Lögberg - 09.06.1955, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 9. JÚNÍ 1955
7
Hvgo á barnið að heita?
Erum við jafn auðug í nafn-
giftum og forfeður okkar?
Það er miklum vafa undir-
orpið. Þegar við lesum forn-
sögur komumst við að raun
um óendanlega fjölbreytni í
mannanöfnum, þótt sumt af
því væri álitið smekkleysa nú
á dögum. En það þarf ekki að
fara aftur í Söguöld til að leita
að fjölskrúðugum nafngiftum.
Á Landsbókasafninu er bók,
sem heitir „Skýrslur um lands
hagi árið 1855,“ og er hún
gefin út af Hinu íslenzka bók-
menntafélagi. í þessari bók er
að finna skýrslur um manna-
nöfn á íslandi árið 1855. Sá
hét Sigurður Hansen, sem
tók þetta saman. Var það gert
eftir manntalsskýrslum frá
sama ári.
Vera kann, að ýmsum þyki
h'til eftirsjón í mörgum þeim
mannanöfnum, sem þarna eru
UPP talin. Aðeins örfá þeirra
nafna, sem aðeins voru til í
einni sýslu árið 1855, eru nú
við líði.
í formála fyrir skýrslunni
segir svo:
,,Það kann mörgum að sýn-
ast ef til vill nokkrum efa
nndirorpið, hvort skýrslur um
mannaheiti séu nauðsynlegar.
Á hinn bóginn virðist oss, að
allir verði að játa, að þess
háttar skýrslur geti orðið
mJÖg fróðlegar, einkum þegar
eins er ástatt og á Islandi,
hvar hættir og siðir forfeðr-
anna hafa haldizt að kalla má
óbreyttist frá því landið fyrst
hyggðist. Vér höfum því ekki
heldur vílað fyrir oss hér í
>,Landsskýrslunum“ að taka
UPP skýrslur um mannaheiti á
íslandi árið 1855.
Það sýnir sig þá fyrst við
skoðun skýrslunnar, að á öllu
íslandi eru alls 530 ýmis karl-
mannaheiti og 529 kvenna-
heiti. Sé þessu nú jafnað
saman við tölu karla og
hvenna árið 1855, þá koma að
meðaltali 57,7 karlmenn á
hvert karlmannsheiti og 63,8
honur á hvert konuheiti.
Sýnir þetta, að fleiri karl-
mannaheiti eru að tiltölu en
hvenna. f samanburði við tölu
harlmanna eru færri karl-
mannaheiti í Árnessýslu, en
^aest konuheiti í Rangárvalla-
sýslu. Skoði maður hvert um-
óaemi sér, þá er töluverður
munur á þeim í þessu tilliti,
°g eru mörg fleiri nöfn, bæði
karla og kvenna, í vestur-
umdæminu en í hinum.
Mörg heiti eru einstakleg
fyrir eina sýslu, sökum þess
að þau finnast ekki í öðrum
sýslum. Af þess háttar heitum
má nefna:
í Þingeyjarsýslu: '
Aðaljón, Bernótus, Dínus,
Edilon, Elíeser, Geirhjörtur,
Herbrandur, Nathanael,
Húmi, Sigursturla, Sveinungi,
Valves og Albína, Hernit,
Járnbrá, Marselía, Sabína og
Sörína.
í ísafjarðarsýslu:
Betúel, Dósóþeus, Ebenezer,
Fertram, Franz, Gedeon,
Hagalín, Hilaríus, Híram,
Janus Jess, Júsi, Kálfar, Lýsi-
mundur ,Maríanus, Marjas,
Móises, Sósinkrans, Sigur-
garður, Þeófílas og Arey,
Bárðarlína, Benónía, Daðína
og Dagmey, Gríshildur, Ivar-
lína, Listlín, Petúlína, Sósin-
kransa, Sakra og Svíalín.
í Húnavatnssýslu:
Hugglaður, Jedrosky, Job,
Jónadab, Kaffónas, Leví, Niss,
Sagúel, Sakkeus, Semingur
og Argunn, Dýrborg, Einara,
Medónía, Silkisíf, og Ögn.
1 Snæfellsnessýslu:
Athanasíus, Elfías, Jesper,
Karfi, Síríus, Elínmundur,
Elínes, og Abela, Frugit,
Tóbía, Hildigunn, Jael, Láren-
tía og Steinný.
í Skaftafellssýslu:
Mensalder, Safnkell, Svip-
mundur, Úlfur, Heiðmundur,
Uni, og Eggþóra, Guðjónía,
Jelbjörg, Lopthæna, Lúsía,
Torfhildur.
í Gullbringu- og
Kjósarsýslu:
Arnkell, Eiður, Herjólfur,
Hólmfastur, Lénharður, Steini
og Áróra, Drysjana, Engil-
maría, Hafliða, Rómanía og
Trína.
í Árnessýslu:
Álfur, Hreinn, Ingvi, fsólf-
ur, Klængur, Lafranz, Sæ-
finnur, Sæfús og Alexía, Álöf,
Petrónella, Róbjörg, Þjóð-
hildur, Æsa og Hugbót.
í Skagafjarðarsýslu:
Ebenharð, Evert, Filjó, Júl-
iníus, Karlemil, Kasper, Guð-
verður.
í Suður-Múlasýslu:
Abel, Antóníus,, Árbjartur,
Árnibjörn, Ektor, Hemingur,
Þórlindur og Hálfdanía, Ljós-
björg, Lukka, Mensaldrína,
Mortína og Þorstína.
í Barðastrandasýslu:
Blansiflúr, Búi, Elíden
Jochum, Sigfreður, Sigurdag-
ur og Brigget, Egillína, Sum-
arlína og Þorlákina. (
í Eyjaf jarðarsýslu:
Júníus, Manases, Randver,
Sigurgissur, Sóffónías, Sum-
arsveinn og Aberlína, Bóletta,
Elínrós, Gytta og Sigúrjóna.
í Norður-Múlasýslu:
Arnes, Gústav, Hárekur,
Hóseas og Branþrúður, Eyj-
ólfína, Grímhildur, ísafold og
Jónasína.
1 Rangárvallasýslu:
Dalhoff, Húni, ísleikur,
Skæringur, Tili, Vívant og
Neríður, Stirgerður, Vilbjörg
og Geirdís.
í Mýrasýslu:
Arent, Askalon, Einvarður,
Hjörtþór, Tumi og Guðbil og
Jónborg.
í Dalasýslu:
Bent, Bergjón, Friðsemd,
Hildiþór, Styrkár, Þórhallur
og Feldís, Jónfríður, Kol-
þerna og Salrós.
r
í Borgarfjarðarsýslu:
Guðbjarni, Kaprasísus,
Steinbjörn, Steinólfur og Egg-
rún, Eirný og Egghildur.
í Slrandasýslu:
Áskell, Demas, Kasten, Rós-
ant, Valgeir og Lalía, Magn-
laug, Venedía og Vigfúsína.
Nokkur nöfn finnast aðeins
í einum fjórðungi eða tveim-
ur. En algengustu nöfnin eru
þó tiltölulega jafnt yfir land
allt. Ef að tekin eru átta al-
gengustu nöfnin, verður list-
inn yfir þau sem hér segir:
1 af
röð nafn samt. hverjum
1. Jón 4827 6
2. Guðm. 2135 14
3. Sigurður 1553 20
4. Magnús 1007 30
5. Ólafur 992 31
6. Einar 878 35
7. Bjarni 868 36
8. Árni 730 42
Kvennanöfn:
1 af
röð nafn saml. hverjum
1. Guðrún 4363 8
2. Sigríður 2641 13
3. Margrét 1654 20
4. Kristín 1615 21
5. Ingibjörg 1539 22
6. Helga 1135 30
7. Anna 688 49
8. Guðný 688 49
Enn í dag er þetta svipað,
nema ekki munu vinsælustu
nöfnin, frá 1855, Jón Guð-
rnundur, Guðrún og Sigríður,
vera eins allsráðandi. Ýmis-
legt er athyglisvert við skýrsl
una. Fyrst og fremst það, að
karla og kvennanöfn skuli
vera jafnmörg (530 og 529).
Nöfnin Sigurður og Margrét
Stóraukin og ódýrari fram-
Ieiðsla, en hæiturnar, sem
fylgja notkun hennar miklar
Washington, 16. apríl.
MANNVÉLIN, eða tæki það
hið furðulega, er getur leyst
af hendi ýms flókin andleg
verkefni, auk annarra verka,
sem aðeins hafa verið á færi
manna að vinna, verður æ
fullkomnir og notkun hennar
vex hröðum skrefum — eink-
um í Bandaríkjunum. Notkun
þess mun valda byltingu í
framleiðsluháttum og þá um
leið í lífi fólks. Framleiðslan
mun stóraukast og verða ódýr-
ari. En hætturnar, sem fylgja
hinu nýja tæki eru margar og
erfitt að sjá.fyrir hinar marg-
víslegu afleiðingar þess.
Fyrir forgöngu bandaríska
iðnaðarmannasambandsins
CIO, var fyrir nokkru efnt til
ráðstefnu um fyrirbæri þetta
og áhrif þess á heimsmenn-
inguna, hagsmuni verkalýðs-
ins og efnahagslífið yfirleitt.
Mun valda byliingu
Flestir á ráðstefnu þessari
virðast þeirrar skoðunar, að
þessi nýja uppfinning, sem
stöðugt er verið að fullkomna
myndi brátt valda gjörbylt-
eru þriðju í röðinni, og bæði
drottna þau yfir einum af
hverjum tuttugu. Nöfnin
Bjarni og Anna eru sjöundu í
röðinni og það eru nákvæm-
Jega jafnmargir karlar og
konur, sem bera þessi nöfn.
Samvinnan
ingu á mörgum sviðum at-
vinnulífsins og myndi, ef vel •
til tækist, geta orðið mann-
kyni öllu til mikils hagræðis
félagslega og fjárhagslega.
En hæiiurnar eru líka
miklar
En forseti samtaka CIO, W.
Reuther kvaðst einnig vilja
vara við hinum margvíslegu
hættum, sem stafað gætu af
þessari mannvél. Notkun
hennar fylgdi mikil félagsleg
og siðferðileg ábyrgð. Væri
þetta ekki haft í huga kynnu
afleiðingarnar af hinu nýja
tæki að valda miklu böli.
Aivinnuleysi
Ein afleiðingin gæti orðið"
stórkostlegt atvinnuleysi. —
Vafalaust væri hægt að auka
framleiðsluafköstin stórlega
og lækka framleiðslukostnað.
En það gagnaði lítið, ef fólkið
yrði atvinnulaust. Hann
hvatti atvinnurekendur til að
forða slíku t. d. með því að
fá starfsmönnum, sem nú er
ekki lengur þörf fyrir í ein-
hverju starfi, annað nýtt,
kenna þeim ný verkefni og
tryggja þeim föst árslaun.
—Tíminn, 17. apríl
„Mannvélin'' leysir manninn af hólmi
við æ fleiri störf
TEAMWORK
próun á vettvangi akuryrkju ber vott um hugkvæmni og
framsókn; aíSrar þjóðir. sem skemst eru á veg komnar halda
sér enn við gamaldags aðferðir.
Peir, sem fyrst iærðu að iieita ljánum áttu sinn þátt J
fyrri ára sögu Canada.
Ráttækar brey tingnr á búnaðarháttum hafa átt sér stað I
Vestur-Canada á síðastliðnum þrjátíu árum varðandi ræktunor-
aðferðir og markaðsskilyrði fyrir búnaðarframleiðsluna; ábæri-
legasta þróunin er þó fólgin I þvl, að 35,000 Manitobabændur
hafa með samvinnu sinni komið á fót sínu eigin markaðskerfi,
sem er hið fullkomnasta, sem um getur i vlðri veröld.
pessir 35,000 bændur eru meðlimir I 211 samvinnukornhlöð-
um, sem eru óaðskiljanlegir hlekkir I Manitoba Pool Elevators.
MANITOBA P00L ELEVAT0RS