Austri - 03.02.1894, Blaðsíða 2

Nr
A U S rI' R t
U)
Yinnum nú allir samhuga að pví. að kosnir
verði á ping nýtir og góðir drengir, sem liafa
nlmennt traust kjósenda og látum hvorki deyfð-
ina og hugsunarlevsið, fortölur einstakra manna,
né vináttu eða hlutdrægni ráða tillögum vorum
og atkvæðum við kosningarnar.
Norðmýlíngur.
H I N i) I N I) I S M Á Ji 11).
—o—•
það eru nokkrir a pví m-ili, að paðsénauð-
synleg tekjugrein fyrir landsjóð, petta gjald af
áfengum drykkjum, sem fluttir eru inn í landið,
eða vmfangatollurinn, sem svo er kallaður öðru
nnfni, og draga af pví ] á ályktun, að nauðsyn-
legt sé að kaupa áfenga drykki til pess að neyta
peirra og veita pá.
Ijöngu áður en menn fundn upp á pví að
fjöra nautn áfengra drykkja pannig ómissandi,
til pess að útvega landinu stórvaxna tekjugrein.
liafa menn öldungis upp úr purru, umræðulaust
og iin nokkurs undirbúnings með bezta sampykki,
1 o nið sér upp skóla, hinum langalmennasta og
fjölsóttasta sköla, en jáinframt. hinum lang dýr- i
ast-a, sem til er: i
Drylí k,j u s k ó 1 a n u m. j
< illum er boðið inn á penna sköla, ungum
og gömliim. konuro og körlum. En pött nokkuð
undarlegt. megi virðast, er pað svo að kalla ekk-
ert af kvennfólkinu, sem vill taka kemislunni á
skólanum og vera með, allra. sízt n.ð nokkrum
muu,
Menn trúðu pví í fornöld, að Oðinn liefði
kunnað pá íprött. er seiður heitir, en pessu tjöl- j
kyngi fylgdi svo mikil ergí (vanmegin). að eigi j
pótti karlmönnum skammly.ust með að fara og |
var gyðjunum kennd sú ípró.tt, seinna voru einn- ]
ig lielzt konur, sem tömdu sér liana.
Nú lítur lielzt, út fvrir, að kvennfólkið sneiði
lijá drykkjuskapnrskólanuni, af pví að peiin pyki
drykkjuskapnum fylgi svomikið hámremi, að ekki
sé skammlanst fyrir pær, að gefa sig við honum.
0]>t eru börnin leidd snemma inn í drykkju-
skajwrskólann. Sá siður vnr til ekkí alls fyrir
löngu í stmnim héruðum landsins, að næra börn-
in fyrst af öllu, pegar pau lcomu inní lieiminn, á
ögn af brennivíni. Mér er ekki kunnugt, livort
hann er alstaðar lagður niður, en víst er pað,
að Pörnin eru opt, par sem farið er með vín,
ekki undanskilin, pó pau séu ekki ýkja gömu].
f>að pykir ekki sæma að setja blessuð börnin
hjá, pegar vcrið er að gæða fullorðnnm. livort
pnð eru heldur gestir oða heimamenn, á pessum
lifs-elixír, sem margur í fáfræði sinni lieldur
að sé í vínföngunum. ]>að má pví geta nærri,
a.ð stáljiaðir unglingar eru ekki settir hjá að fá
dro]>a út í kaffið eða neðau í staupinu. p’egar
hörn koma á þau heimili, pav sem farið er með
áfengi, fá pau lirós fyrir nð vilja vera með í pví
að pyggja út 1 kaffið eða í staupinu, en sneyjni,
eí pau vilja ekki vera með. og að heyra hnjóðnr
um þú sem nð peim standa.
Elestir unglingar af karlleggnum leiðast pví
smnmsnmnn inn í skólnnn og geta verið með.
„ Vaninn gefur listina“ segja menn, en samt er pað
m.jög misjafnt, hve fljótir peir eru til pess, að
verða fnllmima drykkjumenn; pví menn eru mjög
misjafnt lmeigðir fvrir áfenga drykki.
það vilja reyndar allir menn vera hófdrykkju-
m -nn, pað er að segja geta haft stjórn á sj tlf-
um sér að drekka nldrei meir en góðu Jiófi gegn-
ir og geta látið vera að drekka sig drukkna, peg-
ar peir vilja vera ödrukknir. En reynslan sýn-
ir allt of opt og allt of sorglega, að mikill mis-
brestur verðnr A pessu. Margir falla í valinn
og íVi ekki staðizt prófíð, svo að í stað pess a.ð
vera liófdrykkjumenn verða peir ofdrykkjumenn.
Afengið liefir tvennskonar álirif á menn.
Annað er almennt, nð pað reknr burt vitið, lfitt
er ekki eins almennt en samt alltiðast, að pað
æsir íijá mönnum pví meiri fýkn í að drekka,
pvi rnpira og opinr smu drukkið er. Menn
standast pessa fýkn ýmist lengur eðá skemur, og i
’sumir eru jafnvcd svo gjörðir, að peir fá óbeit
á víninn, áður en peir hafa drukkið sér til mik-
ils tjóns; pað er pví engin dyggð fyrir pá, pó ,
peir séu Avalt liófsemdarmenn. Hinir óreyndu
og fákænu unglingar, sem leiddir eru inn á j
drykkjuskólann líta upp til pessara manna eins i
og fyrirmyndar, sem peir lialda að sér sé ekki
að eins öhætt, heldur jafnvel sæmd í að breyta
eptir, en fyr en varir eru peir fallnir fyrir freist-
ingunni og fá ekki ráðið við áfengisfýknina.
Hverjir eru pað pá, sem ábyrgðin livílir •
pyngst á, pegar lfin saklausu ungmenni, semleidd
| eru inn á drykkjuskólann verða fyllisvín, sem ]
eyðileggja líkamlega og andlega velferð sína, ,
leiða eymd og hörmung yfir sjálfa sig, vanda- 1
menn og lieimili og verða félaginu til skapraunar
í og byrði?
I ° , . 1
Hófsemdarmennirnir kunna að svara, að ,
j hver eigi að ábyrgjast sig; eins og Gvðingar j
j sögðu við Júdas: Hvað kemur pað oss við? ;
I Sjáðu sjálfur fyrir pvi. En pér pekkið pessa
I áminningu: Yarið vður, að pér ekki hneyxlið
eiiin af pessum smælingjum, og eins pessa: Sér-
liver gæti elcki einungis að sínu gagni, heldur
einnig annara.
Er nokkur pöj-f á drykkjuskóla?
En er pá nokkurt gagn að pví að drekka í
Irófi? j
Menn segja að vínið sé nauðsynlegt til
Iiressingar og mannfágnaðar, en petta er fals-
kenning, sem ekki liefir við nokkur áreiðanleg
rök að styðjast. Allur helmingur mannfólksins, :
kvennfólkið, neytir ekki áfengis, að minnsta kosti
ekki til neinna muna, en samt getur pað tekið
pátt í allri glaðværð og skemmtnnum nema •
drykkjulátunum, sem engum manni með fullu
viti getur verið skemmtun að, nema ef vera j
skyldi girungum til pess að liæðast að. Kvenn- |
fólkið nýtur einnig heilsu sinnar. pótt pa.ð eklcí
neyti áfengis. það liefir heldur ekki heyrzt eða |
er ástæðulaust að lialda að nokkur maður hafi !
misst heilsuna við pað að ganga í bindindi, eða !
að nokkur maður liafi gefizt upp, orðið úti eða ;
farizt á sjó eða landi, dottið eða slasazt eða ]
i fengið lungnabólgu eða hjartaslag og dáið af eða
I orðið fyrir nolckru slysi af pví hann neytti ekki
áfengisdrykkjar, eða hafði ekki neitt á ferða-
pelanum; en pvert á móti liefir petta heyrzt og
heyrist svo tíðum um menn, sem hafa verið meira
eða minna drukknir, og pað jafnvel um suiua,
sem kallaðir liafa verið hófdrykkjumenn. Hiriir
miklu landkönnunarmenn, sem farið haíá í lang-,
ferðir um ókönnuð lönd og höf hafa sannað með ;
o j
revnslunni, að menn halda ekki að eins vel, !
lieldur miklu betur út allskonar harðrétti og j
prautir og fá afkastað meiru með pví að neyta
alls okki áfengra drykkja, lieldur en með pví að
neyta peirra, pó að pað sé gjört með mestu
regln og í höfi. jþað parf ekki að minna menn
á hvaða háskaspil pa.ð er, að neyta áfengis til
pess að drekkja sorgum og rannum; pví pað er
pvert á móti til pess að leíða yfir mann miklu
nreiri og pyngri sorgir og raunir eptir á.
Drykkjuskólinn, pó að hann sé haldinn undír
pví nafni að heita hófsemdarfélag, er svo la.ngt
frá pví að vera til gagns, að hann — einrnitt
hann er gróðrarstia ofdrykkjunnar og undirrótin j
og viðhald allrar peirrar ógæfu, böls og bölvun- I
| ar fyrir likarna og sál einstaklingsins og tjóni j
I og liörmunga mannfélagsins, sern ofdrykkjunni i
fy-lgir. :
í Hvernig verður ofdrykkjunni útrýmt, með
j ölliinr síniim ófarsælu fylgjum? Eptir pví sem á
undan er sagt er pví fljótt svarað. Ein--’, ráðið til I
pess er að steypa drykkjuskólanum, útrýma hou- ;
um. algjörlega. þetta er liægra að tala en að
framkvæma. Hiim ótakmarkaði alvaldi yrir liiuu
„himneska ríki“, Kínakeisari, hefir sagt: „pað er
satt. að eg get ekki afstýrt innflutningi liiös
skínanda eiturs, áfengisins. Gróðrarfýknin og
sjiilltir menn fótuni troða vilja minn fyrir ábata.
sakir og lioldsfýsnar, en enginn skal fá mig til
pess, að gjöra glæpi og eynid pjóðarinnar að
‘ tfkjnstofni. (Good-Templar VII. 9.).
Alvaldsorðið dugar ekki til, nema pað sé
styrkt af almenningsálitinu. J>ö pað kunni að
hafa ráðið miklu um pegar lagður var tollur á
áfenga drykki með tilskipun 26. febr. 1872, að
auka með lionunr tekjur landsjóðs. pá verður pví
ekki neitað, að hann dró töluvert iir drykkjir-
skapnum, pví eins og sjá má af stjórnartíðind-
unum voru áður sötraðir upp 7 til 8 pottar á
mann, en eptir pað verða pnð að eins 4 til 5
pottar á mann og paðan af cminna sum árin.
Tollhækkunin með löguin 7. nóv. 1879 var öld-
ungis pýðingarlaus til pess að draga úr díykkju-
skaparófögnuðinum, af pví hún var svo lítil.
Smávaxandi vmfangatollvr gjörir 'ékJci. annað en
auka landsjáði tekjur. En vér ættum kristnir
menn ekki a.ð vera óhlutvandari heldur en hinn
heiðni keisari, og pað er að furða að fylgismenn
drykkjuskaparins skuli samt ekki láta sérmínnk-
unn að pví pykja að gjöra glæpi og evmd pjóð-
arinnar að tekjustofni. .1 lagasetning um toll af
áfengum drykkjum ætti ekkert tillit að hafa til
pess, liyort tekjur landssjóðs aukast eða minnka
við pá löggjöf, lieldur að eíns, að hún dragi úr
drykkjuskaparófögnuðinum. ]>að er eðlilegt, að
allir óvinir ofdrykkjunnar og par af leiðandi á-
fengisveitinga og áfengisnautnar í heild sinni vilji
reisa liér einliverjar skorður við og Iialdi pvi
fram preföldun á vínfangátollinum, ekki af peirri
ástæðu, að peir álíti að nreð pví verði upprætt-
ur allur drykkjuskapur, heldur til pess að draga
úr lionum í bráð, meðan almenningsálitið er að
ryðja sér til rúms. En liitt ætti öllum að vera
ljóst, að eina ráðið til pess að gjöra ofdrykkjuna
landflötta og allar liennar svívirðilegu og liáska-
samlégu fylgjur, er að fá með lögunr innleitt að-
flutningsbanu á öllum áfengum drykkjum til
la.ndsins og algjört vinsölubaim í laudinu neina
vissa sé fyrir að pað eigi ekki að brúkast sem
drykkur til veitinga og nautnar til hressingar
eða mannfagnaðar.
Bindindisfélögin. og einkum Good-templara-
félagið, hefir frá fyrstu verið að berjast fyrir
pessu og hver sem les Islenzkan Good-templar
getur séð, hvað ágengt hefir orðið með pað.
Hér er við ramman reip að draga, par sem
er Jcændeysi, heimsJca og langur hugsunarlaus
rani, en pað er vonandi að peir menn sem láta
sér vera annt um sóma og gagn ættjarðar sinn-
ar og vilja leiðast af skynsemi og réttri hugs-
un verði pessu máli fyígjandi betur hér eptir en
liingað til. Yæru pað ekki nema pessar 5 til 4
lmndruð púsund króna sem fieygt er út fyrir
petta fljótandi eitur auk áfengistollsins, pað væri
sök sér, pvi pað er að eins peningaspursmál,
en Jiér er eins og allir vita að tefla wm líkam-
lega og andlega velferð svo jjólda margra manna
i hráð og lengd.
í októbermán. 1893.
J. Guttormsson.
1 N N I, E NI) A K F K É T T 1K,
-—o—•
NonW|iingeyjarsýsla (Axarfirði) 26. des. 1893,
Veðráttan var góð i fyrra vetur eptir ný-
áríð. nema kafliágóu frá 21. febr. til 18. marzni.
var sá kafli rysjóttur og æðihríðarsamur. Enn
pá (c: 19. niarzm.) var og alveg tekið framúr.
Mátti hver dagurinn heita Öðrum betri úr pvi,
og pað svo, að fáir kváðust muna aðra eins
einnninatíð og vorið allt var hér um slóðir; var
t, d. + 12° K. í skugganum opt í aprílmán.
Bænadaginn og næstu daga var nokkuð kalt, og
gjörði nokknð srijófall 30. apr. og 1. nraím.; birti
aptur 2. maím. með sólbráð og hélzt pað góð-
viðri til 9 ; 6. maím. var + 15° R. Síðan var
knli á nóttuin til 15., en pó aldrei meiri en
2° R., síðan bli'ða til 26. lengstum; 19, t. d. +
18° K. — 25. var með prumuskúrum unr há-
degisbilið; kl. 111/^ f. m. pann dag kom pruma
töluverð, önnur hálftíma síðar, og dálitil reið
ri'tt á ejitir, sú priðja. Siðan voru góðir hitar
ut mánuðinn, mest 31. •]- 13° R. —- Júnímán.