Austri - 20.07.1892, Page 3

NR. 19.
AUSTEI
73
meiri reynzla og pekking á málunum,
en fleiri bluta fundarmanna. En pó
var liann liinni frjálsu aðalstefnu fund-
armanna sammála. |>ar sem lierra
Tryggvi er gamall pingmaður Mýlinga
og hér vel kunnugur landsháttum, hún-
afi vorum og atvinnuvegum og er
sjálfur gamall bóndi, — pá furðaði
mig á pví, að enginn fundarmanna
skvldi skera uppúr með pað, að skora
á hann að bjóða sig fram í pessu
pingm annahraki Norðurmýlinga. Að
vísu hefir eittlivert ósamkomulag milli
hans og Austfirðinga átt sér staðsíð-
ustu ánn út af rentum af lilutahref-
um Gránufélagsins, en pað er nú víst
á góðum vegi til að lagast eptir pví
sem segir i síðasta tbl. „Austra". Mér
finnst líka að einmitt Múlasýslurnar
hefðu gjört hyggilega í að reyna að
fá í'.nnan eíns málsmetandi mann og
herra Tryggva Gunnarsson fyrir alping-
ismann sinn, par sem allar samgöng-
urog vegir munu einna b ág-
b or nastir á 1 andi nu, en hann
m e s t i f r a m k v æ m d am a ð u r lands-
íns í pví efni, sem hann[líka hefir sýnt
oklcur Mýlingum eptirminnilegan vott
um, par sem hann g af sýslufélögum
pessum hina mjög pörfu brú á Ey-
vindará, er margir fundarmanna munu
hafa riðið um, án pess að minnast
hans eða pakka honum.
]það hefir sýnt sig næstiiðin ára-
tug, að landsmenn álíta tolla af inn-
fluttu vörunni hentugri gjaldstofn, en
lasteignir og lausafé, sömuleiðis að peir
vilja breyta ýmsu í verzlunaraðferð-
inni og bæta samgöngur í landinu og
umhverfis pað.
Eg er pessu samdóina, en álit að
til pess að kotna pessu á, purfi að fá
mann á alpingi, sem hefðigóða pekk-
ingu á slíkum málum.
Tollamáiið mun vandasamt, að
reynd margra landn, pvi purfa pau
svo opt að breyta peim. þaðervandi
að vita á hverjar vöiutegundir er lient-
ugt að leggja, til pess að innheimtan
verði sem léttust og undandráttur sem
minnstur.
Samgöngamálið er eittlivert mesta
velferðarmál landsins. J>ar eru 10,000
kr. ekki lengi að fara til einskis, ef
vegir eru illa gjörðir eða óhentuglega
lagðir. f>að sjáum vér á Svínahrauns-
vegi syðra, og mörgum vegaspottum
hér austan- og norðanlands.
Gufuskipaferðirnar í ár sýna, hve
mikið mein er fyrir alpýðu, ef pvílíkt
mál er ráðlaust ráðið.
Af Islendingum pekki eg engan,
sem er jafn kunnugur verzlunar og
tollmálmn og jafnframt högum lands-
ins, sem hinn fyrverandi b óndi, nú
kaupstjóri, Tryggvi Gunnarson, ogsýn-
ist mér ómissandi að fá hann aptur
á alping; pví næsta undarlegt væri
pað, ef ekki væri einusiuni reynt til
pess, að fá pó eiiiii verzlunaríTóð-
an iiiann á ping í pessum árum, par
sem svo mjög er hringlað í verzlun og
tollmálum. Og hvað samgöragurnar
snertir, hefir herra Tr. G. sýnt pað
með brúarlagningurn sínum, að hann
vill bæta samgöngurnar, auk pess, að
pað var konum að pakka á alpingi,
að gufuskipaferðirnar kring um land-
ið komust á og útlendir vegfræðingar
voru fengnir hingað, svo sem Hov-
denak o. fl,, sem talsvert hafa breytt
til batnaðar vegagjörð landsins, par
sem peirra hefir verulega notið við.
Eg er nú ekki viss um, hvort herra
Tr, G. vill gefa kost á sér til alping-
is, en vér ættum að skora á hann, að
gjöra pað, og get eg eigi efast um, að
liann yrði pá kosinn, pví hann hefir
jafnan sýr.t, að hann er einbeittur mað-
ur og praktiskur, og eptir framkomu
sinni á Egilsstgðafundinum s a n n- |
frjálslyndur, og slíka menn purf- j
um vér umfram alla að fá á ping. í stað
glymjandi ræðusnillinga og loptkast-
alamannanaa.
I>ví megum vér bændur aldrei
gleyma, að Tryggvi er einn úr vorum
hóp, alinn upo til búskapar og um
mörg ár bónól og hreppstjóri og ná-
kunnugur högum vorum. Sagalands-
ins mnn jafnan geyma minningu hans
sem einhvers mesta frarokvæmdamanns
bændastéttar vorrar á pessari öld, og
hann jafimn talinn sómi vor bænda.
I>essar hugleiðingar vöktu -fyrir
mér, er eg reið heim um nóttina af
Egilsstaðafundinum, og bið eg nú hinn
heiðraða ritstjóra Austra að ljá peim
sem fyrst rúm í blaðinu, svo NorS-
mýlingar geti í tíma leitað til Tr. G.
áður en hann hefir gefið annarstaðar
kost á sér til pingsetu.
Fundarmaður.
* *
*
Yér getum ekki betur munað en
„fundarmaður“ hafi tekið rétt eptir til-
lögum kaupstjóra Tr. G. á fundinum;
og erum honum líka samdóma um,
að vér Norðmúlas.búar breyttum hyggi-
lega í pví, að reynatilpess að fá liann
fyrir pingmann vorn, pví hann raundi
sannarlega ekki gleyma að teljaalpingi
ti'l að veita eittlivað tii hinna ó-
færu vega vorra, og samgöngumálið
hér austanlands mundi fá örugg-
an og praktiskan talsmann par sem
hann er.
En Norðmúlas.búar yrðu að verða
sem fyrst til að skora á Tr. G. að
að gefa sig,hér fram, pví vér höfum
heyrt, að Arnesing&r ætli að ná í
hann, enda er hann peim orðinn vel
kunnur, og pað að öllu góðu frá brú-
argjörðinni á Olfusá, sem e-igi mundi
vera enn á lcomin hefði hann ekki tek-
ið hana að sér. Leysti hann pað verk
svo vandað og óféspart af hendi, að
hann mun hafa skaðazt á pví fyrir-
tæki um pó nokkrar púsundir króna.
Svo Arnesingar hafa fyllstu ástæðu
| til pess að sýna lionum pá verðskulcl-
j uðu'virðingu að kjósa hanna hverjum
manni framar, pví hann er peirra vel-
gjörðamaður.
En, satt að segja, hálfsjáum vér
eptir Tr. G. til peirra sem pingmanni
pví pað mun sannast, að hann mun
reynast pví kjördæmi drjúgur fram-
kvæmdamaður, hæði á pingi og við
landstjórnina, er hann kýs.
En góðra og heillaríkra afkasta
af pingkosningu kaupstj. Tr. G. vild-
um vér gjarnan unna Múlsýslubúum,
pví hér er svo fjarska mikið ógjört,
og vér liggjum svo langt frá fjárveit-
ingar og framkvæmdarvaldinu, er ör-
látast hefir reynzt í kring um höfuð-
staðinn, svo pað er sannarlega pörf
á peim manni, er dragi fram rétt
olnbogabarnanna: hlimafjarlægari hér-
aða landsins.
Ritst.
Työ gullbrullaupskvæði.
S u n g i n
við minmngar-guðsþjónustu í Reykjavíkur
dómkirkju, 26. maí 1892,
í>ú eion, er helgar hjónaráð,
Ó herra, lít til peirra í náð,
Sem falla nú á fótskör pína,
pér fram að bera lofgjörð sína,
Er svo pú lengdir sældarhag,
Að sjá pau mega penna dag.
pú gafst, að kóngshjón giptu-há
Sitt gullna brúðkaup lifað fá.
Af gæzku pinnar geislum fáðist
Hin gengna hraut og rósum stráðist,
Og nú pá styttist lífsins leið
|>ín líknar sól enn skín peim heið.
Und peirra lofgjörð p.úsundfalt
S2
arstig, að peir sjá að allt er undir pví komið, að peir séu frjálsir,
pað er: alveg einráðir í öllu, og pað ekki aðeins pjóðin í heild sinni
beldur hvert einasta mannsharn í landinu, og pað er jarlinn og ráð-
gjafarnir 3, sem eiga að innleiða petta frelsi með undirskript peirra
undir lagaboð píngsins. — — — — ______ __
— — Mikiller pá munur á uppeldi barna og nú. Nú hafa menn
og munu lengi enn hafa pá hringlandi vitlausu ímyndun, að börnin sé
óvitar og eigi að standa undir aga og yfiráðum liinna eldri. En pá
verða menn orðnir skynsamari í pessu sem öðru. |>á eru börnin
látin ráða öllu, og pó pau hárreiti foreldra sína og snoppungi pá,
má ekki að pví finna. pví börnin eru líka menn og eiga að njóta
hins almenna frelsis. Og ekki mega heldri manna hörn, pó bænd-
ur sé, snerta á nokkru verki, pað er óvirðulegt, t. d. ef vinnukonur
eru ekki við hendina, pegar búsmali kemur á kvíar, pá verður lield-
ur að sleppa ánum ómjólkuðum eða pá láta pær bíða í kvíunum,
heldur en að lieimasæturnar útsvíni sig á pví að mjólka. Og peg-
ar ungmennið er 16 ára, pá g’örist pað lausamaður eða lausakona
og tekur til að stjórna landinu og sveitunum með öðrum jafnöldrum
sínum, og öðrum peim, sem eru kallaðir til pess að stjórna í stórum
stíl. Og pað er óefanlegur sannleikur, að enginn getur stjórnað
heilu landi eða héruðum eins og sá, sem ekki kann að stjórna litlu
heimíli og aldrei hefir lært að stjórna sjálfum sér, enda erupáopt-
astnær valdir slíkir menn til allra opinherra sýslana í hérnðum.
l>etta er alveg í samrœmi við pað, sem sagt er um Napoleon, nfl,
að hannkunni ekki að stjórna lítilli herdeild, par sem pó allir vita að
hann kunni manna bezt að stýra tugum púsunda við sláturstörf. —
]pá er stór flokkur manna á íslandi, sem nefnist „Húmbúgistar11.
jþeir eru framúrskarandi hagleiksmenn, og vita að peir eru ]iað. En
svo er líkami peirra og sál létt, að peir tolla ekki við jörðina, já
geta ekki einu sinni haldið sér par, heldur pirlast peir upp i lopt-
ið eins og reykur, og par hamast peir og „sprella“ og baða út öllum
öngum. Og parna byggja peir kastala, stórar, heljar stórar hallir,
dýrðlegar á að sjá neðan frá jörðinni. Að telja upp öll pau efni,
sem kastalar pessir eru gjörðir af, pað yrði óvinnandi verk, pví tala
29
otu fles‘t pau stórvirki, sem pá eru unninn, landi og lýð til blessun-
ar og sóma, um aldur og æfi. Eitt af peim stórvirkjum er lánið
mikla, pað er 100,000 milliarða lán hjá hankanum í Mónacó, tekið
til pess að -efla verklegar framfarir og iðnað og samgöngur í land-
snu. Að telja upp alit pað, sem unnið er með pessum milliörðum,
pað er mér ekki unnt, enda er margt af pví s\o kátt uppi í loptinu,
að enn eru ekki gjörðar pær sjónpípur, er pangað nái. En verk-
smiðjuna miklu sé eg, pað er heljarstór ullarverksmiðja, sem stend-
ur á Herðubreið og gengur fyrir vatnskrapti, eg vionur alla ull, sem
til er í landinu og gjörir úr henní svo kallað „hýalin“; pað er
ósýnilegur dýrindisdúkur, sem keisarinn í Kína einn má liafa til
fatnaðar. Er dúkurinn sendur Rússakeisara með aukapósti, en hann
sendir hann aptur Kínakeisara per telefón. Umhverfiis Herðubraið
■er heljarstór borg, sem Breiðaból heiti-r, köiluð svo fyrir pví, að öll
borgin er eintóm rúm eða ból fyrir pá, er starfa í verksmiðjunni.
l>eir starfa nfl. ekki sjálrir, helduc láta vatnið gjöra pað, og sofa
allajafna allir, bæði nótt ©g dag. Með tímanum á að leggja pnev-
matiskar pípur frá Herðubreið til allra stórborga heimsins til flýtis
við vöruflutninga. l>essar pípur átti að leggja um leið og vork-
smiðjan var reist, en til pess purfti nýtt lán frá Mónacó, en pá vildi
svo til, er iandsstóiparnir komu pangað til að biðja um lánið, að
bankastjórnin hafði gleymt að láta prenta seðla um morguninn, og
var ekki til nema einn 5 kr. seðill, en pað var ekki að hugsa til að
koma pípnnum upp fyrir pá upphæð.
Annað af stórvirkjum prímenninganna er, fyrirkomulagið á sam-
göngunum og gufuskipaferðunum. Meðal annars er pá póstur alla
jafna á ferðinn milli Akureyrar og Seyðisfjarðar. og fer hann með
ströndum fram til pess að verða fljótari. það er nfl. spánný upp-
fundning alpingis, að bogin lína milli 2 punkta sé styttri en bein
lína. En pessar landpóstaferðir eru ómerkilegar í samanburði við
samgöngurnar á sjónum. l>á ganga 12 skip umhverfis landið og
hleypur á undan hverju peirra svokallaður isplógur, en hann er rast-
arlangt eintrjáningsskip úr járni, með tveim heljarstórum hrömmum,
sem alla jafna busla upp og niður og peyta hverjum jaka sem fyrir
verður, niður í hotn. Gufuskipin ganga á hverjum degi eitt út frá