Lögberg - 23.01.1958, Page 1

71. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 23. JANÚAR 1958
NÚMER 4
Verður sett alþjóðastjórn ó Panamaskurð?
Hinn nýkjörni foringi Liberalflokksins
Haustvisur
Raddir hafa heyrzl um það, að það æiti að gera.
Umræðurnar og tillögurnar
um, að Suezskurðurinn skuli
háður eftirliti Sameinuðu
þjóðanna, hafa leitt til fjör-
ugra umræðna í Bandaríkjun-
um, um það hvort afleiðing
þessa gæti orðið, að sams kon-
ar tillögur kæmu fram varð-
andi Panamaskurðinn, sem
um þessar mundir á 42ja ára
afmæli.
Truman, fyrrverandi Banda
ríkjaforseti, minnti á það
fyrir skömmu, að árið 1945
hefði hann mælt með því, að
allar hinar mikilvægustu al-
þjóðasiglingaleiðir yrðu settar
undir alþjóðastjórn og eftir-
lit, en tónninn í Bandaríkja-
blöðum er sá nú, að hyggi-
legast væri fyrir Truman að
láta allt skraf um alþjóða-
stjórn alþjóðasiglingaleiða
liggja í láginni. í öllum blöð-
um er tekið fram, að frá ríkis-
réttarlegu sjónarmiði gegni ó-
líku máli um Panamaskurð-
inn og Súezskurðinn, söguleg
tildrög séu og ólík og stjórn
þeirra með ólíkum hætti.
Frakkar áitu írumkvæðið
Er ekki ófróðlegt að rifja
eftirfarandi upp: Eitt er sam-
bærilegt. Frakkar áttu frum-
kvæði að því að hafist var
handa um að grafa báða
skurðina. Það var franskt fé-
lag, sem hinn 20. janúar 1882
hóf að grafa skurð gegnum
Panamaeyði, sem stjórnar-
farslega var í lýðveldinu
Kólumbíu — en það varð
gjaldþrota. Árið 1903 lögðu
Bandaríkin til að grafinn væri
skurður gegnum Nicaragua,
og þó fremur gegnum Panama,
sem enn tilheyrði Kólumbíu.
Nýtt franskt félag hafði tekið
við hagsmunum og réttindum
gamla franska félagsins, og
vildi selja þau Bandaríkjun-
um, en Kólumbía andmælti.
Stjórnarbylting var gerð á
suður-ameríska vísu og afleið-
ingin, að Panama sleit sig úr
tengslum við Kólumbíu, og
lýsti yfir sjálfstæði sínu.
Fyrsta sigling 1914
Bandaríkin voru fljót til að
viðurkenna hið nýja lýðveldi
og að gera samning um að
grafa skurðinn og um skurð-
svæði (canal zone). Franska
félagið fékk 40 millj. dollara
fyrir þann hluta skurðarins,
er grafinn var, og árið 1904
hóf Panama Canal Co. að
halda áfram skurðgreftrinum-
Einum áratug síðar var verk-
inu lokið. Hinn 15. ágúst 1914
sigldi fyrsta skipið um skurð-
inn frá Atlantshafi til Kyrra-
hafs.
Lýðveldið Kólumbía, er ekki
hagnaðist neitt á þessu, fór
ekki dult með það við Banda-
ríkjastjórn, að gengið hafi
verið á rétt þess og í stuttu
máli ekkert tillit tekið til
þess. Þetta leiddi þá til þess,
að Bandaríkjamenn greiddu
Kólumbíu árið 1921 21 milljón
dollara, og þar með áttu þessi
efnahagslegu og stjórnmála-
legu þrætumál að vera til
lykta leidd.
Á vorum dögum sigla ár-
lega um skurðinn skip, sem
Framhald á bls. 8
fslenzkir forngripir
Um safn íslenzkra forn-
minja hér í Vesturheimi hefir
lítið verið rætt og ritað á ár-
inu liðna. Hefir margt borið
til þess að sjálfsögðu, en þó
er málið þess vert, að því sé
gaumur gefinn, og ekki seinna
vænna, ef slíkt safn á að verða
til nokkurs gagns fyrir kom-
andi kynslóðir.
Nefnd sú, sem kjörin var af
Þjóðræknisfélaginu í fyrra til
þess að hafa þetta mál með
höndum, fór þess á leit með
ávarpi í blöðum okkar að fólk
íhugaði málið, og ef það fyndi
hvöt hjá sér til þess að sinna
því, þá yrði munirnir sendir
til nefndarinnar. En því miður
hefir lítið slíkt látið sig gera.
Öllum hlýtur þó að vera
ljóst, að með framkvæmdum
í þessu máli yrði hér um
hirðusemi að ræða, og að það
yrði mikilvægur þáttur í okk-
ar þjóðræknisstarfi.
Mér virðist að núverandi
starfsaðferð mætti haga þann-
ig, að hver deild Þjóðræknis-
félagsins tæki málið að sér í
byggðarlögum Islendinga, og
ef sú aðferð skyldi bregðast
einnig, sé ég ekki fram á frek-
ari aðgerðir til áframhalds.
Á liðnum árum hefir þó
safnast nokkuð af munum, en
það er þó ekki nema byrjun á
því, sem ætti að verða svo
vel sé.
Vil ég því vinsamlega mæl-
ast til þess á ný, að fólk sem
hefir þá muni, sem yrðu safn-
inu að liði, sendi þá til nefnd-
arinnar, eða flytji þá með sér
á næsta þjóðræknisþing.
Fyrir hönd nefndarinnar,
Marja Björnson
LESTER B. PEARSON Hríðarfengur hylur sól,
haustsins strengir gjalla.
Bliknar vengi, brestur skjól,
blóm á engjum falla.
Nú ei; valið næði og skjól,
nú er kali úr bænum.
Hýr og all-heið haustsins sól,
hlýjar bala vænum.
Jónasar-kvöld
Svo mun aldrei sálin verða
að leir,
Sagan lifir þá er holdið deyr.
Ljóðaskáldin okkar stækka
meira og meir.
1 minningunum sjálfum hjá
oss lifa þeir.
Erfðaskró bóndans
Móðir jörð þú ólst mig alla
stund,
úr yðar moldu gróf mitt lífsins
pund.
Fyrir gjöf og gæðin öll frá þér
í gröfinni þér fórna sjálfum
mér.
Til mónans
Þú ert gamall, máni minn
og mikið eldri en eg.
Þú kyndir stanzlaust kyndil
þinn,
Elecfed to an Important Position og kominn langan veg.
After receiving applications
from businessmen from near-
ly every province in Canada
the Brandon Chamber of
Commerce on January 14th
selected Norman S. Bergman
of Brandon as its new secre-
tary-manager aíj^ industrial
commissioner, effective April
lst, 1958.
if
At present Mr. Bergman is
vice-president of MacArthur
and Son, Limited, Brandon
Body Works, Ltd., and Bran-
don Transit, Ltd.
In November, 1957, he was
elected President of the
Kiwanis Club of Brandon,
Club and Chairman of the
Sponsoring Committee of the
Brandon Air Cadet Squadron.
As a community service, he
is chairman of the Brandon
Winter Employment Com-
mittee whose purpose is to
work with the National Em-
ployment Service to alleviate
the seasonal unemployment
situation in Brandon and
Western Manitoba.
Last October, the Canadian
Chamber of Commerce elected
him as one of its directors;
he is also the Director from
Brandon to the Manitoba
Chamber of Commerce.
Norman S. Bergman
In conjunction with his new
duties the Directors of the
%
Provincial Exhibition of
Manitoba have appointed him
Manager of the Western
Canada Trade Fair.
Mr. Bergman is married
with two sons. He is the son
of the late Mr. Justice Hjálmar
A. Bergman and Mrs. Berg-
man of Winnipeg.
He is a Director of the
Brandon Golf and Country
having previously served as a
director and vice-president.
Þeir vitru settu upp villuljós,
það vitni Rússum ber.
Þau brunnu út svo brosir þú,
en bjart hjá mér og þér-
Prófessor Beck
Mikið spjallar, margt hefur
skráð,
mikilvirkur er ’ann.
Richard snjalli, af ráði og dáð,
að rita af flestum ber ’ann.
Ekki er kveld um orku hans,
yrkir fögur ljóðin.
Logar eldur áhugans,
aldrei slokkni glóðin.
—N. N.
Symphony Concert
Jan. 23
Home with 1,000 pounds of
musical scores, including
hundreds of miniature type,
as well as dozens of scores for
orchestral conducting, Dr.
Leonard Pearlman arrived in
Winnipeg about two weeks
ago from Europe. He will be
guest conductor of the Win-
nipeg Symphony at its Jan.
23 concert-