Sunnanfari - 01.07.1892, Side 6

6
komu Bolla sem biðils frá því að koma sem vinur
og trúnaðarmaður skilst oss sem hefði getað orðið
hentugt efni í góðan skáldskap. Oss langar og
að vita meira um þetta af því það er eitt af aðal-
atriðum sögunnar: Hafði Guðrún t. a. m. spurt
skipkomuna áður en Bolli segir henni tiðindin ? og
ef svo er, hversu varð henni þá við? sér Guðrún
til ferða Bolla þegar hann kemur? kemur hún út
eða biður hún hans inni? Talast þau einmæli við
í það sinn? Segir hann henni þá ást sína, eða
veit hún hana áður?
þetta kann nú sumum að finnast smámuna-
semi og hótfyndni. Höfundurinn vitum vér að
skilur oss, því það eru einmitt þessir smámunir
sem gera kvæðið að skáldskap. þeir setja hold
og lit á beinagrind sögunnar,
ef svo mætti segja. þeir leiða
söguna til hjartans og til-
finninganna og án þeirra
verða skýringarnar aldrei
annað en skýringar og þá
bezt komnar i árbókum
Fornleifafélagsins. þeir eru
leikvöllurinn ogtjöldin og án
þeirra verður frásögnin sem
skemtileikur á víðavangi.
Vér skiljum heldur ekki
annað en að það hefði
mátt gera sér mat úr kvenna-
þvaðrinu. . Hrefna greyið er
svo yndislega náttúrleg, ber-
orð eins og æskan sjálf, og
svo laus við öll þessi kló-
kindi, sem koma yfir yngis-
meyjar á þrítugsaldrinum,
að það var eingin vandi að
láta einhverja kjaptakindina
segja af henni heila háðsögu
ogjafnvel herma eptir henni,
því þó höfundurinn segi
oss að umrenningar hafi
borið þvaðrið milli bæjanna,
þá er oss það eiginlega
ekki nein opinberun, því vér
höfðum rent grun i það áður, að þetta hafi ekki
komið i loptinu. Allir þessir viðburðir verða oss
miklu ljósari i kvæði Vilhjálms Morriss skáldsins
brezka í hinu mikla kvæði hans um þetta efni og
þar stendur stundum alt svo lifandi fyrir oss, menn
og viðburðir, eins og vér sæjum það á leiksvæði fyrir
augum vorum.
En slikt er erfitt og vandasamt, það er satt,
og það er æði vandaminna að stilda yfir fyrsta
fund þeirra Bolla og Guðrúnar á þessu kollupriki:
»Og brátt þar eptir Bolli að Laugum reið
og bar um Kjartan þangað sömu fregnir,
mjög hljóð varð Guðrún fyrst þvi sáran sveið
en siðan eptir stundarþögn hún gegnir:
»Jeg hygg hinn mesta misskilning hér í
Arni Einarsson.
og mér skal áldrei verða að trúa því
að trygðum Kjartan fallið hafi frá«
þau feldu talið; heim reið Bolli þá;
það var svo allra hægast að láta síðan Ósvíf gamla
halda dálitinn ræðustúf á næsta fundi og smella
svo Bolla og Guðrúnu áaman með þessum reknagla:
»Til mikils draga mun« svo Guðrún tér,
»eg má ei rökum, sem þú færðir, neita,
og vil ei móti vilja þínum breyta.
En hugboð mitt eg hirði ei greina þér.
Hið bezta samt að Bolla geðjast mér
og bliðu og trygðir hvort mun öðru veita,
því skal nú honum eiginorði heita,
framkoma hlýtur það sem ætlað er«.
Svo fór það fram að Bolli og Guðrún giptust o. s. frv.
»það er einginn skáld-
skapur að tarna, KoIbeinn«.
það er svo stutthalalegt
eins og maður sé að lesa
annál, og svo þurt, eins
og maður biti í reiðings-
dýnu. Og vér þykjumst nú
hafa sagt höfundinum einarð-
lega hverjir brestir oss þykja
á skáldskapnum.
Um alla menn í sögunni
er dæmt með hinni mestu
sanngirni og það er fágætt
að þeirra Hákonar jarls
og Olafs Tryggvasonar sé
svo réttlátlega minst sem
þar er gert. þó þykir oss
það nokkuð milt orð um
aðferð Olafs við kristni-
boðið að kalla hana »höiku«;
grimd hefði verið sanngjarn-
ara. því það er ekki sérlega
kristilegt trúarboð að hella
fyrst yfir menn öllum helvítis
ógnunum og steikja þá svo
lifandi, ef þeim geingur
illa að kyngja grautnum.
Og að andskotanum hefir
verið otað óslælega sézt
bezt á því að djöflar og púkar elta Olaf og menn
hans um allar jarðir og vaða síðan um langan aldur
uppi eins og illhveli um endilangan Noreg.
Sigurður Kristjánsson hefir kostað bókina og
búið hana mikið sómasamlega úr garði. þó fylgir
henni sú erfðasynd frá Einari þórðarsyni að papp-
írinn er tvilitur í henni og er hann þó ekki slæmur.
Mynd höfundarins fylgir Guðrúnu eins og
Kvæðum hans áður, en var miklu betri þar og lík-
ari höfundinum, því hér er hann svo íbyggilegur
eins og seiðmaður og svo ferlegur sem geinginn
sé út úr sjávarhömrum.
þ. E. £}