Kirkjublaðið - 02.09.1894, Side 7

167
og söfnuðum að taka við kirkjum af prestum og eigend-
um, viðsjálastar. Tökum t. d. að Garðaprestur á Álpta-
nesi, sem fram yflr aldamót á að greiða um 600 kr. í
landssjóð af láni, sem tekið var 1879 til að byggja stein-
kirkju í Görðum, setjum hann samkvæmt 2. gr. frum-
varpsins vilji selja umsjón og fjárhald kirkjunnar af hendi,
og bæði hjeraðsfundur og biskup samþykld, þá er söfn-
uðinum skylt að taka við kirkjunni, þó hann sjái fyrir,
að tekjur kirkjunnar ekki hrökkvi til ársþarfa, og til að
greiða árlega afborgun og vöxtu til landssjóðs, og þvf
neyðist til að bæta við af sínu eigin. Jeg gjöri sem sje
ráð fyrir, að lóðargjöldin í IJafnarflrði, þó þau að rjettu
lagi sjeu eign kirkjunnar, muni eigi fremur en kirkju-
jarðirnar verða söfnuðinum afhent. Heimti söfnuður
Kirkjubæjar í Tungu aptur umráð yfir kirkjunni, sem nú
mun vera ríkust kirkna hjer á landi, og hjeraðsfundur og
biskup leyfi það, þá skil jeg ekki betur, en prestur
einnig verði (sbr. lög 12. maí 1882 3. gr.) að láta sjóð
kirkjunnar (hjer um bil 9000 kr.) af hendi, og missi árs-
vextina, um 300 kr., sem honum annars bera með rjetti
og eptir gamalli venju.
Um það, með hverjum rjetti svipta má kirkjueiganda
eignarrjetti sínum yfir kirkju, hvort sem hann er »vafa-
samur«, eða »takmarkaður« skal jeg ekki fjölyrða. Allir
vita, að hann er byggður á sætt, þó gömul sje, frá 1297,
milli Noregskonungs og Árna biskups Þorlákssonar,
Staða-Árna, og hefir henni aldrei verið breytt, að minnsta
kosti ekki i þá átt að rjettindi eiganda í nokkru sjeu
skerð. Nú virðast sumir klerkar ætla að fara lengra,
en Staða-Árni, sem þó játaðist undir það: »að þær jarðir
sem leikmenn ættu hálfar eða meir (likast til móts við
kirkjurnar), þeim skyldi leikmenn halda með þvílíkum
kennimannaskyldum, sem sá hafði fyrirskilið er gaf, en lúka
af ekki framar«. Haldi prestar eða þing frám frumvarpinu,
er ekki ólíklegt að það verði dómsmál: sem hlýtur að verða
umfangsmikið, þarsem 140 bændakirkjur eigahlut að máli.
Mjer kemur svo fyrir sjónir, að klerkar vorir
ættu heldur að brúka hugvit sitt til að finna ráð
til að bæta trúrækni, kirkjurækni og siðsemi í söfnuðum