Sunnanfari - 01.02.1896, Page 1

Veril 2 kr.
50 aiirn árg.,
horgist íjrir
frniii.
fi'S'SB'H&eS
t \
j, lngljsingar |
ýj 20 n. megin- ij
j inálsliiia; 25 m
B aura smáletur. ®
asras'ss'ss
V, S
FEBRUAB
1896
Magnús Grímsson
er fæddur 3. Júní 1825 og var faðir hans
Grímur bóndi Steinólfsson á Grímsstöðum í Borg-
arfirði, en móðir hans var Guðrún jbórðardóttir
prests að Lundi, Jónssonar bónda í Flekkudal í
Kjós, og var jbórður prestur bróðir Jóns kennara
Jónssonar á Bessastöðum, sem drukknaði undir
Svörtuloptum 1817. Magnús hneigðist snemma til
bókarinnar og var settur til
menta. Hann var skrifaður
út úr Reykjavíkurskóla 1848
og varð dyravörður skólans
um haustið. Sama árið kvænt-
ist hann frænku sinni, Guð-
rúnu dóttur Jóns kennara,
systur Bjarna rektors, en
móðir hennar var Ragnheiður
dóttir Bjarna lögréttumanns
Haldórssonar í Sviðholti, sem
síðar varð fyrri kona Björns
skólakennara Gunnlaugsson-
ar. 1850 lauk Magnús guð-
fræðisnámi sínu og hafðist
nú við í Reykjavík þangað
til honum var veitt Mosfell
1355. þar var hann prestur
í fimm ár, þangað til hann
andaðist 18. Janúar 1860,
35 ára gamall.
Séra Magnús var svo fá
ár prestur, að ekki gat kveðið
nokkuð að honum að marki
í þessari stöðu, en þó mun
hann hafa verið vel látinn,
því hann var bæði lipur-
menni og góðmenni. Meira
kveður að ritstörfum hans,
og eru þau bæði mikil og
margvisleg, þegar þess er gætt hve séra Magnús
dó ungur.
Seinni ár sin í skóla og eptir það ferðaðist
Magnús víða um land á sumrin fyrir fornfræðafé-
lagið danska og samdi skýrslur um ferðir sínar.
Mikið af skýrslum þessum er enn til í safni Jóns
Sigurðssonar, og lýsing hans á Reykjanesskaga
1847 er í safni Bókmentafélagsins í Kaupmanna-
höfn nr. 72, fol., allmerkileg. Athugasemdir hans
við Egilssögu eru prentaðar i Safni til sögu íslands
II. Tvö rit þýddi séra Magnús úr dönsku, Biblíu-
sögur Herslebs (1854) og Eðlisfræði Fischers (1852).
Biblísögurnar voru leingi kendar í latínuskólanum
og voru þó ekki hentugar fyrir kenslubók. Eðlis-
fræðin er vel læsileg enn í dag, en mesta þýðingu
hefir hún þó vegna nýgjörfinga þeirra, er séra
Magnús hefir búið til yfir ýms útlend eðlisfræðis-
orð; eru margir af þessum nýgjörfingum mjög lið-
legir og sumir jafnvel komnir
inn í málið. Auðséð er að
séra Magnús hefir verið mjög
vel að sér í eðlisfræði og öllu
sem laut að henni, og liggur
ýmislegt í þá átt eptir hann
i hrs. Bmfél. 359, 4to, svo
sem drög um saungfræði,
þríhyrningafræði og ýmislegt
fleira, sem lýtur að eðlisfræði.
Hann fann líka upp sláttu-
vél, sem ýmsum málsmetandi
mönnum leizt vel á, t.d. Birni
Gunnlaugssyni, en aldrei
komst sláttuvél þessi í gagnið.
1854 gaf séra Magnús út
Stöfunar-og lestrarkverhanda
börnum með Haldóri skóla-
kennara Friðrikssyni, og kom
út af þvi önnur útgáfa 1866.
Stafrófskver þetta er hið
stærsta stafrófskver, sem
komið hefir út á islenzku,
og eitt af hinum beztu. 1851
—52 gaf séra Magnús út blað
í Reykjavík, Ný tiðindi, og
hélt það fram ófrjálslyndri
stefnu á móti þjóðólfi, en
blað þetta átti sér ekki langan
aldur, og þjóðólfur stóð jafn-
réttur eptir sem áður. — Merkari en alt þetta er
þó hluttaka séra Magnúsar í söfnun íslenzkra þjóð-
sagna, og skal eg fara um hana nokkrum orðum.
1845 tóku þeir sig saman Magnús Grímsson,
sem þá var i skóla á Bessastöðum, og Jón Arna-
son, sem þá var hjá Sveinbirni Egilssyni, að safna
íslenzkum þjóðsögum og kvæðum, þulum, kreddum
o. s. frv., en tilefnið til að þeir byrjuðu á þvi
fyrirtæki var að þeir höfðu lesið í skóla þjóðsagna-
Magnús Grimsson.