Lögberg - 17.01.1957, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 17. JANÚAR 1957
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
„Hvað ætli þeim hafi nú borið á milli?“ spurði
Þórður.
„Hún komst víst í einhver Ameríkubréf hjá
honum, þar sá hún að hann ætti hálffullorðinn son
í Ameríku“, svaraði hún.
Það hnussaði í Þórði: „Gat hann nú ekki
passað bréfin fyrir henni? Það er meiri hrakfalla-
bálkurinn, sem hann Jón er“.
„Ég veit ekkert, hvernig hún hefur komizt
yfir þessi bréf, en hún var hér frammi í nótt svo
lengi, að ég fór um síðir að vitja um hana. Þá var
hún að pukra með eitthvað sem ég mátti ekki sjá,
því að hún slökkti ljósið. Það hafa sjálfsagt verið
bréfin“.
„Blessuð vertu róleg, hann sækir hana víst
fljótlega vestur, ef hún kemst þá alla leið, sem
mér þykir ólíklegt. Manstu þegar hún fór til vin-
konu sinnar hérna um vorið og ætlaði að setjast
að hjá henni og komst af tvær nætur?"
„Jú, ég man það. Það er ótrúlegt að ég gleymi
því stríði. Ég var nú farin að vona að það væri
búið“, sagði Borghildur andvarpandi. „Hver skyldi
nú hafa trúað að þetta hamingjusama hjónaband
hefði þennan endi?“
„Það er nú svona, þegar óhreint mjöl er íj
pokahorninu, þá vill það komast upp á endanum“,
sagði Þórður.
„Það getur nú satt verið, en vægara mætti
kannske taka á göllunum en hún gerir, aumingja
konan“.
„Það eru fáir, sem geta umborið ótryggðina, þó
að þeir hafi heilbrigða skapsmuni, en það hefur
hún ekki. En þetta lagast fljótlega. Við segjum
bara að hún hafi farið þetta að gamni sínu“.
„Ónei, það kemst á loft. Hún hefur sagt Dísu
eitthvað. Hún er með einhverjar dylgjur og
merkilegheit. Ég hef ekki getað fengið mig til að
spyrja hana neins“.
„Það var það hyggilegasta að segja henni það,
þessu flóni, sem aldrei getur þagað“.
„Nú, jæja, þarna er þá Þórður kominn“, sagði
Gróa um leið og hún kom fram úr baðstofunni
æði fasmikil. Borghildur fór fram um leið og hún
sá Gróu. „Hvár skildurðu við húsmóðurina?“
bætti hún við hálf hikandi.
„Fram í skipi“, var hans stutta svar.
„Heldurðu að hún hafi verið að fara alfarin í
burtu?“ spurði hún ennfremur.
„Hvernig dettur þér það í hug?“
„Hún segir það hún Dísa og það með, að hún
eigi að koma til hennar í vor“.
„Alltaf getið þið trúað því, sem þessi stelpa
þvaðrar, þó að þið rekið ykkur á það daglega að
hún fer með eintóma endaleysu“, sagði Þórður.
„Ó, læt ég það vera. Það er vanalega eitthvert
vit í því, sem hún segir, greyið. Og svo er það hún
Borghildur — hún er ekki vön að vera svona
niðurbrotin eins og hún er í dag“, rausaði Gróa.
„Mér skildist á Önnu, að hún ætlaði sér að
koma með næstu skipsferð, ef tíðin yrði góð. Mér
þykir líklegt, að hún hefði haft eitthvað með sér
annað en eina tösku, ef hún hefði verið að fara
alfarin“.
„Satt er það“, sagði Gróa og efaðist um hverju
hún ætti að trúa. En það var nú alltaf svona,
þegar Þórður talaði, að það var ekki gott að hafa
á móti því. „Þetta hefur nú verið þessi blessuð
ánægja svo lengi, en þessi veiklun getur gripið
fólk allt í einu. Ég á bágt með að trúa öðru en
eitthvað sé bogið við þetta allt. Borghildur er mér
ráðgáta. Það er þó kona, sem ekki er vön að láta
bugast“.
Það var komið fram að háttatíma, þegar
hreppstjórinn kom heim. Þórður tók við Fálka
eins og hann var vanur. Borghildur setti heitan
mat fyrir húsbórida sinn, en hún spurði hann
einskis eins og vanalegt er þó þar, sem fáferðugt
er, heldur var á sífelldu rölti inn 1 búrið og fram
úr því aftur. Hún kveið fyrir spurningunni, sem
bráðlega yrði lögð fyrir hana. Það stóð heldur
ekki á henni.
„Hvernig hefur blessuð konan það í dag? Hún
leit út fyrir að vera ekki vel hress í morgun. Hún
er kannske háttuð?“
Það var svo heppilegt, að Þórður var kominn
inn, því að Borghildur var sein til svars. „Ég vildi
helzt vera laus við að svara þér í þetta sinn, Jón
minn, kannske Þórður vilji vera svo góður að
tala fyrir mig“, sagði Borghildur.
Jón lagði frá sér hníf og gaffal og horfði á
þau til skiptis með kvíðandi spurnaraugum:
„Hefur eitthvað komið fyrir?“
„Ja, nei, nei, það er engin ástæða til að missa
matarlystina, þó að konan taki sér lystitúr eigin-
lega í fyrsta sinn á ævinni“, sagði Þórður. „Hún
brá sér um borð í skipið, sem lá á Ósnum, og
ætlaði vestur á Breiðasand að finna frú Matthildi
vinkonu sína. Annað hefur ekki komið fyrir“.
„Hvað átti það að þýða — að fara án þess að
minnast á það við mig? Gerði hún þettá að gamni
sínu til að láta það koma mér á óvart — eða hvað,
Borghildur?“ spurði Jón.
Borghildur svaraði seinlega innan úr búrinu:
„Mér sýndist hún ákaflega ólík því að hún væri
að gara að gamni sínu. Hún gat svo lítið talað við
mig, en ég reyndi það sem ég gat til að telja henni
hughvarf. Það er ekki álitlegt að takast ferðalag
á hendur um hávetur, en það var þýðingarlaust
að fá hana til að breyta um skoðun. Þau máttu
víst ekki seinna koma — skipið var alveg að fara“.
„Bara það hefði verið farið. Óttaleg fljótfærni
er þetta. Hún hefur aldrei komið á sjó á ævi sinni,
og nú er kominn hríðarjagandi og lítur út fyrir
storm í nótt“, sagði Jón þreytulega, en hélt þó
áfram að matast. Hann bjóst við að inni í húsinu
biði skýringin á þessu öllu. Hún hafði sagt það,
þegar hann kvaddi hana.
Dísa kom nú innan úr baðstofunni, sæl og
brosandi, eins og hún hafði verið allan þennan dag.
Nú bjóst hún við að verða spurð úr spjörunum,
því að hún var fróðaSta manneskjan á heimilinu.
En Þórður gaf henni bara óhýrt hornauga og
Borghildur skipaði henni með augunum að hafa
sig inn aftur. Þegar hún hlýddi ekki, ýtti Borg-
hildur henni inn fyrir hurðina. Hún ímyndaði sér
að þessi hlálega kátína gæti gert fleirum en sér
gramt í geði.
Þórður spurði frétta utan af Ströndinni. Jón
svaraði því fáu. Ef hann hafði heyrt eitthvað,
var það alveg gleymt. Hann þóttist sjá það á
Borghildi, að hér væri eitthvað nýtt áhyggjuefni
á ferðinni. Hann fór inn í hjónahúsið, þegar hann
hafði lokið við matinn, kaffið ætlaði hann sér að
drekka seinna. Hann heyrði Gróu segja á bakið á
sér: „Ójá, líklega finnst honum héldur tómleg
heimkoman, aumingja manninum“.
Það var hlýtt inni í húsinu, en næstum al-
dimmt. Hann kveikti og litaðist um. Allt var eins
og vant var. Lísibet litla svaf róleg í rúmi sínu,
sem Borghildur hafði fært að rúmstokknum hans.
Þarna lá dagatalið á gólfinu — hann tók það upp
og kastaði því á skrifborðið. Skyldi hvergi vera
bréf til hans? Það hlaut að vera, því að skriffærin
hennar voru á kommóðunni, lítil blekbytta og
rauð pennastöng. Til einhvers hlaut hún að hafa
tekið þetta upp. Hann leitaði í bókum, sem lágu á
skrifborðinu, en þar var ekkert. Hvernig .gat
staðið á þessu — hvað hafði hún verið að gera
með skriffærin sín og gleymt að láta þau niður
aftur? Kannske Borghildur væri með bréf, til hans.
Hann fór fram aftur. „Bað Anna þig fyrir bréf
eða skilaboð til mín, Borghildur?“ spurði Jón.
Hún svaraði því neitandi: „Ég held að hún
hafi ekki haft neinn tíma til að skrifa“.
„Hefur kannske einhver málaskjóða komið
undanfarna daga, sem hefði getað fært henni ein-
hverjar fréttir, sem hefðu getað gert hana svona
angurværa? Hún er nú alltaf svo trúgjörn. Eða
heldurðu að þetta hafi aðeins verið gaman hjá
henni til að gera mig rothissa, þegar ég kæmi
heim?“
„Nei, áreiðanlega ekki. Hún var ekki glöð og
sagðist vera farin frá þér alfarin — hefði átt að
vera farin fyrir löngu. Hún var að tala um eitt-
hvert bréf, sem hún hefur víst komizt í hjá þér“,
sagði Borghildur.
„Bréf hjá mér? Það getur ekki verið. Kannske
hún hafi fengið bréf frá frú Matthildi?“
„Ekki veit ég til þess að hún hafi skrifað henni
síðan hún fluttist héðan, þó að einkennilegt sé,
eins og Anna áleit hana mikla vinkonu sína. Ég
hef nú ekki mikla trú á því, að hún reynist henni
nein sérstök hjálparhella, þegar hún knýr á hennar
náðardyr", sagði Borghildur fálega.
Jón gekk um gólf, þögull og þungbúinn,
nokkra stund, svo sagði hann: „Hún þarf varla
lengi að knýja á hennar náðardyr. En ég er hissa
á því, að hún skyldi ekki skrifa mér línu“.
„Spurðu Dísu — hún þykist vita einhver
ósköp“, sagði Borghildur.
Jón fór inn aftur og bað Dísu að finna sig inn í
hjónahúsið. Hún kom inn brosleit, en íbyggin á
svip. En þegar hún leit framan í fóstra sinn, hvarf
brosið. Hún var alltaf hálf hikandi og feimin við
hann, þegar hann var svona alvarlegur á svipinn.
„Bað Anna þig fyrir nokkuð til mín — bréf
eða skilaboð?“ spurði hann.
„Nei, það gerði hún nú ekki. Hún var að
hugsa um að skrifa, en svo brenndi hún bréfið. Ég
sé það inn um gluggann —: ég var úti“, vældi hún.
„Sagði hún þér, hvað hún ætlaði að verða
lengi í burtu?“
„Hún ætlar aldrei að koma aftur. Hún ætlar
að fara að búa — eiga heima þarna fyrir vestan —
og ég fer líka til hennar í vor og Jakob líka —
kannske Borghildur einnig“, stamaði hún kafrjóð.
„Ertu að búa þetta allt saman til eða sagði
hún þér þetta?“ spurði hann höstugur.
„Hún sagði mér þetta allt og margt fleira“,
svaraði hún og glotti meinfýsin um leið og hún
benti á þilið yfir skrifborðinu: „Þarna lét hún
hringinn sinn“.
Jón hafði ekki tekið eftir honum fyrr. Spurn-
ingin, sem komin var fram á varir hans um það,
hvað hún hefði meira að segja, var aldrei lögð
fram. Hann opnaði hurðina og ýtti henni hrana-
lega fram úr dyrunum. Helzt hefði hann haft
skap til að sparka í hana, svo mjög minnti hún á
foreldra sína — undirleit og illkvittin yfir ósigri
hans. Hann skoðaði hringinn vandlega eins og
hann tryði ekki að þetta væru stafirnir sínir, sem
innan í honum voru. Svo lét hann hringinn á sama
stað og hann hafði verið. Það var enginn efi á
því lengur, að konan var farin frá honum án
þess að skilja eftir eitt einasta hlýtt kveðjuorð til
hans eftir nítján ára hjónaband —nítján ára sælu
og sorgir, duttlunga og dekur, stríð o gsigra.
Þannig átti það að enda. Honum var ætlað að
verða einum. Einkasonurinn átti að fara á eftir.
Jón var svo eigingjarn, að honum fannst hann
eiga betri skilið.
Nokkru seinna opnaði Borghildur hurðina.
Það var dimmt inni. Hún spurði hvort hann vildi
ekki reyna að hressa sig á kaffi.
„Nei, ég vil ekkert nema að vera einn“, svar-
aði hann innan úr myrkrinu.
Borghildur lét hurðina síga aftur og fór fram í
eldhúsið. Vinnufólkið var að hátta í baðstofunni.
Hún gat ekki farið að hátta. Hún vildi helzt vera
ein eins og húsbóndi hennar. Þetta var í annað
sinn, sem húsfreyjusætið á þessu heimili var autt.
Og bæði fundu þau, að þó að Anna hefði verið
afkastaminni en fóstra hennar, var jafn átakanlega
tómlegt við burtför hennar, og söknuðurinn nísti
hjörtu þeirra jafn sárt eins og í fyrra skiptið. Hún
settist við eldhúsborðið og grét með þungum ekka.