Sunnanfari - 01.10.1892, Blaðsíða 5

41
öðrum óþokkaskap, þá væri öll þessi skógbörn fyrir
laungu dauð«. »Við gerðum þetta alt í bezta tilgangi,
blessaðir verið þér, til þess að útbreiða kristindóminn
meðal heiðingja*, sagði beinagrindin. »Nefndu ekki
kristindóm maður«, sagði Pétur, »mér er ekkert orðið
leiðara en að heyra það orð, því þetta sem þið eruö
að bisa við að hnoða í heiðingjana, og þið kallið
kristindóm, er ekki líkara því sem eg og hann Páll hérna
kendum forðum daga en púki er presti eða Flóa-
brýrnar manna vegum. þið getið líka sjálfir séð
ávextina, því hvergi í heiminum eru unnir jafn margir
og óþokkalegir glæpir eins og í þeim löndum, sem þið
kallið bezt kristin, og eins getið þið séð af skýrslum
hins brezka kristniboðsfélags á Indlandi, að siðferði
heiðingja vesnar stórum við það að þeir eru skírðir, og
ódæðisverk eru þar flest í þessum nýskírða hóp«.
»|>etta vissum við ekkert um«, sagði beinagrindin, »við
vissum einungis að trúarboðsfélögin voru alstaðar og
héldum að ísland eitt gerði ekki neitt að því að breiða
út guðs ríki«. »Nú ætlar mér ekkert að verða«,
sagði Pétur. »þó hin greyin vissu þetta ekki, þá varst
þú þó skyldugur til að vita það, Broddi, að allir beztu
menn hinna siðuðu þjóða hata þessi trúarboð og spyrna
móti þeim af öllum mætti. þeim þykir nóg vera myrt
af þessum varnarlausu greyum, og vilja ekki láta eyði-
leggja þá, sem eptir lifa, með því að kenna þeim of-
drykkju og óknytti. Og ef þú þekkir ekki þessi
kristniboð og landaleitir, þá skal eg segja þér hvað þau
eru, og hvernig til orðin. það þarf til þeirra þrjá
hluti eins og herbrestsins forðum. það þarf fyrst guðs
vesalinga eða rænuleysingja, sem hringsnúningurinn utan
um helvíti er búinn að gera vánkaða, eða þá brask-
aramenni, sem ekki geta þrifizt nema á flakki, eins og
Stanley og þig, Broddi. í öðru lagi þarf til þess samvizku-
lausa okrara, sem eru orðnir svo illa kyntir meðal allra
siðaðra þjóða fyrir svikið brennivín og ónytjuglíngur að
þeir sjá ekki annað ráð til að losast við vörur sínar
en að kaupa þessa guðs voluðu sauði til að svíkja því
upp á viltar þjóðir fyrir fénað þeirra og muni, einkum
fílabein, og svo drepa Stanley og hans nótar þessi
varnarlausu grey frá konum og börnum, þegar þeir
vilja ekki taka á móti þessu svikna glisi fyrir matbjörg
sína. I þriðja lagi þaxf auðtrúa sveitamenn og þekk-
ingarlaus og hugsunarlaus góðmenni til að gefa fé til
þessara vörukaupa og til að kosta þetta félaga ferða-
lag. Og farið þið nú allir saman til hans Belsibupps
í Hjxíleigunni, hér kemur einginn inn fyrir þröskuldinn
af þess konar peium«. þetta sagði Pétur af móði,
því hann hafði talað sig heitan. þá fór hrollur um
beinagrindurnar. »Blessaðir verið þér«, sögðu beina-
grindufnar, »við viltustum út í þetta af mentunarleysi
og bxn-naskap, en ekki af illvilja*. »Ekki nenni eg
að beita hörðu við ykkur, skammirnar ykkar, af því
þið eru svoddan ræflar«, sagði Pétur, »en þá verðið
þið að fara niður á jörðina aptur og vera þar sauðalýs
í 20 ár, ef ykkur þykir það betra«. »þakka yður auð-
mjúklegafyrir, blessaðirveriðþér«,sögðu beinagrindurnar,
»en þurfum við að vera á nokkuiTÍ sérstakri kind?« spurði
sá sem fyrir þeim var. »þið megið vera á hvaða kind
sem þið viljið«,’ sagði Pétur, »en þið ættuð helzt ekki
að fara af Suðurnesjum og vera með eingin trúarboðs-
rassaköst«. þeir kvöddu þá Pétur og þökkuðu fyrir
sig. »Farið þið vel og verið skikkanlegir«, sagði
Pétur. þá kallaði líka María á hann og sagði að hún
væri búin að hella á könnuna. Sneri þá Pétur inn, og
lykur hér frá þeim tíðindum að segja.
_____________ p. E.
Islenzkar skemtanir, safnað heflr Ólafur Davíðs-
son. Gefnar út af hinu íslenzka Bókmentafélagi.
Kh. 1888—92. 405 bls. í þjóðsagnabroti.
Síðasta heptið af bók þessari er nú nýkomin út
og er það ekki ofsögum sagt, að þar hefir Bókmenta-
félagið lokið við stórmerkilegt og fróðlegt1 rit, sem
bæði eru því og höfundi þess til sóma. Teljum vér
einna mestan myndarskap á þessari bók og Land-
fræðissögu þorvalds Thoi'oddsens af þeim bókum, er
út hafa komið á íslenzku nú um hríð. Er rit þetta
mjög þýðingarmikið fyrir menningarsögu landsins um
miðaldirnar og fram til vorra daga. Vér getum ekki
annað en dást að lærdómi höfundarins og hvað ötull
hann hefir veiáð að líta í öll horn, þar sem nokkurs
fróðleika var að vænta um efni það, sem hann var að
rita um. Kennir hér því margra grasa. Er hérlýst ís-
lenzkum íþróttum, leikjum, listum, orðagamni, og alls-
konar íslenzkum skemtunum, svo sem sagnaskemtan,
rímnakveðskap, skanderingu, saung og hlóðfæraslætti,
töflum, spilum, leikfaungum, leiktólum 0. s. frv. Sérstaklega
merkilegur er kaflinn um glímur, sund og saung og
má ætla að bók þessi verði til þess að hvetja menn til
að temja sér ýmislegt af íþróttum þeim, sem nú eru
ef til vill að deyja út. Bókin er því bæði nytsamleg
og skemtileg. Höfundurinn ritar einkennilegt mxíl og
hispurslaust og sem næst því að mælt er, en ferst það
að jafnaði vel úr hendi.
Ferðabók. 1889 kom út ensk ferðabók um ís-
land: »A girls ride in Iceland by Ethel B. Harley
(Mrs, Alec Tweedie)*. London and Sydney. 8vo VIII
-j- 166 bls. 16 myndablöð fylgja bókinni og ein
mynd 1' lesmálinu. Auk þess er þar svolítið Islands-
kort. Eins og sést á titlinum er bókin eptir konu og
er þá ekki við góðu að búast, enda er það sannast að
segja, að hún er mjög ómerkileg. Jungfrúin og föru-
neyti hennar fór til íslands með Camoens sumarið
1886 og var alls 24 daga að heiman, svo það liggur
í augum uppi að hún hafi ekki átt kost á að kynna
sér landið að marki, og það því fremur, sern hún var
á skipsfjöl mest af þessum tíma, Hún steig á land á
Akureyri og fór þaðan vestur um land til Reykjavíkur.
þar sem skipið staldraði nokkuð við að marki, skauzt
hún svo lítið upp frá fjöruborðinu, en langleingsti út-
úrdúrinn var bó austur að Geysi og stóð sú ferð
fjóra daga.
Bók þessi sem jungfrúin hefir hnoðað saman um
ferð sína er reyndar fremur meinlaus, en hún er líka
alveg gagnlaus. Hér er ekki ein einasta athugun, sem
nokkurt frumsnið er á, nema ef vera skyldi, að jung-
frúin komst að þeirri niðurstöðu, að það væri miklu