Lögberg - 28.11.1957, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 28. NÓVEMBER 1957
3
Frelsisbaráttu Ungverja minnzt
um allan heim
Landflóiía riisljóri lalar 4 íundi „Frjálsrar menningar"
3- nóvember. — Ný bók um þjóðbyliinguna.
Blaðamenn áttu í gær fund
með Tómasi Guðmundssyni,
formanni félagsins Frjáls
menning, og Eyjólfi K. Jóns-
syni, forstjóra Almenna bóka-
félagsins. — Tómas Guð-
mundsson skýrði frá því, að
stjórn Frjálsrar menningar
hefði gert svohljóðandi á-
lyktun í tilefni eins árs af-
mælis ungversku byltingar-
innar:
1. Félagið Frjáls menning
vottar ungversku þjóðinni
virðingu sína og samúð, og
harmar þá ógæfu frjálsra
þjóða, að hafa ekki getað kom-
ið henni til liðs í þeirri frelsis-
baráttu, sem hún háði við
miskunnarlaust ofurefli.
2. Félagið fordæmir árásar-
styrjöld Sovétríkjanna á
hendur Ungverjum sem hróp-
legt afbrot gegn grundvallar-
lögmáli í sambúð siðaðra
þjóða. Það fordæmir í nafni
mannúðar og mannréttinda
hinar hryllilegu ofsóknir,
mannrán, fangelsanir og af-
tökur, sem haldið er uppi
gegn ungverskum föðurlands-
vinum, körlum og konum, sem
hafa unnið sér það eitt til
saka að berjast fyrir sjálf-
stæðri tilveru þjóðar sinnar.
3. Félagið beinir þeirri á-
skorun til íslendinga, að þeir
fésti sér örlög ungversku þjóð-
arinnar í minni, og láti þau
verða sér til varnaðar í skipt-
um við þau ofbeldisöfl, sem
líkleg eru til þess að grafa
undan sjálfstæði þjóðarinnar
og búa í haginn fyrir erlenda
íhlutun og yfirdrottnun.
----0----
í dag, 23. október, er ár liðið
frá því, er ungverska þjóðin
reis upp til einhuga baráttu
gegn kommúnistastjórn lands-
ins og sagði Tómas Guðmunds
son, að þeirra atburða yrði
minnzt hvarvetna um hinn
frjálsa heim. Systurfélög
Frjálsrar menningar, sem
starfa í fjöjmörgum löndum,
senda frá sér ályktanir í til-
efni þessara tímamóta og
gangast fyrir því, að almenn-
ingur um heim allan verði
minntur á hina hræðilegu at-
burði, sem gerðust í Ung-
verjalandi fyrir einu ári.
Tómas sagði, að starfsemi
Frjálsrar menningar væri
mjög víðtæk, ekki sízt í Asíu
og hefði hann fengið tækifæri
til að kynnast því, þegar hann
var staddur í Nýju Delí í
sumar. Heimsótti hann aðal-
stöðvar félagsins þar í borg
og sýndist honum starfsemin
þar öflugri en hann hafði gert
ráð fyrir. Hann bætti þvfvið,
að Frjáls menning væri ekki
stofnuð tíl að sundra, heldur
til að sætta ólík öfl í heimin-
um, en þar sem aðalmarkmið-
ið væri að stuðla að því, að
allir menn væru frjálsir orða
sinna og gerða, gætu félögin
ekki haldið að sér höndum,
þegar jafnvoveifleigir atburð-
ir gerðust og í Ungverjalandi
um þetta leyti í fyrra.
Samkoma í Gamla Bíói
Þá gat Tómas Guðmunds-
son þess, að Frjáls menning
mundi efna til samkomu í
Gamla Bíói sunnudaginn 33.
nóvember, en að morgni -4.
nóv. í fyrra réðust rússneskar
hersveitir inní Búdapest, eins
og menn muna. Á samkomu
þessari, sem haldin verður til
minningar um ungversku bylt
inguna, talar George Falúdi,
aðalritstjóri blaðsins Uro-
dalmy Ujsag, sem nú er gefið
út í Lundúnum undir nafninu
Hungary Literary Gazette.
Þetta var aðalmálgagn ung-
verska rithöfundasambandsins
fyrir byltinguna, og varð eitt
áhrifamesta blað þar í landi.
Skömmu áður en byltingin
brauzt út, kom blaðið út í 30
þús- eintökum. Stjórn kom-
múnista reyndi að bregða fæti
fyrir blaðið með því að
skammta því pappír og varð
það til þess að lækka eintaka-
fjöldann, en þá brá svo við,
að blaðið var selt á svörtum
markaði, svo áfjáðir voru Ung
verjar að heyra sannleikann.
Falúdi flýði land í bylting-
unni og stjórnar nú blaði sínu
í Lundúnum, eins og áður er
sagt. Þess má geta, að fleiri
ræðumenn munu tala á sam-
komunni í Gamla Bíói, en ekki
er enn ákveðið, hverjir það
verða. Þá verður flutt ung-
versk músik. Tómas sagði um
samkomu þessa: „Ætlunin er,
að þetta verði friðsamleg sam-
koma, en mjög í áminningar-
skyni.“
Á blaðamannafundinum
skýrði Eyjólfur K. Jónsson frá
því, að Almenna bókafélagið
hefði gefið út bókina „Þjóð-
byltingin í Ungverjalandi"
eftir danska rithöfundinn og
blaðamanninn Erik Rostböll.
1 henni eru frásagnir sjónar-
votta, sem þátt tóku í bylt-
ingunni. Tómas Guðmundsson
hefur þýtt bókina og má geta
þess, að hún hlaut góða dóma,
þegar hún kom út á forlagi
Gyldendals í marz s.l. Allur
ágóði af bókinni rennur í Ung-
verjalandssöfnun Rauða kross
íslands. Bókin er tæpl. 160 bls.
að stærð með nokkrum mynd-
um. Hún kemur í bókaverzl-
anir í dag og verður strax
send umboðsmönnum Al-
menna bókafélagsins úti á
landi. —Mbl., 23. okt.
Hún: — Fyrir tveimur
mánuðum var ég ákaflega
hrifin af George. Nú get ég
alls ekki liðið hann. Það er
einkennilegt, hvernig karl-
mennirnir geta breytzt á
svona skömmum tíma.
Business and Professional Cards
ÞJÓÐRÆKNISFÉLAG ÍSLENDINGA í VESTURHEIMI
Forsetl: Dll. IUCUAHI) BECK
801 Llncoln Drive, Grand Forks, North Dakota.
Styrkið félagið með þvf að gerast meðllmlr.
Ársgjald $2.00 — Tfmarlt félagsins frítt.
Sendist til fjárm&laritara:
MR. GCÐMANN LEVY,
186 LJndsay Street, Winnipeg 9, Manltoba.
FJAÐRAFOK
Forn brýni
Brýni úr flögubergi hafa
mjög oft fundizt annars stað-
ar en í kumlum, og eru eitt
óbrigðulasta kennimark um
mannabústaði yfirleitt. Menn
hafa brýnt mikið, enda járn
of deigt og seyrt. Stærsta
brýni, sem fundizt hefir hér
á landi, fannst í Rangá eystri
skammt frá Stóra-Hofi, 78,8
sentimetra langt og mjög
brýnt. Má ætla að slík stór-
brýni hafi verið ætlað til
brýnslu sverða og annara lang
eggjaðra járna. öll eru brýnin
úr erlendum steini, svo sem
ætíð hefir verið hér á landi,
líklega norskum. Kaupmenn
hafa flutt flöguberg inn í stór-
um stykkjum, er síðan hafa
verið klofin niður í brýni. 1
Þverárdal í Húnavatnssýslu
fundust fjögur mjög stór
brýni, hið lengsta 70 sm., öll
óbrýnd og líta út sem hrá-
efni. Ekki er vitað frá hvaða
tíma þau eru, en vel geta þau
verið frá fornöld. í 10. aldar
skálarústum í Skallakoti í
Þjórsárdal, fannst sams konar
flögubergsdrjóli, 49 sm. lang-
ur. Sennilegt er að kaupmenn
hafi flutt inn flöguberg í þess-
ari mynd og selt landsmönn-
um til brýna. Enginn nothæf-
ur brýnslusteinn er til í nátt-
úrunnar ríki á Islandi. (Kuml
og haugfé)-
Gvendarbrunnar
Guðmundur biskup góði
sagði svo um vatnsvígslur sín-
ar: „Nú þó að allir óvinir mín-
ir kalli vígslur mínar engu
neytar, þá veit eg þó, að guði
þykir eigi svo, og mér þykir
mörgum gagn að yfirsöngvum
mínum verða, og svo þykir
þeim, ér trú hafa til að njóta
eftir því, sem guð vill að
verði“. Hefir og jafan verið
mikil trú á það vatn, er biskup
vígði, að það hefði í sér mik-
inn kraft, og einkum mikinn
læknisdóm, er varð mönnum
til mikillar heilsubótar í ýms-
um sjúkdómum. — Það er
því einn af hinum merkilegu
atburðum í sögu Reykjavíkur,
er Gvendarbrunnar voru gerð
ir að vatnsbóli hennar. Það er
að sínu leyti jafn merkilegt
og að öndvegissúlur Ingólfs
skyldi berast hingað, og að af
fyrsta bænum í landinu skyldi
verða höfuðborg þess.
N j arðvíkur kirk j a
Kirkjan í Innri-Njarðvík,
orðin altimburkirkja, á ekkert
utan það hún á stendur, þar
hún fékk ekki kirkjurétt fyrri
en í Jóns biskups Vídalíns tíð.
Njarðvíkur áttu áður kirkju-
sókn yfir heiði, suður í Hafnir,
varð (kirkjan) fyrst annexia
frá Hvalnesi og þar eftir að
Kálfatjörn 1811, þó framar
presti til kostnaðar en ábota.
—(Sóknarlýs. 1840)
KAUPIÐ og LESIÐ
—LÖGBERGI
Minnist
BETEL
í erfðaskróm yðar
G. F. Jonasson. Pres. & Man. Dlr
Keystone Fisheries
Limited
Wholesale Distrlbutors of
FRESH AND FROZEN FISH
60 Louise St. WHitehall 2-6227
Van's Electric Ltd.
636 Sargenl Ave.
Authorized Home Appliance
Dealers
GENERAL ELECTRIC — ADMIRAL
McCLARV ELECTRIC — MOFFAT
SUnsel 3-4890
PARKER. TALLIN. KRIST-
JANSSON, PARKER AND
MARTIN
BARRISTERS — SOLICITORS
Ben C. Parker. Q.C.
(1910-1951)
B. Stuart Parker, Clive K. Tallln
Q.C., A. F. Kristjansson. Hugh B
Parker. W. Steward Martin
5th (1. Canadian Bank of Commerce
Building, 389 Main Street
Winnipeg 2, Man. WHitehaU 2-3561
Thorvaldson, Eggerlson.
Bastin & Stringer
Barristers and Solicitors
209 BANK OF NOVA SCOTIA Bldg
Portage and Garry St.
WHitehall 2-82»!
CANADIAN FISH
PRODUCERS LTD
J. H. PAGE, Managlng Directoi
Wholesale Distributors of Fresh and
Frozen Fish
311 CHAMBERS STREET
Offlce: Rem.:
SPruce 4-7451 SPruce 2-3917
FRÁ VINI
THE MODEL FUR CO.
D. MINUK. PROP.
Fur Coats Made To Order.
Repairing, Remodelling,
Relining & Storing,
and Sports Wear.
Tel. WHitehaU 2-6619
Res. JUstice 6-1961
304 Kennedy St. Winnipeg, Man.
JAMES CROFT & SON
Phone WH 2-6012
321 Garry St. — Winnipeg 2
t
Icclandic Records
Pianos & Organs
Educational Muslc
Musical Instruments
— Af hverju viltu ekki
leika þér við Villa?
— Hann er svo leiðinlegur.
— Hvernig?
— Hann grenjar alltaf,
þegar ég lem hann með hamri.