Lögberg - 20.03.1958, Síða 6

0
LÖGBERtí, FIMMTUDAGINN 20. MARZ 1958
OUÐRON FRA LUNDI:
DALALÍF
ÖMURLEG NÓTT
I þessu hljóðlausa, tilbreytingarlausa myrkri
kom Anna Friðriksdóttir til meðvitundar. Hún
mundi fyrst ekkert eftir því, sem gerzt hafði,
spurði aðeins sjálfa sig, hvar í ósköpunum hún
væri stödd. Var hún kannske dáin? Hún hafði
oft hugsað um, hvernig það myndi verða, þegar
hún kæmi yfir á eilífðarlandið. Hún átti von á að
mæta þar fósturforeldrum sínum og börnum í
björtu ljósi, ekki í myrkri, eins og núna. Þau gátu
ekki átt heima í myrkri. En hvar var hún þá?
Hugsunin fór að skýrast. Hún mundi eftir fallegri
stúlkumynd, sem hafði angrað hana að sjá. Og
hún minntist þess, að hafa séð börnin hennar Línu,
þrjú lagleg börn. Henni hafði gramizt það, að hun,
þessi fallna kona, skyldi fá að hafa börnin sín hjá
sér, en hún sjálf varð að láta sér nægja fóstur-
barn — eitt fósturbarn. Og hún hafði verið svo
hræðilega þreytt. Nú mundi hún það. Orðasenna
inni í hjónahúsinu. Hún hafði komizt út og ofan
að ánni. Svo hafði hún dottið og ekki getað staðið
upp aftur. Hún hafði horfið inn í myrkrið og kyrrð-
ina og henni hafði liðið vel- Bara að hún hefði
ekki þurft að vakna aftur. En ekki lá hún á svell-
inu. Það var svo hræðilega kalt, en hér var henni
notalegt. Það hafði sjálfsagt einhver fundið hana
og borið hana heim heim í rúmið hennar. Hún var
þá lifandi eftir allt, sem á hafði gengið. Eða var
hún horfin úr heiminum? Jú, hún hlaut að vera
dáin. Þetta myrkur væri ekki kringum hana, ef
hún væri heima í húsinu sínu. Borghildur væri
búin að kveikja. Borghildur væri hérna hjá henni
og Jakobi. Elsku drengurinn hennar, sem nú var
orðinn móðurlaus. Þetta var líklega bara lífvana
líkami hennar, sem hún var nálæg. En því var
hún í þessu myrkri? Átti hún að búa í myrkri
vegna þess, að hún hafði ásett sér að binda sjálf
enda á sitt mæðusama líf? En hún hafði ekki gert
það. Hún hafði heyrt það eins og aðrar kristnar
manneskjur, að það var hegning á þá, sem gerðu
slíkt, að sitja í myrkri lengi. Hana hryllti við
þeirri hugsun. Hvar skyldi þá maður hennar
lenda, þegar hann kæmi yfir um? Hvernig skyldi
honum verða búinn staður, fyrst hún ætti að sitja
í myrkri? Hann sem var búinn að syndga svo
óskaplega, bæði með drykkjuskap og fleiru. En
þessi kyrrð — hún var einkennileg. Nú skaut
nýrri hugsun upp í heila hennar. Hún var líklega
búin að liggja lengi í dauðadái og það var búið
að jarða hana. Hún var komin þrjár álnir ofan í
kirkjugarðinn. Þar átti hún að deyja fyrir alvöru.
Kviksett. Það var það voðalegasta, sem hún gat
ímyndað sér- Sigga gamla hafði sagt henni svo
margar sögur af fólki, sem hafði verið kviksett.
Angistin gaf henni krafta til að hreyfa aðra hönd-
ina ofurlítið. Hún var innan í sængurfötum.
Hafði Borghildur kannske látið rúmfötin í lík-
kistuna. Það var svo sem eftir hennar gæðum.
Það væri ofboðslegt að hafa ekki Borghlidi hjá
sér í þessu myrkri. Það hefði verið betra að vera
heima og gráta, en að fara að leita að þessari
náðarvök, sem röddin hafði vísað henni á. Hana
langaði til að heyra hana aftur, þessa hlýju, rauna-
mæddu rödd. En nú heyrði hún allt í einu, að hún
var ekki ein. Það var einhver að gráta nálægt
henni. Átti þá einhver bágt hérna, þar sem hún
var? Kannske sá, sem átti röddina? En þá gat
hún heldur ekki verið í gröfinni. Þetta var allt
svo dularfullt. Hver var þarna nærri henni? Hún
fékk bráðlega skýringu á því. Einhver tók í hönd
hennar og óviðkunnanlega vínlykt lagði að vitum
hennar. Það var hennar örgeðja, syndugi eigin-
maður. Hann talaði til hennar grátklökkum rómi.
Bað hana að vakna og tala við sig. Hún mætti
ekki deyja. Hann gæti ekki hugsað sér lífið án
hennar. Hún hefði alltaf verið sinn góði engill.
Hann sagði svo mörg falleg orð, sem hún hafði
ekki heyrt í mörg ár- Þau höfðu öll týnzt í Línu-
málinu. En nú mundi hann þau. Hann bað hana
að fyrirgefa sér allt, sem hann hefði gert henni
á móti. Hér eftir skyldi enginn skuggi komast á
milli þeirra, ef hún bara fengi að vakna og vera
hjá sér og fyrirgefa sér. Náttúrlega var samvizkan
að kvelja hann, eins og röddin hafði sagt henni.
Það var gaman að heyra, hvað hún var honum
míkils virði, þegar hún var dáin, því að sjálfsagt
var hún dáin, fyrst hún gat hvorki hreyft hönd
eða tungu.--------Eftir dálitla stund gat hún þó
stunið upp nafni Jakobs og litlu síðar sagði hún:
„Drottinn minn, sendu mér ljós!“ Hún heyrði, að
það var kveikt á eldspýtu og svo kom ljósglampi
frá skrifborðinu og hún sá, að hún var hvorki
dáin eða lifandi niðri í jörðinni, heldur í blessuðu
rúminu sínu. En hvar var allt fólkið? Borghildur
kom inn rétt í þessu, eins og hún hefði fengið hug-
skeyti frá henni. „Ertu nú vöknuð, elsku Anna
mín?“ sagði hún skjálfrödduð af gleði.
„Ég var svo hrædd í þeessu myrkri, en svo
gaf mér einhver ljós“, sagði Anna svo lágt, að það
heyrðist varla. „Er Jakob ekki hérna?“
„Hann fer víst að koma úr afmælisveizlunni
á Ásólfsstöðum. Líður þér ósköp illa, góða mín?“
„Ég er svo máttlaus. Ég get hreint ekki hreyft
mig“.
„Á ég ekki að kveikja á lampanum?"
„Nei, það er gott að hafa þetta litla ljós“.
Borghildur sléttaði koddann og sængina með
lófunum og hagræddi sjúklingnum. Svo flýtti hún
sér fram fyrir til að segja vinnufólkinu þessi góðu
tíðindi.
„Það var þó gott að Jakob kom ekki fyrr
heim“, sagði Dísa.
„Það var víst alveg óþarfi að fara að þjóta
yfir að Ásólfsstöðum eftir honum, eins og þú varst
að hugsa um“, sagði Borghildur.
„O, ætli það hefði samt ekki verið viðkunnan-
legra að hann hefði verið heima, ef hún hefði
dáið, heldur en að sitja þar við glaum og gleði.
Hann er víst búinn að sitja þar nógu lengi“.
Borghildur fór fram í eldhúsið, því að henni
heyrðist einhver umgangur frammi- Þar stóð
Jakob og heilsaði brosandi. „Ég er búinn að vera
nokkuð lengi“, sagði hann og sléttaði hárið með
vasagreiðu framan við spegilinn, sem alltaf hékk
yfir borðinu. „Bárður vildi endilega spila, en mér
fannst alltaf einhver vera að reka á eftir mér með
að hafa mig heim“.
„Fannst þér þetta virkilega?“ spurði hún. „Þú
ætlar að hafa sömu gáfuna og mamma þín, finna
á þér, ef eitthvað leiðinlegt er í aðsigi. Því miður
er ekki skemmtileg heimkoma fyrir þig, vinur, í
þetta sinn. Mamma þín er mikið veik, en vonandi
hressist hún eins og vant er“.
„Veiktist hún yfir á Jarðbrú?“ greip hann
fram í fyrir henni.
„Hún var nýkomin heim. Hún var ákaflega
þreytt að ganga þetta. Það eru mikil vonbrigði
fyrir hana, sem aldrei hreyfir sig neitt“.
„Við hefðum aldrei átt að láta hana fara
þetta. Er ekki læknirinn kominn? Fór pabbi eftir
honum?“
„Læknirinn er ekki heima, kemur ekki heim
fyrr en á morgun“.
Dísa kom nú fram. Hún hafði heyrt manna-
mál og þóttist vita, að það væri Jakob. „Komdu
sæll, Jakob minn!“ sagði hún spekingsleg á svip.
„Ég ætlaði mér að verða fyrst til að segja þér
sorgarfregnina. Nú verðurðu að vera stilltur.
Mamma er hættulega veik“.
„Ég er búinn að heyra það“, svaraði hann.
„Það hefði víst ekkert látið betur í eyrunum á
mér, þó að þú hefðir sagt mér það, frekar en
Borghildur“.
„Ég hefði kannske getað komið öðruvísi orðum
að því“, sagði Dísa og horfði ásakandi til Borg-
hildar- „Honum hefði kannske orðið minna um
það“.
„Hann er nú heldur stilltari en þú, býst ég við.
Þú hefðir víst ekki þurft að ráðleggja honum að
vera stilltur, ekki hefur svo lítið gengið á fyrir
þér sjálfri“, sagði Borghildur rólega.
„Ég hef nú líka séð og heýrt meira af því,
sem hér hefur gengið á í dag, en hann. En það er
bezt að tala sem fæst um það. Það er ekki óvana-
legt, að það líði yfir hana og henni batni jafnfljótt
aftur, eins og verður núna. Ef þú hefðir kaffi á
könnunni, skal ég þiggja það. Jakob drekkur með
mér og segir mér eitthvað úr afmælishófinu. Var
ekki Ella fín? Ég trúi hún hefði ætlað að bjóða
mér, ef ég hefði verið heima“, masaði Dísa ánægju-
lega. Jakob hafði ekkert fyrir því að svara henni,
en fór inn. Dísa fór að gæta að því, hvort nokkuð
væri á könnunni. „Það er bara einhver seytill,
hálfkaldur. Þú ert búin að gleyma eldhúsverkun-
um“, sagði Dísa.
„Mér datt ekki í hug að nokkur hefði lyst á
kaffi í kvöld“, sagði Borghildur kuldalega.
„Það hefði verið meira á könnunni, ef Kristín
hefði verið heima“, hélt Dísa áfram og gaf Borg-
hildi hornauga.
„Þið hefðuð sjálfsagt ekki misst lystina, þó að
öðrum hafi fundizt hálfóviðkunnanlegt ástandið
á heimilinu núna. Báðar nógu tilfinningasnauðar",
rausaði Borghildur.
„Það er eitthvað vandlifað hjá þér núna, þykir
mér“, sagði Dísa. „Ég hélt þú hefðir þó séð það,
að mér hefur ekki liðið neitt sérlega vel í dag“.
„Það lítur út fyrir, að það hafi ekki gengið
mjög nærri þér“.
Dísa ranglaði inn í búr, fýluleg á svip. Borg-
hildur var orðin henni fjarlæg, næstum óvinveitt
kona- Það voru líka flestir á þessu heimili. Hún
hafði vonað, að það yrði dálítið meira tekið eftir
sér bæði í sveitinni og á heimilinu, þegar hún
vær búin að vera á skóla, en henni mætti sama
fálætið og lítilsvirðingin.
Jakob gekk inn í húsið. Hann sá föður sinn
sitja á stólnum við ofninn, niðurbeygðan, eins og
hann væri að hníga út af í svefni. Hann klappaði
honum á öxlina: „Sæll vertu, pabbi minn!“
„Þú ert þá kominn, góði minn. Ósköp ertu
búinn að vera lengi“, sagði faðir hans loðmæltur.
„Já, ég var lengi, enda vissi ég ekki, hvernig
stóð á heima“. Svo gekk hann inn að rúminu.
Honum sýndist það vera liðið lík, sem lá þar.
Jafnvel varirnar voru hvítar. „Mamma, mamma
mín!“ hvíslaði hann fast við andlit hennar. Skyldi
hún ekki heyra lengur til hans, hugsaði hann
kvíðandi. Hún hreyfði aðra höndina. Hann tók
hana varlega í lófa sinn. Hún var máttlaus og
hálfköld.
„Jakob minn, elsku drengurinn", sagði hún
lágt. Svo bætti hún við eftir nokkra þögn: „Reyndu
að koma honum burtu. Ég þoli ekki þessa vín-
sterkju".
Jakob skildi, hvernig ástatt var fyrir föður
hans. Hann stundi mæðulega og gekk yfir að
ofninum. „Ertu svona drukkinn, pabbi?“ sagði
hann næstum ásakandi. „Og mamma er svo veik“.
„Já, ég er svona, já, og mamma svona veik-
Ég var svo einmana, þegar þú varst ekki heima.
En hún ætlar að lifa. Þá verður allt gott aftur.
Við sættumst enn einu sinni og þá verður allt
gott aftur, eins og vant er. Ég vildi helzt fara að
sofa“, drafaði í föður hans.
„Þú kemur með mér fram og háttar í rúmið
mitt. Ég vaki yfir mömmu í nótt“, sagði Jakob.
„Ég skal fara með þér, en þú verður að vera
hjá mér. Ég er svo einmana11.
Það gekk betur en Jakob hafði búizt við að
koma honum fram. Hann var ekki óvanur að flýja
í þetta litla herbergi, þegar hann var ekki alls
gáður. Borghildur var búin að kveikja á borð-
lampa, sem hún lét standa fram við dyr, svo að nú
var ekki eins ömurleg birtan og áður, þegar Jakob
kom inn aftur. Hann settist við rúmstokkinn hjá
móður sinni. Hún mókti öðru hvoru, hrökk svo
við og horfði hræðslulega kringum sig, stundi og
bað fyrir sér, en féll svo í sama mókið aftur.
Jakob horfði á Borghildi kvíðandi augnaráði. Hún
reyndi að hughreysta hann, þó að henni væri órótt
sjálfri: „Við skulum vona það bezta, ég verð hérna
hjá þér“.