Lögberg - 23.06.1955, Síða 7

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 23. JÚNÍ 1955
7
kona forsetans
Eramhald af bls. 5
eins og höfðingja hæfði, og
Var skartmenni í klæðaburði.
Altaf var hann í ljómandi
hvítri ermaskyrtu, og oftast í
Ijósum buxum og dekkri
frakka. úti hafði hann ávalt
svartan háan silkihatt á höfði,
Sem frú Ingibjörg mun aldrei
hafa gleymt að bursta nokk-
um dag; sá hattur var ævin-
^ga skygður. Hún klæddist
samkvæmt tízku Viktoríu-
t'mabilsins, eins og sjá má af
•uyndum henar; er það vand-
aður en fremur þunglama-
^egur búningur.
Þó ást Ingibjargar og virð-
lng fyrir sínum mikla manni
f®ri vaxandi’með ári hverju,
var hún sterk og sjálfstæð
h°na, er hikaði ekki við að
lata í ljósi skoðanir sínar á
mönnum og málefnum. Lund-
ln var svo hrein og bein, að
hún gat ekkert orð sagt þvert
um huga sér.
Einu sinni var kunningi
þeirra hjóna að tala við þau
um rit Stuart Mills um kúgun
hvenna, er honum fannst ó-
hrekjandi. Forseti var heldur
a móti kvenréttindum, eins
°g flestir stjórnmálamenn
v°ru í þá daga. Þá tók frúin
til máls, og þegar hún var
húin að segja hið helzta, sem
henni fannst þurfa að segja,
þa hélt forseti, — sem aldrei
midi víkja — undan, og sagði:
!)í>að er ómögulegt að dispú-
tera við yður, þegar þér hafið
tengið konuna mína í lið með
yður.“
^vo sem jafnan á sér stað
með menn, sem mikið kveður
aÚ, átti Jón sína andstæðinga,
en hann var ávalt mjög orð-
Var í þeirra garð; hins vegar
mátti fljótt heyra á tali frú
mgibjargar, ef forseta var
jmlt til manns; hún gat ekki
mynt sínum tilfinningum.
Ef nokkuð er að marka
mvisögu Benedikts Gröndals
skálds, þá var frú Ingibjörg
n°kkuð afskiptasöm um einka
mal vina sinna. Eitt sumar
meðan þau hjónin voru á ís-
andi trúlofaðist Gröndal
augri vinkonu Ingibjargar.
egir Gröndal að strax og þau
ati komið heim, hafi breyzt
veðUr í lofti. „Óðar en Ingi-
íUrg fékk að heyra þessa
trúlofun, þá byrjaði um mig
Sa dómadags rógur og bak-
mmlgi, að ég væri hvorki
®fur né kirkjugræfur, og
efði ekkert með konu að
?era) -----og lét Jón leiðast
a sömu skoðun.“ — Skömmu
Slðar var haldin Jónsveizla,
eins og hann kallar það, en
fað var siður að Islendingar
’ Höfn héldu forseta veizlur,
Pegar hann fór til þings eða
°m af þingi. 1 þetta sinn sat
ru fngibjörg veizluna með
°num, sem sýnir að vegur
ennar og virðing hefir farið
vaxandi með árunum.
Gröndal, sem var nokkurs
°nar hirðskáld Jóns, segir:
”®g orti kvæði til Jóns eins
°g vant var, en það var ekki
með eins miklum gleðibrag
og vant var, af því ég var í
þessum raunum; ég orti og
kvæði fyrir minni frú Imbu,
til að blíðka hana, en það
dugði ekki.“ — Það hefði
verið gaman að sjá það kvæði,
en því miður gat ég ekki
fundið það. —
En svo hætti þessi mót-
spyrna; Gröndal giftist, og
hann segir síðar: „Einu sinni
kom Jón Sigurðsson með kon-
unni sinni heim til okkar, en
við vorum ekki heima, og
sárnaði okkur það mikið, að
geta ekki tekið á móti Jóni og
Ingibjörgu, sem við altaf virt-
um svo mikils, þó þessi horn-
riði kæmi fyrir snöggvast."
Það voru ekki margir sem
Gröndal bar virðingu fyrir,
svo sem ævisaga hans gefur
til kynna, en þessari konu
varð hann að lúta, og nú var
hún frú Ingibjörg hjá honum,
en ekki frú Imba. Fram-
koma hennar hefir verið slík,
að hún vakti ósjálfrátt virð-
ingu samferðasveitarinnar,
enda var hún sjálf í engum
minsta efa um það, að hún
væri fremsta konan í landinu,
ekki fyrir eigin verðleika, það
var auðvitað, heldur vegna
gjaforðsins — þar sem hún
var gift landsins langfremsta
manni.
Tryggð Ingibjargar við vini
sína var órjúfanleg. Madömu
Sigríði Thorgrímssen, er
reynzt hafði Ingibjörgu vel í
Reykjavík, tóku þau hjón til
sín 1855 og var hún með þeim
að kalla alla ævi síðan, þar til
hún andaðist fjörgömul ári
fyrr en andlát þeirra bar að.
Þeim Jóni og Ingibjörgu
varð ekki barna auðið, en
systurson Jóns, Sigurðs Jóns-
son, tóku þau að sér, er hann
var átta ára, og kostuðu hann
að öllu leyti til náms, og sáu
um hann þar til hann hlaut
sýslumannsembætti. En eins
og Próf. W. Fiske sagði, er
hann frétti lát þeirra, „allir
landar þeirra voru börn
þeirra.“
Jón Sigurðsson dó 7. des.
1879 en Ingibjörg kona hans,
er hjúkrað hafði honum í
löngu sjúkdómsstríði, dó 16.
dag sama mánaðar, aðeins 9
dögum síðar. Þau höfðu þá
búið saman í ástríku hjóna-
bandi, er aldrei féll skuggi á,
í 34 ár. Margir minntust þá
orða Bergþóru. „Ek var ung
gefin Njáli, ok hef ek heitið
honum, að eitt skyldi ganga
yfir okkr bæði.“ Ekkert frem-
ur hefði frú Ingibjörg kosið
sér en þetta, að mega fylgja
honum út fyrir landamæri
lífs og dauða, því hann var
henni alt, hennar líf og henn-
ar yndi, eins og hún segir í
erfðaskrá sinni. Hún mátti al-
drei af honum sjá, og enn
einu sinni fékk hún að verða
honum samferða um íslands-
haf eins og svo oft áður; þau
voru lögð til hvíldar hvort
við annars hlið í skauti ætt-
jarðar þeirra.
Verksmiðja, sem herðir steina og
einangrunarplötur við jarðgufu
Síðusíu 10—15 árin hefir
bygging húsa úr holsteini
íarið mjög í vöxt hér á
landi. Hefir sú þróun
skapazt af tveimur höfuð-
orsökum: í fyrsta lagi,
hlöðnu húsin reynast
mikið ódýrari en þau
steinhús, sem steypt eru í
mótum, og í öðru lagi. að
víða eru erfiðleikar á not-
hæfu steypuefni, nema að
sækja það langar leiðir.
Á Suðurlandsundirlendinu
er mjög hraðfara uppbygging,
og segja má, að nálega á
hverri jörð sé byggt meira
eða minna árlega, og hin
yngri þorp eru í örum vexti,
en þau hafa það sameiginlegt
að vera snauð af byggingar-
efni frá náttúrunnar hendi.
Flult austur yfir fjall
íbúar i Suðurlandsundir-
lendisins hafa því flutt austúr
yfir Fjallið á undanförnum
árum óhemjumagn af bygg
ingarvörum úr steinefnum,
svo sem hinn betri holstein
og steinpípur, og hafa þessir
dýru þungaflutningar orðið
til að hækka byggingarkostn-
að í héraðinu.
Á nokkrum stöðum innan-
héraðs hefir lítilsháttar bygg-
ingariðnaður risið upp, þar
sem unnið hefir verið með
frumstæðum handverkfærum,
og án fræðilegrar handleiðslu.
Lyrir rúmu ári síðan stofn-
uðu nokkrir menn með sér
hlutafélag til reksturs full-
kominnar vélaverksmiðju til
byggingarvöruframleiðslu úr
ýmis konar steinefnum, og
bakskífugerðar úr brenndum
leir.
Eftir nána athugun um
staðsetningu verksmiðjunnar
austan fjalls, varð Hveragerði
fyrir valinu. Þótt þar sé ekk-
ert efni til, sem hægt væri að
vinna úr, þá hefir staðurinn
Og brúðurin enn við hans
aðra hönd
sem elskan og trúfestin sefur.
(M. J.)
Ólíklegt er, að Jóni Sigurðs-
syni hefði auðnast að afkasta
eins miklu eins og hann gerði
fyrir heill íslenzku þjóðar-
innar, ef hann hefði ekki átt
hana sér við hlið til að bæja
frá honum öllum þeim óþæg-
indum og ama, svo sem í
hennar valdi stóð; ólíklegt er,
að þol hans hefði enzt eins
eins lengi í hinni langvarandi
baráttu fyrir frelsi lands og
þjóðar, ef þessi sterka kona
hefði ekki staðið við hlið hans
með óbilandi trausti og trú á
hugsjónum hans. Þess vegna
standa íslendingar í ævarandi
skuld við Ingibjörgu Einars-
dóttur, konu forsetans, og
meðan hans verður minnst
ætti henni heldur ekki að
vera gleymt.
Lengi lifi minning Jóns
Sigurðssonar og Ingibjargar
Einarsdóttur.
ýmsa kosti, svo sem að liggja
vel við samgöngum, hafa raf-
orku frá Soginu, og síðast en
ekki sízt, hinn vellandi jarð-
hita og sjóðandi vatnsgufu,
sem gefur mikila möguleika
til aukinnar tækni í þessari
framleiðslu. — Bauð Teitur
Eyjólfsson, forstjóri verk-
smiðjunnar Steingerði h.f.,
blaðamönnum í gær að skoða
framleiðslu verksmiðjunnar.
Ný gerð holsteins
Verksmiðjunni tókst á s.l.
sumri eftir margvíslegar til-
raunir og ýmsa byrjunarerfið-
leika, að framleiða nýja gerð
af holsteini, úr möluðu hraun-
gjalli, sem sameinar það, að
vera léttur, sterkur og þægi-
legur í öllum meðförum. Hef-
ir steinn þessi fengið lof allra
þeirra, sem hafa notað hann.
Rannsóknir Atvinnudeildar
Háskólans sýna, að brotþol
steinsins er mjög mikið. Gerð
steinsins er byggð á nýjustu
tækniþróun, og reynslu ná-
grannalandanna, þá hefir og
forstöðumaður Teiknistofu
landbúnaðarins, verið verk-
smiðjunni ráðhollur um upp-
byggingu steinsins. Standa
því miklar vonir til að bygg-
ingarholsteinn verksmiðjunn-
ar verði þýðingarmikill þátt-
ur í byggingariðnaði landsins,
sem leysir brýna þörf fyrir
sterkan holstein í útveggi
húsa.
Hveragufan herðir
Holsteinninn er mótaður í
vél, sem gengur fyrir raf-
magni og hefir bæði víbrator
og 8 lesta pressu. Þegar
steinninn kemur úr vélinni,
er hann hertur í 12—14 klst.
í sjóðandi vatnsgufu, að þeim
tíma liðnum er hann ferða-
fær hvert á land sem er.
Hraunbruninn, sem notaður
er í steininn, er malaður í
rafknúnum vélum, sem að-
greina hann í 3 stærðir, og
flytzt síðan á færiböndum
inn í verksmiðjuna, þar sem
hann er blandaður í vissum
hlutföllum. Verksmiðjan hef-
ir blöndunarvél af nýrri gerð
(þýzk) og mun hún vera sú
eina sinnar tegundar hér á
landi. Þá framleiðir verk-
smiðjan ýmsar aðrar vörur til
húsabygginga, svo sem ein-
angrunarplötur, bæði úr vikri
og bruna, skilrúmssteina,
steinpípur, gangstéttar- og
skrúðgarðahellur af mörgum
stærðum. Allar vélar verk-
smiðjunnar ganga fyrir raf-
magni, og yfirleitt er víbra-
tion notað við alla steypu. Að-
staða til gufuherzlu steyp-
unnar í stórum stíl er sérstæð
í þessari verksmiðju, og hefir
sú aðferð mikið vaxtarrými.
Verksmiðjan þarf að auka
húsakost sinn til muna á
þessu sumri til þess að geta
aukið starfsemi sína við fram-
leiðsluna vegna mikillar eftir-
spurnar á byggingarvörum
Allmiklum erfiðleikum og
auknum stofnkostnaði hefir
það valdið verksmiðjunni,
hve erfitt hefir verið að fá
innflutningsleyfi fyrir vélar
frá útlöndum. Af þeim sökum
hefir verksmiðjan orðið að
láta smíða nokkuð af vélum
sínum hér á landi eftir er-
lendum fyrirmyndum. Hafa
þær orðið dýrari en hinar er-
lendu vélar, ef innflutnings-
leyfi hefði fengizt fyrir þeim.
Ennþá þarf verksmiðjan að
bæta við sig vélum frá út-
löndum.
—TÍMINN, 11. maí
„Við einir eigum
fullan réft fil Færeyja"
Hvassyrt grein í Þórshafnar-
blaðinu „14. september" í gær
Frá fréttaritara Vísis,
Þórshöfn í Færeyjum
í gær.
D A N S K A lögregluskipið
„Parkeston“ er nú snúið heim
aftur og hefur mönnum mjög
létt við brottför þess.
í tilefni af því birti blaðið
„14. september“ harðorða
grein og segir þar meðal
annars:
„Færeyska þjóðin á land
sitt ein. Við einir eigum fullan
og allan rétt til þessa litla
bletts á jarðkringlunni, og
okkur ber að vernda þessa
eign okkar og rækta. Mönn-
um kann ef til vill ekki að
virðast, að þetta sé merkilegt
viðfangsefni, þegar hugsað er
til hinna miklu átaka úti í
heimi, en annað eigum við
ekki, og annað er ekki við-
fangsefni okkar í lífinu ....
Ófrelsi er til um allan heim,
en engin þjóð hefur verið
jafn rænd, særð og spottuð
sem hin færeyska. Danir
buðu okkur frelsi, sem við
höfnuðum, en svo sviku þeir
okkur og lögðu okkur í fjötra
á ný . . . . Réttarvitund er
okkur Færeyingum í blóð
borin, hyort sem við teljum
okkur í sambandsflokki eða
annars staðar, og enginn getur
afsakað eða stutt óréttinn,
sem við erum beittir, nema
þá að misbjóða samvizku
sinni .... „14. september"
hefur ekki viljað fylgja hin-
um venjulegu leikreglum, að
þegja yfir ósómanum og rétt-
leysinu í samfélagi okkar ....
Við vitum hvað við segjum,
og segjum ekkert nema sann-
leikann, hvort sem sumum
líkar betur eða verr. Þetta
teljum við æðstu skyldu okk-
ar, og verði hún ekki*‘í heiðri
höfð, fer bezt á því að hætta
útgáfu blaðsins .... Það kann
að kosta okkur illvild og
hatur, en við munum halda
áfram að hreinsa illgresið úr
akri Færeyinga .... Okkur
hefur verið innrætt vanmátt-
arkennd, en þegar mest á reið,
stóðu Færeyingar þó sem
einn maður, og þetta mun
einkenna baráttu Færeyinga í
framtíðinni fyrir frelsi og
réttlæti . . . .“
—VÍSIR, 13. maí
«