Lögberg - 21.03.1957, Blaðsíða 5

I
5
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 21. MARZ 1957
wvvv^
^ 'yyyvTTTTVW
ÁliLeAHÁL
ItVCNNA
/ Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
Hugþekk barnabók
Valdimar V. Snævarr, áður
skólastjóri í Húsavík og Nes-
kaupstað í Norðfirði, en nú
um allmörg ár búsettur að
Völlum í Svarfaðardal, hefir
sýnt það með fyrri barnabók-
um sínum, Líf og játning og
GuS leiði þig, að hann lætur
sér sérstaklega annt um
kristindómsfræðslu barna og
unglinga, og er að sama skapi
sú list lagin, að skrifa ágæt-
lega við þeirra hæfi.
Nýjasta bók hans, Tóm-
stundir, er kom út á vegum
Bókaforlags Odds Björnsson-
ar á Akureyri síðastliðið
haust, sver sig í sömu ætt um
vekjandi og göfgandi lesmál,
þó að almennara efnis sé, og
um lipran og skemmtilegan
frásagnarhátt.
Bókin á rætur sínar að rekja
til kennara- og skólastjóraára
höfundar, og fer hann um það
þessum orðum í eftirmála:
„Frá starfsárum í Húsavík og
Neskaupstað hefir ýmislegt
geymzt af því, sem ég samdi
fyrir börnin þar. Sýnishorn af
því birtast í þessari bók. Sumt
af því hefir áður birzt á prenti,
en annað ekki.“
1 Tómstundum eru frum-
samdar sögur, þýdd leikrit og
frumsamin, og frumort kvæði,
en höfundurinn er skáld gott,
eins og kunnugt er, og sér-
staklega löngu þjþðkunnur
fyrir hina fögrifl. og ágætu
sálma sína. •
Ekki þarf lesandinn heldur
lengi að blaða í þessari bók,
svo að honum verði það eigi
ljóst, að þar heldur á pennan-
um maður, sem bæði hefir
brennandi áhuga á fræðslu- og
uppeldisstarfinu og samúðar-
ríkan skilning á sálarlífi
barna og unglinga; veit af
langri reynslu hvað á við í
þessum efnum á þeirra þroska
skeiði og líklegast er til að
glæða með þeim ást á öllu
fögru og góðu, en vera þeim
þó um leið hugþekkur lestur.
Eftirfarandi ummæli dr. Ás-
mundar Guðmundssonar bisk-
ups íslands um þessa bók hitta
því ágætlega í mark (Kirkju-
ritið, janúar 1957):
„Tómstundir eru prýðilega
samin bók við barna hæfi.
Hugsanir allar einkar ljósar
og efnið þrungið anda trúar
•og siðgæðis. Get ég vart hugs-
að mér það barn, sem byrjar á
henni, að það lesi hana ekki
alla. Hygg ég einnig, að hvert
barn batni við þann lestur, og
vil því hvetja foreldra til þess
að gefa hana börnum sínum,
t. d. í afmælisgjöf eða jóla-
gjöf. Aurunum, sem til þess
fara, er vissulega vel varið.“
Bókin er vönduð og falleg
að ytra frágangi, og hvað það
snertir höfundi og útgefanda
^il sóma.
Ef einhverjir foreldrar
vestan hafs vildu eignast bók
þessa til þess að gefa hana
börnum sínum, tel ég víst, að
Davíð Björnsson bóksali í
Winnipeg gæti útvegað þeim
hana. RICHARD BECK
★ ★ ★
„Nafnið mift"
Grein með þessari fyrirsögn
var í seinasta blaðLLögbergs,
þar sem frú Ingibjörg Jónsson
segir frá baráttu sinni við að
halda sínu rétta íslenzka
nafni. Þeir, sem þekkja frúna
eru auðvitað ekkert hissa á að
hún hafi unnið sigur í þessu
efni, jafnvel þó að hér áður
fyrr væru ekki margar ís-
lenzkar stúlkur í Winnipeg,
sem héldu sínum réttu nöfn-
um: Guðrún varð Gertie, Sig-
ríður varð Sissy — og þannig
má telja í dúsína-tali. öðru-
vísi fór fyrir mér. Því það kom
að því að ég barðist fyrir því
að losna við mitt langa og
erfiða nafn, sem ég vissi ekki
að væri erfitt, fyrr en ég lenti
í Winnipeg!
Ég var skírður Gunnlaugur
Tryggvi — og ég var Aðal-
steinsson. Þetta var 1888, en
nokkrum mánuðum áður hafði
annar drengur fæðzt á Akur-
eyri, og var honum gefið sama
nafn. Hann varð með tíman-
um mjög fljótmæltur og gaf
alltaf fullt nafn, en ég var
seinni í snúningum óg lét
duga að segja Tryggvi. Það
skrítna er þó samt, að ég var
alltaf kallaður Aðalsteinn í
Winnipeg og víðsvegar á ferð-
um mínum um Vesturlandið,
nema af gömlum kunningjum
frá Akureyri og Seyðisfirði,
sem kölluðu mig Tryggva. En
svo fóru bréf að koma til mín,
vanalega einhverjar auglýs-
ingar — að selja mér húslóðir
og annað — og höfðu þessi
félög fengið nafn mitt hjá
húsbændum mínum. En ég
man ekki eftir að hafa nokk-
urntíma fengið bréf með mínu
rétta nafni. En ég reyndi að
vera þolinmóður. Og svo var
ég minnugur á dálítið atvik,
sem kom fyrir í Quebec, þegar
við biðum eftir lestinni til
Winnipeg. Við, vorum sjö í
hópnum frá íslandi. En þarna
kom vingjarnlegur maður til
okkar og gerði sig kunnugan
JÖRÐIN
Svo heitir ein af bókum
Menningarsjóðs árið 1955. —
Hún er ein af bókaflokknum
Lönd og lýðir. Þetta eru allt
eigulegar bækur, fróðlegar og
skemmtilegar. Hefði þjóðin
fengið slíkar bækur fyrir 50—
60 árum, hefðu þær verið lesn-
ar og marglesnar, lærðar og
ræddar. Þá fengum við okkur
ekki sadda af bókum, en nú
er búið að gefa óát í hjörðina,
og er þar um að kenna, eins og
flest annað illt, peninga-
græðginni. Á íslandi hefur sá
löngum þótt slæmur sauða-
maður, er gefið hefur óát í
hjörðina.
Þótt jörð vor sé í algeimin-
um ekki fyrirferðarmeiri, að
sínu leyti, en arið í sólargeisl-
anum, er hún safnt í vitund
okkar og þekkingu það stór,
að ekki er í lítið ráðist að
skrifa um alla jörðina, alla
hennar ótalþættu tilveru.
Hér er þess engin leið að
lýsa bókinni neitt að ráði, að-
eins hægt að minna á hana.
Til þess að dæma réttlátlega,
hversu góð skil höfundurinn
hefur gert viðfangsefni sínu,
þarf auðvitað sérfróðan mann
á því sviði. Hitt er víst, að sá
maður mundi ekki talinn ó-
fróður um jörðina, sem kynni
allan þann fróðleik utanbókar,
sem fáanlegur er í bókinni, og
öll er hún einnig ágætlega
myndskreytt.
. Bókin hefst á kaflanum:
Jörðin og sólkerfið. Er þar
góður fróðleikur um sól, tungl
sem norskan prest, — en nú
kom lestin, — og allt sem
hann sagði var: „Breytið ekki
nafni ykkar“ — forandre ikke
eders navn — og ennþá einu
sinni veifaði hann vingjarn-
lega til okkar og hrópaði:
"Don't change your namel''
Og ég hékk á mínu nafni. Svo
einn heitan og erfiðan dag
kom ég heim þreyttur og
sveittur — tók af mér skyrt-
una, þegar kona mín kemur,
heldur skrítin í framan, — ög
stingur bréfi undir nef mitt.
Þetta var óvanalegt .af henni,
og hér hlaut því að vera um
merkilegt bréf að ræða. Á um-
slaginu stóð, vélritað með
skýru letri: Mr. Gummlangur
Tyrgir Addelstinson. Það var
þá, sem ég rak hausinn upp
undir loftið, sneri mér að konu
minni og sagði — á einum sjö
tungumálum, — hér erum
við og hér verðum við alla
okkar hundstíð — og við lát-
um ekki börn okkar bera slíka
byrði, — sneri mér svo um
hæl og fór, eins og hrafninn
flýgur, beint til ólafs Þor-
geirssonar. — Og næsta dag
hét ég G. T. Athelstan — og
gat sannað það, því ég hafði
hundrað kort í höndunum. —
Og síðan hefir allt verið í lagi
— hér um bil allt!
G. T. Athelslan
Minneapolis, Minn.,
7. marz 1957.
og stjörnur. Þá tekur við kafl-
inn um Lofiið, og þar margt
um veðurfar. Næstu kaflar
eru: Jarðbelti og landsnyijar,
Dýralíf, Hafið, og er kaflinn
um hafið mjög yfirgripsmikill
og margþættur. Síðandi kafl-
inn er: Landið. Síðast í bók-
inni eru fróðlegar töflur um
stærð eyja og landa, lengd og
stærð fljóta, stærð stöðu-
vatna, einnig um sund og eiði
og hæð fjalla, þó aðeins hin
hæstu.
Enn eru lönd að nema.
Margir virðast hafa áhyggj-
ur út af því, hvað gera skuli
við alía mannfjölgunina í
heiminum. Hér er einn kafli í
bókinni, sem er ef til vill
mörgum nýung: '
„Regnskógasvæðin eru til-
valin til ræktunar, ef skógur-
inn er ruddur. Þar er hægt að
fá uppskeru tvisvar á ári og
af t. d. hrísgrjónum jafnvel
fjórum sinnum. Regnskógarn-
ir þekja feiknastór flæmi,
einkum í Amazónlandinu í
Suður-Ameríku og á strönd-
um Guíanaflóans og í Kongó-
dældinni í Afríku. Samt feru
landgæðin þar óvíða hagnýtt
enn sem komið er, því að skóg-
arbúar eru frumstæðir að allri
atvinnumenningu. Ekki leikur
neinn vafi á, að þessi frjó-
sömu héruð geta orðið dvalar-
staður hundraða milljóna
manna, þegar þau verða tekin
til ræktunar. Þær 25 milljónir
manna, sem bætast við íbúa-
tölu jarðarinnar á hverju ári,
gætu um marga áratugi stofn-
að sér ný heimkynni í þessum
gróðursælu löndum, ef sam-
tök væru um að skipuleggja
þá mannflutninga . . .
Gott dæmi um það, hve
miklu má til vegar koma í
hitabeltislöndunum, er Java.
í landbúnaðarhéruðunum þar
búa um 300 manns á hverjum
ferkílómetra. Með sömu jarð-
nýtingu gæti helmingur alls
mannkyns hafzt við í Ama-
zónlandinu. Þetta er ekki eins
fjarstæðukennt og virðast
mætti í fljótu bragði, því að
þess eru dæmi, að í hrísgrjóna
ræktarhéruðum búi 500 manns
á hverjum ferkílómetra og
sums staðar jafnvel 1000“.
v Huggið ykkur við þetta,
ungu bændaefni.
Hægt væri að flytja heila,
áhrifaríka prédikun um örfáar
línur á einum stað í bókinni,
bls. 85, þar sem minnst er á
kóraldýrin og undursamlegt
afrek þeirra, að mynda kóral-
i*íf, eins og t. d. eitt við suður-
strönd Ástralíu, sem er 300 til
2000 metra breitt og 2000 kíló-
metra langt.
Meðaldýpt hafsins_ er 3800
metrar, en mesta dýpt þess,
sem mælzt hefur 10,830 metr-
ar. Meðalhæð landsins yfir
sjávarflöt er 840 metrar, en
hæsta fjallið, Mount Everest,
er 8910 metrar. Siglingaleiðir
um stórfljótin í Amazónsland-
inu eru 27 þúsund sjómílur.
Fyrir rúmum 90 árum var
olíuframleiðsla heimsins að-
eins 70,000 smálestir, 20 árum
síðar var hún orðin 3 milljón-
hr. Árið 1920 var hún 90 millj-
ónir og 1952 rúmar 650 millj.
Þannig mætti halda áfram
að nefna ýmsar furðulegar
tölur í þessari bók, en nú er
bezt að láta lesarann sjálfan
um að kynnast bókinni. Hún
er ágæt og eiguleg. -—EINING
/#ÁVÖXTUR“
Framhald af bls. 4
leitt meira og fe^ngið meira
upp úr verksmiðjunni. Þá datt
honum það í hug, að ef fólkið,
sem vann fyrir hann ætti hlut
í verksmiðjunni, þá fengi það
vexti, og það mundi þá vinna
mikið betur saman, og hann
•fengi þá, að sjálfsö^ðu, meira
upp úr verksmiðjunni.
Hann bauð fólkinu að kaupa
hlutabréf og skipta, eftir hlut-
föllum, arðinum á milli þeirra.
Og allir keyptu hlutabréf og
verksmiðjan varð stærri og
framleiddi smám saman betri
og meiri vinnu. Fólkið fékk
sinn ávöxt af hlutabréfunum,
og það vann betur saman en
áður, og eigandinn var nú vel
ánægður með sinn arð, sem
hann fékk af verksmiðjunni.
Það er mikið haft nú á tím-
um á undirmeðvituninni að
láta sér líða vel, og er mikið
unnið að því að hafa stöðuga
vinnu, og hafa góðan hagnað
af vinnu sinni.
Uppfinningamenn hafa upp-
götvað margs konar vélar, sem
gjöra vinnu og samgöngur á
ýmsan hátt auðveldari og arð-
samari. Og verklagið hefur
mikið breytzt til batnaðar frá
því, sem það áður var, og
fólkinu líður nú mikið betur
á líkamlegan hátt heldur en á
fyrri tímum.
Maðurinn verður að hafa
mátt og hæfileika til þess að
geta hugsað og unnið.’Og vís-
indamaðurinn hefur hugsað
og notað skilninginn, og hann
hefur uppgötvað vélar og
mörg lyf, sem hann blandar
saman, og fólkið tekur þessi
meðöl og læknast af mörgum
sjúkdómum.
Hugvitsmaðurinn h e f u r
framleitt margs konar vísindi
og vélar, sem gefa af sér
margs konar framleiðslu og
framför, og tilheyrir hlutum
hér, sem gjörir það hægara og
skemmtilegra að lifa í veröld-
inni, og gefur sinn veraldlega
ávöxt.
Vísindamaðurinn getur al-
drei tekið hvatir og glæpi í
burtu úr mannkyninu, því að
vísindafræðin hafa ekkert
andlegt efni og engan andleg-
an ávöxt.
Andi og sál, sem er maður-
inn, hefur andlegt efni, sem
gefur honum allan ávöxt. —
Maðurinn er á öllum tímum
því lögmáli háður, að hann er
eins og hann hugsar; og hann
deyr og verður að fara úr ver-
öldinni, og hann fier þá frá
sinni hugsun og verkum þann
ávöxt, sem hann á.