentamálanefnd,
skólastjórum presti, atvinnuveitanda yðar eða embættismönnum í félags-
samtökum ættbræðra yðar.
En séu áminst námsskeið ekki fyrir hendi í grendinni, má fá sjálf-
fræðsluefni ókeypis frá Canadian Citizenship Branch, Department of
Citizenship and Immigration, Ottawá, Canada.
Birt að tilhlutan:
DEPARTMENT OF CITIZENSHIP & IMMIGRATION
HON. J. W. PICKERSGILL, P.C., M.P.,
Minister of Citizenship and
Immigration
LAVAL FORTIER, O.B.E., Q.C.,
Deputy Minister of Citizenship
and Immigration
On Thy Steadfast Love Relying
(Enn í trausti elsku þinnar, eftir P. J.)
On Thy steadfast love relying,
Which my soul does plainly see
With divine, bright glory shining,
Son of God, I come to Thee.
Mercy craving, mercy craving!
In Thy grace now look to me.
Thee I worship, Thee my heaven,
Knowing my unworthiness;
Feed my soul the bread of heaven,
And with Thy own strength her bless.
On Thee waiting, on Thee waiting;
To Thy loving heart me press.
My sick heart with sinful feeling
To Thy mercy seat must flee;
Let Thy rays of love and healing
Heal it now and pardon me.
Calm all my fears; let all my tears
Glow with love and faith in Thee.
At Thy holy heart, Lord Jesus,
Rest I find and sorrows flee.
Thy love-light from darkness frees us;
There Thy grace shines forth to me.
O Thy heartblood, O Thy heartblood,
Heals my heartwounds perfectly.
All Thy fulness of Thy blessing
I, my Jesus, find with Thee;
Thy words, heav’nly grace possessing,
Comfort and enlighten me.
Thou Thyself, Lord; Thou Thyself, Lord,
Our soul’s food must ever be.
Naked, my poor soul implores Thee,
Clothe her with Thy righteousness;
Help her to appear before Thee
In the garb of holiness.
Look upon me, look upon me
With Thy eyes of tenderness.
I now offer, I now give Thee,
Consecrate to Thee my heart;
In Thy peaceful arms I leave me,
Never more from Thee to part.
With Thee ever, kept forever,
I shall know Thee as Thou art.
Tranýated by KOLBEINN SÆMUNDSSON