Austri - 10.08.1891, Blaðsíða 2

A U S T R I
Nr. J.
þessi þriðja tilraun gjoib til aö
konia á gang hér á Austurlandi
þjóðblaði, er geti vakið tíl góðr-
ar samvinnu í blaðinu hina mörgu
nytsemdar og menntamenn sem
hér er nög völ á í þessum.lands-
fjórðungi, sem nú hefir nýlega
fengið sérstakt amtsráð og ræður
nú meir sínum eigin málum en
áður, og þyrftu þau að ræðast
sem bezt i blaöi amtsins, svo
úrslit þeirra yrðu sem heillarík-
ust.
Að þessu sinni eru það ekki
Austlendingar sjálfir, sem stofna
blaðið, heldur frændi vor, Norð-
maðurinn Otto Wathne. Nafn
hans 1 rnunu íiestir íslendingar
þekkja. Hefir hann ráðistí þetta
fyrirtæki með mildum tilkostnaði
af velvild og hlýjumfrændahug til
þessa fráskila ættbálks hins nor-
ræna kynstofnsýíjheild sinni, en
sérstaklega þessa landsfjórðungs,
sem hann hefir stórum gagn.að
með fyrirtækjum sínum og verið
til ágætrar fyrirmyndar í dugn-
aði, áræði og framtakssemi. Mun
hann enn hafa í hyggju ný nyt-
söm fyrirtæki, ef Gfuð lofar.
Kæru Austlendingar! þa,ð er nú
einlcum á yðar vald og móttöku lagt,
hvort þessí þriðja tilraun með að halda
út blaði hér á Austurlandi heppnast,
eða hún kollsteypist eins og hinar
fyrri, og verður þá þessí landsfjórð-
ungur sá eini, er eigi hefir menningu
og dáð að styðja að eigin blaði svo
dugi. En því viljum vér eklci trúa
fyr en til neyddir.
Blaðið nefnum vér „Austra^
af pví oss finnst nafnið svo fallegt,
eiga vel við og vera látlaust, og von-
um vér að meíri gipta fylgi jafnfríðu
nafni nú en í hiðj fyrra skiptið, og verð-
ur blaðið nær helmingi stærra en gamli
„Austri“ til pess að pað geti orðið
sem fjölbreyttast, en pó eigi dýrara.
Fái blaðið góðar undirtelctir, mun
pað stækkað við nýár.
Skapti Jósepsson.
t
Pétur Pétursson
biskup.
Eækka landsins fornu tré
frostnæðingi kaldar,
Guði vígð á hauður bné
heiðursbjörkinjaldar.
Sorgarfregn um fjöll og dal
fer að hverjnm garði,
eíns í hreysi’ og jháum sal
hvílir Péturs varði.
Hann var pjóðar sinnar son
sendur henni’ í stríði,
ungur hennar ást og von,
aldinn hennar^prýði.
Hennar forna hraustleik bar,
betjukostum búinn,
gjörvileik og gæfu par
gipti snilkl og trúin.
Rík var sál, en braust var liönd
heiminn við að stíma,
viljinn stór en viðkvæm önd,
valdi ráð í tíma.
Ungum munni minntist við
móður sína kalda,
féll pá bæn að fornum sið
fyrir kongi alda.
Sór að vernda hraustri liönd
hennar hrúðkaupsklæði.
Sór að leggja líf og önd,
lifs við æðstu gæðí.
Gekk svo fram með stólú og staf
stríðs að helgri yrkju,
hör.d og dáð og hjarta gaf
heiðri Guðs og kirkju.
Allir hrósa auðnuhag
afreksmanns á foldu,
pó er víst, hann pungan dag
þoldi ofar moldu.
Hjartað klökkt en hyggjan pétt,
heimur vélar tómar,
gabb og brixl fyrir’ gott og rétt,
grimmir og kaldir dómar.
þó varð lionum hvergí’ um megn
heimsíns vanaglaumur
annar pyngri gelck í gegn
geigvænn tímans straumur.
Og á slíkum öldusjó —
eins og helgum nafna ■—-
fannst honum víst sem festa og ró
farast mundi’ og kafna.
En sem þegar ísrael
átti stríð um nóttu,
elcki vissu aðrir vel
ógnir pær hann sóttu.
Guð einn telur góðs manns tár
gefin fyrir lýði;
lcappinn nefnir sjaldan sár
sem hann fær í stríði.
þótt nú flestum finnist senn
förli klerkablómi,
lengi voru vígðir menn
vorrar pjóðar sómi.
Hver hefir fleirí manna mein
mýkt en peir á foldu;
Loks eru’ og þessi biskups hein
byrgð í vígðri moldu.
Er sem heyri’ eg óma róm,
orðtak seinni tíða:
hetur kunni’ ei kristindóm
klerkur fyr að pýða.
Legðu, pjóð mín, lyndisgljúp
lengi rækt við P é tu r,
fár pitt sjúka sinnisdjúp
sá eða lýsti betur.
þakka máttu strið og starf
stórverks þér hann unni,
mundú hann gaf þér mikinn arf
meðan bærast lcunni.
Yfir góðs manns banaból
breiðist Drottins heiði;
Guði dýrð mót glaðri sól
gráti rós á leiði!
MATTH. Jochumsson.
þing'málafumli héldu alpíngis-
menn með kjósendum sínum á undan
alpingi í flestum kjördæmum landsins,
og gengu flestir fundir á móti miðl-
unarstefnu meiri hlutans á síðasta
pingi ístjórnarslcipunarmálinu.
— Ejöldi annara mála lcom til um-
ræðu á fundum þessum; svo sem um
greiðari samgöngur á sjó og landh
haganlegri póstgöngur, atvinnu-
mál, afnám, eða að minnsta kosti
minnlcun, eptirlauna emhættis-
man n a, menntun a 1 pý ðu, afnám
v i s t a r slcyldunnar, jafnrétti
kvenna seiu karla, landsbanlcinn,
tollinál og fl.
Hvað tolli viðvíkur, pá voru allir
pingmálafundirnir eindregið með nið-
urfærslu á sykur- og kaffitollinum,
sem alpíngi hækkaði um hundrað °/0
fram yfir pað sem stjórnin bað um,
og mun pað eins dæmi, að fulltrúar
þjóðarinnar biðji um að leggja á hana
miklu pyngri álögur en stjórnin segist
pnrfa með.
En p ingmálafundur Reykjavíkur
komst pó að þeirri merkilegu niður-
stöðu í pessu máli, að ekki væri ráð-
legt að lækka kaffi- og sykurtollinn,
og hvílir hann þó fullpungt á berðum
hinna mörgu purrabúðíirtnanna kjör-
dæmisins, enda sést pað á atkvæða-
greiðslunni, að fundurinn hefir verið
mjög illa sóttur af kjósendum bæjar-
ins, par sem að í öðru eins kapps-
máli og stjórnarskrármálinu, ekki eru
greidd á fundinum nema 25 atkvæði
af um 400 kjósendum kjördæmisiiis—■
og var petta pó önnur tilraun til að
halda fundinn. I fyrra skiptið höfðu
aðeins mætt 10 lcjósendur!
Stjórnar skr ármálinu var pessi
fundur helzt á að fresta til þess að
nýjar alþingiskosningar væru fram-
farnar, en ef pingið tæki málið fyrir,
pá var meiri hluti atkvæðamóti miðl-
unarstefnu síðasta alpingis. Jafnvel
í sjálfu miðlunarhreiðrinu Reykjavík
hefir hún meiri hluta atkvæða á móti
sér.
}>ingvalIaí'undurinn fórst alveg
fyrir, pví aðeins fá kjördæmi landsins
höfðu til hans kosið.
Alþingi var sett að venju 1. júlí,
og prédikaðUséra Jens Pálsson í dóm-
kirlcjuuni. Eorsetar urðu:
í neðri deild: séra þórarinn
Böðvarsson og varaforseti sýslum.
Benedikt Sveinsson. f cfri deild:
séra Benedikt Kristjánsson og
varaforseti séra Arnljótur Olafs-
son.
Eorseti í sameinuðu pingi er séra
E i r í k u r B r i e m og varaforseti
amtmaður E. Th. Jóna ss e n,
Stjórnin lagði 21 frumvarp fyrir
alpingi að pessu sinni, og eru pau
merlcustu er uú slcal greina:
Lög um að íslenzk lög verði ept-
irleiðis aðeins gefin út á íslenzku;
um slcipun dýralækna á íslandi; um
póknun til þeirra er hera vitni í op-
iúberum málum; um iðnaðarnám [til
tryggingar fyrir kennslupilta], um lílc-
slcoðun, um slcaðabætur þeim til handa
er að ósekju liafa verið hafðir í gæzlu-
varðhaldi eða sætt hegningu eptir
dómi, svo og um málslcostnað í sum-
um opinberum salcamálum-, um al-
mannafrið á helgidögum pjóðkirlcjuim-
ar, um kirkjugjald af húsum, bann
gegn eptirstælíng frímerkja, og fjögur
íjármálafrumvörp. Gjörir fjárlaga-
frumvarpið ráð fyrir rúmum 100,000
lcróna tekjuafgangi, sem mest stafar
af hinum mikla lcaffi- og sykurtolli,
sem er hæsta tekjugrein frumvarpsins,
120,000 kr. hvort árið, en brennivíns-
tollurinn aðeins 95,000 kr. Mun al-
pýðu elclci þykja pessu víkja nokkuð
öfugt við, að hin hreina og beina ó-
parfavara, vínföngín, heri minni toll-
pyngd en kaffi og sykur, sem í sjáv-
arsveitunum og þurrabúðum er full-
komin nauðsynjavara og allstaðar á
landinu óhjákvæmilegt að brúka tals-
vertai? Yegahótafé er á ári liverju
hælckað um 10,000 kr., og er vonandi
að Aústlendingafjórðungur fái á pessu
fjárhagstimabili að verða einhvers að-
njótandi af pví fé, pví hingað til hef-
ur hann mest liaft af útgjöldunum að
segja til vegahóta i öðrum landsfjórð-
ungum, en lítt verið gjört við hina
illfæru aðalvegi hér austanlands; og
á peim fáu stöðum, sem hér hefir
verið byrjað að legga nýja vegi, liefir
tilraunin ekki verið sem heppilegust.
Erumvörp frá pingmönnunum eru:
Um lausamenn, um afnám Maríu- og
Péturslamba, um sölu þjóðjarða, um
pólcnuu handa hreppsnefndarmönnum,
um breyting á konungsúrskurði 25-
ág. 1853 viðvíkjandi Ásmundarstaða-
lcirkju, um hreyting á lögum um kosu-
ingar til alpingís 14. sept. 1877, um
breyting á sveitastjörnarlögunum 4.
maí 1872, um breyting á lögum 8.
jan. 1886 um hluttöku safuaða í veit-
íngu brauða, um skildur embæ.ttis-
manna að safna sér ejlistyrk eða út-
vega sér lifeyri eptir 70 ára áldur,
um lækkun eptirlatuia, um friðun á
slcégum, hrísi mosa og lyngi, um breyt-
íng á farmannalögunum 22 marz 1890,
um að afnema dómsvald liæstaréttar
í Kaupmh, sem æðsta dómsvald i ís-
lenzkum inálum, um þingfararkaup
og um hælikun á launum bókhaldara
og féhirðis við landsbankann.
það er ekki hægt að segja með
vissu. livemig þetta ping ræðst, pví
flokkarnir voru ekki fullmyndaðir í
neðrí deilc er síðast fréttist — pví
svo er póitslcipsferðunum vísdómslega
niður raðað, að eigi er hægt að fá
fréttir af þinginu fyr en pað er úti!
nema af (ilviljun og á skotspónum —
en munu vera mjög svo jafnsterkir,
svo óvist er. hvor þeirra verður hlut-
skarpari- en ef ráða má nokkuð aí
kosningunni til efri deildar, pá virðist
svo sem miðlunarinenn séu ekki leng-
ur í me.ri hluta í neðri deild, pví
peir konu elclci Skúla sýslum. Thor-
oddsen uppí efri cleild, helclur hlaut
ritstjóri þorleifur Jónsson pað hnoss
ásamt cl“. Gl'ími Thomsen. það er
hugsanhgt að eklcert frumvarp verði
boríð vpp í stjórnarskrármálinu sam-
kvæmt aðaltillögu pingmálafundar
Reykjvíkinga, par sem margir ping-
menn coru viðstaddir, en hittmátelja
hérumlil víst, að ekkert frumvarp í
pví máli nær fram að ganga á pessu
pingi, pví málið mun aldrei hafa stað-
íð jafuilla að vígi í efri deild. En
pað eT eigi ólíklegt, að priðja uppá-
stungan komi fram a pinginu og mun
það sú, að gjöra landshöfðingja_ að
ráðgjafa íslands, og láta hann sigla
til að skrifa undir lagahoðín með
konungi.
Tíðarfar hefir liér austanlands
verið híð inndælasta það af er sumr-
inu, einlæg blíðviðri sólskin °S llítar
í mesta lagi, en óvanalega litlar úr-
komur, svo tún hafa 5 uPPsveitum
noklcuð hrunnið, en í fjörðunum munu
pau í pezta lagi sprottin, því liér oru
pokur meiri og úrlcoma en til héraðs-