Austri - 21.07.1894, Blaðsíða 2

Nr. 21
A I S T R I.
82
Périer með 451 atkvœðum n.f 853,
Brisson felck 191 ntkvæði, ráðaneytis- j
forsetí Dupuy 90, Fevrier, hershöfð- |
ingi 53 og Arago senator 27.
Bæði Frakkar og erlendar )>jöðir
og stjörnir fögnuðu pessari kosningu,
og álita hana til heilla fyrir Frakk-
land og friðinn, pví að Cornot látnum,
hefir enginn meðal frakkneskra stjórn-
vitringa annað eins orð á sér fvrir
stillingu og hóf og dánumennsku, sem i
Casimir Périer. j
Kóleran er að stinga sér enn I
niður á norðurströndum Frakklands j
og í Belgiu.
Ungverjar hafa nú sampykkt í j
efri deild pingsins frumvarp stjórnar- ]
innar um borgaralegt hjónaband,
sem peir liáfa rifist mest um í vetur
og allur klerkalýður var mjiig mót-
fallinn.
J Serbiu gengur allt'á tréfótun-
um. Alexander fursti hefir pröngv-
að rétti pegna sinna og brotið stjörn-
arskrá landsins og segja menn pað
ráð Milans föður hans. Búist við
uppreist.
í Lundimaborg kom pann 22.
júní upp voðalegur húsbruni. og brann
vestur partur af peim hluta borgar-
innar, er nefnist, Finsbury, er liggur
nálægt City og brunnu meðal fjölda
annara húsa, 18 stör varuhus. Eld-
urinn varð eigi slökktur fvrr en langt
var komið fram á dag. en fátt manna
brann inni.
í Yoholiama og' Takio, tveim
stærstu borguin á Japan hafa gengið
ógurlegir jarðskjálftar og fjöldi húsa
lirunið og margir menn misst lífið.
í Marokko hafa Englendingar,
Frakkar og Spánverjar viðurkennt
Abdul Aziz sem soldán í Morokko
eptir fráfall MuJey Hassans, en
par eru pó fieiri ættingjar iiins látna
soldáns um boðið, og pykir hinuin
stórveldunum, að liinir fyrnefndu liafi
verið nógu fijötir á sér með viður-
kenninguna.
Egyptalandsjarl er nú í kynnis-
för í Miklagarði og stýrir Nubar
]iasja Egyptalandi í fjarveru lians.
Danir hafa í sumar haldið all-
mikla landbúnaðarsýningu í Itanders
á .Jótlandi og fór konungur og ætt-
meifn lians til sýningarinnar og var
pá mikið um dýrðir. í peirri ferð
heimsótti jöfur Estrup ráðaneytisfor-
seta sinn.
Hæstiréttur hefir nú dæmt morð-
ingjan á barnaheimilinu, Kana, er
fvrir löngu hefir verið getið í lilaðinu,
til danða. — Við nákvæmari rann-
sókn komst pa.ð upp að fúlmenni petta
var karl, en eigi kona, sem hann
hafði pó lengi látizt vera.
i N F L IT E N X A N.
—o---
Herra ritstjóri „Austra".
í 7. tölubl. vðar lieiðraða blaðs
má lesa langa grein eptir (I. Seheving
lækni á Seyðisfirði um hiiia skæðu
landfarsótt (ínfluenza), er lmrst upp
hingað til Austfjarða með gufuskipinu i
„Y'aagen“. jj>essi grein er að nokkru j
leyti svar til fréttaritarans úr Kirkju-
bæjarsókn, sem hefir, að dómi læknis-
ins, ritað ógætilega ogaf vanpekkingu í
um nefnda veiki. Eg skal nú eklcert
fara úti pað, hve mikla eða litla á-
stæðu læknirinn hofir baft ti! pess. .
a.ð knésetja pennan fréttaritara, lield- |
ur smia mér að öðru.
Grein lierra■- Schevings er. eins !
og við m-itti búast,Lfróðleg ji margan j
hátt fvrir oss hina mörgii óheknis- j
fi'óðu íhúa Tiéraðsins; er pó vildum .
vér fá að fræðast enn nokkrn ná- '
kvæmai' um einstök ntriði. Raunar i
I
er nú Inuenza-veikin í petta skipti |
um garð gengin, en liana getur borið von !
bráðar að ga.rði aptur, og væri pá gott, j
að vera betur við hénni búinn, ef ske
ma tti, að henni yrði varnað úthr.dðslu j
að meiru eíu: minna leyti. Að vísu j
er svo að sjá á grein herra Schevings, I
að liann lia.fi enga von um slikt, en
eg get nú ekki gjört að pví, að mér
virðist reynslan liér áHéraðinu og pó
skýrast hér í Fljótsdal, benda í gagn-
stæða átt.
Mér skilst pað ofurvel, sem
læknirinn segir, „að pekking á undir-
rót og eðli sjúkdómsins sé nauðsyn-
leg til pes.s, að dæmt verði um livort
líkur séu til, að varna megi útbreiðslu
sýkinnar“.
Til pess að gjöra almenning lilut-
takandi í pessári pekkingu (sem er
góðra gjalda vert) skýrir liann frá,
að allt fram að árinu 1890 ha.fi meg-
in porri lækna álitið ínfinenza að-t
eins smitta við lopteitur (miasma); en
pað ár hafi skoðun peirra í pessu
efni breytzt við nákvæínar rannsóknir,
pannig, að nú pyki fullsannað, að
hún smitti mest við sóttnæini (kon-
tagium). |>að séu enda ýmsir lækn-
ar, sem álíti að veikin að eins snjitti
á þann háttR en langfiestir séu sarot
sem stendur, peirrar skoðunar, að
hún smit-ti á hvorutveggja penna hátt,
og kveðst lækninum sér pykja sú skoð-
un miklu aðgengilegri. Út úr pessu
fær maður pað, að læknar hala mis-
munandi skoðanir í áðurgreindu efni,
en virðast pó vera meir og meir a.ð
pví, að Influenza muni smitta mest-
megnis eða eingöngu við sóttnæmi, pö
herra Scheving pyki pað enn of
snemmt að ganga í pann fiokkinn.
það væri nú sjálfsagt ofdirfska
af mér ólæknisfröðum manninum, að
fara að dæma um, hvorir læknarnir
muni hafa réttara fyrir sér, peir sem
lialda pví fram, að Influenza smitti
bæði með lopteitri og sóttnanni, eða
liinir, sem telja hana sinitta eingöngu
við sóttnæmi; en hins vegar virðist
mér (*igi ófróðlegt, að eg skýri hér
frá peirri reynslu, er vér Fljótsdæl-
ingar líöfum haft af pessari skæðu
veiki í vetur.
Til skýringar skal eg fyrst geta
pess, pö eg viti að pað sé mörgum
kunnugt, að Fljótsdalur liggur inn af
Lagarfljótsbotni; er byggð beggja
megin í dalnum, en ytri arniur norð-
urbyggðarinnar nær pó góðan spöl út
með Lagarfljóti par til Fella sveit
tekur við. Innst skiptist megindalur-
inn i 2 dali, er heita Norðurdalúr og
Suðurdíilur; eru báðir byggðir inn úr.
Nú bar svo við uin pað leyti, s(“in
ínfiuenzan var að berast af Seyðis-
tírði um mið-héraðið, par sein umferð-
in er mest, að tveir menn héðan úr
da.lnum, annar af bæ í Norðurdal,
hinn af bæ út á, Norðurbyggðinni,
áttu eriiidi út að Egilsstöðum á Vi'di-
um. Yissu peir ekki, að veikin væri |
par komin fvr en of seint. Er víst, j
að minnsta kosti um annan peirra, að
liann flutti veikina á heimili sitt.
.1) IæturbreytiiYgin eptir liöf.
Breiddist veikin svo út frá peim bæ
á aðra, 13 að tölu. Má hvervetna
rekja feril hennar frá bæ til bæjar,
á, pann liátt, að samgöngur iirðu milli
sjúkra og ósjúkra me.ðan vcikin var
skæðust. En meða.n T, [>e:-;su stóð
bundust menn s‘4mi íkui.. á tveiju
svæðum i dalnum, par sem 'Tin ....
pk eigi komin. ^emsé, í öiium Suóur-
dal. og á 4 yztu bæjum Norðurbyggð-
ar, bundust samtökum um, að verjast
öllum samgöngum, ekki áð eins við
liina sýktu bad í sveitinni sjálfri
heldur og við alla ferðamenn, hvaðan
sem peir svo komu; varð petta pví
hægra, sem umferð varð pá mjög lítil
sakir illviðra.
Var pessum sainstökum lialdið
stöðugt fram með miklum strangleik,
par til 3 vikui’ til mánuður var lið-
inn frá pví, að hinum sjúku var batn-
að og ekki fréttist um neina nýja
finfluenza-sýkingu á Héraðinu. Hafa
svo bæirnir á pessum 2 ofangreindu
svæðum, 11 að tölu, slojipið með öllu.
Var pá á einuni stað ekki Jengra
niilli sjúks og ósjúks bæjar, en eins
og úr Oddatanga og út í Liverpool.
Hvergi á Héraðinu hef eg lieyrt nokk-
urn bæ nefndan til pess, að sýkin
hafi par komið. nema fyrir samgöng-
ur við sjúkan eða sýktan mann, en
hitt er jafnframt eptirtektavert, að
sýkin liefir virzt smitta la.ng mest í
byrjun, fvrstu vikuna til hálfan mán-
uðinn. *
Út af pessu hef eg verið að búa
inér til pá ályktún, nð Influenza.nha.fi
breiðst út hér í Héraðinu i vetur vein-
göngu við sóttnæmi (kontagium), en
eklti í loptinu. í pessari trú styrkist eg
enn meir, er eg heyri að lækni Vopn-
firðinga hefir tekizt að verja Vopna-
fjörð með öflugum samgönguvörnum.
Að draga af dæmum peim, er eg
hefi tilfært, pá ályktun, að Lnfiueiiza
geti ekki, undirvissum kringumstæðum,
borizt meðfram í loptinu, dettur mér
ekki í hug. Til pess skortir mig nauð-
synlega pekkingu og reynslu. En hitt
virðist mér reynslan liér h Héfaðinu í
vetur og í Vopnafirði benda, greini-
lega á. að Influetr/.a hrerð'ist elilci að
vetrarlayi hér upp á lslandi. nti lopt-
inu hæja á milli, þö nunir séu, og
þvi síður yfir fjöll og firnindi.
Sé nú pessi reynsla, er eg tala
hér um, sánnleikur, en ekki misskiln-
ingur, pá virðist pað uin leið vera
gefið, að stemma megi stigu fyrir út-
breiðslu Infiuenzu hér á laiuli, a.ð
minnsta kosti að vetrarlagi, með pví
að taka fyrir viss svæði, og væri pá
án efa héppilegast að kreppa að
henni við sjávarsíðuna, pegar hún
kemst par á land, og er pá ekki onýtt
að eiga háa fjallgarða og heiðar að
baki sér.
j>að leikui’ vist enginn eíi á pví,
að ípetta skipti kom Infiuenzan beina
leið frá Höfn til Seyðisfjarðar; og
liitt er jafnljóst, eptir skýrslu herra,
Schevings, að pað stóð ekki í hans
valdi, að varna henni land
En sannfærðui' er eg um 'pað, að
aflað hefði pað lækni Seyðíirðinga
maklegs lofs, ef liann hefði sýnt af
sér pað suarræði, að gjöra tilvaun,
bara öfluga tilraun, til að kreppa veik-
ina saman i firðinum. Menn leggja ein-
att liönd á margt,'sem árangurinn evó-
vís af. Hefði nú árangnrinn í pessu til-
felli orðið sá, sem eg tel næsta liklegt,
að ekkjurnar og munaðariausu hörnin
hefðu orðið miklum mun færri, pá
liefði eigi til einkis verið á stað farið.
Herra Scheving segir að sótt-
varnarlögin hafi verið hér til fyrir-
„stöðu (p. e. ónóg sóttvarnarlög); en
h Seyðisfirði voru og eru sömu sótt-
vaniarlög og á Vopnafirði; endageng-
nr inannúðin og skyldurœknin opt
feti fraraar, en lögin bjóða.
Herra. Scl*eving staðhæfir eptir
„ísafold“ og „Stefni“ að Influenza
hafi gengið í vetúr í Revkjavík, Barða-
strandarsýslu og Suður-Ringevjarsýslii,
og á petta víst að vera sönnun fyrir
pví, að pe$t pessi sé mestmegnis
,,miasmatisk“. En nú er pess að gæta
að fréttirnar um Influenza í Suður
'þingeyjarsýslú eru algjörlega h,ornar
til baka, og Isafold talar að eins um
illkynjaða kvefsótt, en staðhæfir ekki
að pað hafi verið Influenza. En liafi
nú samt svo verið. skortir allar u]ip-
lýsingár um pað, liverníg hún liafi
kotnið par upp.
þetta er alvarlegt mál, enda
mun ibúum Eljótsdalshéraðs verða
síðastliðinn porri lengi minnisstæður;
svo mörg iii’ðu par sætin auð er vel
•voru skipuð; svo margir munaðarleys-
ingjar bafa siðah um sárt að binda.
Hef eg eklci viljað nieiða neinn
með pessari grein, en muiðsynlegt
pótti mér.að taka fram aðrar liliðar
h málinu, en koma fram í áminnstri
grein herra Schevings læknis.
Sigurður <runwxrsson.
Tolstoi og Magníis Eiriksson.
Leo Tolstoi grciii. hinn frægi
rússneski rithöfúndur, góðgjörðamaður
og tniarspekingur, er enn sem fyr etstur
á blaðimeð sitt nýja rit „Guðsriki innra
í oss“. Merldlegt er, hvelíkur hann er
í síðustu bókum sinum Magnúsi Eiríks-
syni. þeim sem lesið hafa síðustu rit
Magnúsar getur ekki dulizt, að beggja
aðalskoðanir eru nálega liinar sömu,
einkum pó livað Krist kenning og e]it-
irbreytni snertir, pví Talstoi skiptir sér
minna af sjálfum trúarjátningumim,
sem hann og metur lítils, enda-er ekki
hálærður guðfræðingur eins og Magn-
ús var. Báðir eru liinir mestu óvin-
ir allra kirkjuflokka eins og peir nú
eru, báðir hera kirkjunni sama á brýn,
að hún niisskilji frá rótum „kristin-
döm K‘rists“ og haldi mönnum með
kreddum sínum og kirkjutrú á hund-
heiðnum vilfunnar vegi. Báðir segja
að aðalvilla kirkjunnar sé sú, að hún
taki ekki aðalkenningu Krists eptir
orðunum, einkum orðum lians í „fjall-
ræðnnni“. Krists aðalkenning sé pað,
að gjalda ekki illt fvrir íllt né veita
Yriðnáin illsku og ójafnaði. „þið verð-
ið að skipta um —- segir Talstoi •—
pið hljótið ini að kjósa annaðhvort:
fjallræðuna eða, trúarjátninguna (kredd-
una)“.
Nýlega sendi greifinn enska
tímaritinu New lieview útdrátt ur
hinni nefndu bók sinni. Hann kvart-
ar par yfir pví, að ótal kennimenn,
sein hann liafi lagt sínar lífsspurning-
ar fyrir, ha-fi annaðhvort engu svarað
eða út, i hött. Hann tilfærir ’Farrar,
hinn fræga Lundúnaprest, að liann
liafi skrifað: „Tolstoi liefir komizt
að peirri niðurstöðu, að kirkja hafi
par illa leinið á menn pegar hún
kenndi, að orð Krists, „mótstamTið
ekki illu“, megi samrýma við hernað-
arlíf, mílapras og pesskonar. Allir