Austri - 26.11.1892, Blaðsíða 2

Ni! 32
Á II S T II I
12 r,
burtnemur xneð öllu pú, yfirbnrði. er
ítlgóður og alvitur gnð gaf oss niönn-
unurn íram yiir dýrin, með )iví ot'-
nautn ái'engra drykkja setnr mnnninn
jaí'nvel langt i'yrir neðan skynlausu
dýrin. par seni hún rænir liann ekki
að eins )>ví voglegasta gnðdóinlega
einkenni. er oss er gefið. skynsemi cg
og frjálsræði, lieldur sviptir manninn
af'notum\ skilningarvitanna yfir liöl'uð
og af'skræmir alit lians útlit. 'en blæs
eiuliverjum ,.fítonsanda“ i brjóst lionum
svo ma.ðurinn aðiicí'st opt undir ábrif'-
um vinsins hin verstu gla’paverk. og
endar venjulega i tuktliúsinu. vitlansra-
spitala, eða á. sveitinni pá tieztf!)
geiigur. — eptir að liann í mörg ár —
því pessi glæpavegur ’ er misjafnt
tijótfarinn -— liefir ]iirit og plagað
konu og börn. sein bann svo eptir-
lætur drykkjuskaparí'ýsnina í arf, liana
einsnmla.
Og [ió ern ekki svo fáir heiðar-
legir menn. sem vilja ennpá, neita,
mannfélaginu uin levfi til að gjöra
vindrykkjuna landræka með peiin glæp-
um er af henni leiða, að vér ekki
tölum um pá som beinlinis eru með-
mæltir vínnautninni. og kalla pað ó-
irjálslegt að banna, aðflutning aterigra
■drykkja, og segja, að yíir böfuð eigi
löggjafarvaldið sem minnst að skipta
sér af possu máli; en láta Goodtemp -
ará og bindindisfélögín pjarka við
Bachus upp á eigin spitur.
En pessi sko.ðun einstakra heið-
ursmanna. er byggð á eintómum mis-
skilningi og skammsýni.
Oss. sem böldutn fram innflntn-
ingsbanninu, sem hinu eina óyggjanda
læknismeðali gegn pessu voðaböli. —
befir aldrei dottíð i liug að fá pví
fraragengt og pað gjört að lögum
fvr en fnll vissaværi fengin fyrir pví,
sið m; ivi íiluti Jrjóðarinnar væri
ineð Jsyí. Og pessa vissu ínætti fá
full-nreiðanlega með pví. að láta sýslu-
nrenn spyrja uin vilja rnanna a mann-
talspiugum, og pað maslce miklu fleiri
en bændur eina, eða kosningarbæra
nienn, að kvenníólkinu ógleymdu, svo
að fengist sem áreiðanlegust, breið-
ust og frjálslegust sönnun í'yrir pjóð-
arviljanum í pessu rnáli og pað yrði
pjóð;n í heild sinni, sem framkvæmdi
pessa landhreinsun fyrir munn alping-
ismanna sinna.
Á pessuni tima skipa stjórnirn-
ar sóttvarnargæzlu, (Quarantaine), og
afgirða löndin gegn sjúkdómi líkam-
ans. ,.kólera“.; en pví skylduro vér ís-
lendingar. að fengnum og auglýstum
vilja pjóðarínnar ekki rnega afgirða
(,.cernera“ )land voytfyrir hinum voða-
legasta sjúkdótni, drykkjuskapnum,
sern eyðileggur likania og sál?
Að neita oss um nauðvörn gegn
ii.n 'ntningi vínsins og parafleiðandi
drykkjuskap og lians hræðilegu afleið-
ingurn. ereins og ef búslæknirinn færi
að neita sjúklingnum urn að taka pað
meðalið sem alveg væri vist að hon-
um batnaði af, en væri að káka við
bann með gagnslausum meðölum, sem
ráðlögð hefðu verið í gömlum úrelt-
um lækningabókum, sem allir vissu
að aldrei mutidi uppræta sjúkdóminn
til lilítar.
Að neita pví, að löggjafarvald
landsins og lög pess megi fjalla um
m lið og setja uin pað lögákvarðanir,
en f e 1 a p a ð f o r s j á o g s i ð-
f e r ð i s 1 e g u m f o r t ö 1 u m hind-
indisfélaganna, er nauðalíkt pví, sem
menn afnæmu hegningarlögin, og létu
sér héðanaf nægja moralska fyrirlestra,
eða prédikun prestanna.
- *e*'iiaBa' trzKi■<-»■jjaggHs;

rMörgum hefir fundiztaðflutnings-
hnnnið vera svo liartog raneláttgegn
Iiófdrykkjuuiannirniin, peim manui
sem aldrei misbrúkar vínið. En hér
ber pess vel að gæta, að í vínnautninni
er svo afarmjótt nnuidangshófið, að
pess eru dæmin döutrrn fleiri, að hóf-
drykkjumaðnrinn hefir að lokum eptir
skemmri eða lengri tíma gjörzt of-
drykkjittnaður; svo erurinn getur verið
viss um að verða lióf'siuaðnr með vín-
ið til æfiloka, Og pó er pað verst
við pessa hófdrykkjumenn. að peir
i Iialda nokkurskonar drykkjusltólal
í par sem að minnsta kosti 9 nf 10
I útskrifast sem drykkjumenn eða
j drvkkjnmannaefni. En petta er hófs-
j inömiunurn ekki leyfilegt; á móti pví-
likri skólagöngu og kennslu heiir
mannfélagið óefað nauðvörn að lögurn
engu siður en á móti pví, ef einhverj-
um kynni að detta i bug. að búa til
pjófaskóla — sem eru alltíðir í stór-
borgum erlendis -— og kemlu menn
par við pjófuað. otr létu að einspess-
ar heiðarleguf!) æíingar framfara á.
eigin fjármumim, svo forim’lt væri
engum óréttnr gjör með pessari til-
sögn tneðan pjófnaðarlærlingarnir
pengju A skólannf!) hvernig svo sem
uhi pá færi siðar meir.
Menn verða loks í pes-su efni
sem öðru að gæta, að pví. að í lög-
skípuðu félagslifi getur einstaklingur-
inn enganveginn lifað og láti'ð eins
og Jáann vill. heldur verður liver og
einn að slá. svo litið af ótakmörkuðu
frjálsræði sirni. til pess liann skaði
ekki meðborgara sína..
Gæti hver og einn hófsmnður að
pví i Guðs nafni, að hneyxla eigi einn
af smælingjummi, og' einnig að pví
að pann einn má f'rjáisan telja, er
getur tamið girndir sínar og tilhneig-
íngnr.
Jnndutningsbann gegn áfengum
drykkjnni er f'yrir liina fáu hófsmenn
miklu sanngjarnara og réttlátara, en
krafa vel-flestra purfalinga til fjár-
sjóðar dugnaðar og reglumannsins til
framfærzlu péim, sem liefir pó átt
sér stað i nrargar aldir mótinælalaust.
Að endingu viljuin vér taka pað
fram að pað er að eins „qrantitativ11
en eigi „qvalitativ“ rnunur á hóf-
drykkjumanninum og hinum reglulega
drykkjumanni. scm opt íelst í pví, að
hinn svokallaði hófdrykkjumaður polir
meira af' víninu en hinn. En báðir
neyta peir pess drykkjar sein vísind-
in hat'a sannað að aldrei getur gjört
gott, nenra sem læknismaðal, en ákaf-
lega mikið illt.
Sá er og nninur peirra.að hófdrykkju-
maðurinn < r miklu hættulegri til p<-ss
að leiða óvar.a drykkjumenn á glapstigu
ofdrykkjunnar, heldur enn drykkju-
rútnrinn, hvers dærni nienn pó að
öllum jafnaði h;\fa andstyggð á.
En pessí mismunr peírra getur
pó að minnsta kosti ekki gefið hóf-
drykkjumanninurn nokkurn einkarétt
til virmautnar.
Samkvæmt pví, er vór höfum
sagt hér að framan, er álit vort pað,
að hið cmlilcga takiniuk vort bin-
dindisuiunna eigi að vera algjört
innilntningsbaiin á áfengum drykkj-
| uin.
UTL E> DA lí Flt ÉTTIS.
England. Nýlega liefir hinn fyr-
verandi stjórnarforseti S a 1 i s b u r y
lávarður skrifað all-langa ritgjörð j
tímaritið ,.Kational B.evie\v“, par sem
hann sem meðlimur efri málstofunnar
lýsir pví yfir afdráttarlanst, að hún
sé að mínnsta kosti að pessu sínui
skyld að neita sjálfstjórnarfrumvarpi
Gladstories viðvikjandi Irlandi uin
sampykki sitt, pó pað yrði sampykkt í
í neðri málstofunni, sem Salisbury
telur mjög óvíst par eð liladstone
hati par ekki fleiri en ein 38 atkvæði
iram yíir mótstöðumennina. ocr peir
aí ýmsu sauðaliúsi, sem valt sé á að
treysta.
Salisbury segir pað helgn. skyldu
efri málstofunnar að gæta pess vaud-
lega, að eigi sé með nokkrum nýmæl-
nm hreyft v ð grnndvnllarlögum rík- 1
ísins nema par sé framkom. nn ein-
dreginn vilji pjóðarinnar. sem Salisbury
neitar að átt hafi sér stað við binar
siðustu kosningar. pví við pær hafi
kjósenditr almennt 1,'tið allt Viðrar á-
st.æður og allt örinur mál ráða at-
kvæðum en hið fyrirhugaða sjálfstjórn-
arfrunivarp frlands. Salishury kref'st
pess pvi. að neðri málstofan hafi fellt
væntanlegt frumvarp um niálið og
Ira sptirsmálið um sjálfstjórn
verði svo beinlínis lngt fyrir kjós-
ndurn við liinar nýju kosningar.
Salisburv gjörir í pessari ritgjörð
sinni gys að hótunum Gladstones við
efri málstofuna. Segir pær eigi spá-
nýjar. og ha.fi pó lávarðamálstofan
staðið óhöggtið franr á pennnn dag.
og rnr.ni eigi hræðast liót.anir hans.
A Etiglandi hefir siðastliðið ár
verið mikíð práttnð nni að leiða skyldi
i lög átta thna vinmt um sólarhring-
inn og liétu inörg pingmannaefni við
síðnstu kosningar til ueðri málstof-
stoí'unnar. að halda pvi máli fast
fram á pingi. og náðu að eins kosn-
ingu í all-mörgum kjördæmuin fyrir
petta loforð sitt.
En nú í haust var gengið til at-
kvæða tne al \innu<nnna sjálfra nin
pessa átta tima vinnu í enhverj
fjölmennasta kola áma iié-aði lands-
ins, Uurililin, og félltr atkvseði verk-
rnanna pannig. að 28.217 greiddu at-
lcvæði á inóti 8 tíma vinnu, en a,ð
eins 12,684 rneð henni. Er talið víst
að pessi atkvæðagreiðsla sjálfra vinntr-
manna mtrni mjög draga úr frain-
gangi málsins á pingí.
I Lundúnaborg er nýkomin ut
bók er heitir „10 ár i fangelsi í her-
búðum Madhians11 (spámanns) eptir
trúhoða frá Austurríki að nafni Ohr-
walder, og pykir fróðleg. Spámaður
pessi reis upp meðal Muhameðstrúar-
manna í Mið-Afriku fyrir nokkrttm
árum, og.fékk allmarga áliangendur
og tók að brióta par löncl undír sig
,i eð hínni mestu rimnul.
Hinri frægi hershöfðingí Gordori
var sertdur á inóti honuin, en var
svikinn af sinum inöntiuiu innlendum og
i'elldur í borginni Kliartum og margt
nut.na.Hieð hon un, sem kurmugt er.
Frægð spámar nsins óks mjög við
pað, að honum tókst að afkróa og
str'idrepa niður lið hershöfðingja Hicks
i Iiordefan, nær 10,000 manna, og
hafði par verið hinn hræðilegastí að
gangur.
Spámaðurinn liafði verið í'reniur
vel gefinn, hraustur ma ur og harð-
■jji'.r. en hai n hann lagðist íijótt í
sukk og sællífi og féll fra 1885
’-kömmu eptir fa 11 Gordons, að sögn j
ráðinn af dögutn með eitri at einni
af konum hans.
Sá lieitir Abdullah er tók við
völdurn par syðra eptir spamanninn,
og er að sögn Ohrwald -rs enn pá
grimrnari enn spaniaðurinn. Itæður
sá Arabaflokkur, er Bnggíirstr nefn-
nst. mestu í lttndimr, og liaf'a pttir
gjörevtt suin hin frjóvustu hcruð at’
rnönnum, sem peir hafa selt man-
sali, en drepið hina niðttr sem peir
komust ekki með.
Höfundurinn endar bók sína á
peirri spurningu, hvað Bngi hinn
menntaði kristni lieimur <ætli að þola
pvilika sináti vorra tíina. og beinir
einkuin máli sí'nu að Englemlinguir;
sem hezt hafa barizt á nióti prælL1-
sölunni.
það er sagt, að Gladstone só
Salisbury samdóma um, að réttast
nnini að Englarulsstjórn taki að sér
yfirráðin yfir Ug.anda í Mið-Afríkn;
og er pá hægra að ná paðan til pess-
ara níðinga.
I banst var tekinn af i Ltmd-
únaborsr eptir dómi eiðsvnrna réttar-
ins einhver versti mnnndrjpari pessa,
trma. að nafni TllOluas Ncil. fyrir
mesta fjölda morða. er sannazt liöt’ðu
á liann. Hafði harm einkmn framið
pau á kvennmönnum, sem hann hafði
taJt til samlags við sig nieð að lof-
ast peim eða jafnvel ganga að i-iga
pær. Hann var fædilur í Glasgow
af efuuðum foreldrum. Hafði lesið
læknisfr.æði í Loiulmi. farið paðnn
til Ameriku fyrir nokkrtnn ártnn. og
byrjað par á glæpnm pessum. en kom
aptar til Lundúnaborgar fyrir rúmu
ári og hélt par áfrarn mánmlrápnn-
um. par til l'ögreglnn náði loks i hann.
Fýzkaland. Seínt -f f. m. átti
ritstjóri nokkttr hmgt og fróðlegt sam-
tal við Bisinnrcli heinta hjá lioil-
nnr.
Bismarck skopfiðist að pv'. að
hlöðin eignuðtt uonum pá f’ávizku að
vilja fyrir hverrt niun komast aptur
til valda. — Hann lastaði Caprivi
rikiskanslara og stjórninn f\rir pað,-
að hún va;ri að dekra við Pólverja
og gefa poim. s-.un lytti Rússurn, von-
ír um, tið J»ýzkaland mundi verða
hlynnt nýrrí uppreist gegn Rússum,
pK’tta væru óparfar og óviturlegar
ska|)raunir er stjórnin gjörði Rtissuru
sem hún ætti einrnitt að hæna að sér
í stað pess að reka pá í faðm Frakka
með pessum óvrturléga ertingaleik.
pý/.kalandi mætti standa á sama
hver réði á Balkanskaga og við
Hellusund; pað málefni snerti miklu
frenurr hagsmuni Frakka. en bjóðverja
og mætti svo vel fara að það yrði ó-
vináttuefni milli Frakka og Rússa ef
vel væri áhaldíð af stjórninni.
Bismarck áleit að hin núverandí
stjórn vasaðist í allt of inörgu. sem
henni og p>ýz' alandi væri alveg óvið-
koinandi. p>að liefði hann s.jalfur forð-
ast sem mest, meðan bann hafði völd-
in. Hann kvað stjórnina ofháða
klerkafloklcnum á P'nIri. en pað væri
apturhaldsflokkur pjóðarinnar.
A ping muntli hann i síðustu
lög koniftj pví pá yrði hann að ganga
i herhögg \'ið stjórnina eða öllti held-
ur keisarann, sem væri alít í öllu,
svo pessara heybuxa í stjórnarsessi
gætti ekki í nokkru; en í berhögg við
sjálfan keisaranu vildi hann rnjög
nauðugur ganga. Bismarck kvað
stjórnfrelsinu standa inikla hættu af
pví, að keisarinn léti nn'tlin svo rnikið
til sin taka, að ráðarieyti hans hyrfi,
sem pó ætti að bera ábyrgð stjórnar-
athafnanna, en keisari enga.
Capriví rlkískanslari hefir, sam-
kværnt ræðu er keisarinn hélt við
hersýningu; heiintað 100,000 hermenn
af pinginu i viðbót við hinn óflýanda.