Lögberg - 21.04.1955, Blaðsíða 4

Lögberg - 21.04.1955, Blaðsíða 4
4 LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 21. APRÍL 1953 Lögberg Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON Gefið fit hvern fimtudag af THE COLUMBIA PRESS LIMITED 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MaNITOBA J. T. BECK, Manager Utanáskrift ritatjórana: EDITOR LÖGBERG, 695 SARGENT AVENUE, WINNIPEG, MAN PHONE 743-411 Verð $5.0U um árið — Borgist fyriríram The ‘Lögberg” is printed and published by The Columbia Press Ltd. 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba, Canada Authorized aa Second Class Mail, Post Oífice Department, Ottawa Albert Einstein Síðastliðinn mánudag lézt á Princeton sjúkrahúginu í New Jersey, hinn heimsfrægi vísindamaður, Albert Einstein, 76 ára að aldri, er samtíðarmenn hans á vettvangi vísindanna tíðum kölluðu “Isaac Newton” tuttugustu aldar- innar; hann var aðeins 26 ára gamall er honum féll heims- frægð í skaut vegna kenningar sinnar, Theory of relativity afstæðiskenningarinnar svonefndu; hann varði nálega allri sinni starfsævi í leit að samræmdum, stærðfræðilegum skilningi á því lögmáli, er stjórnaði algeimnum og hann svipti hulunni af mörgu, er gamlar erfikenningar höfðu talið til staðreynda. Albert Einstein var af Gyðingaættum kominn, fæddur í Þýzkalandi hinn 14. dag marzmánaðar 1879 og þar hlaut hann sína aðalskólamentun; hann fluttist til Bandaríkj- anna árið 1933, gerðist á sínum tíma amerískur þegn og prófessor í eðlisfræði við Princetonháskólann; hann lifði fábrotnu lífi til daganna enda, hataðist við nazismann þýzka og taldi persónuhelgina þá æðstu gjöf, er börnum jarðar gæti hlotnast; hann var frábitinn sjálfsauglýsingum og þurfti þeirra heldur ekki við fremur en önnur mikil- menni; um auðsöfnun hirti hann heldur ekki, enda væri lífið sjálft æðri öllum fjársjóðum annarar tegundar. Nú mun það nokkurn veginn alment viðurkent, að Einstein hafi átt upptökin að notkun kjarnorkunnar þótt beint væri í annan farveg en þann, er hann í fyrstu ætlaðist til; hann fann til sársauka yfir því, er fyrsta atómsprengjan skall yfir Hiroshima 1945. „Eins og vopnin nú hafa snúist í höndum okkar“, sagði Einstein, eftir að áminst sprengja reið af, „eru horfur á, að þessi nýja uppgötvun, sem verða átti öllu mannkyni til ómetanlegrar blessunar, - verði því til ægilegri bölvunar, en orð fái lýst“. Árið 1921 hlaut Einstein Nobelsverðlaunin í eðlisfræði og ógrynni annara viðurkenninga þyrptust að honum svo að segja úr öllum áttum án þess að hann sæktist eftir nokkurri þeirra; hann lét meðal annars í því sambandi svo ummælt, að sér fyndist það nálgast kaldhæðni örlag- anna, að sér skyldi vera slíkur sómi sýndur, er hann að engu leyti ætti sök á sjálfur. Albert Einstein unni hugástum þjóðflokki sínum og þráði þá stund, er hann yrði leiddur út af eyðimörkinni inn í landið helga. ★ ★ ★ Alþjóða kornbanki Framkvæmdanefnd bændasamtakanna canadisku er þeirrar skoðunar, að nauðsynlegt sé, að komið verði á fót alþjóða kornbanka, er það hlutverk hafi fyrst og fremst með höndum, að hlutast til um að afgangskornbirgðir kom- ist til þeirra þjóða, sem skemst eru á veg komnar með að fullnægja framleiðsluþörfum sínum í þessum efnum; uppá- stunga í þessa átt hefir verið fengið hveitiráðinu í hendur og mun hún vafalaust verða tekin þar til alvarlegrar íhug- unar; ennfremur fer áminst nefnd fram á það, að haldinn verði fundur meðal þeirra þjóða, er um innflutning og út- flutning korns, einkum hveitis, annast, með það fyrir augum, að ræða um að hrinda í framkvæmd endurnýjun alþjóðahveitisamninganna, International Wheat Agree- ment, áður en slíkt verði um seinan, því núverandi samn- ingar renna út þann 31. júlí 1956. Er hér í báðum tilfellum um svo mikilvæg mál að ræða, að lausn þeirra ætti ekki undir neinum kringumstæðum að dragast á langinn. ★ ★ ★ Tekur til starfa á ný Eftir tólf daga páskahlé frá störfum, hefir sambands- þing nú sezt á rökstóla á ný og tekið til meðferðar fjárlaga- frumvarpið, er hinn nýi fjármálaráðherra, Mr. Harris, fyrir skömmu lagði fyrir þing; búast má við löngum og hörðum umræðum, því skoðanir verða vafalaust ærið skiptar urA ýmis atriði frumvarpsins; stjórnarandstæðingum þykir frumvarpið ekki ganga nándar nærri nógu langt varðandi lækkun skatta, þó tekjuskattur einstaklinga lækki óneitan- lega að mun almenningi til drjúgra hagsmuna; fjárlaga- frumvarpið að þessu sinni er ólíkt sams konar frumvörpum allmargra undanfarinna ára að því leyti, að það gerir ráð fyrir rekstrarhalla á næsta fjárhagsári, er nemi 160 miljón- um dollara; þetta telja ýmsir vafasöm búhyggindi, þó aðrir líti þannig á, að stjórnin ætti að verja langtum meira fé til félagslegra umbóta og stórfeldra atvinnufyrirtækja, hvað svo sem greiðslujöfnuði líði; en megi á annað borð eitthvað af reynslunni læra, hefir hún jafnaðarlegast orðið sú, að hollasti búskapurinn sé skuldlaus búskapur hvort heldur ræðir um einstaklinga eða þjóðir. Hinn látni Franskur læknir segisl haía vakið mann upp írá dauðum Maðurinn hafði verið dáinn í 15—20 mínúlur Meðlimir frönsku. lækna- akademíunnar klöppuðu mikið og lengi. Elzti maður- inn í þeirra hópi, dr. Leon Benet hafði verið að lýsa fyrir þeim hvernig hann hefði lífað hund við þrem stundarf jórðungum e f t i r dauðann með hjartanuddi, svo að hann lifnaði við. ÞEGAR fagnaðarlátunum linnti, reis dr. Maurice Chevassu, pró- fessor við læknadeild Parísar- háskóla, úr sæti sínu, og skýrði frá því að hann gæti einnig sagt mönnum frá eftirtektarverðu dæmi um það, hvernig lífvera, sem hefði verið „klíniskt dáin“, hefði verið vakin til lífsins. Allir viðstaddir vissu, að dr. Chevassu var fær skurðlæknir, sem vann einkum við skurðarborðið en ekki í rannsóknarstofu. Um á- heyrendahópinn fór því kliður undrunar og eftirvæntingar. Þetta gerðist 25. janúar s.l. og hafa viðstaddir síðan lýst yfir því, að sá dagur verði í vitund þeirra einn mesti dagurinn í sögu læknavísindanna. — Dr. Chevassu tók til máls á þessa leið: „Ég hefi vakið mann til lífs- ins, er hann hafði verið stung- inn í hjartað með hníf.“ Komið með látinn mann Einn viðstaddra greip þá fram í: „Mig rekur minni til að hafa séð kvikmynd, þar sem eitthvað þvílíkt gerðist.“ (I frönsku myndinni „Undir himni Parísar“, sem sýnd var hér, er læknir lát- inn vekja „klíniskt dáinn“ mann til lífsins). Chevassu hélt áfram: „Ég mun gefa nákvæma skýrslu um það, sem fyrir kom. Ég var á verði í slysadeild stórs sjúkra- húss, þegar komið var með mann, sem stunginn hafði verið í hjartað. Maðurinn var örend- ur, þegar ég sá hann. Ég skoðaði hann vandlega og gekk úr skugga um, að hann var með öllum ummerkjum þess, sem er „klíniskt“ látinn. Ég kvað því upp þann úrskurð, að ekkert væri fyrir hann að gera, þar sem hjartað og blóðrásin hefðu stöðvazt. Ég gaf því fyrirmæli um, að líkið skyldi flutt á brott. Þegar ég var á leið til herberg- is míns, flaug mér eftirfarandi í hug: Maðurinn er nýdáinn, hann er ekki orðinn kaldur, hann hefir verið dáinn í 5 til 10 mínútur, áreiðanlega ekki miklu lengur. Ætti ég ekki að reyna að vekja hann upp frá dauðum, þótt ég eigi á hættu að verða að athlægi fyrir slíka tilraun?" 15—20 mínúlur frá andlátinu Chevassu fór Inn í herbergið, þar sem lík voru geymd, þar til þau voru kistulögð og sagði við hjúkrunarkonuna þar: „Komið þér með hann niður!“ Hún áVar- aði: „Hvert? 1 líkstofuna? Ég er einmitt að fara með hann þang- að!“ Chevassu- mælti: „Nei, í skuðstofuna!“ Hjúkrunarkonan starði á hann, eins og hann væri orðinn viti sínu fjær, en hlýddi þó. Þegar líkið hafði verið lagt á skurðarborðið voru um tíu mín- útur liðnar frá því að Chevassu hafði fyrst rannsakað manninn, er hafði þá a. m. k verið dáinn í 15 mínútur, en varla lengur en 20 mínútur. Chevassu sagði, að hann hefði varla gefið sér tíma til að setja á sig gúmmíhanzka og sótthreinsa brjóstkassa mannsins, sem hann opnaði síð- an og skar inn að hjartanu. A því var þriggja sentimetra lang- ur skurður, sem hann saumaði saman. Þá gat hann tekið hjartað milli handanna og nuddað það. Gerði hann það margar mínútur með rok upp óp mestu gætni en með regluleg- um, kröftugum hreyfingum. Þá tók hann eftir því, að veikra hreyfinga varð vart í hjartanu. Og þá kom hið ægilega augna- blik milli lífs og dauða: Líkami og andlitsdrættir hins látna kipptust saman, engdust sundur og saman. Og þegar hjartað fór að slá í höndum læknisins, reyndi líkið að rísa upp, og um leið rak hinn „látni“ upp ógur- legt sársaukavein. Læknakandídat, sem við- staddur var, rak upp skelfingar- óp, greip höndunum fyrir and- litlið og flýði úr skurðstofunni. Hins vegar varð skurðstofu- hj úkrunarkonan kyrr, en skalf þó frá hvirfli til ilja. Chevassu varð hins vegar að vernda hjart- að, sem farið var að slá, veikt þó, og verjast jafnframt hinum æðislegu umbrotum mannsins, sem hann hafði vakið upp frá dauðum. Hann mundi eflir öllu „Fljótar, haldið honum og gefið honum klóróform!" hróp- aði hann til hjúkrunarkonunnar. Hún greip um axlir mannsins annari hendi, en með hinni tók Lýsing SVEINS PÁLSSONAR landlæknis sumarið 1794 Sveinn Pálsson, landlæknir, kom í Hallormsstaðarskóg sumarið 1794 og skrifaði þá þessa lýsingu af honum: „Skógurinn hjá Hallormsstað og þar fyrir ofan er sennilega bezti skógur, sem nú er til á landinu. Vegurinn gegnum skóg- inn minnir víða á fögur trjá- göng, því að trjákrónurnar ná saman svo hátt yfir jörð, að vart næst upp í þær með svipunni. Á þessum stað getur maður tekið undir með þeim Eggert og Bjarna, að Fljótsdalur sé feg- ursta hérað landsins. Útsýni er þarna hið fegursta. Skógurinn stendur í fjallshlíð með smástöllum, er hallast líð- andi móti norðvestri og speglast í hinu mjólkurhvíta Lagarfljóti, sem liggur niðri í dalnum með- fram skógarhlíðinni. Sums stað- ar slútir skógurinn út yfir fljótið. Hinum megin fljótsins, andspænis blasir við lág og brattalítil fjallshlíð með ótelj- andi láréttum stöllum eða kletta beltum, er stefna til sjávar, en alls staðar er hún samt grasi gróin og býlum byggð. En svo mun fara um þetta fagra hérað sem aðrar skógasveitir á Islandi. Það verður lagt í örtröð til skammar fyrir aldna og skaða fyrir óborna! Alls staðar, og þó einkum hjá Hallormsstað og innst í dalnum, blasa við hryggileg verksum- merki. Hin fegurstu birkitré hafa verið stráfelld á þessum slóðum, ekki samt með rótum, heldur hefir stofninn verið bútaður allt að mannhæð frá jörðu, svo að svæðið er yfir að líta sem væri það krökt af vofum eða hvítum staurbeinum draugum, er hest- arnir mínir voru í fyrstu dauð- hræddir við og rammfælnir. Skógarhöggsmennirnir hafa ekki nennt að hafa fyrir því né viljað leggja það á sig að höggva hin stóru tré með rótum, en með því hafa þeir banað fjölmörgum rótarteinungum. — Stofnarnir visna, og samt sem áður geta þessir skógræningjar ekki dratt- ast til að höggva þá til elds- neytis, heldur láta þeir þá grotna niður, og halda áfram að kvista lifandi tré, ef til vill hálfvaxin. En í þokkabók er svo alls staðar fullt af kalviði: snjóhvítum og visnandi toppum, jafnvel á ung- um trjám. Þetta stafar af því, að menn ráðast á skóginn að vetr- arlagi, slíta upp yngstu grein- hún klóróformflöskuna og hellti nokkrum dropum í bómull. Læknirinn lagði hana síðan yfir vit mannsins: „Önnur svæfing kom ekki til greina eins og á stóð. Sjúklingurinn, sem hafði komizt aftur yfir landamæri lífs og dauða með einu hjartaslagi, hné aftur á bak.“ Líkami mannsins kipptist enn við um hríð. Læknirinn hélt á- fram að nudda hjarta hans, og eftir nokkrar mínútur kyrrðust bæði hjartsláttur og andar- dráttur, og hlé varð ekkert á þeim, þótt hvorugt væri alveg reglulegt. Skurðurinn á brjóst- holi mannsins var saumaður saman og búið um sárið, og stuttu síðar svaf hinn særði ró- lega af'klóróforminu. „Þegar maðurinn vaknaði aftur daginn eftir,“ hélt dr. Chevassu áfram „mundi hann eftir öllum smáatriðum „morðs- ins“ fram á síðustu sekúndu, og er það sönnun þess, að heili hans og taugakerfi störfuðu til fullnustu eftir að hinn „klíniski“ dauðdagi var genginn í garð . . . Ég geri ráð fyrir, að þetta mikla mótstöðuafl megi rekja til þess, að þegar hinum særða var veitt fyrsta hjálp, voru honum ekki gefin nein deyfilyf, af því að menn töldu hann þegar örend- arnar, þegar þær standa einar upp úr snjónum og nota bæði til fóðurbætis og eldsneytis, af því að þeir hafa vanrækt jöfnum höndum að afla heyja og eldi- viðar að sumrinu." Á þessa leið lýsir Sveinn læknir Pálsson Fljótsdalshéraði og Hallormsstaðaskógi. Svo margar skógarsveitir hefir hann séð eyddar og örfoka á ferðum sínum, að hann hikar ekki við að spá Fljótsdalshéraði sömu örlaga. Þessi spá rættist þó ekki sem betur fer. Landið vestan fljótsins er enn grasi gróið og býlum byggt og Hallormsstaða- skógi varð forðað frá eyðingu á síðustu stundu. Birkiskógurinn hefir vaxið upp að nýju og skýlir an eða deyjandi — enda var það rétt.“ Læknar eiga ekki að hika Þannig lauk Chevassu frásögn sinni, og bætti því við, að eng- inn læknir ætti að hika við að reyna að bjarga örendum manni, þegar öll von virðist vera úti, jafnvel ekki þegar læknirinn verði að gera ráð fyrir, að skemmd hinna „æðri líffæra", og sérstaklega heilans, sé byrjuð, og því megi óttast taugabilun þess, sem kynni að vera vakinn aftur til lífsins. Viðstaddir þökkuðu Chevassu með miklu lófataki, og hefir verið ákveðið, að gefin skuli út nákvæm skýrsla um þetta til- efni, því fram að þessu hefir Chevassu haldið rtafni hins endurlífgaða leyndu. —VISIR, 28. febr. Hvert land hefur sína sápu- tegund hvað lögun, stærð, lit~og ilm snertir. Sápuframleiðendur, sem reyndu að vinna kínverska markaði, komust að raun um, að þar var ekki keypt nema hvít sápa, því húsmæður óttuðust, að allar aðrar sápur gæfu frá sér lit. nú þúsundum barrplantna, sem munu vaxa birkinu upp fyrir höfuð er fram líða stundir. Frumskilyrðið fyrir því, að gróðursetningarstarfinu geti mið að fljótt og vel áfram er að ávallt sé nægar plöntur fyrir hendi til þess að setja í jörðina. Gróðursetningarstarfinu hefir miðað alltof hægt til þessa, en til þess að verulegur skriður kæmist á, hefir verið gripið til þess ráðs, að efla Landgræðslu- sjóð með því að leggja 20 aura á nokkrar vindlingategundir og láta þá renna til plöntuuppeldis. En 60 aurar geta orðið að vænu tré, er fram líða stundir. —VÍSIR, 1. marz Innköllunar-menn Lögbergs Bardal, Miss Pauline..........Minneota, Minnesota Minneota, Minnesota Ivanhoe, Minn., U.S.A. Einarson, Mr. M...............Arnes, Manitoba Fridfinnson, Mr. K. N. S......Arborg, Manitoba Arborg, Manitoba Geysir, Manitoba Hnausa, Manitoba Riverton, Manitoba Vidir, Manitoba Arnason, Mr. R................Elfros, Saskatchewan Leslie, Saskatchewan Mozart, Saskatchewan Foam Lake, Sask. Wynyard, Sask. Gislason, T. J...............Morden, Manitoba Gislason, G. F................Churchbridge, Sask. Bredenbury, Sask. Johnson, Mrs. Vala............Selkirk, Manitoba Bjarnason, Mrs. I.............Gimli, Manitoba Gimli, Manitoba Husavik, Manitoba “Betel”, Gimli, Man. Winnipeg Beach, Man Lindal, Mr. D. J..............Lundar, Manitoba Lyngdal, Mr. F. O.......... Vancouver, B.C. 5973 Sherbrook St. Vancouver, B.C. Middall, J. J.................Seattle, Wash., U.S.A. 6522 Dibble N.W. Seattle, Wash., U.S.A. Myrdal, S. J..................Point Roberts, Box 27 Wash., U.S.A. Oleson, G. J.................Glenboro, Manitoba Glenboro, Man. Baldur, Manitoba Cypress River, Man. Simonarson, Mr. A. .........Blaine, Washington R.F.D. No. 1, Blaine, Wash. Bellingham, Wash. Valdimarson, Mr. J............Langruth, Manitoba Langruth, Man. Westbourne, Manitoba Hallormsstaðaskógur fyrir hólfri annari öld

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.